Haarlem's Dagblad
Peulvruchtenbon
afgekondigd
Japansch-Russisch
niet-aanvalspact?
)oe wel.
Klokken.
R' R
Eigenaardigheden
Laat
distributiebescheiden
thuis
De „Beemsterdijk"
vergaan
Artikelen enz.
!8e JAARGANG No. 17671
Sjjjigjve Lourens Coster, Maatschappij voor Courant.
[fligaven en Algem. Drukkerij N.V. Bureaux: Groot®
0 houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
ce-,5i 38810. Drukkerij: Zulder Buiten Spaarne 12.
jelefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redacti®
|d600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM
MÏÖNDAG 27 JANUARI 1941
Abonnementen per week 0.25, per maand ƒ1.10,
per 3 maanden 3.25, franco per post 335, loss®
nummers 6 cent per ex. Advertentlën: 1-5 regels
ƒ175, elke regel meer ƒ0.35. Reclames ƒ0.60 per
regel. Regelabonnementstarleven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.60, elke regel meer
ƒ0.15. Groentjes zie rubriek.
In ons vorige nummer schreef een van onze redac-
euren over het in ons land wegens de schaarschte
brandstoffen herleefde houtsprokkelen, dat in
laatsten zomer vooral in de bosschen op de
lldi ifluwe zulk een omvang had bereikt. Ook in onze
jeving werd gesprokkeld, al kon het niet in zulk
en mate gebeuren. Maar het was toch zoo, dat in
en Hout en in Groenendaal door den dienst der
lantsoenen geen dood hout meer opgeruimd hoefde
worden. Dat was al geschied.
Het slot van dit stukje wil ik ook even in herin-
ering brengen. Het betrof dit kleine voorval in
winterdagen: „Het deed schriel aan toen ik,
rwijl het nog flink vroor en een sneeuwlaag den
rond bedekte, tegen het vallen van den avond een
te rouw met twee jonge kinderen uit Groenendaal
ig komen, gezamenlijk duwend tegen een wanke-
kinderwagen met een vrachtje sprokkelhout.
>n zagen er verkleumd uit, wat geen wonder was
iu zij, schamel gekleed, in de sneeuw hadden moe-
wroeten om hier en daar een dor takje te
inden".
Het vriest nu weer hard. Ik weet niet wie die
yjouw en baar twee kinderen zijn, waar zij wonen
j, en hoe zij het nu hebben. Ik weet wel dat er veel
nenschen zijn die in zulke omstandigheden ver
loeren: medemenschen, landgenooten. Dat kan ons
och zeker niet onverschillig laten.
[Er is meer. Zooveel meer, dat er natuurlijk ge-
3:feakkelijk een heele krant vol te schrijven zou zijn
iet bijzonderheden omtrent de levensomstandighe-
èn van al diegenen, die behoefte aan den steun
hun mede-Nederlanders hebben. Dat zal ik nu
iet doen, maar ik ben wel van plan u omtrent het
i! van die menschen in de eerstvolgende dagen
«er in de krant te vertellen. Want het is noodig
ie doen. En vandaag, hier, wil ik uw aandacht
vragen voor een paar feiten die een algemeenen
idruk geven. Weet u, weten al diegenen die in hun
kj gen gezin hebben zitten rekenen met het aantal
linten van de textielkaart, om die op de nuttigste
prettigste wijze te kunnen gebruiken, dat er veel
an uw medemenschen in uw onmiddellijke omge-
n- tag zijn die geen enkel punt van hun textielkaart
ïbben kunnen opmaken, omdat zij geen geld had-
en om er iets op te koopen? Dat is nog wat anders,
ietwaar, dan klachten over het beperkt aantal pun-
Maar het is een feit, dat ons van de zijde van
RV. V. is medegedeeld. Denkt u er eens over na.
!n nu mijn volgende punt. Bij het Haarlemsche
y^fcomité voor de Winterhulp zijn veel meer aanvra-
om steun binnengekomen dan ingewilligd kun
nen worden. Waarom? Omdat er geen geld genoeg
om aan alle te voldoen.
Dg Provinciale Directeur voor Noordholland heeft
geschreven: „De grootste moeilijkheid, waarvoor
pteéinstelling geplaatst wordt, ligt in de afwijzen-
ie houding, welke een groot deel van het Neder-
kj landsche publiek geheel ten onrechte .tegenover haar
jU inneemt. Harerzijds zal W.H.N. geen middel onbe
proefd laten om de sympathie en den steun van het
Nederlandsche volk te verwerven. Dat zij dezen
steun en sympathie tenvolle verdient is reeds zeer
velen duidelijk, doch schijnt nog lang niet tot allen
te zijn doorgedrongen".
jra Indezen brief doet hij een nieuw beroep op den
steun van de pers en ik geef daaraan gevolg. Hij
dringt aan op de noodzaak dat de eerstvolgende imza-
meling, die op 31 Januari en 1 Februari a.s. zal
jq, widen gehouden, een beter resultaat te zien geeft
dan het laatst bereikte en geeft de volgende toe-
G-. ichting omtrent de komende lijsten-collecte:
„Voor een punt moge ik uw bijzondere aandacht
stagen. Het feit, dat thans een lijsten-collecte zal
lorden gehouden, heeft velen tot de gedachte ge
bracht, dat W.H.N. thans eenige dwang zal willen
«passen bij de inzameling. Dit is echter geenszins
bt: hei geval. De leiding van W.H.N. heeft besloten,
y^hij wijze van afwisseling lijs ten-collectes te hou-
ieL fen. eenerzijds omdat daarvan een hoogere op-
)li hengst verwacht wordt dan van vele straatcollectes
achter elkaar, andererzij ds om het benoodigide sta-
Sstische materiaal te verkrijgen voor de verdere
iré f?anisatie van onze instelling. Het beginsel van
lijwilligheid met betrekking tot de bijdragen
renscht de Stichting tot eiken prijs te handhaven".
'Natuurlijk hebt u het rapport van de beëedigde
iccountants betreffende de boeken van W. H. N.
gelezen, waaruit blijkt dat deze in goede orde zijn
bevonden en dat alle ontvangen gelden aan Ne-
lerlanders zijn uitgekeerd. En ik neem aan dat men
langzamerhand algemeen is gaan inzien dat de
ffa Wensch, dat de ontvangen gelden alleen zouden
worden uitgekeerd in de plaats waar zij gecollec-
rceid waren, geen grond had. Want er zijn zeer
arme districten in ons land die op deze wijze
eb: reur'g veronachtzaamd zouden worden. Veel en
ïe«l armer dan zulke gemeenten als Bloemendaal
en Heemstede, die zoo ongeveer het hoogste wel-
slundspeil in ons land bereiken, veel armer ook
fiog dan Haarlem, dat toch er vele noodlijdenden
e" en dat mij aanleiding gaf tot het vermelden
,nv;Van de feiten die ik in den aanvang van dit artikel
k* genoemd.
Haar mag men ook wel eens over nadenken: wij
in deze omgeving van ons nog niet eens den
bootsten nood. Lang niet. Maar toch zijn er hier
Ds,' menschen die geen punt van hun textielkaart
ben kunnen gebruiken, toch zijn er veel meer
3, aanvragen om steun bij het Haarlemsche Comité
llnnengekomen dan ingewilligd kunnen worden.
Has 8* bewijzen die aanvragen? Dat die menschen, in
rn "wd verkeerend, hun hoop op Winterhulp ge-
fiïgi hebben.
Het schijnt dat sommigen alle argumenten be-
Btfoorden met: „Ik doe het toch niet". Dat is dus
r* negativisme. Ik begrijp die houding niet. Men
11831 mijn overtuiging hulp aan lijdende land-
Saooten nooit en te nimmer met zulk een houding
1 «wi-zen.
Dezelfde menschen voldoen overigens wel aan
*!erlei gedwongen betalingen en aan allerlei voor-
"23 rlnflen in dezen tijd, die hun eigen belang raken,
asrom ontwijken zij nu een vrijwillige betaling,
gave, die het belang van lijdende landgenooten
3 Achten zij dit een principiëele daad? Ik kan
ksb
(In Zwitserland is een klok ge
maakt, die 114 jaar achtereen kan
loopen cn koralen speelt op Kerst
mis en Nieuwjaarsdag ondanks de
wisseling door schrikkeljaren en
zelfs op Paschen, Pinksteren enz.,
die nog veel sterker aan verande
ringen onderhevig zijn.)
Een man, die zulk een instrument,
Al is 't zijn vak, weet uit te denken,
Is toch wel een speciaal talent,
Dat wij wel eerbied mogen schenken.
Hoe brengt de man het voor elkaar
Meer dan een eeuw lang zonder stoppen,
En hoe speelt hij het dan nog klaar
Dat heel dat speelbedrijf zal kloppen,
't Is jammer, dat hij zelf per slot
Het welslagen niet bij zal wonen,
Maar weinigen zien als hun lot
Succes hun moeizaam pogen kronen.
'k Vond reden, nadat ik dit las,
Mijn eigen klok eens aan te kijken,
Al kan 'k haar in het klokkenras
Met zoo'n product niet vergelijken.
Maar zij loopt ook al twintig jaar
Of daaromtrent, trouw alle dagen
En nachten, en heeft bij elkaar
Wat afgetikt en afgeslagen.
Zoo eens per paar jaar hapert zij
Dan raak ik, met haar, opgewonden,
De klokkenmaker moet erbij,
Die 't euvel spoedig heeft gevonden.
Dan loopt zij weder rustig door
En slaat met heldren klank haar slagen,
Heb ik daar nu veel eerbied voor?
Dat ben ik nou mezelf gaan vragen.
Je bent met het idee vertrouwd.
Een klok, zoo'n ding dat je kunt koopen.
Waarop je, als je recht, vertrouwt,
Dat zij altijd precies zal loopen.
Doet ze dat niet, dan word je kwaad.
Een klok is toch niet zoo bijzonder....
Maar je ziet als je denken gaat
Haar toch weer als een klein soort wonder
Een wonder, nu al eeuwen lang
Vervaardigd in millioenentallen
Maar altijd rustig ^rouw in gang
Hoe vele slagen op haar vallen.
De menschen van de klok zijn wij
Bereid om dankbaar te waardeeren,
Maar zïjt gij niet bereid met mij
De klokken van den mensch te Sferen?
P. GASUS.
er geen principe in zien. Het is erg makkelijk om
neen te zeggen, maar is men daarmee tegenover
zichzelf en tegenover hen die in nood verkeeren
innerlijk verantwoord? Dat is eigenlijk de vraag
waarop het aankomt. Ik zou mij innerlijk niet ver
antwoord achten als ik niet aan Winterhulp gaf.
En daarom heb ik het bij herhaling gedaan en zal
ik het opnieuw doen.
De dood van graaf Csaky.
Teleki minister van buitenlandsche zaken
ad interum.
BOEDAPEST, 27 Januari. (Stefani). Graaf
Csaky is aan een uierontsteking overleden. Zijn
dood heeft in politieke en diplomatieke kringen,
waar hij een geziene figuur was, diepen indruk ge
maakt. In de hoofdstraten waaien de vlaggen half
stok. De begrafenis zal op staatskosten geschieden.
Minister-president Teleki, die het beheer van
Buitenlandsche Zaken heeft waargenomen gedu
rende de ziekte van Csaky. zal waarschijnlijk mi
nister van Buitenlandsche Zaken ad interim blij
ven.
in Haarlem en omgeving
In het nummer van heden beginnen wij
een serie korte geïllustreerde artikelen
over Eigenaardigheden in Haarlem en
Omgeving.
De bedoeling is daarin iets te vertellen
over bijzonderheden die hier gevonden wor
den waarvan de omstandigheden weinig be
kend zijn.
Voor heden iets over den kanonskogel
in de Sint-Bavo te Haarlem.
De stukjes worden geplaatst op Maan
dag, Woensdag en Donderdag.
Neem, voorzoover mogelijk
alleen losse bonnen mee
Zooals reeds eerder werd bekend ge
maakt, zullen in het algemeen verloren ge
raakte distributiebescheiden niet meer ver
vangen kunnen worden door nieuwe exem
plaren. Het publiek zal dus in verband hier
mede de grootst mogelijke zorgvuldigheid met
de verschillende distributiekaarten en bon
nen dienen te betrachten.
Aangezien van alle distributiekaarten, met
uitzondering van de textielkaarten, losse bon
nen gebruikt mogen worden, wordt in het
belang van het publiek aanbevolen bij het
doen vap inkoopen slechts die losse bonnen
mede te nemen, welke daarbij benoodigd zijn.
De mogelijkheid van verliezen van geheele
kaarten zal daarmee uitgesloten zijn.
Bruine boonen, witte
boonen en capucijners
verkrijgbaar
De secretaris-generaal van het departement
van Landbouw en Visscherij maakt het volgende
bekend:
Gedurende het tijdvak van Maandag 27 Januari
tot en met Zondag 16 Februari a.s. geeft de met
„102" genummerde bon van het algemeen distri
butiebonboekje recht op het koopen van Vz kg
peulvruchten.
In verband hiermede wordt er de aandacht op
gevestigd, dat de Nederlandsche Inkoopcentrale
voor akkerbouwproducten behalve erwten, dit
maal ook bruine boonen. witte boonen en capu
cijners ter beschikking van den handel heeft
kunnen stellen. De detaillisten hebben derhalve
met de reeds aan hen uitgereikte toewijzingen
behalve erwten ook boonen en capucijners van de
grossiers kunnen betrekken, of zullen dit, voor
zoover zij de toewijzingen nog in hun bezit heb
ben alsnog kunnen doen. Het publiek zal dus met
den thans aangewezen bon 102 behalve erwten ook
boonen en capucijners, voor zoover voorradig,
kunnen koopen.
Nog is de sneeuw niet overal van de straten en
het ijs nog lang niet uit vaarten en grachten ver
dwenen, of de wind is alweer in den verkeerden
hoek geschoten. Zaterdag begon het. Zondag zette
het door en vandaag mogen we constateeren, dat
we aan het zooveelste wintertje toe zijn.
Onrustbarend is de daling van het kwik tot dus
ver nog niet. Erger is de snijdende wind, die uit het
Noord-Oosten waait en een felle koude bracht.
Die veroorzaakte gisteren een temperatuur, die
menigeen er toe bracht, een bakje extra op het
haardvuur te gooien en den Zondag binnenshuis
te vieren. Arme voetballers! Heel wat velden waren
afgekeurd, maar hier en daar rolde de bal toch
over het harde terrein en achter den bal renden
de spelers met handschoenen aan. Keeper Wille
bij E.D.O. had er de oorkleppen bij aangedaan,
maar zal het uur van vieren gezegend hebben. Een
paar honderd doorgewinterde liefhebbers waren
waarachtig de warme huiskamer ontvlucht, maar
bezuurden deze driestheid met koude teenen en
roode neuzen en zegenden den buffethouder die
in de rust voor een ongelimiteerd aantal koppen
dampende chocolademelk had gezorgd.
De schaatsen bleven gisteren nog in 't vet, maar
morgen gaan de banen weer open en zal er weer
gereden kunnen worden, alsde lucht loopt
leelijk vol, terwijl we dit schrijven en 't zijn de
somberste weerprofeten niet, die sneeuw voorspel
len als er maar geen sneeuw komt, die weer
alle schaatsen-ïllusies verstoort.
Ja.... plezierig is dat alles niet, maar.... de
dagen lengen!
De dijk van de Boiksbeek, een cijtak van de Berkel. heeft hel bij Geesteren tegen
de ijsmassa's cn het opsf uwenci\water niet kunnen houden en is over een lengte
van acht meter bezweken, waardoor het achterliggende land over een groote
uitgestrektheid overstroomde.
(Foto Pax Holland?).
Hierbij een afbeelding van de kleine arbeidershuisjes in het Hofje van Stoel
aan de Dompvloedslaan, het bekende landweggetje aan den Bloemendaalsche-
weg te Bloemendaal. die ruim vijftig jaar oud zijn en die door het aanbrengen van
verbeteringen niet meer in een behoorlijk bewoonbaren staat zijn te brengen.
In het belang der volkshuisvesting heeft de gemeente de huisjes aangekocht,
met de bedoeling ze eerlang te doen sloopen en er nieuwe arbeiderswoningen
voor in de plaats te laten bouwen.
(Foto Stevens)
TOKIO, 27 Januari. De Japansche mi
nister van buitenlandsche zaken Matsoeoka
zou voor de begrootingscommissie van het
Huis van Afgevaardigden verklaard ihebben
dat de betrekkingen met de Sovjet Unie
thans zoover verbeterd zijn dat onderhande
lingen over een verdrag, welke de Japansch-
Russische kwesties zal regelen, tegemoet ge
zien kunnen worden.
In welingelichte kringen is men van mee
ning dat tusschen Japan en de Sovjet Unie
een niet-aanvalspact gesloten zal worden.
(United Press).
Duitsch weermachtsbericht van Zondag:
Duitsche vliegers boven
Oosf- en Zuidoost
Engeland.
BERLIJN, 26 Jan. (D.N.B.) Het opperbevel der
weermacht deelt mede:
„De luchtmacht heeft de gewapende verkenning
stelselmatig voortgezet. Hierbij heeft een lange-
afstandsbommenwerper 500 k.m. ten westen van
Ierland een koopvaardijschip van 4.000 b.r.t. tot
zinken gebracht. Aan de Britsche Oostkust zijn twee
koopvaardijschepen alsmede voor de oorlogvoering
belangrijke installaties van een haven met bommen
bestookt In den afgeloopen nacht hebben gevechts
vliegtuigen aanvallen ondernomen op vliegvelden
in Zuidwest Engeland. Een patrouillevaartuig heeft
den aanval van vijandelijke torpedovliegtuigen met
succes afgeslagen.
De vijand heeft noch overdag noch in den nacht
boven Duitsch rijksgebied of het bezette gebied ge
vlogen".
In aanvulling op het weermachtsbericht van Zon
dag verneemt het D. N. B. dat ook op 25 Januari
het aanhoudende slechte weer de activiteit van de
Duitsche luchtmacht niet kon belemmeren. De ge
wapende verkenning boven Engeland werd stelsel
matig voortgezet. Evenals op de voorafgaande dagen
strekte zij zich uit over groote oppervlakten van het
vijandelijke gebied en werden successen behaald..
AHe Duitsche vliegtuigen keerden onbeschadigd op
hun bases terug.
In tegenstelling tot de levendige bedrijvigheid der
Duitsche luchtmacht volhardden de Engelsche lucht
strijdkrachten op 25 Januari, en in den daarop vol
genden nacht in de werkloosheid die reeds verschei
dene dagen is geconstateerd. Bij dag noch in den
nacht verschenen Engelsche vliegtuigen boven
Duitschland of het bezette gebied.
In de Middellandsche Zee ondernamen Duitsche
toestellen verkenningsvluchten boven de Engelsche
zèevesting Malta. Zij verkregen goede inlichtingen
vooral over de oorlogshaven La Valetta en het vlie
gernest Luca.
BRITSCHE MEDEDEEIJNG
De Engelsche Berichtendienst meldt, blijkens een
D. N. B.-telegram, dat enkele Duitsche vliegtuigen
Zaterdag over de Engelsche Oostkust zijn gevlogen.
In Oost-Anglia werden bommen geworpen die ma-
terieele schade aanrichtten en personen troffen.
NEW-YORK, 27 Januari. (D.N.B.) Het
voor Engeland varende Nederlandsche s.s.
„Beemsterdijk", groot 6869 brt. heeft S.O.S.-
signalen uitgezonden .Het schip deelde mede.
dat het na een „ontploffing" in zinkenden toe
stand verkeerde en dat de bemanning het schip
verliet. Als positie werd opgegeven 12 zeemijl
van de Britsche kust.
(De Beemsterdijk was in 1922 gebouwd door de
Mij. Fijenoord te Rotterdam en behoorde toe aan
de HollandAmerika Lijn).
De evacuatie in Engeland.
NEW-YORK. 27 Januari (D.N.B.) Vol
gens een Engelsch overzicht zijn tot dusver,
naar uit Londen wordt gepield, in totaal IVi
millïoen personen uit de steden naar het platte
land geëvacueerd. Slecht 485.000 werden bin
nen het kader van de door de overheid georga
niseerde maatregelen verhuisd. De evacuatie
der overigen geschiedde particulier.
Radio-controle uitsluitend door
P. T. T-ambtenaren
Van bevoegde zijde vestigt men er onze
aandacht op, dat de controle, welke in ver
band met de betaling der luisterbijdrage op
de bezitters van radio-ontvangtoestellen zal
worden uitgeoefend, uitsluitend zal geschie
den door P. T. T.-ambtenaren. Deze ambte
naren zijn in het bezit van een P. T. T.-legi-
timatiebewijs, dat op verlangen moet wor
den getoond. Men vrage dus bij controlebe
zoek naar legitimatie.
De „Vank", vakgroep Drukkunst, Bindkunst en
Leerbewerking, heeft in de Raadszaal te Haar
lem een tentoonstelling geopend, die de zorg
illustreert, welke de mensch door de eeuwen
heen aan het uiterlijk van het boek heeft be
steed. Op de foto toont de lieer M. H. Groenen
daal den gemeente-secretaris Mr. Th. A. Wesstra
(links) een kloosterhandschrift uit de 14de
eeuw en ter vergelijking een modern boek.
(Foto Stevens).
HEDEN: 10 PAGINA'S.
R. P.: Doe wel.
,P. Gasus: Klokken.
pag. 1
pag. 1
Beteekenis cn werking van de nieu
we omzetbelasting. pag. 2
Uit de Pers. pag. 2
Eigenaardigheden in Haarlem en
omgeving. pag. 3
Flitsen: Baby slaapt. pag. 3
J. B. Schuil: „Prinses Dulcinea"
pag. 6
Held tegen wil en dank
pag. 6
Postaal Genoegen. pag. 6
K. de Jong: Concertcyclus Oost en
West Indië in de Westersche mu
ziek. pag. 6
H. O. V. Volksconcert pag. 6
G. J. Kalt: Bond van Gemengde en
pag. 6
Mannenkwartetten.
B. K.: Ik zag.
pag.
Laatste Berichten op pagina 8
