H7P*ri*9 4
Nederlandsche
Arbeidsdienst
in wording
V' 'V
Een lezing van dr. H. Fischböck.
Eigenaardigheden
FLITSEN
[A AND AG 10 FEBRUARI 1941
HAARDE M'S DAGBC'AD
Een bezoek
aan een kamp
waar het kader
gevormd
wordt
„Geef ons 'het boek,
Geef ons de schop,
Kerels met vuist en hart,
En een frissche kop"
Het A.N.P. meldt: Luid klinkt het hierboven
tand lied uit jonge kelen over de wintersche
ide. Een beeld van frissche levenskracht te-
dden van de natuur in haar winterslaap. Jonge
jnschen, uit alle streken van ons land. hier,
Nunspeet, in het opleidingskamp voor het kader
a den toekomstigen Nederlandschen Arbeids-
mst, bijeengekomen.
jezield door het ideaal hun land te dienen,
or leiding te geven aan andere jongeren en
sen waardevolle eigenschappen te mogen mede
yen op den verderen levensweg. Want zij zullen
ïooren tot de leiders van den Nederlandschen
oeidsdienst, zij zullen het kader daarvan vor-
•n. verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van
groote gedachte, welke ten grondslag ligt aan
:e organisatie. Voorwaar geen geringe taak,
één die groote verantwoordelijkheid met zich
engt, zoowel tegenover land en maatschappij
tegenover het individu. Aan jonge menschen,
aan het begin staan van hun levensweg, die
jarden bii te brengen welke zij zoo hard noo-
hebben, gemeenschapsgevoel, vaderlands-
fde, eerbied voor den arbeid, plichtsgevoel,
cht en orde, is een taak die de geheele persoon
rgt. Geen wonder, dat juist de selectie van het
ider, zoowel het lagere als het middel-kader,
D grondig wordt verricht. Want daarmede staat
valt de Arbeidsdienst.
Wat is dan toch de Arbeidsdienst, vragen velen,
(ar komt de idee er voor vandaan en wat is het
El? Om deze vragen te beantwoorden is een
Bacteur van het A.N.P. er op uit getrokken en
eft een bezoek gebracht aan een der kampen,
r thans hard wordt gewerkt aan de opleiding
'het kader voor den binnenkort in te stellen
lerlandschen Arbeidsdienst.
idee van den Arbeidsdienst is niet nieuw
r. In het verleden hebben herhaaldelijk hoot.
,nde mannen uit verschillende landen voor-
ien gedaan tot oprichting van een dergelijk
idesleger", zooals de meesten van hen den
leidsdienst noemden.
io s
can de Winterhulp Nederland
Winterhulp Nederland, den Haag.
No. 5553. Als bank der Winterhulp
Nederland is aangewezen de Kasver-
eeniging N.V. Amsterdam No. 877.
Stort op 5553 of 877
Winterhulp Nederland: een voor allen,
allen een.
in Haarlem en omgeving
Dit huis is verrold
en voor het centrum van Halfweg, ter plaatse
ir vroeger de weg naar Amsterdam liep, staat
arbeiderswoning, die een gedenksteen vertoont,
irop de volgende ver-melding voorkomt:
15-2-1850
Dit huis is verrold.
archief I
D.)
at is over een paar dagen dus een jubileum. Ne-
tig jaar is hel dan geleden dat dit huis van de
deering werd losgemaakt en naar elders werd
roerd. Nu moet die mededeeling in den gevel-
in niet den indruk wekken dat deze woning ten
schouwe van onze grootouders of hun tijdge-
ien Over verre afstanden is verplaatst. De zaak
at het huis een jaar of tien aan den in 1839 ge-
nden spoorlijn Haarlem-Amsterdam had ge-
toen het wenschelijk bleek de spoorbaan iets
rerleggen, waardoor het huis opgeruimd diende
rorden. Een meter of tien in zuidelijke richting
aan den grooten weg voldoende plaats en het
dus in de bedoeling het huis af te breken en
meter verder weer op te bouwen. En toen
im er een voortvarende aannemer die het plan
irde het huis zonder het af te breken te trans
eeren door het. nadat het van de fundeering was
emaakt, op rolletjes te plaatsen en te vervoeren,
aar zal wel menig hoofd over geschud zijn, maar
hoofdschudden krijg je een huis niet van zijn
ts. Het plan werd dus uitgevoerd, de woning
d netjes van het onderstuk op de rolbalken ge-
iven en op de te voren gereed gemaakte fun-
•ing gezet waar het nu, negentig jaar later, nog
ds staat. Waaruit blijkt dat het verrolde huis
revolutiebouw is geweest, want het na zulk een
iartij nog negentig jaar uit te houden is een
itatie op zichzelf.
iet dat al was het voor die dagen een sterk
;je geweest en het is begrijpelijk dat men er de
nnering aan bewaren wilde door het plaatsen
een gedenksteen die het feit op wel zeer so-
wijze vermeldt. Het huis wordt tegenwoor-
bewoond door een werkman van Rijnland en
log in zeer behoorlijken toestand.
Ook zijn op verschillende plaatsen reeds gerui-
men tijd pogingen gedaan tot het verwerkelijken
van deze plannen. Pogingen, die aanvankelijk
uitgingen van de studenten, zooals in Zwitser
land b.v. en in ons land de z.g. volkshoogesoholen,
doch die zich geleidelijk, naarmate de werkloos
heid zich schrijnender deed voelen en de jeugd
zwaarder begon te treffen, ook de jonge arbei
ders en boeren in zich betrokken.
Afgezien echter van Bulgarije, dat onmiddellijk
na den wereldoorlog een arbeidsdienstplicht in
stelde ten einde de gevolgen van zeven jaren ver
woesting te kunnen bestrijden, was Duitschland
het eerste en geruimen tijd het eenige land. dat
den Arbeidsdienst voor de heele jeugd verplicht
stelde en er een in de eerste plaats opvoedend in
stituut van maakte.
Dit voorbeeld vond elders navolging, en zoo
zal het ook in Nederland binnenkort navolging
vinden en zal de Nederlandsche jeugd worden
opgenomen in een organisatie, waarin zij de
waarde kan leeren kennen van kameraadschap,
tucht, orde en plicht. Voorloopig is de toetreding
tot den Nederlandschen Arbeidsdienst vrijwillig,
doch in de toekomst zullen per jaar 56.000 Neder
landsche jongens, in twee lichtingen van 28.000
ieder, arbeiden in dienst van de gemeenschap en
tegelijk worden gevormd tot bruikbare leden van
de samenleving.
Een door velen reeds jarenlang voor oogen ge
houden ideaal, de Nederlandsche jeugd zonder
onderscheid van rang of stand, een tijd lang sa
men te brengen en samen te doen werken, staat
op het punt te worden verwezenlijkt. Zij zullen
tezamen, en onder leiders die de behoeften van
de jeugd kennen, cultuurtechnische werken uit
voeren ter verbetering van den bodem, stadsjon-
gen naast boer, rijk naast arm, één in den strijd
met den grond, waardoor zij elkaar zullen leeren
waardeeren en begrijpen.
Veel werk objecten zijn voorhanden in ons land.
waarvan de uitvoering ten goede zal komen aan
ons geheele volk. Men den-ke slechts aan hetgeen
werd gezegd in het bekende plan-Westhoff over
het in cultuur brengen en verbeteren van gron
den.
Het ideëele doel staat echter voorop, en daarom
is het vraagstuk van het kader van zoo buiten
gewoon groote beteekenis. Aan de opleiding en
selectie van dit kader wordt thans hard gewerkt.
Voor het middenkader, gevormd door de rangen
hopman, onder-hopman en aspirant-hopman,
welke vergeleken kunnen worden met de rangen
kapitein, eerste-luitenant en tweede luitenant,
zijn vier kampen ingericht, nl. te Tilburg, Hoog
halen, Huizen en Nunspeet. Het laatste kamp is
een „burger"kamp, d.w.z. daar bevindt zich de
opleiding van de burger-vrijwilligers voor het
kader, terwijl in de andere kamoen de daarvoor
aangewezen officieren van den Opbouwdienst hun
opleiding krijgen. Dit wil echter niet zeggen, dat
in het kamp te Nunspeet geen oud-militairen aan
wezig zijn, integendeel, onder de aspiranten van
dit kamp bevinden zich verschillende gedemobili-
seerden, die echter niet via den Opbouwdienst in
den Arbeidsdienst traden.
Voor het lagere kader, gevormd door de hoofd
opzichters. opzichters, werkmeesters en voorman
nen, te vergelijken met de rangen vaandrig, ser
geant-majoor, sergeant en korporaal, zijn er mo
menteel acht zoogenaamde „kader-scholen" ir
ons land, waar vrijwilligers uit den Opbouwdienst
worden voorbereid voor hun komende taak.
De scheiding tusschen midden- en lager kader
is niet scherp doorgevoerd. Voor ieder, ongeacht
de schoolopleiding, staat het bereiken van een
hoogeren rang open. Gelet wordt slechts op de
persoonlijke eigenschappen van den betrokkene,
zijn leiderskwaliteiten. De algemeene ontwikkeling
wordt natuurlijk niet verwaarloosd, doch deze
kan men zich eigen maken, de gelegenheid daar
voor krijgt ieder lid van het kader. Dit in tegen
stelling tot den toestand in het vroegere Neder
landsche leger, waar het bereiken van een offi
ciersrang voor velen onmogelijk was. door het ont
breken van het daarvoor vereischte diploma.
Dit voorjaar zal dus de Nederlandsche Arbeids
dienst beginnen, voorloopig met vrijwilligers, die
zich thans kunnen aanmelden. Dan zullen op vele
plaatsen in ons land de leden van den Neder
landschen Arbeidsdienst getuigen van hun idealen,
neergelegd in het slot van het bovenaangehaald
lied:
„Met hart en hoofd en hand,
Doen wij het devies gestand.
Laten wij ons volk thans zien,
't Wachtwoord is: „lek dien"."
Audiënties commissaris der
provincie Noord-Holland
ongewijzigd.
De audiënties van den commmissaris der pro
vincie Noord-Holland blijven ongewijzigd. Zij
worden dus, evenals voorheen, gehouden des Don
derdags in het gebouw van de Provinciale Griffie
te Haarlem van half elf tot twaalf uur en eiken
tweeden en vierden Vrijdag van de maand ten
Raadhuize van Amsterdam van half elf tot half
twaalf.
De winter heeft ook de meeuwen vertrouwd
gemaakt met hun weldoeners. Bij den Vijverberg
te Den Haag schromen zij niet om het ontbijt
bijna uit de hand te komen eten.
(Foto Schimmelpenning!!)
De grootste besparing op Uw
stroomrantsoen verkrijgt U door het
gebruik van de beste en zuinigste
lampen ooit door Philips vervaardigd:
PHILIPS
(Adv. Ingez. Med
De muziekprijs tier gemeente
Amsterdam.
Aan Jan Pouwels toegekend.
De Jury voor den prijs van de gemeente
Amsterdam voor een nog r»:et uitgevoerd sympho-
nisch werk of instrumentaal concert, bestaande uit
de heeren Jan van Gilse, Rudolf Mengelberg en
Willem Pijper, heeft thans uitspraak gedaan. Van
de 35 inzendingen kwamen na schifting naar de
meening der jury tenslotte de werken, ingezonden
onder de mottos: „Ars longa, vita brevis" en „Ca-
pricornus", het meest voor de bekroning in aan
merking.
Bij meerderheid van stemmen heeft de jury ten
slotte den prijs toegekend voor de orkest-suite,
ingezonden onder motto „Capricornus". Bij de
opening van den naambrief bleek de heer Jan
Pouwels te Hilversum de componist van dit werk
te zijn.
Behalve de reeds genoemde compositie, inge
zonden onder mottto „Ars longa, vita brevis" heeft
de jury in haar rapport de inzendingen onder motto's
„I. W. E. P.", Nomina sunt odiosa", „Iturier en
„No pains Sir, I take pleasure in singing Sir", eer
vol vermeld.
No. 225
Wachten op bezoek
1. Hoort ongewoon ru
moer in huis en voelt
dat er gasten moeten
zijn.
2. Dat is fijn, dan komt
moeder straks vast met
ze boven.
3. Het is altijd leuk om
aardige dames te zien
met vroolijk gekleurde
jurken.
4. Maar dan rustig zijn
want moeder brengt ze
fast niet. vóór zij over
tuigd is dat hij slaapt.
5. Wou. dat ze maar wat
opschoot, hij wordt
heusch slaperig.
6. Hè. daar was hij
bijna in slaap gevallen.
7. Als hij het dek weg
doet en gaat zitten, zal
hij zeker wakker blijven.
8. Kom nou, menschen.
9. En daarop komen de
gasten op de teenen slui
pend binnen.
LOONEN MOETEN GELIJK
WORDEN AAN DIE IN
DUITSCHLAND.
Nederland verkeert nog in veel
gunstiger positie dan
Duitschland.
(Adv. Ingez. Med.)
Voor houden
van streekbeurzen
vergunning noodig
In het Verordeningenblad is verschenen een
besluit van den secretaris-generaal van het de
partement van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart betreffende jaarbeurzen en streekbeurzen.
Dit besluit verstaat onder beurs: de samen
komst van fabrikanten, groothandelaren, han
delsagenten, handelsreizigers, kleinhandelaren
en andere kooplieden, gehouden met het doel
handelsrelaties te doen aanknoopen en handels
transacties tot stand te doen brengen.
Streekbeurs: de in verband met de verkeers
omstandigheden voor een bepaalde streek of
stad, al of niet periodiek georganiseerde beurs.
Het is verboden eenige beurs, niet uitgaande
van de te Utrecht gevestigde vereeniging tot
het houden van jaarbeurzen in Nederland, aan
te kondigen of te organiseeren onder aandui
ding van „Jaarbeurs".
Het is voorts verboden zonder vergunning van
den secretaris-generaal van het departement
van Handel, Nijverheid en Scheepvaart een
streekbeurs aan te kondigen, te organiseeren of
te houden. Aan een vergunning kunnen voor
waarden of beperkingen worden verbonden.
De voor de uitvoering van dit besluit noodige
voorschriften worden door den secretaris-gene
raal van het departement van Handel, Nijver
heid en Scheepvaart vastgesteld.
Hij die handelt in strijd met het voorgaande of
met eenig krachtens dit besluit vastgesteld
voorschrift wordt gestraft met hechtenis van
ten hoogste zes maanden of met geldboete van
ten hoogste vijfduizend gulden.
Deze strafbaar gestelde feiten worden, be
schouwd als overtredingen. Indien het feit
wordt begaan door of vanwege een rechtspersoon,
wordt de strafvervolging ingesteld en de straf
uitgesproken tegen de leden van het bestuur of
tegen hen, die feitelijk de leiding hebben. Geen
straf wordt uitgesproken tegen hem, van wien
blijkt, dat de overtreding buiten zyn toedoen
is geschied. (A.N.P.)
Nog geen eolleges te Leiden en Delft.
's-GRAVENHAGE, 10 Februari. Naar aanlei
ding van een bericht in een der bladen, dat de
universiteit te Leiden en de Technische Hooge-
school te Delft reeds heropend zouden zijn, wordt
van bevoegde zijde verzocht mede te deelen, dat
de colleges aan deze instellingen van hooger on
derwijs nog niet hervat zijn.
Wanneer dit wel het geval zal zijn kan nog niet
met zekerheid worden medegedeeld. (A.N.P.)
HBRHALING „FRASQUITA".
Charlotte Kohier zal op Donderdagavond 13
Februari in den Stadsschouwburg te Haarlem nog
een herhaling geven van „Frasquita". Het is dien
avond volle man.
Handelsbalans in evenwicht
AMSTERDAM, 9 Februari. Voor leden en ge-
noodigden van de Duitsche Kamer van Koophandel
in Nederland heeft de commissaris-generaal voor
financiën en economische zaken, dr. H. Fischbcck,
gisteravond in het Amstel-hotel te Amsterdam een
lezing gehouden over eenige actueele problemen
ten opzichte van Nederland.
Dr. Fischböck begon zijn uiteenzetting met er op
te wijzen dat het Duitsche bedrijfsleven tegenwoor
dig geheel en al in het teeken staat, hoe de oorlog
voering het beste te dienen en welke maatregelen
getroffen moeten worden om de Duitsche overwin
ning te verzekeren.
De belangrijkste taak, waarvoor zich het Rijks
commissariaat in Nederland dan ook geplaatst ziet,
is de verregaande medewerking aan dezeneisch,
zoover dit binnen het kader van de volkenrechte
lijke bepalingen mogelijk is. Deze taak is niet ge
makkelijk. Zulks te meer, waar politieke eischen
vaak met de belangen van het bedrijfsleven in bot
sing komen.
De ideale ordening van het bedrijfsleven gebeurt
op het oogenblik niet zooals men gaarne zou willen
Spr. verzekerde met nadruk dat het toch werkelijk
geen Duitsch ideaal is om distributiebonnen, belas-
Ungverhoogingen e. d. in het leven te roepen, maar
deze oorlog verlangt zeer speciale eischen, hetgeen
men niet mag vergeten.
Vervolgens behandelde dr. Fischböck de positie
van den buitenlandschen handel van Nederland. Hij
herinnerde aan het feit, dat reeds vóór den oorlog
de Nederlandsche handel in zeer hooge mate naar
Duitschland georiënteerd was.
Thans is de Nederlandsche handel in de eerste
plaats op Duitschland aangewezen. In dit verband
verzekerde dr. Fischböck met klem, dat geen eenzii-
dig handelsverkeer plaats heeft, zooals men in be
paalde kringen meent te moeten veronderstellen. In
het buitenland worden geruchten verspreid dat Ne
derland uitsluitend naar Duitschland zou exportee
ren, hetgeen in scherpe tegenstelling staat tot de
waarheid De handelsbalans der beide landen ver
keert in een toestand van evenwicht. De waarde
van het wederzijdsche handelsverkeer tusschen Ne
derland en Duitschland schommelt tusschen de 35
en 40 millioen gulden per maand. In geen geval
heeft een uitzuiging plaats door al te groote Ne
derlandsche goederenleveranties aan Duitschland.
In dit verband sprak de minister nog over de
aankoopen die Duitsche staatsburgers in ons land
verrichten. Ten aanzien van deze materie zette spr.
uiteen dat er geen reden is aan Duitsche staatsbur-
bers te verbieden hier in Nederland goederen ie
koopen wanneer dit op beperkte schaal geschiedt.
ECONOMISCHE VOORUITZICHTEN
Overgaande tot de economische vooruitzichten
van ons land zeide spr. dat in Nederland in stijgen
de mate behoefte bestaan zal aan import van grond
stoffen. Zulks temeer, daar de aanwezige voorra
den, tengevolge van het productieproces in ons land,
zijn gedaald. Aanvoer is voorloopig tengevolge van
de Engelsche blokkade niet mogelijk. Duitschland
echter, zoo verklaarde dr. Fischböck met nadruk,
zal er voor zorgen, dat aanvoer van noodzakelijke
grondstoffen van het Duitsche rijk uit zal plaats
hebben.
Vervolgens sprak dr. Fischböck over de Neder
landsche staatshuishouding.
DE BELASTINGEN
Nederland verkeert nog steeds in een veel gunsti
ger positie dan Duitschland, aangezien in Neder
land de belastingen slechts de helft bedragen van
die in Duitschland. De belastingen kunnen in Ne
derland nog belangrijk worden verhoogd.
Sprekende over het dragen der staatslasten, zeide
spr. dat hiervoor verschillende mogelijkheden be
staan. Tot dusverre is de financiering geschied door
uitgifte van schatkistpapier en kortloopende lee
ningen. Consolideering van de opgenomen bedragen
echter is gewenscht. Vandaar dat werd overgegaan
tot het uitgeven van een leening met langen loop
tijd. Met het oog hierop sprak dr. Fischböck nóg
over de stabiliteit der Nederlandsche valuta. Met
nadruk wees hij op de noodzakelijkheid dat de koop
kracht van den Nederlandschen gulden gewaarborgd
moet blijven. In den zomer van het vorige jaar is
een verhouding vastgesteld van 0.75 gelijk één
rijksmark. Aan deze verhouding zal niets veranderd
worden. Het doel en het streven van de Duitsche
Reichsbank is: de Nederlandsche valuta even sta
biel te houden en te verzekeren als die van de
Duitsche valuta, aldus verzekerde de minister met
den meesten nadruk.
De Nederlandsche gulden is derhalve naar ver
houding steeds evenveel waard als de Rijksmark.
HET LOONPROBLEEM
Na met een enkel woord een theoretische be
schouwing over het goederenprobleem te hebben ge
geven, sprak de minister over het loonprobleem. Hij
verklaarde dat niet slechts zal worden gestreefd
een aanpassing te verkrijgen ten opzichte van de
Duitsche goederenprijzen, maar eveneens ten aan
zien van het geldende loonniveau in Duitschland.
In dit verband moeten twee problemen onder de
oogen worden gezien:
lc. aanpassing aan het Duitsche niveau.
2e. interne aanpassing in Nederland zelf.
De Duitsche autoriteiten streven er naar de loo-
nen van de Nederlandsche arbeiders in overeen
stemming te brengen met die der Duitsche arbei
ders. Hierbij echter dient rekening te worden ge
houden met de lasten die de Duitsche bevolking zijn
opgelegd.
Men moet de moeilijkheden die zich thans open
baren voor oogen houden. De restricties hebben
niets te maken met een nationaal-socialistische
zienswijze. De lotsverbondenheid van net Neder
landsche met het Duitsche volk maakt het nood
zakelijk offers te brengen, om den aan Duitschland
opgedrongen oorlog succesvol te beëindigen.
LEVENSMIDDELEN VOORZIENING
Vervolgens sprak minister Fischböck over de le
vensmiddelenvoorziening van ons land. Tengevol
ge van het feit dat Nederland bij den oorlog werd
betrokken werd het noodzakelijk restricties toe te
passen in de levensmiddelenvoorziening. Spr. ver
zekerde echter dat aanpassing aan het Duitsche le
vensniveau zal plaats hebben, zoodat het Nederland
sche volk het niet slechter zal krijgen dan het Duit
sche volk. Duitschland heeft de wapens in de hand
genomen om voor Europa dezen oorlog te voeren.
Evenzeer zal derhalve Duitschland er voor zorgen
dat Europa met levensmiddelen uit het Duitsche
rijk zal worden verzorgd. By voortduring van den
oorlog zal Nederland nog meer op den aanvoer van
levensmiddelen uit Duitschland zijn aangewezen
dan op het oogenblik, wanneer de hier beschikbare
voorraden verder dalen.
Bij zijn beschouwingen over Nederland sprak de
minister over het Jodenprobleem en ten slotte nog
over het feit dat door het Rijkscommissariaat niet
zal worden toegestaan dat Duitsche zakenlieden in
hun bestaan belemmerd of bedreigd worden. Her
haaldelijk is den laatsten tijd naar voren gekomen
dat Duitsche zakenlieden geboycot worden. Deze
houding keurde de minister ten zeerste af. Hij droeg
dan ook de Duitsche Kamer van Koophandel op om
het reeds verkregen materiaal hieromtrent anti het
Rijkscommissariaat te doen toekomen. Spr. hoopte
echter zeer dat de Nederlandsche bevolking door
een loyale houding maatregelen in dit opzicht zal
kunnen verhinderen.
Minister Fischböck besloot zijn uiteenzettingen
met de woorden van den Führer aan te halen, dat
1941 de beslissing brengen zal in de Duitsche oor
logvoering Wij allen moeten aan dit doe! mede
werken. Want als hoogste wet en noodzakelijkheid
moet de Duitsche oorlogsvoering van het noodige
voorzien blijven, al zal dit ook offers èn van Duitsch
land èn van Nederland moeten vergen.
De aanwezigen dankten den minister met een
hartelijk en langdurig applaus voor zijn uiteenzet
tingen. (A.NP.)
V
k plaats een GROENDE in HAAR
LEM'S DAGBLAD. Die gedachte
wordt meer dan 40.000 keer per
Jaar uitgevoerd.
Het Is ook uw belang, zoo te
denken en te doen.
