JCunstr
FLITSEN
HET NIEUWE STADSBEELD
Onaardigheden
O s
Die GRIEP-aanval
akker's Abdijsiroop
[J !fl|l
KORT NIEUWS.
E>?SPAG 29 JANUARI 194r
in Haarlem en omgeving
OT'ARCEM'S DA'GBEAÖ
juile woning van Haarlem
jBer-oudsle gebouwen in Haarlem be-
i Amsterdamsche Poort, de eenige der vele
die ons gebleven is en die op haar wijze
,van -de historie onzer stad. 't Is waar, zij
Dwat eigenaardigen indruk opleveren zoo-
jar oprijst te midden van de omgeving, die
lersche nederigheid aan haar voet schijnt
en juist ter zijde van den weg, waar-
kg en nacht het snelverkeer davert. Wij
uiers weten, dat zij de herinnering bewaart
gedurende vijf en een halve eeuw onze
ÏS verblijdde en bedroefde en daarom
een apart plekje in onze genegenheid. En
herinneren zich nog wel de resten der
•en, die nog in 't begin dezer eeuw aan den
<je Oostvest met de Poort verbonden wa-
iat deze laatste overblijfselen van de roem-
laarlemsche wallen geamoveerd werden.
OEGANG IN DE AMSTERDAMSCHE
POORT.
(Foto archief H. D.)
fan den kant der Spaarnwouderstraat de
amsche Poort nadert bekijkt onwillekeurig
i geproportioneerde bouwwerk en dan kan
dat bij een wat nauwlettende beschouwing
getroffen wordt door de helder witte gor-
die het venster onder de klok tooien, zoo-
iich onwillekeurig afvraagt, of dit oude ge
il nog bewoond wordt en wie er wel lust in
ze oudste woning van Haarlem te betrek-
daad, de Amsterdamsche Poort wordt be
llaar nu moet deze mededeeling niet den
wekken, dat deze geweldige muren een
imte omsluiten, die iets heeft van een wo
lf gangbare beteekenis van het woord, 't Is
Om te beginnen is het een étage woning
benedenverdieping. Een wenteltrapje anno
daaromtrent, waarvan de baksteenen treden
voorzichtigheid eischen van wie het bestijgt,
naar 'net vertrek boven het eigenlijke poort-
Site, dus tusschen de Spaarnwouderstraat en
unnenpleintje van 't. poortgebouw. Ongetwij-
«f( het in den ouden tijd voor wachtlokaal
en kon op een oppervlakte van zoo om-
6 bij 6M2. een behoorlijk aantal-manschap-
ratten. die het in het hooggewelfde vertrek
edig benauwd zullen hebben gehad, ook al
Kt vuur onder den schouw aan den Noord-
n beetje.
dit vertrek, dat thans al jaren lang be-
rordt door een etser, die hier zijn grafische
beoefent en er, behalve een wel wat
woning, een rustige werkgelegenheid
heeft. De gemeente heeft te voren het
in overeenstemming met de eischen van
iaarheid gebracht, weliswaar met opoffe-
bet karakter van het oude wachtlokaal
sr een zoldering aangebracht en de oude
werd reeds lang geleden door een andere
fgenheid vervangen terwijl ook de muren
sappertje kregen, waarna de Amsterid am
ort haar bewoner kon ontvangen,
t overigewie na een prettig babbeltje
artist het vertrek verlaat stapt zóó de vijf-
euw binnen. Want onmiddellijk aan de
tóten de doorgangen aan, die de verbinding
Krien met d~ beide torens, die het brugge-
Bceeren.
bzinnige één-persoonsgangetjes zijn het,
op enkele plaatsen een venstertje is
ard of een schietgat is aangebracht, totdat
Sang zich plotseling verwijdt en men be-
b een der torens te zijn aangeland, waar-
mterieur ook nog niets van zijn mïddel-
grimmigheid heeft ingeboet.
eenen toren naar den anderen is maar
f slappen en langs den anderen "doorgang
t men zijn wandeling door de eerste ver
ban het poortgebouw.
boven? Daar ligt het groote vertrek:
RKkamer van de klokken Beneden heeft
jtnte nog een beetje bergruimte. Zoo heeft
frdamsche Poort, monument uit den woeli
ger Hoeksche en Kabeljauwsche twisten in
«iQ een vreedzame bestemming gekregen.
I jaar geleden was 't al weer anders. Ook
fon stadspoorten bouwwerken, die niet
antwoordden aan het doel, waarvoor ze
waren en het zooeven beschreven ver-
aanbreng- en afhaallokaal ten dien
de beurtschipper ij op Amsterdam. Maar de
''Pperij verdween en de oude Amsterdam-
in bleef onbewoond, totdat het gebouw na
tó restauratie verhuurd werd en aldus tot
zoning van Haarlem werd gepromoveerd.
Dan de Winterhulp Nederland
Winterhulp Nederland. den Haag.
No. 5553. Als bank der Winterhulp
Nederland is aangewezen de Kasver-
eeniging N.V. Amsterdam No. 877.
op 5553 of 877
W. G. A. van Sonsbeeck:
,T 's geen doel, waarvoor men liever
e»s aan dek roept, dan voor onder-
Z1 bijstand wanneer gevaren den
•wn-oot bcdreipen. Nauwelijks geeft
-'■ler voldoening dan verlichting van
Kre* zorapii
in Haarlem
en daarbuiten.
Van den schilder Ferdinand Hart Nibbrig
die in de eerste jaren van onze eeuw, in de
Gooische groep kunstenaars waartoe Roland
Holst en Derkinderen behoorden, een interes
sante figuur was, bevindt zich in Haarlemsch
particulier bezit een schilderij dat wij hierbij
reproduceeren om over den schilder en zijn werk
iets in het geheugen te kunnen terug roepen.
Want thans hoort noch ziet men veel meer
over of van den zeer serieusen eerlijk-gevoeligen
kunstenaar die Hart Nibbrig geweest is. Het
totaal van zijn oeuvre is niet bijster groot-
hij werd nauwelijks vijftig jaar oud, maar het
werk is belangrijk genoeg om er de aandacht op
gevestigd te houden, omdat er binnen zich juist
die kunststroomingen doen gelden welke tus
schen 1890 en 1914 ook in ons land hier en
daar nawerkten. Zoo is Nibbrig met Jan Toorop
een dier eerste Hollandsche schilders geweest,
die in gediviseerde kleur (polntillisme) in na
volging van Seürat, Signac etc. naar een ster
ker lichtexpressie streefden en reeds in 1892 had
Nibbrig met zijn Maaier in de zon in die
richting een voor Holland nieuwen weg ingesla
gen.
Hij was pas vijfentwintig jaar oud en had
zijn picturale opleiding nog maar enkele jaren
achter den rug. Wel was hij daar al vroeg mee
begonnen; hij was als jongen van vijftien al bij
den ouden Amsterdamschen marineschilder J.
A. Rust komen teekenen en schilderen en die
had hem voor de Quellinusschool klaargemaakt,
waarna een zesjarige studie aan de Rijksaca
demie bij Wijnveld en Allebé zou volgen.
En dan komt voor den jongen man een studie
jaar in Parijs waar hij van 1888'89 vertoeft,
er de vrije academies Julian en Corman be
zoekt, met het werk der divisionisten vertrouwd
raakt en de groep van Pont-Aven, de Nabis
van Gauguin leert kennen. Bovenal echter on
der den indruk van het werk van zijn landge
noot Vincent va n Gogh komt. Een ongelooflijk
rijke tijd voor wie als enthousiast jong kun
stenaar juist toen in Parijs mocht ronddolen.
Twee neigingen loopen als roode draden door
het werk van Nibbrig als hij zich. na Paxijs, in
zijn vaderland en te Laren vestigt. De eerste is
zijn liefde voor het trillende licht en de soms
helle kleurigheid der pointillisten (der stippe
laars zooals die dan nog wel spottend in Hol
land genoemd werden) de andere zijn voorkeur
voor het portretteeren van volkstypen, stroo-
pers en boeren, van markante figuren in ieder
geval waarop het leven zijn stempel gedrukt
heeft. Het is daar dat men misschien Vincent's
invloed bespeuren kan al zal Nibbrig's behande
ling dier gegevens altijd minder hevig, minder
opstandig zijn. Zelfs het anecdotische zal het
bij hem van de tragiek winnen, zooals in zijp
groot, bekend, museumschilderij „De Veerboot",
waarop een gansch gezelschap dier landelijke
curiositeiten verzameld zijn en prachtig, maar
zonder overdrijving getypeerd, worden voorge
steld.
Ook in het portret van den Laarder boer, hier
naast afgebeeld, zal men geen idealiseering van
den landman hebben te zoeken, het verweerde
vergane dien mensch blijft niet onder stoelen of
banken verstopt, maar daar zit in de wijze van
behandeling toch te veel studieuse genegen
heid om er, als bij een charge, onaangenaam
door getroffen te worden. En reeds bij dit, vrij
vroege portret kan men zien, hoe de schilder
heeft getracht zijn kleurkracht op te voeren,
door er de gediviseerde schildertechniek in toe
passing te brengen.
Maar dat zal hem pas in volle glorie gelukken
in de terecht bewonderde landschappen
die hij tusschen 1900 en zijn dood in 1915 maken
zal. Aanvankelijk heeft hij de bloeiende bloemen
velden bij Bennebroek geschilderd op de gewone
impressionistische wijze, wel sterk van kleur,
maar niet met die athmospherische trillingen in
het hooge licht, die met het pointilleeren te be
reiken zijn. Het Holiandsch duinlandschap langs
de kusten leent zich tot die behandeling bij uit
stek en Nibbrig, die zich gemakkelijk bewegen
kon, heeft die oorden in verschillende jaren ver
kend en in beeld gebracht. Op Vlieland, op Oost-
voorne heeft hij gearbeid, totdat het lieflijk Wal
cheren hem geruimen tijd boeide en hij dat is
nu dertig jaar geleden op Zoutelande zijn ten
ten opsloeg. Uit die jaren 191012 zijn wellicht
zijn gelukkigste en zuiverste kleine landschappen
ontstaan, die hem recht op een geheel eigen
plaats in de Hollandsche kunstproductie der
latere jaren geven. Zeker, Toorop en Thorn
Prikker hebben ook gepointilleerd geschilderd en
vooral de eerste deed dat speelsch en geniaal en
gebruikte op zijn meesterlijke wijze van ieder
nieuw procédé precies wat hem lustte, Nibbrig
heeft de Seuratsche theorieën consequent en zui
ver doorgevoerd en er bijzonder mooie dingen
in bereikt. Men ziet ze helaas te zelden, noch in
den kunsthandel noch in veilingen komt mep ze
tegen. Kort na Nibbrig's dood (te Laren in 1915)
is er van zijn atelier bij Frederik Muller een vei
ling gehouden, maar uit veel nummers bestond die
collectie niet als ik mij goed herinner. Wij
zaten toen juist in den eersten wereldoorlog en
veel van het werk van Nibbrig was ook al tevoren
door de familie gereserveerd. Nu kan men er soms
voor verzamelaars naar zoeken en ze niet vinden
en dat zal wel zoo blijven want een massa-produ
cent is Nibbrig niet geweest terwijl zijn qualitei-
ten hem toch het recht geven in iedere overzich
telijke verzameling vertegenwoordigd te zijn.
Voor zoover hij bij zijp leven populair kon wor
den. geschiedde dit misschien langs den bijweg der
prentkunst. Zoo tegen 1900 was er bij de artisten
iets in de lucht dat ze decoratieve voorstellingen
in kleur op steen deed teekenen: Holst, Derkin
deren, de reeds lang vergeten Van Carspel en min
dere goden hebben aan die vleug geofferd en
Nibbrig heeft toen twee groote kleurlitho's ge
maakt, die in hun soort alweer, bijster goed van
techniek en aantrekkelijkheid van voorstelling
waren. Ik meen dat ze „In zijn eerste levens
dagen" „Toen het zomer werd" getiteld waren,
en weet zeker dat die lichte vroolijke voorstellin
gen van Nibbrig's tuin met Baby, in den voor die
jaren zeer modernen vorm van vlakke versiering
binnen het kader, door de jonge moedertjes dier
dagen zeer gezocht waren.
Boer uit Laren, door F. Hart Nibbrig.
(Foto archief De Bois).
En toen Jan Veth, nog wat later, niet meer
regelmatig voor de Groene zijn „Bekende Tijdge-
nooten" kon blijven teekenen, heeft Hart Nibbrig
er verscheidene voor dat populaire weekblad ge
maakt en ook daarmee bewezen dat hij een all
round goed onderlegd en spiritueel artist is ge
weest wiens te vroege dood waarschijnlijk nog
weidscher ontplooiing in den weg heeft gestaan.
J. H. DE BOIS.
„ALS STERREN VALLEN..
Het succes van Henk Bakker's nieuwe blijspel in drie
bedrijven „Als sterren vallenis aanleiding voor Het
Nederlandsch Tooneel, directeur Cor van der Lugt Melsert,
om op Zaterdagavond 1 Februari, ln den Stadsschouw
burg te Haarlem een voorstelling tegen populaire prijzen
van dit stuk te geven. De rolbezetting is gelijk aan die
van de première.
No. 215
Zelf doen
1. Wou dat moe
der hem nou maar
zelf liet eten, hij is
nu groot genoeg.
2. Waarom het
niet eens probcc-
ren, nu zij in de
keuken is.
3. Gek, hij lijkt
het niet in de lepel
te kunnen krijgen,
misschien moet hij
hem andersom hou
den.
4. Ha, dat gaat
beter, maar waar
om valt alles er
nu af, voor het biï
zijn mond is.
5. Na vijftien
keer probeeren écn
lepelvol in zijn
mond is toch eigen
lijk niet voldoende.
6. Maar het is
eenig om met het
eten te spelen, er
flink in te roeren
en ermee rond te
spatten.
7. Maar hoe komt
de heelc kom nu
leeg; hij heeft nog
maar één hap ge
had en er is vrij
wel niets meer over.
8. En nu is dat
nare ding nog uit
zijn hand geglipt
misschien toch
maar beter als moe
der verder helpt.
wordt gestuit
Duizenden hebben reeds vroeger de ver
rassende werking van Akker's Abdijsiroop
bij griep-aanvallen ondervonden. Door haar
hoest-stillende werking, haar ziektekiem-
doodende eigenschappen, haar gunstigen
invloed op de borst, keel en ademhalings
organen is de bekende, vanouds geprezen
het beproefde hoest-geneesmiddel
Per flacon 90 ct., 11.50, f 2.40. Overal verkrijgbaar.
Hoe grooter flacon, hoe voortleeliger het gebruik.
(Adv. Ingez. Med.)
ECONOMISCH TIJDSCHRIFT VOOR NEDER
LAND EN DUITSCHLAND.
Het bekende orgaan van de Duitsche
Kamer van Koophandel voor Nederland „Die
Mitteilungen" zal thans in een nieuwen vorm
verschijnen. Dit maandblad, dat reeds zes jaar
is uitgegeven, wordt nu in een 15-daagsche uit
gave, onder den naam van „Niederlande", omge
zet.
De Rijkscommissaris, Rijksminister Seyss-
Inquart schreef een inleidend woord; minister
Fischböck zorgde voor een zeer lezenswaardig
artikel over „Wirtschafts-politische Aufgaben der
Niederlanden". (A.N.P.)
Onderstaande foto's van mooien woningbouw in Haarlem's buitenwij ken geven eenige voorbeelden, waarop in het hoofdartikel „Het Nieuwe
Stadsbeeld" in dit nummer geduid wordt.
WONINGBOUWVKREKNIGING „TUINWIJK-NOORD",
KLEVERPARKSTRAAT.
Architect Ir. J. B. van Loghem. t
(Foto Archief O. W.)
TUINDORP AAN DE RAMPLAAN. BLOEMVELDLAAN.
Architect Ir. C. M. J. Noorlander.
(Foto Archief O. W.)
Bij den landbouwer S. Schaap te Follcga zUn twee
varkens, ieder ongeveer 200 pond zwaar, uit bun hok,
achter de boerderij staande, ontvreemd. De daders heb
ben de brutaliteit gehad, de krulstaarten eerst ln hun hok
te slachten en daarna mede te nemen.
Voor de Ulrechtsche'rechtbank hebben een 34-Jarlg«
tuinder en een 35-jarige grondwerker uit Amersfoort te
recht gestaan wegens diefstal van schapen en diefstal van
levensmiddelen Tegen den tuinder werd anderhalf Jaar
en tegen den grondwerker twee Jaar gevangenisstraf ge-
elscht.
De Rotterdamsche Rechtbank heeft Dins
dag den 40-jarigen waterstoker S. H. te Rot
terdam wegens poging tot doodslag tot een
boete van f 250 subs. 25 dagen veroordeeld. Hij
had 8 September j.l. na een bezoek aan een
café een anderen bezoeker met een mes ver
scheidene steken toegebracht. De officier, mr.
Loke had een jaar gevangenisstraf geëischt.
De 53-jarige vertegenwoordiger G. M. te
IJselmonde werd door de Rotterdamsche recht
bank wegens poging tot doodslag, beleediging
van een ambtenaar in functie en vernieling tot
een gevangenisstraf van 1 jaar met aftrek van 1
maand preventief veroordeeld.
Te Vledder is Dinsdag de oudste inwoner
van de gemeente, de heer J. Kieven, in den
ouderdom van 100 jaar en tien maanden over
leden.
UITVOERING VAN „JACOB VAN LENNEP".
Het programma der Haarl. Toooneel Ver. „Jacob van
Lennep" vermeldt een toonuitvoerlng op Zondag 2
Februari in het Hotel De Leeuwerik.
Het blijspel Z. B. B. H. H. in drie bedrijven zal dan
worden opgevoerd onder regie van den heer J. van Don
gen. De uitvoering zal ook nu niet gevolgd worden door
een bal. en zooals reeds bij de vorige uitvoering bleek
deed zulks geen afbreuk aan het bezoek, integendeel het
was zelfs beter. Bij deze uitvoering zijn tevens genoo-
digd de gewonde militairen van het herstellingsoord
Kareol. waarvan een 30-tal onder leiding van hun com
mandant Ritmeester C. F. Pahud de Mortanges de voor
st elUng zullen bijwonen.
DIRECTEUR POSTKANTOOR TE AALSMEER.
Bij beschikking van den directeur-generaal der P.
T. is met ingang van 1 April 1941 aangewezen als
directeur van het post- en telegraafkantoor te Aalsmeer
de commies bij den P. T. cn T.-dienst U. D. Prengcr te
Arnhem.
FAILLISSEMENTEN.
De Haarlemsche Rechtbank sprak gisteren het navol
gende faillissement uit:
De Naamlooze Vennootschap Maatschappij tot Exploi
tatie van Onroerende Goederen „Anel". gevestigd en kan»
toorhoudende te Santpoort, gem. Velsen, Hoofdstraat 13,
Curator Mr. E. van Tuinen te Driehuls. gcm. Velsen.
Rechter-Commissaris Mr. C. G. Bijleveld te Haarlem.
Op grond van verzet werd vernietlged het faillissement
van c. J. A. Kruyt, gepens. majooi wonende te Heem
stede, Curator Mr. J. H. J. Simons te Haarlem.
PERSONALIA.
Door de Haarlemsche Rechtbank werd op 28 Januari all
advocaat en procureur becedlgd Mr. J. Varekamp, wonen
de te Overveen, gem. Bloemcndaal.
Geslaagd voor het examen van Ned, Instituut van Be
lastingconsulenten deel la. de heer Th. A. Veenlng
Haarlem, opgeleid door de Ncd. scholen voor hooger in
dividueel onderwijs.
te
MARKT BODEGRAVEN.
(Dinsdag).
Aangevoerd 9 partijen Goudsche kaas. totaal
405 stuks, wegende 3645 kg. Prijs met R.M. Ie
soort f 41.50. Handel vlug.
AGENDA
ZOMEKKADE.
Architect Aug. M. Sevenhuysen. t
(Foto De Haas)
THEEMSPLEIN.
Architect G. A. M. Loogman.
(Foto De Haas)
Heden:
WOENSDAG 29 JANUARI.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein: „Lastige man
nen" door de N.V. Het Nederlandsch Tooneel, 7.34
uur.
Rembrandt Theater: „Gier-Wally", 2.30, 0.30 en
8.45 uur.
Palace: „Bommen op Sjanghai", 2, 6.30 en 8.45
uur.
Luxor Theater: „De hemel op aarde", 2.30. 6.30
en 8.45 uur.
Frans Hals Theater: „Geheime zender L. B. 17*%
2.30, 6.30 en (f.45 uur
Frans Hals Museum: Tentoonstelling van schilde
rijen en teekeningen. 115 uur.
DONDERDAG 30 JANUARI.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein: .,'t Was in den
lentetijd" door „De Hoofsfad-opcrette", 7.30 uuc.
Bioscooptheaters. Voorstellingen des middags en
des avonds.
Frans Hals Museum: Tentoonstelling van schilde
rijen en teekeningen, 115 uur.
