Haarlem's Dagblad
Nieuwe regeling
voor de voedselvoorziening.
Streng optreden tegen sluikhandel en
clandestien verwerken van producten.
Schadeloosstelling en
zoengeld opgelegd
Bon 15 de vleeschbon
Winterhulp gaat met
lijsten werken
De verordening op den
prestatieplicht
Spoorvondsten.
De „Buitenzorg"
in nood
Artikelen enz.
58e JAARGANG No. 17661
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N V Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37 Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082. Hoofdred 15054, Redactie
10600. Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
WOENSDAG 15 JANUARI 1941
Abonnementen per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 3 55, losse
nummers 6 cent per ex Advertentiën: 1-5 regels
ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35 Reclames ƒ0.60 per
regel Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
0.15 Groentjes zie rubriek.
Zware
straffen
mogelijk.
Handelaren en producenten
moeten noodige zorg aan
de producten besteden.
Het A.N.P. meldt: Het Verordeningenblad van
t 13 Januari bevat een nieuw voedselvoorzienings-
b besluit.
Op de persconferentie van Dinsdag hebben
Regierungsrat Van der Wensen en ir. S. L. Lou-
wes, de directeur-generaal van de voedselvoorzie
ning, een toelichting gegeven op dit besluit. Zij
beiden stelden op den voorgrond, dat de in het
besluit gegeven voorschriften en strafbepalingen
Pf uitgevaardigd zijn in het belang van het Neder-
d< landsche volk, dat door overtreding van de voor-
afschriften inzake de distributie enz. (clandestiene
slachtingen, sluikhandel in distributiegoederen
e. d. wordt benadeeld. Naar ir. Louwes uiteenzet
te was de Landbouwcrisiswet hiervoor niet meer
voldoende. Wel zijn de in de nieuwe verordening
opgenomen bepalingen voor het Nederlandsche
v recht geenszins onbekend en is de Landbouwcri-
siswet ook nu nog bruikbaar als machtiginswet,
ch' maar zij geeft toch niet voldoende bevoegdheid
en het is vooral een bezwaar, dat men er slechts
^indirect mee kan werken. Als voorbeeld noemde
heer Louwes de inlevering van graan. Men
,tkan uithoofde van de Landbouwcrsiswet niet
rechtstreeks de inlevering van graan gelasten,
CJ" wèl, dat de landbouwers geen graan in voorraad
f. mogen houden. Dezelfde bezwaren en omslach-
tigheden doen zich voor bij de uitvaardiging van
verwerkingsgeboden. Zoo zou het op grond van
de Landbouwcrisiswet zeer moeilijk zijn iemand
tot dorschen te verplichten. En daarenboven ver-
toont de Landbouwcrisiswet bepaalde leemten,
Wjwaarin voorzien moet worden. Zij bevat b.v. geen
maatregelen tegen onachtzaamheid en slordig
heid in de behandeling van voor de voedselvoor-
'el ziening belangrijke goederen, waardoor bederf
kan ontstaan. Hierin is in de nieuwe verordening
voorzien.
Een ander belangrijk element van de nieuwe
verordening is, dat de strafbepalingen verder
gaan en de straffen over het algemeen zwaarder
zijn. In verschillende opzichten is mede de pro
cedure verkort. Het geval is denkbaar, dat iemand
Zich aan bepaalde handelingen schuldig maakt
waardoor goederen voor de voedselvoorziening
'm verloren gaan. Onder de Landbouwcrisiswet kon
hiertegen slechts langs een omweg of in het ge-
heel niet opgetreden worden. Volgens de nieuwe
^'verordening kan er in zoo'n geval zonder vorm
van proces (maar met schadevergoeding) tot in
bezitneming worden overgegaan, zoodat verlies
voor de voedselvoorziening voorkomen wordt. De
verzwaring van de straffen brengt mede, dat ver
grijpen tegen de voorschriften als misdrijven
worden aangemerkt.
Het algemeene doel van de nieuwe verordening
ls een zoodanige verdeeling en besteding van de
beschikbare voorraden in de hand te houden, dat
ledereen het zijne krijgt en niet de beter gesi
tueerden profiteeren op kosten van hen, die niet
over middelen beschikken zich langs achterwe
gen het een of ander distributiegoed extra te ver-
icdzchaffen. Sluikhandel, het achterhouden van
i voorraden e. d. zullen voortaan als anti-sociale
hjvergrijpen gelden en worden dienovereenkom
stig zwaar betraft. Niet alleen zijn de maximum
straffen van de nieuwe verordening hooger dan
jvidie van de Landbouwcrisiswet, maar de mogelijk-
rd^beid van preventieve hechtenis is mede voorzien.
Een gevangenisstraf van ten hoogste acht jaar
of een boete van ten hoogste f 50.000 kan worden
ta opgelegd.
Ten betooge van de noodzakelijkheid der ge-
jjr noemde voorzieningen deelde ir. Louwes mede
dat, naar den stelligen indruk van degenen die
het kunnen weten, het aantal clandestiene slach
tingen de laatste weken zeer groot is geweest.
Voortaan zal clandestien slachten als misdrijf
behandeld worden. Men bedenke hierbij, dat hij
gtvdie clandestien slacht niet alleen voedsel aan de
bevolking onthoudt, maar bovendien waarschijn
lijk ook een gedeelte van dit voedsel verloren
n doet gaan, daar bij clandestien slachten gewoon-
jr|Ujk de behandeling van het vleesch minder zorg
vuldig geschiedt dan normaal.
Daarom is feitelijk het initiatief tot verscher
ping van de voorschriften van ir. Louwes en zijn
medewerkers uitgegaan.
In de toekomst zal er nog veel scherper toe
zicht worden gehouden op den aanwezigen voor
raad levende dieren.
Ook in den handel in andere levensmiddelen
ontwikkeld zich een sluikhandel die tot nadeel
van de heele bevolking strekt.
Bedrag van f 60:000.
Aan verschillende inwoners van den Haag
Het A.N.P. meldt: In verband met het feit,
dat in de afgeloopcn drie weken drie in den
Haag geparkeerde auto's van de Duitsche weer
macht door Nederlandsche staatsburgers op
zettelijk beschadigd zijn, is op grond van ar
tikel 1 van de verordening nr. 7/1941 over de
oplegging van prestaticplicht aan verschillen
de inwoners van den Haag, van wie aan te
nemen is, dat zij de bovenbedoelde handelin
gen hebben goedgekeurd of begunstigd, de
verplichting tot betaling van een schadeloos
stelling en zoengeld tot een totaalbedrag van
l 60.000 opgelegd.
Alle voorschriften van de Landbouwcriswet zijn
mede onder de nieuwe verordening gebracht. In
den laatsten tijd zijn er reeds slagers uitgesloten
en is aan landbouwers hun voorraad ontnomen
omdat zij zich aan overtreding van voorschriften
schuldig gemaakt hadden. Dit zal aan de hand
van de nieuwe bepalingen nog met veel meer
kracht kunnen woren voortgezet
Onder de verordening vallen ook hulpstoffen,
grondstoffen en machines. Hierdoor zal men bij
voorbeeld een karnverbod veel effectiever kun
nen maken. Men heeft gezien dat er, hoewel er
een karnverbod bestond, allerlei kleine karnma-
chines werden vervaardigd en verkocht, waarvan
men om zoo te zeggen zeker kon weten, dat zij
tot overtreding van het verbod gebruikt zouden
worden. Dit zal voortaan niet zoo gemakkelijk
meer gaan, want van bepaalde werktuigen, ma
chines e. d., die kennelijk bestemd zijn om voor
schriften op het gebied van de voedselvoorziening
te overtreden, zal de aanmaak en de verkoop ver
boden kunnen worden.
De heer Louwes legde er nadruk op, dat „tus-
scheri ons en den honger'" de organisatie van de
voedselvoorziening staat. Loopt deze vast dan is
tenminste een gedeelte van de bevolking, dat ge
deelte hetwelk het minste geld heeft, aan den
honger overgeleverd. Er is voedsel genoeg voor
allen, mits ook allen aan een eerlijke verdeeling
meewerken. Wie dit niet wil moet er op rekenen,
dat hij met de bepalingen van de nieuwe veror
dening te maken krijgt.
„Het is zoo jammer", zoo besloot de heer
Louwes, „dat er met straf moet worden gedreigd.
Eigenlijk zou het moreel besef van ons volk vol
doende moeten zijn".
De secretaris-generaal van het departement
van Landbouw en Visscherij maakt het volgende
bekend:
Gedurende het tijdvak van Dcrderdag 16 Januari
tot en met Zondag 26 Januari a.s. geeft elk der vier
met „15 vleesch" gemerkte bons van de vlees ch -
kaart recht op het koopen van 100 gram vleesch,
been inbegrepen, óf een rantsoen vleeschwaren. De
met „15 worst, vleeschwaren" gemerkte bon geeft
uitsluitend recht op het koopen van een i-antsoen
vleeschwaren.
De bons welke op 26 Januari a.s. nog niet ge
bruikt zijn blijven nog geldig tot en met 29 Januari
aanstaande.
Het rantsoen vleeschwaren dat per bon kan wor
den gekocht bedraagt 75 gram voor gerookt of ge
kookt varkers-, rund-, of kalfsvleesch en voor ge
rookte worstsoorten, 100 gram voor gekookte worst
soorten, rolpens en knakworst, 125 gram voor lever
artikelen, tongenworst en nierbrood en 150 gram
voor bloedworst.
Duitsch
Vandaag vond voor het eerst in Haarlem de voedselverstrekking door de Centrale
Keukens plaats. Hutspot stond op het menu! Op deze foto zien we de K.V.V.-sters
in het bureau aan dc Tuindorplaan de hutspot in de pannetjes der gegadigden
scheppen.
(Foto De Haas).
weermachtsbericht.
Plymouth bestookt.
Twee Engelsche kruisers door
bommen getroffen.
BERLIJN, 14 Januari (D.N.B.) Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
Tijdens gewapende verkenningen hebben vlieg
tuigen een vijandelijk koopvaardijschip van 4.000
b.r.t. tot zinken gebracht en op een kruiser twee
treffers geplaatst met bommen van middelzwaar
kaliber.
In den nacht van 13 op 14 Januari zijn belangrijke
militaire doelen in Plymouth op succesvolle wijze
met bommen bestookt. Het leggen van mijnen voor
Britsche havens werd voortgezet.
De vijand heeft gisteren vier vliegtuigen verloren,
waarvan, zooals reeds gemeld, een door een con
trole-vaartuig van de marine en een door de marine
artillerie werd neergeschoten.
Lijstencollecte langs de
huizen op 31 Januari
en 1 Februari
's-GRAVENHAGE, 15 Januari. Het A. N. P.
meldt: Wij vernemen, dat het in het voornemer;
van de stichting Winterhulp Nederland ligt om in
het geheele land op 31 Januari en 1 Februari a.s.
een lijstencollecte langs de huizen te houden. De
eerstvolgende bus-, huis- en straatcollecte is in ver
band hiermede tot een lateren datum uitgesteld.
De te houden lijstencollecte dient niet alleen om
de inkomsten van het Win terhulpwerk te vergroo-
ten, maar zal tevens haar nut hebben als voor
bereiding van de verdere organisatie van het mede
werkerscorps in de verschillende gemeenten. Het is
noodzakelijk in het vervolg niet langer te werken
met de betrekkelijk losse organisatie der collectan
ten, maar een corps van vrijwillige, vaste mede
werkers te scheppen. Omtrent dezen uitbouw zullen
irifcusschen nog nadere 'richtlijnen worden aange
geven.
Uit de kringen van de collectanten die bij de
vorige Winterhulp blijk hebben gegeven van hun
liefde en toewijzing voor dezen mooien socialen
arbeid zullen zoodanige perscren worden uitgeko
zen, die volgens het oordeel van den plaatselijken
directeur geschikt en in staat zijn als collectant bij
deze eerste lijsten-inzameling medewerking te ge
ven. De gemeente wordt op grond van het aantal
beschikbare krachten ingedeeld. Indien mogelijk
verzamelt ieder dezer collectanten een aantal me
dewerkers om zich heen teneinde hem behulpzaam
te zijn.
Uit deze medewerkers zullen dan later de krach
ten voor den verderen uitbouw der organisatie
worden verkregen. De wijze van organisatie, zoo
als de leiding van het Winterhulpwerk zich deze
heeft voorgesteld zal gelijken op die der gemeente
lijke luchtbeschermingsdiensten, m. a. w. er wordt
gestreefd naar een verdeeling in wijken en blok
ken, welke op den duur in iedere gemeente zal
worden doorgevoerd. Door het aanstellen van
vaste wijk- en blokhoofden wordt het voordeel ver
kregen, dat er een contact ontstaat tusschen deze
wijk- en blokhoofden en de bewoners in de betref
fende wijken en blokken. Tevens bestaat dan de ge
legenheid gegevens te verzamelen omtrent den nood
in bepaalde gezinnen. Van de ervaringen der wijk
en blokhoofden en hun medewerkers kan dan mede-
deeling worden gedaan aan het plaatselijk bureau,
opdat bij de verdeeling der gelden daarmede reke
ning kan worden gehouden.
HET FRUITHUIS
JEAN BERTHOLéE Jzn.
VERSCHE CHAMPIGNONS
GR. HOUTSTRAAT 128 Telef. 19248.
(Adv. Ingez. Med.)
Vele zaken vallen er onder
(Zie eerst pagina 6)
Het A.N.P. meldt: Om een verkeerde uitlegging
van de nieuwe verordening op den prestatie
plicht te voorkomen, wordt er van bevoegde
zijde op gewezen, dat door de oplegging van
de verplichting een bepaalde prestatie op
grond van deze verordening te verrichten de
burgerlijk-rechtelijke en strafrechtelijke aan
sprakelijkheid jegens de bezettingsautoriteiten
voor den dader niet wordt aangeroerd, de bur-
gelijkgerechtelijke en strafrechtelijke aan
spraken worden als te voren langs gerechte
lijken weg geldend gemaakt.
Naar het A.N.P. uit een officieus commentaar
blijkt, geldt hetzelfde voor degenen, die in
strafrechtelijken zin uitlokking plegen. De be
doelde verordening heeft mede betrekking op
die gevallen van uitlokking die niet in straf
rechtelijken zin vervolgbaar zijn, zooals het
kweeken van een mentaliteit, het geven van
gelegenheid, hét toonen van vreugde over net
plegen van de daad enz.
Zes divisies Amerikaansclie
militie opgeroepen.
Besluit heden onderteekend.
WASHINGTON. 15 Januari. (D.N.B.) Pre
sident Roosevelt heeft een besluit ondertee
kend, waarbij weer zes divisies van de militie
voor actieven dienst gedurende een jaar opge
roepen worden.
De bekende korenmolen op den berg bij Neede, eigendom van de vereeniging
„De Hollandsche Molen", zal, indien geen voldoende steun gegarandeerd wordt,
afgebroken worden.
(Foto Pax Holland.)
(Naar aanleiding van de halfjaar-
lijksche verkooping van in treinen
achtergelaten en niet meer opge
vraagde voorwerpen.)
Het is verbazingwekkend als je leest, wat wordt
vergeten
In slechts een half jaar tijd in onzen Nederland-
schen trein,
En dan nog slechts waar d'eigeraars die z' eens
hebben bezeten
Niet ijlings voor hun eigendommen opgekomen zijn.
Natuurlijk boveraan de lijst een stroom van
heerenhoeden.
Die men nog in den zomertijd te luchtig achterliet,
In 't kille wintersche getij, durf ik wel te vermoeden.
Vergeet zelfs een verstrooide prof zijn hoed zoo
spoedig niet.
Dan wandelstokken, paraplu's en handschoenen en
dassen
Volledig, costuums en tal van zaken, groot en klein,
Zooals een opklapledikant naast vulpennen en
tassche
Vergeten in den trein en blijkbaar ook nog na
den trein.
Je vraagt je af: is het speciaal een zwak van
Nederlanders,
En Nederlandschen evenzeer, die treinonachtzaam-
heid?
Is het in andre landen erger of althans niet anders,
Zoover ik weet geeft nog geen statistiek daarop
bescheid.
Je vraagt je tevens af, wat er de oorzaak van mag
wezen,
Dat blijkbaar juist in spoorcoupés zooveel vergeten
wordt,
Misschien dat zoo geconcentreerd in hoekjes wordt
gelezen,
Misschiet! ook wel het dutje dat de lange reis
bekort.
Hoe het ook zij, het is een kwaal die velen schijnt
te kwellen.
En die daarom, als elke kwaal, om een remedie
vraagt.
Als niemand anders 't zeggen wil, heb ik iets voor
te stellen,
Dat. mits de goede wil er is, in de genezing slaagt,
't Idee is door den heelen trein een spreekbuis aan
te leggen,
Met kleine megafoons vertakt in iedere wagon.
De stoker of de machinist kan dan daarin wat
zeggen.
Wanneer de trein weer binnenrijdt in 't volgende
station.
Zooiets als: passagiers voor hier en gunder, niets
vergeten?
Geen opklapbed, geen paraplu, geen jas, geen
hoogen hoed
Ach neen. het is ook al te dwaas, ze moeten 't zelf
maar weten,
Wie aoo cr.achtzaam is, verdient dat hij er ook voor
boet.
P. GASUS.
DE TROUWE WACHTER.
Een tafereel in den Waters
nood van 1916.
Hier volgt een incident in den watersnood van
een kwart eeuw geleden, dat onze hoofdredacteur,
toen jeugdig journalist aan de Tel. op 16 Januari
1916 in dat blad beschreef. Het is hier ontleend
aan het Nederlandsch Leesboek ten dienste van
het Voortgezet Lager-, Middelbaar en Gymnasiaal
Onderwijs door Bolkestein, Poelhekke en Prinsen,
waarin het later werd opgenomen.
Een groote ophaalbrug ligt dwars voor ons. Wij
moeten er door, want het water bezijden boomen
en telegraafpalen staat niet hoog genoeg voor
den vrij grooten diepgang van de motorboot. De
brug ligt als een eiland midden in het ontzaglijke
meer. 't Huisje van den brugwachter, dat op een
hoog punt vlak er naast staat, is ook vrijgebleven,
al spoelt het water tegen de muren van het wo
ninkje aan. De oude brugbewaker, man van in de
zeventig, is op zijn post gebleven. Als onze motor
kapitein signaleert, komt de oude, grijsbaardige,
gebogen man uit zijn huiske, waadt door het on
diepe. borrelende water, dat hem van zijn brug
scheidt en sjort de lier rond. De brug rijst
Maar'op het korte brugge-eind. dat nog niet
onder water is, hokken vier koeien, rillend en sa
mendringend in den killen wind. Wellicht is 't
het vee van den ouden man, die wacht op een
vee-boot, om het te laten vervoeren. Als de brug
omhoog gaat stormen de vier beesten wanhopig
tegen het steile vlak op. als zien ze een nieuwe
belemmering voor zich oprijzen, die ze instinct
matig willen overwinnen.
Het geheele tooneel is een vreemd, onwaar
schijnlijk schouwspel; die brug met het kleine,
steenen huisje, als een nietig eilandje in de grau
we, kokende zee, die oude. plichtgetrouwe man,
zijn taak vervullend als stond hij even veilig als
anders op zijn post; en die vier radelooze dieren
den wilden angst in de niet-begrijpende oogen,
wild-opstormend tegen den hoogen brugge vloer...
Als de brug steiler rijst vallen ze terug op hun
knieën, buitelen in een massa omlaag, krabbelen
weer op op het kleine stukje drooggebleven brug.
dringen gejaagd samen, nog angstig blikkend
naar al dit vreemde, ontzettende, dat de dieren
instinctmatig weten, als gevaar, dreigend doods
gevaar.
Op den drempel van het golvcn-omspoelde wo-
nikje staat de vrouw van den brugwachter, die
hem niet verlaten heeft op zijn eenzamen, ge
vaarlijken post. Klein, grijs, oud vrouwtje, dat ons
vriendelijk toeknikt, zooals ze eergisteren een
maand en een jaar en veel langer geleden, toen
alles nog vredig en rustig rondom haar heen was,
de voorbijgaande schepen gegroet zal hebben.
Hartelijk wuiven we terug en wij allen aan boord
voelen eerbied voor die twee eenvoudige, kleine
oude menschjes, bekrompen zieltjes zeker, maar
met een groot en heilig gevoel voor den plicht,
die hen vasthoudt aan hun post in deze dagen
van gevaar.
Hebt u voorraad? roept een onzer.
Voorraad?Eten?
En de oude man antwoordt grinnikend:
Alles in orde, meneer!
De motor dreunt verder en de boot wiegt in de
golven als maakten we een Zuiderzee-tochtje.
Rechts, in de verte, ontdekken we den zeedijk
en nu zien we ook het gat, dat er in geslagen is.
Over een breede strook hoe breed is niet te
schatten, maar het schijnt wel honderden me
ters is de dijk weggeslagen, en daarachter
bruist de zee, witgekuifde golven rollen daar in
de verte het land binnen door de dijkbreuk, die
dit rampzalige land aan den kouden, grijzen,
meedoogenloozen vijand heeft prijsgegeven.
Kleine, zwarte figuurtjes bewegen zich op den
verren dijk: zeker zijn de geniesoldaten al aan
den arbeid. Maar de wind giert feller en feller,
de golven rollen wild voort Wie ls tegen deze
woeste macht bestand?
Het is de eeuwige strijd, die strijd van Holland
tegen de zee.
R. P.
Aan den grond
geloopen en snel zinkende
NEW-YORK. 15 Januari. (D.N.B.) Radio
Mackay heeft een S.O.S.-sein opgevangen van
het Nederlandsche s.s. „Buitenzorg" dat door
Engeland overgenomen is. Het schip seinde dat
het aan den grond geloopen was en snel zonk.
De positie werd niet opgegeven.
De „Buitenzorg" meet 7098 b.r.t., is in 1916
bij de Schelde gebouwd en behoorde aan den
Rotterdamschen Lloyd.
HEDEN: 10 PAGINA'S.
R. P.: De trouwe wachter, een tafe
reel in den watersnood van 1916.
pag. 1
P. Gasus: Spoorvondsten. pag. 1
Haarlem en de Haarlemmers pag. 2
De seringencultuur te Aalsmeer
pag. 2
Een hondenleven: Vreemde ver
schijnselen. pag. 3
Flitsen: Pijnlijk geval. pag. 3
J. H. de Bois: Kunst in Haarlem en
daarbuiten. pag. 3
Uit de Pers pag. 4
Bij den eenigen houtskoolbrander in
Nederland. pag. 7
H. D. Vertelling: De lezing pag. 7
J. B. Schuil: Thalia: „En Jacob
diende." pag. 7
