Konoje bespreekt den
internationalen toestand
De Amerikaansche
hulpverleening aan
Engeland.
RADIO
fOENSDAG 15 JANUARI 1941
HXAREEM'S D AG BEAD
Amerikaansche ambassadeur te
Rome terug.
Boodschap van Roosevelt voor den
Koning-Keizer?
igen
kin
itec
loot
het
brar
erd
)lik
f JROME. 14 Januari. De Amerikaansche am-
15 ^tjssadeur Philipps is op zijn standplaats terug-
fceerd. Hij kwam Maandag te Genua aan en
jjde onmiddellijk naar Rome door. In diploma
kringen gelooft men dat Philipps een bood-
»roÊao van Roosevelt voor den Koning-Keizer
eft meegebracht. Men neemt aan dat hij na een
twee maanden naar de Ver. Staten terug zal
eren om den president rapport uit te brengen
er zijn bevindingen
&a zijn onderhoud met den Koning-Keizer zal
ede! lülipps gesprekingen voeren met Mussolini en
dere prominente politieke figuren, onder wie
t filino. (United Press).
het
laa|
De Falklandeilanden voor de
Vereenigde Staten?
Onthulling van Argcntijnschen onderstaats
secretaris van buitcnlandsche zaken.
ÏÏluENOS AIRES, 13 Januari fStefani). De
Aderstaatssecretaris voor buitenlandsche za-
n, Molinari, heeft onthuld dat de overeen-
imst tusschen Engeland en de Vereenigde
aten in zake den afstand van steunpunten
11 £1 n geheime clausule behelst, waarbij Enge
rd zich verplicht den Vereenigde Staten na
»n oorlog de Falklandeilanden af te staan,
nder zich te bekommeren om de wettige aan-
eftiraken van Argentinië op die eilanden en on-
on® inks de door president Roosevelt afgekondigde
op** ilidariteit der Amerikaansche republieken.
Tic
len.
e economische mogelijkheden van
Hainan.
Het eiland Hainan, dat in het Zuiden van China
and°< °°If van Tonking ligt, is een der rijkste
bieden, die ooit door de Japanneezen werden
iret. Reeds sedert jaren heeft het Japansche
Icenleven zich levendig bezig gehouden met de
«nomi.se he ontwikkeling van dit tropische
and. Tegenwoordig zijn meer dan 30 groote
jq pansche firma's op Hainan werkzaam. Het
and heeft een ideaal klimaat voor de teelt van
ikerriet. De grootste Japansche suikermaat-
jappijen, zooals de Rijkssuikermaatschappij. de
J» Nippon-Suikermaatschappij en de Meiji-
jikermaatschappij hebben hier reeds groote
ikerplantages aangelegd. In den loop der iko-
ende jaren zullen verschillende suikerfabrieken
ri a irden gebouwd.
van Een tweede belangrijke tak van het economisch
stra ren van Hainan is de rubbercultuur. In de laat-
25 j twee jaren is de rubberboom hier op groote
i haal aangeplant. Momenteel bedraagt de totale
haa pervlakte der rubberplantages op Hainan onge-
nt« er 100 km2, terwijl de j aarlijksche productie
ada igeveer 300 ton bedraagt. Zooals bekend, kunnen
Li bberboomen eerst na 8 jaar in het productie-
nzifoces worden ingeschakeld. Er zijn nog maar
Irec pnig rubberboomen op het eiland, die 8 jaar
laa; id zijn, zoodat de productie in de komende jaren
J langrijk grooter zal worden. Tot op heden inte-
sseeren zich 9 Japansche maatschappijen voor
rubberindustrie van Hainan.
Ook de veeteelt en de lederindustrie zijn in op-
ïste omst. De veestapel wordt op 750.000 buffels,
vj 50.000 runderen en 700.000 varkens geschat. De
erp böherij van het eiland kan op een oude traditie
:rb Rigaièn. Japansche visscherij -be drijven oefe
nis! an m samenwerking met de staa ts-visschersvloot
[oor an Formosa in de zee rondom Hainan de vissche-
oor uit. Onlangs is een Japansche fabriek voor
idei scliconserven in gebruik genomen. In den loop
Pan dit jaar zullen twee andere vischconserven-
abrieken worden gebouwd. In verband met den
idustrieelen opbouw van het eiland is een groo-
ire behoefte aan electrischen stroom ontstaan,
ij gebrek aan voldoende steenkool, as men er toe
rergegaan bij stroomversnellingen electrisohe
Sitrales te bauwen. Momenteel is een dam in een
er voornaamste rivieren van Hainan, de Chiang
hiang, in aanbouw. Hier zal een centrale komen
ie een capaciteit van 100.000 Ikw heeft. Een
leinere centrale is reeds in gebruik genomen.
De oppervlakte van het eiland is 35.000 km2.
«■Jt aantal inwoners is 2</2 millioen.
(Europapress.)
)e betrekkingen tusschen Japan en
Australië.
>rsa Domei meldt uit Tokio dat de woordvoerder van
t bureau voor de inlichtingen, Isjii, in de pers-
ttferentie tegenover de vertegenwoordigers van de
■n b fitenlandsche per verklaard heeft, dat Japan
cke a™e de vriendschappelijke gevoelens waaraan uit-
ukking is gegeven door den Australischen minis-
n r van oorlog, Percy Claude Spender, beantwoordt
tea n telegram van 12 Januari uit Singapore meldt.
't de Australische minister van oorlog bij zijn be
et c ek in een radiorede herhaalde, dat Australië op-
de c"t den wensch koestert om vriendschappelijke
v: bekkingen met Japan te behouden in de Stille
pe-vjUidzee. Spender voegde hieraan toe: „Wij hebben
en twist met Japan. De Australiërs hopen vurig,
ie ae Stille Zuidzee altijd haar naam eer zal aan-
en".
;che In verband met het desbetreffende bericht zeide
hc Üi. dat de opmerkingen van Spender „gunstig"
wen. „Wij willen gaarne den goeden wil van
deeS Hstralië beantwoorden".
Aanslag beraamd op koning
Faroek.
MILAAN, 14 Jan. (D.N.B.) De „Stampa" meldt
"p J'Beiroet: De radio van Damascus heeft mede-
ideeld dat een aanslag op koning Faroek en de
irungin-moeder van Egypte, de weduwe van
ons Bung Foead. ontdekt is. De verdachten moeten
/o!l:1 hetzelfde milieu gezocht worden, dat onlangs
m aF aanslag op Ibn Saoed heeft voorbereid. Ver-
we nasporingen hebben onomstootelijk bewezen
»t de organisatie uitging van de Secret Service
1 trachtte alle Arabische persoonlijkheden van
jrige beteekenis uit den weg te ruimen, die als
toaerpaal voor de Engelsche plannen voor de
Wrschappij over de Arabische wereld beschouwd
orden. Ibn Saoed heeft koning Faroek door een
ille jeciaal -gevolmachtigde van de bijzonderheden
1 df Me hoogte laten stellen en voorgesteld bet
ani hdere onderzoek van Kaïro naar Dzjidda te ver-
Sgon om den Britschen invloed uit te schakelen.
DE VOEDSELPOSITIE VAN BELGIë.
het A.N.P. verneemt uit Brussel:
m ei" da^en heeft de regeerings-president, Reeder,
lati ^klaringen afgelegd over de voedselpositie van
or ^Sië. Naar aanleiding hiervan schrijft de Soir, dat
5 rë beteekenis van hetgeen de regeeringspresident
els: zeide niemand zal ontgaan-. Sedert eenige dagen
n f *35 heeft zich van de bevolking een ware paniek
er. ®*ster gemaakt. Het zou nutteloos zijn, wanneer
fi zou willen verzwijgen, dat de toestand ernstig
ip5.ewecst en dat hjJ, vo°raI ten aanzien van het
iet °°dgraan tragisch zou kunnen worden, wanneer
rtó J. Duitsch ingrijpen niet te rechter tijd zou ge
beden.
Italiaansch
weermachtsbericht.
Italiaansche luchtmacht in
actie aan het Crieksche
front.
Artillerie treedt op aan het front
van Tobroek. Duikboot van den
tegenstander tot zinken gebracht:
ERGENS IN ITALIë, 14 Januari. (Stefani). In
zijn weermachtsbericht no. 221 maakt het Italiaan
sche hoofldkwartier het volgende bekend:
„Aan 'het Grieksehe front bedrijvigheid van pa
trouilles en artillerie. Onze formaties vliegtuigen
'hebben bij herhaling een vijandelijke basis gebom-
bardeevd. Vrachtauto's en troepenconcentraties zijn
met machinegeweren beschoten.
In Cyrenaïca was bedrijvigheid van onze artil
lerie die verliezen heeft toegebracht aan de geme
chaniseerde strijdkrachten van den vijand aan het
front van Tobroek. Voorts was er bedrijvigheid van
patrouilles en van artillerie in 'de zone van Dzjara-
boeb. Het optreden van vijandelijke vliegtuigen te
gen plaatsen aan de kust van Cyrenaïca heeft geen
slachtoffers gemaakt.
In Oost-Afrika viel eenige actie waar te nemen
in den Opper-Soedan en optreden van artillerie in
de zóne van Gallabat. In den Soedan hebben onze
vliegtuigen vijandelijke stellingen, verdedigingswer
ken en troepenconcentraties gebombardeerd. Een
van onze luchtformaties die door vijandelijke ja
gers werd aangevallen werd in een gevecht gewik
keld, waarbij een toestel van het type Glöster werd
neergeschoten. Een ander verkenningsvliegtuig
werd neergehaald door onze jagers in Erytrea. De
vijand heeft eenige plaatsen gebombardeerd, waar
bij slechts enkele personen gewond werden.
Op den ochtend van 31 December heeft een
Grieksehe duikboot een van onze vrachtschepen
van kleine tonnage, welke in de territoriale wateren
van Joego-Slavië voer, tot zinken gebracht. Met
schending van elk oorlogsgebruik heeft de duikboot
vervolgens kanonschoten gelost op een reddingsboot
van het vrachtschip, waarbij tien schipbreukelin
gen leden der bemanning van het vrachtschip
gedood weidden. Een vliegtuig en een motortor
pedoboot hébben op 9 Januari een vijandelijke
duikboot aangevallen en tot zinken gebracht."
De reis van Cincar-Markowitsj naar
Boedapest uitgesteld.
BELGRADO, 14 Januari. (D.N.B.) Het blad
„Hrvatski Dnevnik" te Agram meldt dat de oor
spronkelijk voor de reis van den Joego-Slavischen
minister-president, Cincar Markowitsj, naar "Boe
dapest vastgestelde datum voor het uitwisselen
van de ratificatieoorkonden van het Joego Slavjsch-
Hongaarsche vriendschapspact „om technische rede
nen" is uitgesteld.
Mijnongeluk in West falen.
Twintig Italianen omgekomen.
Het D.N.B. meldt uit Gelsenkirchen, 14 Januari.
In een mijn in de gouw Westi'alen-Noord zijn
twintig Italiaansche arbeiderskameraden, die daar
tezamen met die Duitsche mijnwerkers als mijnar
beiders werkzaam waren, het. slachtoffer geworden
van een betreurenswaardig ongeluk.
Dinsdag is voor deze slachtoffers van den arbeid
een rouwplechtigheid gehouden, waaraan rijkslei
der dr. Ley en gouwleider dr. Meyer tezamen met
de vertegenwoordigers van den Italiaarschen am
bassadeur te Berlijn hebben deelgenomen. In een
toespraak wees dr. Ley er op dat de echte vriend
schap pas in den strijd tot uiting komt en dat de
verbondenheid tusschen Duitschland en Italië juist
op dit oogenblik van gemeenschappelijke herden
king der op het veld van den arbeid gevallen ItS-
'iaansche kameraden bewezen wordt
Hondentrouw.
ERFURT, 14 Januari. (D.N.B.) Van roe
rende trouw getuigt het gedrag van een
Duitschen herder, die den 34-jarigen Fritz
Schuster toebehoorde. Deze werd sedert 3
Januari vermist en is thans doodgevroren ge
vonden.
Twee jongens, die naar voerplaatsen voor
het wild witóen gaan kijken, zagen aan den
rand van het bosoh een hond zitten die bij
hun nadei-ing blafte. Daardoor werd hun aan
dacht gevestigd op het lijk van Schuster. Men
veronderstelt dat deze zich heeft neergezet
om wat uit te rusten en daarbij ingeslapen en
doodgevroren is. Het brave dier had zeven
dagen en zeven rachten zonder voedsel de
wacht gehouden bij zijn gestorven baas.
De druk der Ver. Staten
Domei meldt uit Tokio: De eerste minister Ko
noje heeft gistermiddag van man tot man het woord
gericht tot ruim 70 vertegenwoordigers van het La
gerhuis in de eerste bijeenkomst van een gemeen
schappelijke conferentie van vier dagen tusschen
de leiders der regeering en de vertegenwoordigers
van het parlement, de pers, financieele en industri
eele kringen. Strevende naar samenwerking der
aanwezigen met de regeering in het bewijzen van
nationale diensten aan den staat om door de crisis
periode heen te komen, sprak Konoje uitvoerig
over de ontwikkeling van den internationalen toe
stand na de sluiting van het driemogendhedenpact
tusschen Japan, Duitschland en Italië. Tevens
wijdde hij aandacht aan de Engelsch-Amerikaan-
sche houding jagens Japan en China, de betrekkin
gen tusschen Japan en de Sovjet Unie, de erkenning
door Japan van de Nanking regeering, den weer
stand van het regime van Tsjoengking tegen Japan,
den opbouw van een geheel van gemeenschappe
lijke welvaart in een grooter Oost-Azië en aan de
problemen betreffende Fransch Indo China en
Nederlandsch Indië.
Bij zijn schets van den internationalen toestand
heeft Konoje, naar verluidt, den nadruk gelegd op
het gevaar van een de wereld omspannende ver
storing, welke dreigt door den toenemenden druk
op Japan van den kant van de Vereenigde Staten
en ook door de krachtige Amerikaansche hulp aan
Engeland en het Tsjoenkingregime. Konoje
maakte van de gelegenheid gebruik om opheldering
te geven omtrent de leidraad van de buitenland
sche politiek.
Sprekende over de functioneering van de Ja
pansche economie in oorlogstijd gaf de premier een
overzicht van de resultaten, die bereikt zijn sedert
het vorig jaar en verklaarde hij de regeeringspo-
litiek ten aanzien van de belangrijke goederen.
Na Konoje sprak de minister van oorlog, Tojo,
die een uitvoerige uiteenzetting gaf betreffende
het Chineesch-Japansche conflict en den Europee-
schen oorlog, waarna de minister van marine.
Oikawa, het woord voerde. Een openhartige ge-
dachtenwisseling volgde.
Een D. N. B. bericht uit Tokio meldt:
„Het leger is beslist van meening. dat de regee
ring overeenkomstig vroegere besluiten de nieuwe
kieswet bij den Rijksdag moet indienen," zoo ver
klaarde de minister van oorlog, Tojo, in de kabi
netszitting van Dinsdag. Tevens betoogde hij. dat
ook de kwestie van het stemrecht van gewezen sol
daten geen belemmering mag zijn voor indiening
van het voorstel.
Nopens de nieuwe orde in het Verre Oosten is
een gemeenschappelijk kabinetsbesluit genomen
met de strekking dat geenerlei twijfel omtrent de
grondslagen van deze nieuwe orde mag bestaan.
De regeering heeft uitdrukkelijk bepaalde in Ja
pan verspreide geruchten gedementeerd dat de
„nieuwe orde" tevens een vereeniging van de na
ties van Oost-Azië zal vormen, daar een dergelijke
oplossing in strijd is met de stichtingsgedachte van
het Japansche keizerrijk en niet dienstig zou zijn
voor de souvereiniteit van het keizerrijk.
AMERIKAANSCHE COMMUNISTEN CONTRA
ROOSEVELT.
Het D.N.B. meldt dat in de Madison Square Gar
den te New-York een massavergadering is gehouden,
die bezocht werd door 20.000 communisten D<
sprekers deden scherpe aanvallen op de buitenland
sche politiek van Roosevelt. In een resolutie werd
geprotesteerd tegen de machtiging van den presi
dent, zooals die opgenomen is in het wetsontwerp
betreffende de hulp aan Engeland.
GEVLUCHT CHINEESCH KAPITAAL KEERT
TE SJANGHAI TERUG.
Sedert het uitbreken van den oorlog in Europa
is een groot deel van het Chineesche kapitaal dat
bij het begin van het Japansch-Chineesche con
flict naar Hongkong was gebracht weer naar Sjang
hai teruggekeerd. Het teruggekeerde kapitaal is be
legd in Nationaal-China-Dollars, in buitenlandsche
valuta of in door de Japansche militaire autoriteiten
uitgegeven „militaire yens". Deze stroom van geld
had een snelle daling van den rentevoet der banken
van Sjanghai tengevolge. Dit heeft geleid tot de
situatie, dat zij die liquide middelen ter beschikking
hebben deze middelen moeilijk bij de banken kun
nen onderbrengen. Het binnenstroomende geld heeft
een levendige valuta-speculatie ten gevolge gehad.
Het zoeken naar een veilige kapitaalbelegging te
Sjanghai heeft een dalende tendens met zich mede
gebracht van den Chineeschen dollar ten aanzien
van den U.S.A.-dollar. De regeering te Tsjoenking
stelt in dit verband pogingen in het werk het Chi
neesche kapitaal uit Sjanghai te krijgen en naar
de onbezette gebieden van West-China te lokken.
Om deze uitnoodiging aanlokkelijk te maken geeft
men overal in Tsjoenking-China voor betaalmid
delen in China-dollars een bijna 25 pCt. betere
noteering in baar geld en saldi dan te Sjanghai.
Tot nu toe hebben de pogingen van de Tsjoenking-
regeering evenwel weinig resultaten gehad.
(Europapress).
Van dc beroemde
Schermcrmolens ver
toonen verschillende
thans, nu ze reeds ge-
ruimen tijd buiten be
drijf gesteld zijn, een
droeven aanblik. Het
hekwerk mist vele lat
ten, de vensters zijn
met planken dichtge
spijkerd en het riet
werk wordt op sommi
ge plaatsen met latten
nog wat bij elkaar ge
houden. terwij! het
elders bedenkelijke ga
pingen vertoont.
tFoto Pax Holland!
Engelsche oorlogsbodems
beschadigd.
Mcdedeelïng van de Britsche Admiraliteit.
Uit Stockholm meldt het D.N.B.: De Engel
sche Admiraliteit bevestigt volgens een Reu-
terbericht dat tijdens operaties in het cen
trale bekken van de Middellandsche Zee op
10 Januari een Britsohe torpedojager is be
schadigd.
Uit deze mededeeling blijkt verder, dat de
beschadigde torpedoboot jager de „Gallant"
is. Verder zijn volgens deze mededeeling het
vliegtuigmoederschip ..Illustrious" en de krui
ser ..Southampton" beschadigd. Op beide
schepen werden verliezen geleden.
Omtrent de Engelsche verliezen maakt het
Italiaansche blad „Giornale d' Italia" naar het
D.N.B. meldt, nog belangwekkende bijzonderheden
bekend:
Vooral een uit twee groepen bestaand Engelsch
convooi dat op weg was van Gibraltar naar
Alexandrië en Griekenland en dat beschermd
werd door twee slagschepen, een vliegtuigmoe
derschip eenige zware en lichte kruisers, alsmede
talrijke kleinere eenheden, is het doelwit van de
Italiaansche marine en van de luchtmacht der
almogendheden geweest. De „Giornale dTtalia"
komt met bijzonderheden, waaruit de omvang der
Engelsche verliezen blijkt. Zoo heeft men red
dingsbooten en mutsen gevonden van den Brit
sohen torpedojager ..Gallant" die blijkbaar ge
zonken is. Den tienden Januari heeft men temid
den van talrijke olievlekken een Britschen tor
pedojager gezien die omgeven was van tal van
eenheden, welke hem op sleeptouw trachtten te
nemen. Op den middag van denzelfden dag zag
men een Britschen kruiser met dertig graden
slagzij die eveneens als verloren kan worden be
schouwd. In den nacht van 10 op 11 Januari zijn
in de wateren van Malta groote olievlekken en
wrakstukken gezien, waaruit geconcludeerd kan
worden dat nog een eenheid tot zinken is ge
bracht.
In de haven van Malta ligt een vllegtuigmoeder-
sehip van liet type ..Illustrious" met beschadigin
gen. terwijl een slagschip van de Malaya" klasse
bij zijn terugkeer te Gibraltar terstond in het
droogdok is opgenomen. Op 13 Januari heeft men
op 100 mijl van Malta een brandenden torpedo
jager waargenomen. In den nacht van 11 op 12
Januari is nog een vliegtuigmoederschip door een
Italiaansch torpedovllegtuig getorpedeerd. Deze
aanval was in de onmiddellijke omgeving van
Kreta in verband met de in Noord Afrika aan
deh gang zijnde operaties ondernomen.
De nieuwe intensieve phaze van de oorlogvoe
ring bewijst, aldus het blad, de onverminderde
waakzaamheid van Italië in dc Middellandsche
Zee. waaraan thans ook sterke Duitsche lucht
strijdkrachten deelnemen en zij laat zien hoe ge
vaarlijk deze paraatheid is.
AARDGAS IN DENEMARKEN.
De jongste boringen van de onlangs opgerichte
„Vendsyssel Naturgas Kompanie" hebben tot resul
taat gehad, dat in de omgeving van Frederikshaven
(Noord-Jutland) de aanwezigheid van gas werd
vastgesteld. Van deskundige zijde wordt medege
deeld, dat deze hoeveelheid voor minstens tien jaar
voldoende is. Met behulp van compressor-installa
ties wordt het naar buiten stroomende gas in stalen
cylinders geleid, waarna het gebruikt wordt als
brandstof voor vrachtauto's en omnibussen. Naar
erluidt heeft men aan de Deensche staatspoor-
egen voorgesteld de Diesel-bliksemtrein tusschen
Kopenhagen en Jutland weer te laten rijden, maar
dan met behulp van dit aardgas. (Europapress).
RADIOREDE VAN LANDON.
Het A.N.P. verneemt uit New-York:
In een voor de radio uitgesproken redè heeft Alf
Landon, eens republikeinsch candidaat voor het pre
sidentschap en gouverneur van Kansas, verklaard,
dat deelneming der Vereenigde Staten aan den oor
log een grooter ongeluk zou zijn dan de overwinning
van Duitschland. Mocht Duitschland overwinnen,
dan zullen de Ver. Staten ongetwijfeld cïico in
grijpende economische storingen ondergaan. Deel
neming van de Vereenigde Staten aan den oorlog
zal echter zeer ernstige politieke en sociale gevol
gen hebben en reacties voor de natie met zich mede
sleepen.
FRANKRIJK EN DE BLOKKADE.
Het A.N.P. verneemt uit Brussel:
De Vlaamsche pers is gisteren uitvoerig ingegaan
op het protest der Fransche regeering tegen de En
gelsche hongerblokkade. Het „Nieuws van den Dag"
schrijft, dat Frankrijk steeds is aangewezen op den
yer uit het buitenland. Deze invoer is thans door
Engeland onmogelijk gemaakt. Bovendien heeft de
vroegere regeering het opslaan van voldoende voor
raden veronachtzaamd. Voorts werd er op gewezen,
dat Frankrijk waarschijnlijk van Duitschland brood
graan zal krijgen. Het land moet echter den geheelen
invoer van overzee ontoerén. Engeland laat thans
echter al zijn bondgenooten in den steek en trach'
hen uit te hongeren. Wij wenschen allen, dat
hun door de huidige moeilijkheden der levens
middelenvoorziening eindelijk de oogen onen-
gaan ten aanzien van de vraag, wie in werkelijkheid
daarvoor de verantwoordelijkheid draagt.
Critiek op de Zweedsche pers.
„Buiten de zóne der neutraliteit."
BERLIJN, 14 Jan. (DNB) De „Berliner Börsen-
zeitung" richt zich op scherpen toon tegen een be
richt van den Londenschen correspondent van het
te Stockholm verschijnende dagblad „Aftonbladet"
Deze Zweedsche journalist had zijn blad gemeld
dat de laatste Engelsche aanvallen op de Fransche
Kanaalhavens bewezen hebben dat het Britsche en
het Duitsche luchtwapen op het punt staan hun rol
len om te keeren. De Engelsche oorlogvoering in
de lucht heeft, volgens dezen correspondent, met
den aanval op Calais, Boulogne en Duinkerken be
wijs geleverd van haar offensieven geest. De cor
espondent geeft ten slotte de meening te kennen
dat een afnemen der Duitsche aanvallen kan wor
den opgemerkt.
De „Börsenzeitung" wijst den Zweedschen jour
nalist er op dat hij zich op grond van de Duitsche
weermachtberichten gemakkelijk zou hebben kun
nen oriënteeren ten aanzien van den waren stand
van zaken. De feiten zijn aldus dat de aanval van
de Royal Air Force op 't door de Duitsche troepen
bezette kustgebied door de Duitsche jagers en het
luchtafweergeschut terstond werd verijdeld. Na het
verlies van negen machines werden de Engelschen
edwongen om te keeren, zonder dat zij ook maar
de mogelijkheid hadden gehad tot welgericht neer
werpen van bommen.
Dat Duitschland's strijd om leven en vrijheid
;lechts weinig begrip vindt in de Zweedsche pers.
aldus gaat de „Börsenzeitung" verder, kan verdra
gen worden. Maar dat in de Zweedsche pers voort
durend pogingen worden gedaan om de Britsche
leugenpropaganda op de been te helpen, is een zaak
van ernstiger aard. Men begeeft zich in Stockholm
daarmede buiten de zone der neutraliteit op een
gebied, waar de wetten van den strijd heerschen,
waar niets vergeven en vergelen en waar iedere
op Duitschland gedoelde steek met krachtige sla
gen vergolden wordt. In ieder geval spreekt uit
dergelijke leugenberichten een fundamenteele hou
ding tegen Duitschland. die niet te onderscheiden is
van vijandigheid. Zij die zich in het neutrale Stock
holm inspannen om tusschen hun land en het Duit
sche rijk, en daarmede ook het vasteland, een kloof
te doen ontstaan, moeten niet de dwaze meening
krijgen dat deze kloof ooit breed genoeg zou kun
nen zijn om reacties op zoo drieste tendentieuze
leugens als die van „Aftonbladet" te verhinderen.
Wijzigingen voorgesteld.
Het D.N.B. meldt uit Washington: De republi-
keinsche senator Taft eischt in een verklaring,
aan de pers verstrekt, volstrekte verwerping van
de wet tot hulpverleening aan Engeland in den
door Roosevelt gewenschten vorm. Taft stelde
voor dat het Congres in plaats daarvan leeningen
tot een beperkt bedrag zal toestaan, doch eerst
als de Engelsche saldi in de Vereenigde Staten
uit geput zijn.
De belangrijkste taak van het Congres, zoo be
toogde Taft. is thans Roosevelt geen blanco vol
macht tc geven en de eigen verdediging van de
Vereenigde Staten niet wettelijk aan Engeland
en de hulp aan Engeland te koppelen. Engeland
heeft nog steeds een tegoed van enkele milliarden
dollars in de Ver. Staten. Indien dit. besteed is,
kan het Congres beperkte leeningen toestaan.
Behalve het voorstel van Taft zijn zoowel van
republikeinsche als van democratische zijde voor
stellen Ingediend. De democratische senator Mur
ray, die gewoonlijk de regeering steunt, eischt dat
men aan Engeland slechts beperkte hoeveelheden
oorlogsmateriaal afstaat en alleen datgenen wat
door de defensie ministeries vrijgegeven is als niet
volstrekt noodzakelijk voor de verdediging van de
Vereenigde Staten.
De progressieve senator Lafollettc keerde zich
vooral tegen de clausule die de Amerikaansche
havens voor de oorlogsschepen van Engeland zou
openstellen. Hij eischt schrapping daarvan om
.import van den oorlog in Amerika" te beletten.
De republikeinsche afgevaardigde Fish heeft
zich Dinsdag in een verklaring gewend tegen het
wetsontwerp. Hij zeide dat met dit ontwerp auto
matisch de Johnsonact. en de neutraliteitswet
zonder stemming in het Congres worden opge
heven en dat president Roosevelt de volmacht zou
krijgen schepen en convooien naar de oorlogszone
te sturen, hetgeen het gevaar van een verwikke
ling der Vereenigde Staten in den oorlog met zich
mede brengt. De wet maakt een „farce" van de
democratie der Ver. Staten. Zij ontneemt het
Congres zijn grondwettige volmachten betreffen
de een oorlogsverklaring en stelt een ..éenmans"-
regeering in. Daarbij zal de beslissing over oorlog
en vrede alleen in handen van den president lig
gen. Het Amerikaansche volk wordt van iedere
beslissing hierover beroofd De wet is on-demo
cratisch en in strijd met de grondwet. Dit aldus
besloot Fish, komt neer op de bekentenis dat de
democratische regeeringsvorm niet functioneert
door dictatuur moest worden vervangen.
CHICAGO. 15 Januari i D.N.B.i De opppsitie
tegen het wetsontwerp op den steun aan Enge
land dat bij het Congres is ingediend is in de tra
ditioneel isolationistische gebieden van het Mid
den Westen bijzonder fel. Een aanzienlijk deel
van de openbare meening en de pers aldaar kee
ren zich op scherype wijze tegen de door Roose
velt gevraagde volmachten In dagelijksche op
roepingen doen talrijke commissies en organisaties
een beroep op de bevolking en verzoeken de ver
tegenwoordigers in het Congres in tallooze tele
grammen om zonder compromis het pachtprogram
van den president te verwerpen. De centrales te
Chicago van ..America First" de commissie, die
onder leiding staat van generaal Wood, die kwar
tiermeester-generaal was in den wereldoorlog
wordt sinds vele dagen overstroomd met protest
telegrammen en brieven uit alle kringen der be
volking. De zestigduizend leden van de vakver-
eenigingsorganisatie te Chicago van voerlieden en
chauffeurs hebben een oproeping gekregen van
hun voorzitter om zich aan te sluiten bij de pro
testbeweging tegen de wet op de hulp aan Enge
land. Een soortgelijke oproeping heeft de vrou
wenorganisatie ..Roll Call of American Women"
gericht tot de 10.000 leden. Het priminente dag
blad „Chicago Tribune" noemt de wet op de hulp
aan Engeland een ..wetsontwerp op de oorlogs
dictatuur". welker opstellers het Amerikaansche
volk op valsche wijze willen inpraten dat men
Engeland alleen binnen dc bekende firmule .short
of war" wil helpen. In Amerika bestaat een kleine
minderheid, zoo schrijft het blad. die den oorlog
en het zenden van Amerikaansche soldaten naar
overzeesch gebied wenscht. Alleen deze stem stelt
eensgezind voor de wet op de oorlogsdictatuur die
een einde zal maken aan den huidigen Ameri-
kaanschen regeeringsvorm Ingeval het ontwerp
kracht van wet krijgt, zal het Congres practisch
hebben afgedaan.
United Press meldt nog:
In het Congres der Vereenigde Staten lijkt een
bepaalde stemming veld te winnen om eenige be
perkingen aan te brengen in het wetsontwerp tot
hulpverleening aai- Engeland. Deze neiging kristal
liseert zich slechts langzaam, maar er zijn teekenen,
die er op wijzen, dat de voorstanders van wijzigin
gen tezamen met degenen, die volslagen tegenstan
ders van het ontwerp zijn, genoeg stemmen bij
elkaar zullen kunnen brengen om eenige beperkin
gen door te zetter. Het meest spreekt men over de
volgende wijzigingen:
1. Beperking van de volmachten var den presi
dent om materieel te leveren voor het herstel van
de schepen der democratieën tot een tijdperk van
twee jaar.
2 Het handhaven van dc wettelijke bepaling,
dat de commandanten van leger en vloot vóór hot
verkoopen of uitleenen van materieel moeten ver
klaren. dat dit niet van essentieel belang is voor de
eigen verdediging der Vereenigde Staten.
3 Eer verbod van directe schenkingen van oor-
logsmaterieel, ook onder de motiveering van een
„indirect voordeel".
PROGRAMMA
DONDERDAG 16 Januari 1941.
HILVERSUM I, 415 M. Ncilerlanclsrh Propramma. AVRO.
8.00 Gramofoonmuzick, 8.30—8.45 Nieuwsberichten A N.
P. 10.00 Morgenwijding. 10.15 Gromofoonmuzlek 11.00
„Grleg in Nederland causerie. 11.15 Ensemble Amende
en gramofoonmu7.iek. 12.30 Gramofoonmuziek 12 45
Nieuws- en economische berichten A. N. P. 1.00 De
Jonge Acht en soliste. 1.30 Planovoordracht. 2 00 Gramo
foonmuziek. 2.15 Omroeporkest. 3.00 Voor de vrouw. 3.10
AVRO-strijkorkest. 3.40 Radiotoonecl. 4 00 Omroeporkest
en gramofoonumuzick 5.00 Gramofoonmuziek 5.15
Nieuws-, ecoonmische- en beursberichten A. N. p. 5 30
AVRO-Amuscmentsorkest en soliste. 6.10 Zang met piano
begeleiding en toelichting. 8 45 Actucele reportage of gra
mofoonmuziek. 7 oo Vragen van den dag A. N. P. 7 is
Orgelspel. 7.30—7.45 Berichten. Engelsch. 8.00 Nieuwsbe
richten A. N. P. 8.15 Gramofoonmuziek. a.30 Berichten,
Engelsch. 8 45 Concertgebouw-orkest (opn.). 9.tr, Dialoog,
10.00—10.15 Nieuwsberichten A. N. P. cn sluiting.
HILVERSUM n, 301.5 M. KRO.
8 00 Wij beginnen den dag. 8 30 Nieuwsberichten A. W.
P. 8.45 Gramofoonmuziek. li 30 Godsdienstig halfuur. 12.0S
Berichten. 12.15 Frans Wouters en ztjn Callente-orkest.
12.45 Nieuws- en economische berichten A. N. P. 1 00 Gra
mofoonmuziek. 1.15 Frans Wouters en zijn Callente-
orkest 145 Gramofoonmuziek. 2.00 Orgel en viool. 2.45
Gramofoonmuziek. 3.00 Zusterkoor „Duin en Bosch" rne*
pianobegeleiding 3.15—3 30 Gramofoonmuziek. 3.45 Gra
mofoonmuziek. 4 00 KRO-Melodisten cn solist. 4.30 Zieke%«
praatje. 4 45 Gramofoonmuziek. 5 00 VPRO" Cyclus ,.L»«
zen in den Bijbel 5.15 Nieuws-, economische- cn beurs
berichten A. N. P. 5.30 Voor de jeugd. 5.30 Giamofoonmu-
ziek. 6.00 Cabaretprogramma. 6 45 Actueclc reportage of
gramofoonmuziek 7.00—7.15 Persoverzicht voor binneo*
en buitenland A. N. P. en sluiting.
