De waardevermeerderingsbelasting.
KRUSCHE
E
y R TJ P X G 7 M A A R T 1941'
H A A REE M'S D AGBEAÖ
Over vroegere ontwerpen. De werking der
Baatbelasting. Inhoud van de nieuwe Met.
Eenige voorbeelden. Wat is winst?
Alhoewel de invoering van bovenaangeduide be
lasting voor Nederland als een novum is te be
schouwen, heeft het aan pogingen om een dergelijke
belasting reeds veel eerder in te voeren, niet ont
broken.
Al in 1919 heeft minister De Vries getracht een
„vermogensaanwasbelasting" in te voeren. Om de
drie jaar zou een belasting geheven worden van
het bedrag, waarmede het vermogen overtrof de
waarde van het vermogen, waarmede de vorige pe
riode eindigde. In dezen gedachtengang vindt men
op het vermogen toegepast, wat later in sommige
landen met betrekking tot het inkomen is doorge
voerd, zooals in Duitschland bij de in 1940 buiten
werking gestelde Mehreinkommensteuer van 20
Maart 1939 en in Zwitserland volgens het in 1934
totistand gekomen Krisenabgabebeschlusz. Het ont
werp van minister De Vries werd niet tot wet ver
heven. In 1921 kwam hij met een nieuw ontwerp.
Niet de toeneming van het geheele vermogen zou
Worden belast, maar alleen de waardevermeerde
ring van vaste.goederen; de nieuwe belasting zou
niet zijn een periodieke heffing, maar een heffing
bij verkoop of bij overlijden.
Behalve deze belasting werd nog een tweede
evenals de vorige ten bate van de gemeente te hef
fen voorgesteld, n.l. de „periodieke waardever-
meerderingsbelasting", die om de 10 jaar zou wor
den geheven van de waardevermeerdering van on
roerende goederen, toebehoorende aan N.V.'s,
Comm. venn. -op aandeelen, coöp. vereenigingen,
e. d. Bovengenoemde belastingen zijn nimmer inge
voerd geworden.
In dit verband zij het ons vergund iets mede te
deelen over een belasting, die wèl is ingevoerd, n.l.
de baatbelasting genaamd,
Het is bekend, dat in sommige gevallen de waar
de van een onroerend goed stijgt als gevolg van
de uitvoering van overheidswerken. Het principe,
dat het aldus verkregen voordeel niet ten bate van
enkelen mag komen, heeft er indertijd toe geleid, de
mogelijkheid open te stellen via art. 281 van de
Gemeentewet tot het heffen van een baatbelas
ting. Gedurende 30 jaar kan van de onroerende
goederen, die als gevolg van de uitvoering van ge
meentewerken in waarde gestegen zijn, een jaar-
lijksche belasting geheven worden „naar grondsla
gen volgens welke een billijke bijdrage gevorderd
wordt in de kosten van door of met medewerking
van het gemeentebestuur tot stand gebrachte wer
ken waardoor deze eigendommen zijn gebaat".
Volgens de uitgave van het Centraal Bureau voor
de Statistiek: „Belastingdruk in Nederland 1940-
1941" wordt de baatbelasting in een steeds grooter
aantal gemeenteq» geheven; in 1936 waren het er 110
in 1940 reeds 135.
Alvorens over te gaan tot een beschouwing van
het /.Besluit vaai den Secretaris-Generaal van het
Departement van Financiën tot heffing van een
belasting cp de waardevermeerdering van onroe
rende zaken" lijkt het ons dienstig iets naders mede
te deelen over de ontwikkeling in Duitschland. De
eerste Duitsche toepassing was k?,ie in Kiautshou in
1898. Hierna gingen andere gemeenten tot invoe
ring over, het eerst Frankfurt n/M. in 1904. In 1911
werden de gemeentelijke heffingen vervangen door
een Rijksheffing, waarop in 1913 evenwel werd
teruggekomen, zoodat de regeling van toen af aan
weer in handen van de gemeenten werd gelegd.
In het Finamz Ausgleich Gesetz is bepaald, dat de
gemeenten een waardevermeerirheringsbelasting
moeten heffen bij vervreemding van onroerend
goed, indien de vervreemder den eigendom -ver
kregen heeft tusschen 1 Januari 1919 en 31 De
cember 1924.
Thans komen we tot onze waardevermeerde-
ringsbelasting.
Art. 1, eerste lid vain het Besluit luidt als volgt:
„Onder den naam van waandevermeerderings-
belastmg wordt een belasting geheven, indien een
binnen het Rijk gelegen of gevestigde onroerende
zaak door overschrijving van een stuk in de open
bare registers op een ander overgaat of indien de
overgang van zoodanige zaak uit een in de open
bare registers overgeschreven stuk blijkt".
Uit de redactie volgt, cat van een belasting op
waardevermeerdering in eigenlijken zin geen spra
ke is, want zoolang het goed in dezelfde handen
blijft, behoeft geen belasting te worden betaald,
ook al stijgt de waarde aanzienlijk. Alleen wan
neer het goed verkocht wordt, m.a.w. wanneer de
waardevermeerdering in geld gerealiseerd wordt,
zal tot heffing van belasting worden overgegaan.
Aangezien het Besluit in werking is getreden
op 24 December 1940, geldt het niet voor die over
gangen of vervreemdingen, waaromtrent de over
eenkomst reeds vóór 24 December 1940 geheel tot
stand was gekomen.
Bovendien moei de overgang plaats hebben door
de overschrijving van een aote in de openbare re
gisters (de registers ten hypotheekkantore) of wel
uit een zoodanige overschrijving blijken. Overgan
gen krachtens erfrecht of als gevolg van huwe
lijksgemeenschap vallen derhalve niet onder deze
belasting. Indien echter bij scheiding van de na
latenschap aan éér. der erfgenamen het geheele
goed wordt toebedeeld, wordt datgene wat hij meer
ontvangt dan zijn erfdeel, geacht aan hem te zijn
overgedragen.
Het 2e lid van art. 1 handelt over het tarief, dat
men het beste zou kunnen aanduiden als een ge
staffeld tarief. De eerste f 1000.winst is vrij tot
aan een winstgrens van f 3000.Winst tussohen
f-1000.en f 3000.wordt met 75 pet. belast. Bo
ven de f 3000.wordt de geheele winst belast met
50 pet. Boven de f 3000.grens is derhalve van
een belastingvrij minimum geen sprake. Enkele
voorbeelden ter verduidelijking:
f 1000.winst of minider: vrij!
f 2000.winst: 75 pet. van f 1000.dus f 750.
belasting;
f 3000.winst: 75 pet. van f 2000.dus f 1500
belasting;
f 4000.winst: 50 pet van 4000.dus f 2000.
belasting; enz. enz.
Indien dezelfde vervreemder binnen een jaar
tij'ds eenige transacties verricht, worden de bij die
transacties behaalde winsten bij elkander geteld
en over het aldus gevonldlen bedrag dient belasting
te worden "betaald.
Stel: iemand verkoopt een huis met f 1000.
■winst. Daarover is hij geen belasting verschuldigd.
Binnen een jaar verkoopt, dezelfde persoon een
buis met f 2000.winst. Nu zou de verkooper
kunnen denken, kJiat hij met een betaling van f 750
zou kunnen volstaan. Maar dan heeft hij buiten den
fiscus gerekend, want deze rddéncert aldus: U hebt
in een jaar tijds een totale winst gemaakt van
f 3000.Tot aan f 30(10.is de eerste f 1000.-—
vrij, van de resteerende winst, dus van f 2000.
moet u mij 75 pet. is f 1500.betalen.
De belasting wordt ook geheven by vervreem
ding van aandeelen in een N.V., of anderen ven
nootschapsvorm, waarvan het zuiver vermogen
voor minstens 3/4 in onroerend goed is belegd.
Een uitzondering hierop is gemaakt voor maat
schappijen, waarvan do aandeelen officieel ter
beurze zijn genoteerd. Dit is een utiliteitsmaatre-
gel. waarvoor echter geen afdoend fiscaal crite
rium kan worden aangevoerd.
Een uiterst belangrijke vraag is, wat onder
„winst" dient te worden verstaan. De eerste alinea
van het 4e lid van art. 1 zegt hieromtrent: „Als
winst geldt het bedrag, waarmede de verkoop
waarde van de overgegane zaak ten tijlrc van de
overschrijving overtreft de verkoopwaarde, welke
de zaak op 9 Mei 1940 zou hebben gehad".
Indien in het vierde lid niets anders zou zijn be
paald. zou deze regeling tot hoogst onbillijke hef
fingen aanleiding geven.
Nemen we aan. dat iemand ten tijlr'e van de
hoogconjunctuur, b.v. in 1928, een perceel kocht
voor f 15.000.dat, als gevolg van het bekende
geleidelijke proces van waardedaling op 9 Mei 1940
een getaxeerde waarde had van b.v. f 10.000.en
welk perceel na laatstgenoemden datum ui<t hoofde
van verschillenderlei omstandigheden in waarde
gestegen is, zoodat de eigenaar het perceel op dit
moment van de hand zou kunnen doen voor
f 12.500.het eertijds geleden verlies is dan voor
50 pet. gecompenseerd: toch is er een meerwaarde
to.v. 9 Mei van f 2.500.en zou het 4e lid niets
anders bepalen, dan zou de vervreemder over die
f 2.500.waardevermeerderiingsbelasrting ver
schuldigd zijn.
Zoo is het dan ook niet. In het vervolg van het
4e lid valt te lezen, dat de vervreemder de be
voegdheid heeft de verkoopwaarde van 9 Mei 1940
te vervangen lo'ioor den aanschaffingsprijs van het
perceel, in ons voorbeeld dus f 15.000.T.a.v. den.
aanschaffingsprijs is een verlies geleden van
f 2.500.zoodat in dit geval geen belasting ver
schuldigd is.
Teneinde de werking van het belangrijke vierde
lid goed duidelijk te maken, zij het ons verg unit
nog enkele voorbeelden te geven.
Iemand koopt in Juni 1940 een huis voor f 12.000,
waarvan de getaxeerde waarde op 9 Mei 1940
f 11.000.was. Hij verkoopt het perceel nu voor
f 14.000.Welke vergelijkingswaarde moet dan
aangenomen worden ter berekening van de ver
schuldigde belasting? Ook hier heeft de verkooper
de keuze: hij neemt natuurlijk als vergelijkings
basis de hoogste waarde, in casu de waarde in Juni
1940. f 12.000.Hij betaalt dan belasting over
f 2.000.winst, dus f 750.Een ander, die heel
vroeger (in den goedkoopen tijd!) een huis kocht
voor f 8.000.(waarvan de getaxeerde waarde op
9 Mei 1940 f 10.000.bedroeg) en het nu verkoopt
voor f 12.000.neemt uiteraard als vergelijkings
tijdstip de waarde van 9 Mei 1940. zoodat hij
„slechts" over een winst van f 2.000.belasting
betaalt.
Het hangt.er dus geheel van af, wat voor den
belastingplichtige het voordeeligst is: hij heeft de
keuze tusschen de waarde op 9 Mei 1940 en de
baarde ten tijde van den koop. Bij die keuze doet
niet ter zake of de vervreemder het goed vóór of
na 9 Mei 1940 verkreeg.
In een tweede artikel, dat wij in een volgend
nummer zullen opnemen komen nog eenige be
langrijke details aan de orde.
Drs. D. W. VAN HOUT.
Verkoopingen te Haarlem.
In het Verkooplokaal Het Notarishuis te Haarlem
hadden Donderdag de volgende verkoopingen
plaats:
Woonhuis en erf Drossestraat 8, B P. Sleper q.q.
f 2450.
Heerenhuis met erf en tuip Koninginneweg 77,
L. Brunstirug q.q., f 8200.
Heerenhuis met tuin Leidsohevaart 488, J. van
der Plas f 6515.
Woonhuis Rollandstraat 65, M. M. van Ake f 3850
Huis met erf Lange Heerenvest 44, W. Heersma
f 1210.
Bergplaats met bovenwoning cn erf Van Ma-
rumstraat 36 zwart en rood, W. Wakker f 1825.
Winkelhuis en erf Spaarnwouderstraat 86, op
gehouden f 3375.
Woonhuis en erf Bosch en Vaartstraat 12, A. H.
Postma q.q. f 6300.
Huis met erf Witte Heerenstraat 39, J. J. Bee
kelaar f 3100.
Huis met bovenwoning en erf Klein Heiligland
75 zwart en rood, J. van Gelderen q.q. f 5460.
Huis met erf en tuin Jansstraat 66, J. Bongers
f 4550.
Huis met bovenwoning, 'erf en tuin Kleverlaan
60 zwart en rood. E. P. Th. Veerkamp q.q. f 12550.
Huis met erf Zomerstraat 10, L. G. C. Kemper
q.q. f 3835.
Huis met erf Oost-Indiëstraat 46, L. G. C. Kem
per q.q. f 3605.
De Centrale Keuken te Haarlem.
Het menu.
Het menu van de Centrale Keuken te Haarlem
Is voor de volgende week:
12 Maart Woensdag: Stamppot andijvie.
13 Maart Donderdag: Stamppot boerenkool.
14 Maart Vrijdag: Erwtensoep.
15 Maart Zaterdag: Stamppot roode kool.
17 Maart Maandag: Bruine boonen met puree.
18 Maart Dinsdag: Hutspot.
Het Zondagmiddagconcert der
H. O. V.
Composities van Joh. Wagenaar en
Hans Schouwman.
Op het concert dat dc Haarlemsche Orkest
Vereeniging Zondagmiddag a.s. zal geven en één
der concerten is van de z.g.n. Dinsdagavond
serie, zal als soliste medewerken de bekende
sopraanzangeres To v. d. Sluijs.
Met orkestbegeleiding za! zij zingen twee
werken van Nederlandschc componisten, voor
de pauze ..Aveux de Phcdre", naar het drama
van Racine, van Joh. Wagenaar. Na de pauze
Drie Danswijzen. Ballet. Menuet en Gavotte op
oud-Nederlandsche gedichten, van Hans Schouw
man. Drie geestige stukken voor sopraan, strijk
orkest, fluiten en slagwerk. Het laatste werk is
een noviteit voor Haarlem. Als eerste nummer
van het programma wordt uitgevoerd de Sym
phonic No. 1 in C. gr. terts van Joh. Brahms.
Het concert wordt besloten met de ouverture
..Cyrano de Bergerac" van Joh. Wagenaar. Dit
meesterwerk van den nestor der Nederlandsche
componisten moest op het laatste Vrijdag-con
cert bij gebrek aan tijd vervallen, wat zeer be
treurd werd. Naar alle waarschijnlijkheid zullen
beide componisten naar de uitvoering van hun
werk komen luisteren.
Het orkest speelt onder "leiding van Marinus
Adam.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Inlichtingen aan het Bureau van Politie. Smedestra.t te
Haarlem, uitsluitend tusschen 11 en 13 uur.
Terug te bekomen bij: v. Baren. Tetterodestraat 8. bad
pakjes: Persson, Prinssessekade 33, boek; Asma, Saenre-
damstraat 12 rd„ étui m. i.; Doornbosch, van 't Hoff-
straat 93, hond; v. d. Eijndcn, Lorentzkade 398, hond;
Stam, Pieter Kiesstraat 11, konijn; v. Andel, Bllliton-
straat 23, rol papier; v. Scheffet, Marsstraat GO, rijwiel-
plaatje; Anker. Fred. Helmerstraat 24, rijwielplaatje;
Wtnterink, Parklaan 14, zak waschgoed.
H1?T NEDERLANDSCH AGRARISCH FRONT.
AMSTERDAM 7 Maart. Als onderdeel van het Ne-
derlandsch Agrarisch Front is 6 Maart 1941 te Amsterdam
gesticht: het gilde van grossiers in aardappelen, groenten
en fruit. Als leider zal optreden de heer A. F. Kits.
(A. N. P.)
FAILLISSEMENTEN.
(Opgegeven door afd. Handelsinformaties v. d. Graaf
en Co. N V., Amsterdam).
VERNIETIGD O PGROND VAN HOOGER BEROEP:
14 Febr. Th. de Bruin, koopman, Buitenpost.
VERNIETIGD OP GROND VAN HOOGER. BEROEP:
18 Febr. L. J. van Drunen Pzn.. Rosmalen.
Volgens het weekblad „Handelsbelangen" werden ge
durende de maand Februari 1941 bij de gezamenlijke
Griffies in Nederland gedeponeerd:
34 crediteurenlijsten met een totaal passief van
f 585.839.64. waarvan preferent f 169.107.09i/>.
Van 1 Januari 1941 af werden in totaal gedeponeerd 88
crediteurenlijsten met "n totaal passief van f 1.558,822.15l/2,
waarvan preferent f 504.289,851
OPGEHEVEN WEGENS GEBREK AAN ACTIEF:
3 Maart H. H. Blote, Leiden.
GEëINDIGD DOOR HOMOLOGATIE VAN HET AC-
COORD:
1 Maart W. P. J. van der Velden, bouwkundige, Hel
mond. Groot 15
GEDEPONEERDE UITDEEL1NGSLIJSTEN
19 Febr. R. G. Jager, naaimachinehandelaar, Leeuwar
den. Geëindigd door het verbindend worden der eenige
ultdeelingslijst. Uitk. nihil aan conc. crediteuren.
22 Febr. Firma van Wengen en van Wlerst. Hilversum.
Idem. üitk. 100 pref. en nihil aan conc. crediteuren.
23 Febr. H. van der Berg, zonder beroep, Veenwouden.
Idem. Uitk. nihil aan conc. crediteuren.
26 Febr. Mr. J. R. Carp, Amsterdam. Idem. Uitk. 100 Vi
pref. en 0.96 conc. crediteuren.
26 Febr. C. H. welling, stoffeerder, Amsterdam. Idem.
Uitk. 100 1 pref; f 45 1 pref.; conc. cred. nihil.
Winterhulp steunt de door den
bomaanval in Den Haag getroffenen.
De directeur-generaal van de Winterhulp
Nederland heeft voor de getroffenen en nabe
staanden van slachtoffers van den luchtaanval
op de binnenstad in den Haag, in den nacht van
Zondag op Maandag j.l. een bedrag van f 5000 ter
beschikking gesteld.
Met de uittoeerinig van de ondersteuningen is
reeds een aanvang gemaakt.
Slachtoffers van dergelijke oorlogshandelingen
bevinden zich plotseling in een zoodanig noodlot-
tigen toestand, dat zij de hulp van de volksge
meenschap niet hebben kunnen ontberen.
De Winterhulp Nederland, werkende „Voor het
volk, door het volk", acht het tot plicht onmid
dellijk alles té doen wat in haar toereik ligt om
deze landgenooten ter zijde te staan. (A.N.P.)
Reeds tientallen van jaren werden miljoenen
lijders aan
Rheumatische pijnen
over de heele wereld, door Kruschen van
dit lijden verlost. Neem toch óók
onder voortdu
rende contr&le
'■Wan scheikun-
dige-apotheker
p-l-Toggèt
[WJoe«
Bij apoth. en drog. 1.62, 1.47, 0.76, 0.41.
(Adv. lngez. Med
Men moet het ijzer smeden als het heet is. In de Centrale Werkplaatsen van het Am-
sterdamscli Centraal C'omitc voor Sociale Jeugdzorg ontvangen de jonge arbeiders,
die zich daarvoor hebben opgegeven, onderricht in het vak waarin zü zich willen
bekwamen. Een jeugdige smid aan het werk. (Foto Pax-Holland)
De eerste scheepslading dennen-takkenbossen uit Noord-Brabant is in Hoorn aange
komen. Ter vervanging van turf zjln de bakkers van Wijdenes tot aankoop van deze
brandstof overgegaan. (Foto Pax-Holland)
8-1
Ei
feit»
door M. S.
Rang! Met een nijdig gebaar mikte Paula van
Telgen de telefoon op den haak! Wat Ma toch
bezielde. Dat was nu de derde keer, dat ze zoo n
eenvoudig verzoek weigerde. Flauw om haar zoo
in den steek te laten, en waarom dan toch.
Paula stampvoette, nam een sigaret, streek een
lucifer aan. Maar 't houtje brak, zoo wild deed
ze; kwaad griste ze in het lucifersdoosje, 't Was
juist zoo'n leuk plan, en nu zouden ze niet mee
kunnen, Jan en zij.
En alleen omdat Ma te lui was om een hand uit
te steken. Zoo oud was ze toch nog niet, een en
zestig, en zoo flink als „een jonge meid". De
dokter had 't zelf laatst gezegd, toen hij een splin
ter van een cactus uit haar vinger had gehaald.
Waarom wou ze dan toch niet!
Rrrt. De telefoon. Paula greep haastig den
hoorn, alweer vervuld van zoete hoop. Zou Ma
tenslotte toch
Maar nee, 't was Rinie, haar jongste zus.
„Hallo Pau, hoe staat 't leven?"
„Zoo, je belt niet op 't goede moment, Zus.
'k Ben razend uit mijn humeur."
„Wat is er? Narigheid met Jan?"
„Nee, was 't maar waar. Dat is altijd gauw voor
bij! Zeg Rien, heb jij Ma nog gesproken de laatste
dagen?"
Even hing stilte, toen kwam Rinie s stem, aar
zelend: „Ja, door de telefoon".
„Zoo. En ikon je wat bijzonders aan haar mer
ken? Was ze niet lekker?"
„Ja. best. Alleenze was wat kort. En dat
vond ik juist niet leuk, want ik vroeg haar, of ze
Woensdagavond op Hanseman wou passen. Hem
en ik wilden naar den schouwburg, er gaat een
echt goed stuk."
„En wat zei Ma"? Paula drukte de hoorn zoo
hard tegen haar oor, dat 't pijn deed.
„Ze deed 't niet. Ze kon niet, zei ze. Nou, dan
niet. Maar 't is wel jammer nu we geen meisje
hebben."
„En waarom kon ze niet?'
„Ze zei, dat ze een afspraak had. Maar niet met
wie. Ik vond 't een beetje flauw."
„Wat bezielt haar toch? Ik lpvlteerde haar voor,
•t week-end volgende week, gezellig bij de kin
deren. Jan en ik gaan dan met een paar lui naar
een hotelletje op de Veluwe, verjaardag vieren
Ma is dol op de kinderen, we zouden 't allemaal
prettig hebben. Maar ze wil niet, en nu kan ik niet
weg."
Annie is er toch"?
Die gaat naar Friesland een paar dagen, t Trof
juist zoo mooi; Ma kon eten bestellen bij den
kok Ik ben woedend, had er vast op gerekend.
Ma wordt zeker oud, vroeger was geen moeite
haar te veel. Alles deed ze voor ons. En nu
Paula's stem trilde, ze had diep medelijden met
zichzelf.
Nog eenige keeren beklaagden ze elkaar, toen
hingen ze de telefoon op.
Toen Paula later op den dag uitging en bezoeken
maakte, hoorde ze, dat Ma geen hemdjes wilde
breien voor Willy's dochtertje, en geen vierde man
zijn ou Joop's bridge-avond.
'„Nee" vertelde Willy „Ma zei, ze had geen zin
in breien. Ik moest 't zelf maar eens probeeren.
En ik kan 't niet. ik doe 't nooit."
„Och lieve jongen" had Ma tegen Joop gezegd,
„vraag maar een aardig meisje. Ik ben niet zoo
dol op bridgen". Alsof dat er iets mee te maken
had! Joou kon geen „aardig meisje" wagen aan
een partijtje met Emmie's ooms, die ze eens moes
ten vragen. Een oude generaal van achtenzeven
tig en lang van stof. en een oud-Indischgast. die
griezelverhalen deed uit de rimboe. Emmie kon
niet bridgen. En daar. zat Joop met de gebakken
ooms!
Ma staakte, dat was duidelijk. Als Ma niet wou.
hielp er geen lieve moederen aan. De kinderen
stonden voor een raadsel. Eigenlijk wisten ze niet
goed raad met dezen toestand.
Maargoeden raad kregen ze. De avond van
dienzelfden dag werd er bii Paulav. Willie. Rinie
en Joop opgebeld, 't Was Ma. Ze inviteerde hen.
met hun echtgenooten. Zondagmiddag op de
thee. Verbaasd namen allen de uitnoodiging aan.
Wat een plechtig verzoek!
„Ma zal zich tóch niet verloofd hebben?" 't Was
Rinie, die deze romantische gedachte schuchter
naar voren bracht, maar deze veronderstelling
werd met bijna alle stemmen verworoen.
„Ma heeft misschien gespeculeerd of een groote
som gewonnen in de staatsloterij." Jonn zei 't
hooovol, hij worstelde chronisch met geldgebrek.
„Welnee" vond Willy, „Ma voelt zich misschien
niet zoo sterk meer."
Maar Paula, dacht, dat Ma hun alleen maar wat
wou plagen. "Wat is nou prettiger, dan wat voor
je ikinderen te doen, 't Vulde immers haar leven
na Pa's dood. Nee, zeg nou zelf
En zoo zaten ze Zondagmiddag bii Ma, In de
zitkamer en wachtten op de dingen die komen
zouden. Ma was hartelijk en vol belangstelling,
als altijd: de thee dampte ir de porseleinen kopjes
de cake wa<= verseh en luchtig.
En toen begon Ma.
„Om te beginnen" zei Ma. terwli] ze gezellig ging
zitten, breed uit. in haar eigen stoel, „om te be
ginnen dank ik jullie allen, dat je gekomen bent.
Ik weet, 't leven is druk. en 't ls lang niet altiid
makkelijk om tijd vrij te maken. Maar nu zijn
jullie hier. en heb ik jullie wat te zeggen. Ik zei
daarnet al: 't leven is druk. en daar wilde ik even
bi» s4'l«staan. Jullie z'ïn nu oUmi o.«t-nipvd ;""a
hebt kinderen, behalve .Toon 'maar daar za! Em
mie wel gauw in voorzien), jullie leven is vol en.
over 't algemeen, gelukkig. Je hebt je werk, je
iel
uil
zijter
dat
huis, je kinderen, je hebt elkaar en ieder
speciale belangstelling en liefhebberijen.
Heel goed herinner ik "me mijn eigen tijd, toewok
vader en ik in dat alles opgingen, toen we on? Jtr
hoop en onze vreugd zagen in jullie tqekoms va)
toen we onzen tijd en ons geld niet beter wisten pa
besteden dan aan jullie ontwikkeling en gelui i
Maar Vader en ik hadden 't niet breed en we wil
den jullie zooveel mogelijk laten genieten. Veidw;
hulp kon ik niet betalen, en er was altijd heel wajwa:
te doen in een huishouden met vier kindereicijf
Bovendien waren jullie vrienden en kennisse Ho
altijd welkom, en zoo schoot er voor mezelf gee
tijd over.
iai
Als mijn herinnering dan nog verder terug pn
grijpt, dan zie ik mezelf met boeken, met stapel roe
boeken; ik had een waren leeshonger en version de
alle boeken die ik krijgen kon. Er waren ondertiti
werpen die me hevig interesseerdenproblemen^
die ik wilde uitwerken. Maar toen Vader en ik ifoj
't huwelijk traden, en binnen 't jaar Paula gebotjig
ren werd, toen had ik heel andere problemen. %j
leefde op 't topje van de wereld, mijn leven wa m
gevuld; wat er-aan tijd overschoot, besteedde iejn
aan practische paedagogische werkjes, ik dee gei
mijn best een moderne moeder voor jullie te zijige)
Maar toen jullie er alle vier waren, toen toleve j
zelfs die boeken dicht. Kinderen, ik beklaag mijje
daar niet over, geen oogenblik. Ik was gelukkig
ons gezin was goed. Jullie groeiden op en werde re^
zelfstandig. Natuurlijk hadden we wel eens moei <je:
lijkheden, wie heeft die niet, en natuurlijk maakt {U,
ik veel fouten in de opvoeding, wie maakt ze nietm;'
Vader liet 't eigenlijk heelemaal aan mij over, h j_'
had 't druk en was niet al te sterk." g(
Hier hield ze even op, haar vingers speelde)
met haar medaillon, haar blik verloor zich in d .ei
ruimte. Met zachte stem ging ze door:
„Om kort te gaan, na Vaders dood vulden jullifc)
mijn leven, jullie belangen waren de mijne, e u
bestond niet veel anders voor me. Toen trouwd Li
Paula, daarna Willy, Rienie en jij, Joop. En n
kom ik terug op de boeken Mijn taak in huis wer j.
lichter en lichter, gedachten kwamen en gingen,
oude problemen doken op al was 't dan in nieuw
gedaante: Hier en daar pakte een zin me, een ar
tikel. Een lezing door de radio. En zoo kwam ik e
toe mijn oude „liefhebberij" zal ik 't maar noe
men, weer op te vatten en ik las en las, net al
vroeger; misschien nog haastiger en ongeduldl
ger, omdat ik niet zooveel tijd meer voor me het
Jullie hebt me wel eens bezig gezien met mijijj
boeken, en er wel eens om geglimlacht. Een
schuldig tijdverdrijf voor een oude moeder!
En nu kom ik tot de kern van dit alles: jare:
en jaren lang heb ik zelden geweigerd, als julli
over mijn tijd wilden beschikken, Het laatste jaa
heeft het me veel inspanning gekost, jullie me
kleinigheden van dienst te zijn; maar nu zeg ik
Halt. Met de rest van mijn levéto. moet ik woe'ke
ren. Ik ben lid geworden van een psychologisch
vereeniging enïik krijg een studie-kring hier
huis.
Rinie zal een dienstmeisje moeten nemen, wa
ze best betalen kan: ik kan 't niet meer zijn. Will
moet leeren breien, toen je nog op school wa
deed je 't wel. Emmie moet bridgen leeren. Wee
ie Ems. dat ik jarenlang 's avonds schaakte
Vader of Joop? En ik houd niet eens van scha
kenEn wat Paula betreft: richt je uitgange
tjes zoo in, dat Annie op de kinderen past. Of
minder uit. dat zouden de kinderen misschie
prettig vinden
Met vreugde zal ik jullie hier ontvangen,
je komt. en 't zal heerlijk zijn de kinderen af e
toe bii me te hebben. Maar voor sneldienst
daar deug ik niet meer voor".
Doodstil was 't in de kamer toen de moed«
zweeg.
Later, toen ze allen gegaan waren, stond ze e«
oogenblik peinzend voor 't portret van vader. Ee:
füne wijze glimlach gleed over haar gezicht.
Toen nam ze haar boek op.
4uto bleek spekrookerij te bevatten.
Goede ontdekking te Edervecn.
Ambtenaren van den Crisisoontroledien;
ontdekten Woensdagavond op het erf van een land
bouwer onder Ederveen een gecamoufleerde auto
die een volledige in bedrijf zijnde rookerij bleek t
bevatten. Achthonderd pond vleasch en vet wer
den in beslag genomen.
Hoezeer het euvel der frauduleuze slachtingei
in de omgeving Van Ede tiert moge blijken uit he
feit., dat politie en crisisambtenaren in een we«
tijds niet minder dan achttien frauduleus geslachte
varkens in beslag wisten te nemen. Al het ach
terhaalde vleesoh komt ter beschikking van de
voedselvoorziening.
PROF. DR. G. A, VAN DEN BERGH VAN
EYSINGA.
In ons blad van gisteren hebben wij gemeld, dat
het op 10 Maart a.s. 40 jaar geleden zal zijn. da',
prof. dr. G. A. van den Bei-gh van Eysinga het
predikambt in de Ned. Herv. Kerk aanvaardde
Naar wij vernemen zal prof. Van den Bergh
Eysinga dien dag afwezig zijn.
Betreffende den levensloop van prof. Van der.
Bergh van Eysinga meldt men ons nog, dat deze
thans geen voorzitter meer is van de Internatio
nale School voor Wijsbegeerte te Amersfoort, welke
instelling hij heeft opge.- cht en waarvan hij ooi
vice-voorzitter is geweest. Deze voorzittersfunche
heeft hij jaren geleden reeds wegens drukke w
zaamheden neergelegd.
de
te
ds
