FLITSEN
Eigenaardigheden
W) v-n'V
V'
LANGS DE STRAAT.
RIJ D A G 7 MAART 1941'
HAARLEM'S DAGBCAC
3
in Haarlem en omgeving
dievenkelders in het Stadhuis
gewelven waarin de misdadigers opgesloten
werden.
(foto de Haas)
|der liet Ha-arlemsche Stadhuis liggen
ote kelders, die nu gebruikt worden voor de
°jng van kolen voor de centrale verwarming,
i^er dienden ze voor de bewaring van die-
iiteressant is na te gaan waar vroeger te
ariem de misdadigers werden opgesloten. Er
toen niet heel veel ruimte voor noodig, want
bergplaats diende alleen om de misdadigers
bewaren gedurende den tijd dat hun zaak on-
tzocht en berecht werd. Na het vonnis werd
ir de veroordeelden de deur van de kerker
ledig geopend, want het vonnis bestond uit:
adstraf, pijniging of verbanning. Het stelsel
a gevangenisstraf bestond hier nog niet.
n 1524 had de stad een dievenbe'waarplaats
de Barteljorisstraat. Die voldeed blijkbaar
it aan de behoeften, want zij werd voor 240
tden verkocht. Er was een betere gevangenis
naakt in de St.-Janspoort, die gestaan heeft
ar men nu de kruissing Jansstraat-Korte
isstraat-Ridderstraat vindt. Daar waren twee
len (misdadigersgaten) boven elkaar. De
er C. J. Gonnet, die daarover in 1917 een
idie voor de vereeniging „Haerlem" maakte,
ift bovendien kunnen vaststellen dat in het
ortgebouw ook een pijnbank stond. De beul kon
ter plaatse de verdachten die ontkenden op
gevoelige wijze tot een bekentenis dwingen.
0 noemde dit heel deftig het „examineeren
1 delinquenten".
Iet moet een eigenaardige gevangenis zijn ge
est, want in 1528 vaardigde het gemeente-
ituur een verbod uit „dat niemand de gevan-
nen zal mogen toeroepen leggende op de St.-
nspoort." Het moet ook wel voorgekomen zijn
gevangenen kans zagen om uit te breken,
[n 1548 kocht de gemeente voor 400 gulden
er een huis in de Barteljorisstraat. Blijkbaar
ander dan in 1524 verkocht was. Daar werd
1550 een nieuwe gevangenis gemaakt. Er was
die gevangenis een tuintje met een hoogen
ïur omgeven, waar de gevangenen wat frissche
:ht mochten krijgen.
Toen in 1906 het heerenhuis van mevrouw
ji OoyenDruyvesteyn in de Barteljorisstraat
rd afgebroken om op die plaats het winkel-
mplex der firma Lamp te bouwen, werden nog
iige grondslagen en resten van deze gevan-
lis blootgelegd.
fijdens het beleg van Haarlem in 1572 werd
nog de gevangenis in de Janspoort ge-
uikt. De Spanjaarden losten evenwel geregeld
nonschoten op die poort, zoodat zelfs de toren
ird weggeschoten. Toen vond men het veili-
I de gevangenen uit de poort over te bren-
n naar de kelders van het Stadhuis.
Dat waren evenwel de gewone kelders in het
adhuls. De eigenlijke dievenkelders in het
adhuis werden pas in 1622 gebouwd. De ge-
eente kocht toen naast het Stadhuis in de
Ijlstraat zeven winkeltjes, die werden afge-
oken en vervangen door een gevangenis met
pierswoning. Van de kelders die bestemd wa
in voor het opbergen der misdadigers geven wij
ierboven een afbeelding. Aan de muur ziet men
ag de ringen waaraan de menschen geklonken
erden.
Verschillende gevangenen hebben op de mu-
!n hun naam gekrast en andere kenteekenen
eplaatst. Deze herinneringen zijn destijds in
ekening gebracht voor het gemeente-archief.
■BEN
4* «4**
È-Li
Ruiten bij N. S. B.-crs ingegooid.
Drie jongens staan voor Utrcchtsche
Rechtbank terecht.
Voor de Utrechtsche rechtbank onder presi
dium van mr. C. Veen hebben drie thans gedeti
neerde jongens terecht gestaan, die zich in de
maanden December, Januari en Februari met een
club jongens van 16 tot 20 jaar hebben schuldig
gemaakt aan het ingooien van ruiten bij leden van
de N.S.B.
Deze club belhamels bestond uit 40 tot 50 leden,
die er vrijwel eiken avond op uittrokken om vol
gens een bepaald schema buurt voor buurt de hui
zen van de hun bekende N.S.B.'ers te bezoeken en
dan met meegenomen klinkers, welke zij meestal
wisten te bemachtigen bij in aanbouw zijnde huizen,
de ruiten van deze woningen in te gooien. Drie aan
voerders van deze club. de 19-jarige Van W., de 19-
jarige T. en de 20-jarige B. hadden zich terzake
van geweldpleging in vereeniging te verantwoor
den.
Aan verdachte Van W. vroeg de president hoe-
eel ruiten hij persoonlijk had ingegooid, waarop
deze antwoordde slechts eenmaal zelf een ruit te
hebben vernield.
Als getuigen waren eenige benadeelden opge
roepen, die van hun ervaringen met deze club uit
voerig mededeeling deden. In veel gevallen waren
ruiten van de gelijkvloersche verdieping vernield
en meestal bleef het niet bij een gebroken ruit,
maar werden voorwerpen in de kamer mede ver
nield.
Voor de geleden schade vroegen de getuigen
vergoeding. De officier van justitie memoreerde in
zijn requisitoir hoezeer deze club opgeschoten ben
gels het leven van hun stadgenooten had verzuurd.
Wat dezen aanvoerders ten laste is gelegd, is wet
tig en overtuigend bewezen. Het betreft hier een
meer dan ergerlijk optreden en om aan deze wan
daden een einde te maken, zullen deze verdachten
er mede door den ernst van het feit, niet met een
geldboete af kunnen komen. Tegen ieder der ver
dachten eischte de officier een gevangenisstraf voor
den tijd van twee maanden met toewijzing van de
civiele vordering.
De verdediger van de drie jongens meende dat
het misdrijf, dat aan deze verdachten ten laste is
gelegd, niet valt onder geweldpleging in vereeni
ging.
Op 18 Maart zal de rechtbank uitspraak doen.
Wat de gevangenen op de muren krasten.
(foto de Haas)
Lang Is ook deze gevangenis niet gebruikt,
reeds In 1632 werd tot afbraak besloten omdat
op die plaats de nieuwe vleugel van het Stadhuis
[ebouwd moest worden. De kelders zijn toen
evenwel behouden gebleven.
In de keuken van het Stadhuis (op deze plaats
vindt men nu in de Pandpoort de nieuwe
toegang tot het Stadhuis) was in dien tijd een
loort martelkamer ingericht. Daar stond ook een
pijnbank waar de verdachten tot een bekente
nis gedwongen werden en waar de beul zijn
bloedig handwerk verrichtte. De terechtstel
lingen geschiedden op het schavot, een uit
bouwsel van het Stadhuis.
Nieuw spoorboekje op 10 Maart.
Naar het A.N.P. verneemt zullen de Neder-
landsche Spoorwegen op 10 Maart een nieuw, ge
heel bijgewerkt spoorboekje uitgeven. Dit zal het
laatste zijn voor het verschijnen van de zomer
dienstregeling.
DIEFSTAL VAN MEEL.
Te 's-Gravenzande is een uitgebreide diefstal
van meel en bloem aan het licht gekomen. Uit het
onderzoek is gebleken dat een zekere De G. zakken
tneel van zijn patroon, den meelhandelaar v. d. E.
te 's-Gravenzande, heeft gestolen. Een vriend van
genoemden knecht verkocht de zakken weer voor
een zoet winstje aan inwoners van Naaldwijk en
's-Gravenzande. Bij een 20-tal van deze afnemers
beeft de politie groote hoeveelheden meel in beslag
Cenomen.
Breda wordt door hoog water
bedreigd.
Nadat in de afgeloopen dagen de waterstand
reeds onrustbarend was gestegen, is het thans op
nieuw tot overstroomingen in de omgeving van
Breda gekomen. Vroeg in den morgen is de dijk
van de Aa bij de Batenburglaan te Princenhage
doorgebroken. Men heeft getracht het gat te stop
pen met betonringen, hetgeen echter niet is ge
lukt, rnet het gevolg, dat groote oppervlakten
weilanden en vele boerderijen zijn overstroomd.
Aan de Oranjelaan is een groote kweekerij van
den heer Speet met vier groote warenhuizen en
509 broeikassen geheel ondergeloopen. In de
Oranjeboomstraat spuit het water uit de rioleering
omhoog. Donderdagmorgen is nabij de kerk in de
Oranjeboomstraat de kade op een tweede plaats
doorgebroken en Donderdagmiddag dreigde boven
dien een doorbraak bij de Verlaatbrug waarmede
de woonwijk van Boeimeer gevaar loopt. Reeds is
het Sonsbeeckpark in Boeimeer geheel onderge
loopen.
Ten Zuiden van Breda is de Mark opnieuw
buiten haar oevers getreden zoodat zich hier een
groote watervlakte uitstrekt.
Nationaal Studenten Front opgericht
De persdienst van Nationaal Front meldt:
Bij besluit van den Leider van Nationaal Front
is opgericht het Nationaal Studenten Front, waar-,
van tot leider is benoemd Ir. Edm. Nicolas te De
Bilt
Toewijzing van thee aan den
groothandel.
Naar het A. N. P. van het secretariaat der
Vereeniging van Theeimporteurs te Amsterdam
verneemt, wordt than.s van regeer in gswege met
het spoedig houden van een toewijzing van thee
ingestemd. Er wordt naar gestreefd, deze toe
wijzing te doen plaats hebben op Donderdag 20
Maart a.s.
Aan belanghebbenden zullen binnenkort na
dere mededeelingen omtrent de voorwaarden
worden gedaan.
OUDJES LEEFDEN VAN STEUN MAAR HADDEN
EEN FLINKEN SPAARDUIT
Het echtpaar de K.. dat onlangs te Maarsse-
veen is overleden, bleek, hoewel het jarenlang
door de diaconie en de gemeente was ondersteund,
in allerlei hoeken en gaatjes geld te hebben ver
stopt. Het gemeentebestuur van Maarsseveen er
het kerkbestuur van de N. H. kerk te Tienhoven
zijn door de erfgenamen, na een schikking met hen
te hebben getroffen, uit de nalatenschap van het
echtpaar schadeloos gesteld voor het door hen aan
de oudjes gedurende geruimen tijd - uitgekeerde
steunbedrag.
R.-K. Smedenpatroonsbond 25 jaar.
Op 3 April zal het 25 jaar geleden zijn, dat
onder auspiciën van de R.K. Middenstandsvereeni-
ging de Kring Haarlem van den R.K. Smeden
patroonsbon werd opgericht. Met zeven leden
werd begonnen; thans zijn alle RK. smeden t(
Haarlem, Zandvoort, Heemstede, Overveen, Bloe-
mendaal, Santpoort, Halfweg en Vijfhuizen bij
dezen Kring aangesloten.
Voor de verheffing van den Smedenstand werd
steeds geijverd; er werd gezorgd voor goede boek
houding en kostenberekening. Ook werden ten
toonstellingen voorbereid, waarvan groote verwach
tingen gekoesterd werden; wegens tijdsomstandig
heden moesten deze worden uitgesteld.
Door den Rijksvoorlichtingsdienst werden vele
bijeenkomsten georganiseerd voor ontwikkeling
der smeden. Met den handel werden contracten af
gesloten, welke in beider belang blijken te zijn.
Kort na de oprichting van den Kring Haarlem
werd medegewerkt aan de oprichting van een
Landelijke Organisatie, waarvan de voorzitter van
Haarlem, de heer G. Alders, zitting nam in het
hoofdbestuur. Aan hem werd de landelijpke pro
paganda opgedragen, waardoor ongeveer veertig
kringen tot den bond toetraden.
Met het zilveren jubileum van. de afdeeling zal
ook de voorzitter zijn zilveren jubileum als zoo
danig herdenken.
Ook werd meegewerkt aan den bloei van de
R.K. Middenstandsvereeniging, waarvan de heer
Alders ruim 13 jaar vice-voorzitter is.
Hoewel de tijd zich niet leent, dit feest op
grootsche wijze te herdenken, heeft het bestuur
gemeend, dezen dag toch niet zonder meer
laten voorbij gaan.
Op tweeden Paaschdag zal in de kapel van het
ziekenhuis St. Johannes de Deo een plechtige Hoog
mis worden opgedragen, waarna de leden bijeen
komen; vijf leden zullen worden gehuldigd al:
zilveren-* jubilaris.
Des middags zal er van 2 tot 3 Va uur een re
ceptie worden gehouden in hotel „De Leeuwerik"
i te Haarlem.
De productieslag 1941.
Radiorede van den heer Roskam.
Het A.NJ?. meldt: De boerenleider van het
Nederlandsch Agrarisch Front, de heer E. J.
Roskam Hzn. heeft Donderdag "n radiorede uitge
sproken over den onder leiding van deze organi
satie ingezetten productieslag.
De heer Roskam zette uiteen, hoe tot ongeveer
1830 ons volk in hoofdzaak werd gevoed uit
eigen bodem. Sedert dien is de bevolking onge
veer verdubbeld, maar dit is niet de reden, waar
om ons volk niet meer uit eigen bodem werd
gevoerd, want verhooging der opbrengst per H.A.
en ontginning hebben de bodemopbrengst even
zeer verdubbeld.
In 1933 importeerden wij van ons broodgraan
45 pet., van ons voedergraan 50 pet., waarvan 40
pet., voor de varkens, 30 pet. voor het pluimvee,
20 pet. voor de paarden en 10 pet. voor het rund
vee.
Wij exporteerden 90 millioen K.G. eieren of
60 pet der productie, 60 millioen K.G. kaas of
50 pet. der productie, 170 millioen K.G. gecon
denseerde melk of 100 pet. der productie.
Zoo werden wij. wat onze voedselvoorziening
en onzen landbouw betreft, vastgeklonken aan
het buitenland en wel aan groote rijken, waar
door onze z.g. vrijheid een holle fraze werd.
Parellel hiermede werden de boerderijen van
de. eigenaren overgeheveld naar de hypotheek
banken en stedelijke groot-kapitalisten, dikwijls
naar Joden.
Niet de wet der natuur, welke ons leert, dat de
Schepper den bodem gegeven heeft aan den boer
om dien te bearbeiden tot heil van zijn volk,
werd gevolgd. Men offerde den ondergrond van
ons volksbestaan op het altaar van mammon,
aldus spr., die het daaraan toeschreef, dat ons
geheele staatsbestel ging wankelen en alle rust
en vastheid zoek raakte.
Onze z.g. volksleiders waren zoo diep gezon
ken. dat, zonder eenige schuldbekentenis tegen
over den Almachtige, wij een minister-president
hadden- die het aandurfde, er zich op de Tweede
Kamer op te beroepen, dat hij de landbouwpro
ductie had teruggestooten.
De heer Roskam laakte scherp de vernietiging
van de gaven des Hemels in een zoo verschrik
kelijke mate, dat er in de geschiedenis geen
weerga van te vinden is, en hij herinnerde in
dit verband aan 't op den mesthoop werpen van
12' 2 millioen kroppen sla in 1934 en zelfs 30
millioen in 1936.
Niet minder huiveringwekkend was het ver
malen van biggen tot varkensvoer.
Spr, lichtte vefvolgens toe, dat de nieuwe or
de op dezen hechten grondslag moet worden
opgebouwd: de vaste wet der schepping, die ons
leerde, dat onze boeren tot taak hebben, eigen
volk te voedenuit eigen bodem.
Dat is nu de beteekenis van den productieslag:
het vervullen van de wet der schepping.
Daar komt, zoo vervolgde spreker dan nog wat
bij. Iedere trouwe vaderlander bidt en werkt in
onze dagen voor het recht en de vrijheid van ons
volksbestaan.
Maar wat denkt gij, als aan de vredestafel ge
sproken zal moeten worden over de nieuwe vol
kenorde van Europa, zou er dan sprake kunnen
zijn van een sterk, fier en zelfbewust Neder
landsch volk, dat eigen roeping verstaat in har
monische samenwerking in het groote geheel,
indien onze voorman daar moet staan als een
bedelaar, die smeekt: och toe, groote machten,
geef ons wat graan uit Rusland en Roemenië,
koop alsjeblieft wat boter en eieren voor hooge
prijzen, want anders kunnen onze boeren zich
niet bedruipen.
Met grooten aandrang deed de leider van het
Nederlandsch agrarisch front tenslotte een be
roep op de boeren: zet u voor den productieslag.
De levenskracht van een volk kan in druk en
moeite het zuiverst uitbotten.
12 V2 procent interim-dividend
der H. V. A.
AMSTERDAM, 7 Maart. Naar wij verne
men, heeft het bestuur van de Handelsver-
eeniging „Amsterdam" besloten tot het uit-
keeren van een interim-dividend over 1940, groot
12''i pet.
Door deze uitkeering wordt tegemoet gekomen
aan het bezwaar voor aandeelhouders, dat geen
dividend kan worden vastgesteld aangezien ten
gevolge van het ontbreken van contact met
Nederlandsch-Indië de balans en winst- en
verliesrekening niet kan worden opgemaakt.
MR. J. F. FRANKEN BENOEMD TOT
GEMEENTE-SECRETARIS VAN AMSTERDAM.
Het Alg. Hdbld. verneemt dat de Regeerings-
commissaris voor Amsterdam, de heer E. J. Voute,
in de ontstane vacature van gemeente-secretaris
heeft benoemd den heer mr. J. F. Franken, ge
durende eenigen tijd functionneerende als loco
gemeente-secretaris.
DE ONREGELMATIGHEDEN TE ABCOUDE.
Directeur van coöperatie niet in arrest-
Naar aanleiding van hetgeen enkele dagen geleden
door 't A.N.P. is gepubliceerd omtrent de onregelma
tigheden bij de graancoöperatie „Abcoude" te Ab
coude, kan worden medegedeeld, dat daarbij ten
onrechte is vermeld, dat de directeur, de heer B„
m arrest zou zijn gesteld.
No. 247
Laatste slok
1. ."Moeder gaat
eindelijk eens op
haar gemak zitten
na een vermocicn-
den dag met dc
kinderen.
2. Hoort een bé
kend geluid uit de
kinderkamer en pro
beert Jantje te
overtuigen dat hij
niet echt dorst heeft
cn moet gaan sla
pen.
3. Doet vergeef- 4. Zucht, verheft
schc pogingen bij zich van haar stoel
haar boek te blij- cn gaat naar boven,
vèn, terwijl het ge
roep om water
voortgaat.
5. Ontdekt dat
iemand het wasch-
tafelglas, mee naar
beneden heeft ge
nomen.
6. #Gaat naar de
keuken en vult het
glas.
7. Strompelt moei
zaam naar boven.
8. Jantje likt even
aan het water en
slaapt een minuut
later.
Duisternis en veilig verkeer.
Eenige nuttige wenken.
Regelmatig kan men kennis nemen van het feit dat
tijdens duisternis velen tegen obstakels oploopen. zich al
liet verwonden, maar ook dat velen, door de duister
nis misleid, in het water terecht komen, met groote kans
daarin het leven te verliezen.
Nog dezer dagen konden we lezen dat alleen in de
maand Februari In ons land ten gevolge der duisternis
verdronken één jongen, één meisje, negentien mannen
en drie vrouwen, terwijl ook in de genoemde korte
maand uit het water gered werden één Jongen, vier en
dertig mannen en zes vrouwen die bij duisternis daarin
waren geraakt.
Met eenige voorzichtigheid, met een enkelen voorzorgs
maatregel. zijn tal van boven meegedeelde ongevallen te
voorkomen.
Voor oud en jong ls het noodzakelijk dat men zich niet
onmiddellijk uit het volle licht in de duisternis op pad
begeeft, niet te voet en zeer zeker niet op de flets.
Ons gezichtsvermogen moet zich dan eerst aanpassen aan
de duisternis; gebruik daarvoor 50 tot 100 tellen, ge kunt
dan alles beter ln de duisternis onderscheiden en voor
komt ongelukken.
Bij duisternis loopen op den rijweg ls absoluut uit den
booze. De automobilist kan, door zijn volgens de voor
schriften verduisterde autolampen, slechts een beperkt
aantal meters voor zich uit turen en hij moet maar hopen
dat geen voetgangers zich op zijn wog bevinden.
Bevindt zich wél een voetganger op den rijweg, dan is
het gevaar ook groot voor den bestuurder (en de mogelijk
mede-inzittenden) dat hij, plots het stuur omgooiende,
tegen een boom of huls opbotst of te water rijdt.
Dat het gebruik van sterken drank als men zich bij
donker op pad moet begeven uiterst gevaarlijk is, voor
zich zelf en^>ok voor anderen, is duidelijk. Laten alle weg
gebruikers, voetgangers, fietsers cn automobilisten samen
werken, de uiterste voorzichtigheid In acht nemen, om he'
noodzakelijke verkeer in de duistere morgen- cn avond
uren zoo veilig mogelijk te doen zijn.
Veiligheid voor óns zelf en voor den medemenscb zij
het wachtwoord.
Gratis circusvoorstelling voor
Ainsterdaiusclie medewerkers van
Winterhulp.
De directie van het circus Mikkenie-Strass-
burger, dat thans in Carré te Amsterdam voorstel
lingen geeft, heeft de buitengewoon sympathieke ge
dachte gehad de Amsterdamsche medewerkers aan
het Win terhulpwerk uit te noodigen een middag
haar gasten te zijn. Deze voorstelling, welke door
de medewerking van de Duitsche autoriteiten mo
gelijk was gemaakt, had Donderdagmiddag plaats
en het is welhaast overbodig te zeggen, dat de be
langstelling zeer groot was. Behalve de circa 7 a
800 medewerkers van de Amsterdamsche Winter
hulporganisatie, waren er verscheidene weeskin
deren, doofstommen en ouden van dagen. Zij allen
genoten van het programma, hetgeen wel het beste
tot uiting kwam in het hartelijke en langdurige ap
plaus na elk nummer.
Het aantal aanmeldingen van postduiven houders ter verkrijging van een officlcele
door de commissie Hornstra gewaarmerkte vergunning Is thans zoo groot geworden,
dat de voorgeschreven termijn met enkele weken verlengd moest worden. Op het
kantoor Prinsengracht 407 te Amsterdam stroomen de brieven bii honderden tegelijk
binnen. (Foto Pax-Holland)
Vloermat
De stilte in de straat, die in een armetierig
Maart-zonnetje heel haar leelijikheid met overtui
ging bloot geeft, wordt slechts verbroken door het
naargeestig gepiep van een slecht gesmeerde, zich
met nameloos gekreun voortbewegenden hand
kar, waarachter een baardmannetje zich kromt
alsof zijn amechtige wagen de wereldkloot torst,
door drie bakkers, die in deze buurt van alleen
wonende of met gepensionneerden getrouwde oude
juffrouwen geen aanleiding vinden opmerkingen
te maken tot lachgrage monden, door enkele fiet
sers die in de stijl- en vormloosheid van bouwsels
en deszelfs bewoners geen reden zien zich rap naar
betere oorden te haasten. De prille o zoo prille
zonnestralen kunnen de kilte van lucht en
steen niet verdrijven en houden de ramen pot
dicht.
Plots wordt een deur opengeworpen, en rauw ge-
krijsch klinkt uit de donkere holte.
..Ick sel, seg ick je, ick sel 't
Wat sel, blijft den enkelen toehoorder nog ver
borgen, want de monoloog wordt onderbroken
door een knerpend-kijvendc stem. 't moeten woor
den zijn die ergens van heel hoog boven de ge
opende deur naar beneden tuimelen, maar ze zijn
niet te verstaan.
,En togg sel ick 't doen, oock al mach ick voor
jou
Het gekrijsch is zoo luid geworden, dat het de
vensters langzaam doet opsluiven. Heel voorzich
tig worden hoofdjes naar buitcv gestoken, hoofd
jes, oud, gerimpeld, met paviljotten, met grijze
slierten haar, slordig gekamd, met een in der
haast opgezette neepjesmuts, met blauwe, roode,
pimpelpaarse neuzenen toch is er nog niets
te zien dan die eene openstaande deur die aller
lei wanklinkende krijschingen de stilte instouwt.
Een vloermat ploft uit het duistere gat naar
buiten en toont zijn voUe zieligheid van vele
levensjaren en wordt direct gevolgd door een
mager man, wiens gemoedsgesteldheid wordt ge
kenschetst door de roekeloosheid waarmee hij
zich hals over kop uit de donkere warmte in
hemdsmouwen in de kilte van een Maartmaand-
morgen stort. Het langs zijn leden slobberende
overhemd verhult de knoestigheid der knokels
niet en op een tot dorheid verworden hals zweeft
een mallotig-eigenzinneng kopje met grijze sik
die telkens wild in de hoogte wipt als de mans
persoon zich weer naar binnen buigt om naar
boven te gillen:
„Ick doet ut stellich. we kenne ut so niet
late.
Van boven klinkt geen antwoord meer.
Tegen dezen met wat eens een mattenklopper
was wild om zich heenzwaaienden sik is zwijgen
ook het beste. En hijzelf verwacht ook geen
wederwoord, want hij springt vooruit naar de
vloermat, om welken hij twee keer heendraait om
het beste punt te zoeken van waar hij zijn aanval
kan beginnen.
De straat schouwt, de neuzen hangen over de
vensterranden, de spitse oogen priemen.
De man staakt eindelijk zijn gedraai en wringt
zich achterover, zoodat-mattenklopper en arm
even als een omgekeerd vraagteeken in de lucht
hangen te bungelen, en slaat dan met alle kracht,
een woeste kreet uitstootend, met het riet in de
richting van den mat.
De kastijdïng-ter-verbetering wordt niet toege
past. Halverwege was de slagbeweging als de man
een hand op zijn schouder voelt dalen. Hij knikt
daardoor bijna heelemaal dubbel en de klopper
kletste op den trottoirrand. Als hij zich opricht,
ziet hij den blik, den misprijzenden blik
„Ggèen tijd, meneerr. voor matjes kloppen-,
Politieverordening artikel....".
De sik sluipt naar binnen, geslagen, de mat
onder den eenen, de bamboestengels onder dea
anderen arm. De deur gaat heel voorziohtig dicht.
Ramen vallen toe.
De stilte is er weer. Qp het trottoir liggen op
halve hoofdlengte van de huizen drupjes, hoewel
het niet geregend heeft.
PRIJSVRAAG VOOR EEN TOONEELWERK.
De leiding der agrarische jeugdbeweging in Ne
derland heeft gemeend het schrijven van goede
tooneelwerken te moeten bevorderen door het
uitschrijven van een prijsvraag. Daarvoor heeft
het „Fonds Landelijke Cultuur", warvan de leider
der agrarische jeugdbeweging, de heer I.. Weyer te
Meppel beheerder is, een prijs beschikbaar ge
steld van hoogstens drie honderd gulden voor een
alleszins goed tooneelwerk, liefst in drie bedrijven
en geschreven in de Nederlandsche taal, of een
prijs van twee honderdvijftig gulden voor een
alleszins goed tooneelwerk in de Friesche taal, de
Groninger sprake of een der Saksische dialecten.
De initiatiefnemers verlangen geen stukken met
een propagandistisch karakter, doch wel, dat ze
in den geest en de sfeer der agrarische jeugdbe
weging zijn geschreven en dat ze zoo volledig
mogelijk beantwoorden aan alle eischen, welke aan
een goed tooneelstuk zijn te stellen.
