Haarlem's Dagblad Hengelpauze. BERICHT Weekreclame 10 cent p. pond Rijksmiddelen brachten belangrijk meer op dan in 1940 De Gevolgen der Blokkade Artikelen em. J 58e JAARGANG No. 17714 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem Drukkerij N V Bureaux Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37 Postgiro- dienst 38810. Drukkerij Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon. Directie 13082. Hoofdred 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713 Administratie 10724, 14825 Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM en Feestdagen Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM DINSDAG 18 MAART 1941 Abonnementen per week 0.25, pet maand 1.10^ per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nummers 6 cent per ex Advertentlön: 1-5 regels ƒ2.elke regel meer 0 40 Reclames ƒ0.65 per regel. Regelabonnementstarleven op aanvraag* Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.70, elke regel meer ƒ0.1714. Groentjes zie rubriek. ie •ris Vate am:; ;n J da:r r'or reve idds gei -noc >k g irac bei: :rs :wer ;n. nïgii steil d m ;r a we Hu n ha gevi ar nme jeida :rd g ha gehe izett irpui stee ik di onne :omi in wed den ant sesti servi r wi aval ssche VZ' l ni in t( mde ligin iat g k( 107X lerdf itte ng nigil g va!;: iag d< n a re?:; ;te 1 den hie ■Nie; ni Het Lager Onderwijs te Haarlem. In verhouding minder schoolgaande kinderen dan 10 jaar geleden. Minder leerlingen op de openbare en meer op de bijzondere scholen. Sterke toeneming van het aantal kinderen bij het U. L. O. Uit de Statistische Gegevens der gemeente Haarlem blijkt, dat het aantal schoolgaande kin deren thans in verhouding kleiner is dan 10 jaar geleden. Eind 1930 werden de Haarlemsohe scholen voor openbaar en bijzonder lager onderwijs bezocht door 16413 kinderen. De bevolking bestond toen uit 119846 zielen, zoodat er op elke 7.3 inwoners één schoolgaand kind was. Eind 1940 waren er 142695 inwoners en 18053 schoolgaande kinderen, dus een op de 7.9. Een vrij groot -verschil dus. Als dezelfde verhou ding van 1930 zou zijn blijven bestaan, zouden er in 1940 geen 18053, maar 19190 kinderen op de scholen zijn geweest. Een verschil dus van 1137 of ruim 6.4%. Feitelijk is het verschil nog iets grooter omdat er nu meer leerlingen op de scholen voor uitge breid lager onderwijs zijn. Die scholen hebben acht leerjaren, terwijl het gewone lager onderwijs in 1930 zeven klassen had. In 1930 waren er op de openbare u.l.o. scholen 516 leerlingen en op de bijzondere 590. Tezamen dus 1106. Nu zijn er openbaar 813 en bijzonder 1385, tezamen 2198. Het aantal leerlingen der u.l.o. scholen is nu bijna verdubbeld. Bij het gewone lager onderwijs zijn sinds eeni- gen tijd centrale scholen Ingevoerd voor de ge combineerde 7e en 8e klassen. De kinderen die nu in de 8ste klassen zitten zouden als de toestand van 1930 zou zijn bestendigd nu reeds de school verlaten hebben. Dit alles maakt dat het aantal kinderen op den gewonen schoolpliohtigen leeftijd met 1930 ver geleken feitelijk nog iets kleiner is dan de hier boven genoemde 6.4%. Het feit dat het geboortecijfer lager geworden is komt dus ook wel tot uitdrukking in het aan tal schoolgaande kinderen. Wij hebben eens nagegaan hoe de geboorte cijfers te Haarlem in 1922 en 1932 waren om ge gevens te krijgen over de kinderen die in 1930 en 1940 op school waren. In 1922 toen Haarlem 80137 inwoners telde wer den er 1554 kinderen geboren of 19.4 per 1000: In 1932 waren deze cijfers 124.855 inwoners en 2183 geboorten, dus 17.5 per 1000. Een verschil dus van 1.9 per 1000 of een kleine 10%. Het opmerkelijke is dat na 1932 het geboorte cijfer niet meer noemenswaard gedaald is. Het is geregeld om de 17 blijven schommelen, over 1940 was het zelfs 17.8. Dat wil dus zeggen dat een verdere verminde ring van het aantal schoolgaande kinderen voor de eerste jaren niet te verwachten is. In die 10 jaar is het aantal kinderen dat de openbare lagere scholen bezocht verminderd van 7910 tot 6716. Daarentegen vermeerderde het aan tal kinderen op de bijzondere scholen van 9274 tot 11337. In het eene geval dus een daling van 1194, in het andere een stijging van 2063. In 1930 werd het vervolgonderwijs bezocht door 771 kinderen (525 bij het openbaar en 246 bij het bijzonder onderwijs). Zooals men weet is dit ver volgonderwijs door de gedwongen bezuiniging af geschaft. De Centrale Keuken. Kwartjes-porties kunnen voortaan bezorgd worden. Voor velen is het een bezwaar gebleken, dat het eten uit de Centrale Keuken gehaald moet wor den. Veel ter verklaring is niet noodig. Het eten moet gehaald worden op uren, die in het huis houden al veel drukte meebrengen, een wandeling naar en van het lokaal met regen of guur weer lokt weinig aan en zoo is er meer. De wensch is dan ook dikwijls geuit, dat er een gelegenheid ge schapen mocht worden, die veroorloofde, dat men het eten thuis bezorgd kreeg, natuurlijk tegen eenige vergoeding. Naar wij vernemen is deze mogelijkheid thans ten aanzien van de kwartjes-porties opgelost. De „Sneldienst voor Haarlem en Omstreken" is er in geslaagd een accoord met de Directie der Cen trale Keuken te treffen, waardoor deze dienst ïederen dag collectief een aantal porties kan be trekken en deze kan rondbrengen aan hen, die daartoe een regeling met den Sneldienst hebben getroffen. Deze regeling komt hierop neer. dat men gele genheid krijgt, in den loop van de week zijn be stellingen voor de volgende week op te geven. Daartoe krijgt de Sneldienst reeds des Dinsdags de beschikking over het menu van de volgende week, zoodat men een dag of drie den tijd heeft, een keuze te maken. Immers vóór den Vrijdag van iedere week moeten de bestellingen binnen zijn. Men geeft dan zijn knipkaart aan den Sneldienst af. Een knipkaart voorziet in negen porties. Be trekt men minder of is er bij inlevering van meer dan één knipkaart een overschot, dan wordt- dit een volgende week verrekend. Het spreekt van zelf. dat ook de benoodigde bonnen dienen te worden ingeleverd. De Sneldienst zorgt dan voor de rest. De pannen worden gehaald, aan de Centrale Keuken gevuld en aan de gebruikers afgeleverd. Voor admi nistratiekosten wordt 10 cents per gezin gerekend en voor de bezorging 3 cent per dag per portie, met uitzondering van bestellingen van één portie, waarvoor 5 cent per dag en per portie in rekening wordt gebracht. De vraag rijst, waarom deze regeling alleen voor kwartjes-porties kon worden getroffen. Het ant woord hierop luidtadat op de porties van 13 cents door het Rijk reeds wordt toegelegd, zoodat men van regeeringswege geen medewerking kon ver- leenen aan een regeling, die practisch den prijs per portie met tenminste drie cents zou verhoo- gen. Secretaris-generaal van Justitie afgetreden. Met ingang van heden. Het Rijkscommissariaat maakt bekend: De Rijkscommissaris voor het bezette Neder- landsche gebied heeft op grond van artikel 1 van zijn verordening no. 3/40 betreffende de uitoefening van de regeeringsbevoegdheden in Nederland in samenhang met artikel 99 van de ambtenarenwet den secretaris-generaal van het departement van Justitie mr. J. C. Tenkink op zijn verzoek met ingang van 18 Maart eervol uit Zijn functie ontheven en gepensionneerd. De za ken van het departement worden voorloopig waargenomen door den raadsadviseur mr. I. P. Hooikaas. Gedachtig aan het devies dat tijd geld is staakte de boer die achter het stadhuis van Hoogcveen aan het ploegen was zijn arbeidzelfs niet toen bij de plechtige overdracht van het nieuwe carillon de klokken in den toren van het sierlijke gebouw voor het eerst haar bronzen stemmen lieten hooren. (Foto Pax-Holland) Het visschen raakt weer afgeloopen, De visscher mag aan 't water staan. De visch doet wel zijn bek nog open, Maar beiden haken niet meer aan. 't Is jaarlijks weer een harde dobber Voor onzen hengelamateur. Wat moet hij nu. de arme tobber, Hoe stelt het feit hem weer teleur. De visch loopt geen gevaar te sterven In den sportieven visscherspot, Maar hij moet de geneugten derven Van het sportieve vischgenot. Hij moet zijn visscherslusten remmen, Hij bergt zijn hengel en zijn lijn, Al past het motto: laat maar zwemmen Ook kwalijk in zijn vischlatijn. De wormenmoeder blijft voorzichtig En leert haar onervaren kroost: Kindren, het feit is wel gewichtig Als troost, maar toch een schrale troost, 't Is van belang dat jullie weten, 't Maakt geen verschil uit of je nou Van visch of vogel wordt gebeten, En vogels komen na de kou. Voor liefhebbers van hengeluren Staat straks die vreugd weer alom stop, Zij halen daar, zoolang 't zal duren, Hun hart en buit niet meer aan op. Duitsch weermachtsbericht Aanvallen op havenwerken van Bristol en Avonmoufh. BERLIJN, 17 Maart 'D.N.B.) Het opperbevel van de weermacht maakt bekend: Het luchtwapen heeft vannacht belangrijke mi litaire doelen in Zuid-Engeland aangevallen. De havenwerken van Bristol en Avonmouth werden met goede uitwerking gebombardeerd. Ook de haveninrichtingen van Portsmouth kregen tref fers van zwaar kaliber. Overdag brachten Duitsche verkenningsvliegtuigen op 350 K.M. ten Westen van Ierland twee gewapende vijandelijke koop vaardijschepen met tezamen 4.000 b.r_t. tot zin ken. Bij een aanval van Duitsche jachtvliegtuigen op Malta werd een vijandelijke jager van het type Hurricane neergeschoten. De vijand vloog noch overdag noch des nachts naar Duitschland of naar de bezette gebieden. HONDERDEN VLIEGTUIGEN IN DEN AANVAL. NEW YORK. 18 Maart. (D.N.B.) Naar uit Londen wordt gemeld is in den nacht van Zon dag op Maandag door honderden Duitsche vlieg tuigen de hevigste aanval op Bristol ondernomen dien de stad ooit heeft ondergaan. Urenlang vlogen de toestellen boven de scheepsdoelen en de in dustrieterreinen, dood en verderf brengend. De verwoestingen op deze plaatsen zijn groot. Er bra ken talrijke branden uit. In de stad is een gebouw voor het grootste deel afgebrand. Op een depot voor autobussen zijn talrijke brisant- en brand bommen gevallen. Ook een dagbladdrukkerij kreeg zware schade. De levensmiddeloiipositie in de bezette gebieden. Aandrang op de Amcrikaansche regcering tot het nemen van maatregelen. WASHINGTON, 18 Maart (D.N.B.) In het Huis van Afgevaardigden heeft de republikein Rich verlangd dat de Vereenigde Staten maatregelen zullen nemen in het belang van de voedselvoor ziening in veroverd gebied. Dit is aldus Rich, de plicht van het Amerikaansche volk. Zij, die zich met ingang van 1 April per kwartaal abonneeren, ontvangen de in Maart nog te verschijnen nummers gratis. DE ADMINISTRATIE. van 18 Maart t.m. 22 Maart onze bekende Holl. Gezouten Spercieboonen Snijboonen Heden Mandarijnen CCR HOUTSTRAAT 128 - IELEL 192-48 (Adv. tngez. Med.) De tram en het daglicht. Waarschijnlijk spoedig langere dienstregeling. Nu het daglicht zoozeer toeneemt zal me nigeen zich afvragen, of de tram niet spoedig wat vroeger en wat later zal gaan rijden dan tot dus ver in verband met de verduistering mogelijk was. Wij hebben hiernaar geïnformeerd. Inderdaad is het te verwachten, dat zeer spoedig uitbrei ding aan de rijtijden zal worden gegeven. Men verwacht aan de N.Z.H.T.M. iederen dag bericht, dat deze uitbreiding is toegestaan. Dan zullen de trams des morgens te zes uur of te half zeven mogen uitrijden en tot tien uur des avonds dienst mogen blijven doen. Een niet onbelang rijke uitbreiding van de uren derhalve. Niet onwaarschijnlijk zal nog deze week de vereischte toestemming afkomen. Ook voor burgemeesters, secreta rissen en ontvangers kinderbijslag. Aan de gemeentebesturen van Noord-Holland is door Ged. Staten meegedeeld, dat zij voornemens zyn ook voor de burgemeesters, gemeente-secreta rissen en ontvangers een kinderbijslag in te voe ren, ingaande 1 Januari jl. Deze kinderbijslag zou den Ged. Staten willen bepalen op 3 pet. van het salaris, met een minimum \ar. f 60 en een maxi mum van f 205, en zou bij het derde kind moeten beginnen. De gemeenteraden worden uitgenoodigd vóór 16 April a.s. hun advies betreffende deze kwestie in te zenden. Overzicht over de ontvangsten in Februari Aan het overzicht van den stand der rijks middelen op ultimo Februaxi van dit jaar wordt het volgende ontleend: De directe belastingen. Het zuiver bedrag der kohieren voor deze be lastingen bedroeg op 29 Februari f 65 537.764,19 of bijna f 16.664.000 meer dan het vorig jaar. Hiervan bracht de grondbelasting f 4.307.776,44 op of f 2.318.997,31 meer; de inkomstenbelasting f 32.525.186,14 of f 999.353.63 meer; de vermogens belasting f 6.424.992,01 of f 218 713,19 minder; de verdedigingsbelasting f 3.032.418.79 of f 410.573 minder; de opcenten op de gemeentefondsbelas ting f 10.903.702,39 of f 4.631.156.29 meer en de nieuwe winstbelasting f 8.343.688,42. De overige middelen. Ook het verloop van deze middelen over Fe bruari in vergelijking met dezelfde maand van het vorig jaar is niet onbevredigend te noemen. Bedroeg de opbrengst in Februari 1940 f 34.746.055 thans is deze f 44 841.916 of ruim f 10 millioen gulden hooger. Hierbij dient voorts in aanmer king te worden genomen, dat het vorig jaar nog onder deze groep middelen voorkwamen de divi dend- en tantièmebelasting, waarvoor de maan- delijksche raming op 2 1 4 millioen was gesteld, doch toen in Februari ruim 1 millioen gulden op bracht. welk bedrag in het bovenvermelde totaal niet is begrepen. Verder komen thans twee nieuwe belastingen in het staatje voor en wel de loon belasting, welke in Februari f 7.742.318 heeft opge bracht en de waardevermeerderingsbelasting, welker opbrengst ad f 21.181 echter geen invloed op de totaalopbrengst heeft. De opbrengsten der verschillende middelen waren over Februari van dit jaar de volgende, waarbij die van het vorig jaar tusschen haakjes zijn vermeld: rechten op den invoer f 2.023.362 (f 9.653 604): statistiekrecht f 98 996 (f 194.032); accijns op zout f 490.556 'f 229.866): accijns op geslacht f 1.341.492 (f 787.640); accijns op wijn f 149.975 (f 72.466); accijns op het gedistilleerd f 3.535.407 (f 2.645.391); accijns od bier f 1.028.923 (f 680.786); accijns op suiker f 5.879.707 (f 4.851 292); accijns op tabak f 6.736.396 (f 3.356.328); omzetbelasting f 7.463.227 (f 6.556.980)couponbelasting f 457.863 (f 551.592); rechten van zegel f 895.027 (f 915.252); rechten van registratie f 841.692 (f 692.182); rechten van successie, van overgang bij overlijden en van schenking f 6.023.350 (f 3.506.598) en de belasting op gouden en zilveren werken f 112.436 (f 52.042). Over de eerste twee maanden van dit jaar be droeg de opbrengst van deze belastinggroep f 89.429.982 tegenover f 76.602.225 het vorig jaar. Slechts drie middelen toonden een daling tot een totaalbedrag van ruim f 15 millioen en wel de rechten op den invoer, het statistiekrecht en de couponbelasting. Alleen de daling van de rechten op den invoer bedroeg over deze twee maanden reeds ruim f 14% millioen. Het meest gestegen is de opbrengst van den accijns op tabak en wel met ruim 6,4 millioen. Daarop volgen de omzetbe lasting met ruim 5 millioen, de accijns op het gedistilleerd met 2,6 millioen, de rechten van suc cessie van overgang bij overlijden en van schen king met 1H millioen, de accijns op suiker met ruim 1 millioen en de accijns op bier met bijna 1 millioen. (A.N.P.) De openluclituitvoering ten bate der Tuberculosebestrijding. Ook dit jaar geen uitvoering. Naar wij vernemen zal ook dit jaar de jaar- lijksche openluchtuitvoering van leerlingen der onderwijsinrichtingen te Haarlem ten bate van de Vereeniging tot bestrijding der Tuberculose achterwege moeten blijven. Verschillende oor zaken maken de uitvoering onmogelijk, waar van de voornaamste zijn, dat er geen voldoende vervoergelegenheid bestaat voor de kinderen naar het sportterrein, hetgeen steeds met auto bussen geschiedde, terwijl de gymnastiekver- eenigingen, die andere jaren de uitvoering op luisterden, bezwaarlijk medewerking zouden kunnen verleenen. Voor de Vereeniging tot bestrijding der Tu berculose. die zooals men begrijpt in dezen tijd reeds velen bezwaren het hoofd te bieden heeft, is een en ander natuurlijk een tegenvaller. De restauratie van het historische raadhuis van ulcmborg is in vollen gang. De oude gewelven worden grondig herzien en zul len den ingang vormen tot de secretarie. (Foto Pax-Holland) Het schijnt dat Engeland zijn afwijzende hou ding ten aanzien van Amerikaansche transporten van levensmiddelen naar Frankrijk, althans naar het onbezette gebied van Frankrijk, heeft gewij zigd. Er was een paar dagen geleden al een be richt dat hierop duidde. Nu zou volgens het Stock- holmsehe blad „Svenska Dagbladet" Vichy in een drietal Engelsche voorwaarden hebben toegestemd, waarvan de eerste twee een Amerikaansche con trole op de verdeeling der levensmiddelen en op het goederenverkeer tusschen bezet en onbezet Frankrijk gelden. Uit deze voorwaarden moet men evenwel weer afleiden dat van grooter bereidheid van Engelsche zijde om de Belgische bevolking te hulp te komen, volgens het daartoe door den Ame- rikaanschen ex-president Herbert Hoover ontwor pen plan, nog geen sprake is. Niettemin heeft Hoover dergelijke hulpverleening aan de Belgische bevolking tijdens den wereldoorlog wel kunnen toepassen. Waarom nu niet? Men neemt er met verwondering en met ontsteltenis kennis van als men zich indenkt in het lot der Belgische bevolking, die al zooveel heeft geleden in den oorlogstijd. Het aanbod van het Hoover Relief Committee, om zich ook ten aanzien van België zelf te belasten met de controle op de verdeeling van de levens middelen voor de bevolking, met welken maatregel Duitschland instemde, heeft tot dusver geen wijziging in de weigering ten aanzien van dit bezette land kunnen brengen. Het is niet duide lijk waarom niet. Het geldt geen enorme hoeveelhe den en men zou overigens de mogelijkheid kunnen oipperen dat een soort van proefneming met beperkten aanvoer van Engelsche en Amerikaan sche zijde werd toegestaan. Ook van Amerikaan sche zijde, d.w.z. van die der regeering. want het is toch wel zeker dat deze aanmerkelijken invloed op de houding der Engelsche regeering zou kunnen doen gelden. De Amerikaansche bladen hebben gepleit voor „een fairen proeftijd" voor het plan van Hoover. Het Hbld. toont zich thans hoopvoller ten aan zien van België omdat een toeschietelijker Engel sche houding ten aanzien van Frankrijk is aange nomen. Moge dit bewaarheid worden, want men kan de ontzettende beteekenis van een verhonge ring der bevolking niet te laag aanslaan. Indien wij hier een dergelijke beproeving te ondervinden kregen zouden wij dat zelf pas in de volle zwaarte kunnen voelen. Maar er is weinig verbeeldings kracht toe noodig om zich voor te stellen hoe de toestand in de gezinnen wordt als men den kinderen niet voldoende te eten kan geven. Eveneens is het duidelijk, dat aleer hongersnood in den vollen zin des woords intreedt door ondervoeding al een toe stand intreedt die groote vatbaarheid voor besmet telijke en andere ziekten doet ontstaan en het opgroeiende geslacht in zijn ontwikkeling en daar mee in zijn toekomst sterk benadeelt. Wij hopen van harte dat er alsnog verandering in de Engelsche houding ten aanzien van België zal komen. Dat wij zelf in betere omstandigheden verkeeren dan de Belgen is te danken aan de be tere voorzieningen ten aanzien van voorraadvor- ming, indertijd in ons land getroffen. Dat wij er beter aan toe zijn dan de Franschen kan men bo vendien verklaren door de over-industrlalisatie cn de ontvolking van het platteland in Frankrijk, welks snel-dalend geboortecijfer in hetzelfde tijdvak, waarin die veranderingen optraden, de ontvolking van de landbouwstreken nog bevorderde De betere toestand in ons land kan er nochtans niet toe lei den. onverschillig te zijn jegens de nooden van Belgen en Franschen. De zooeven aangeduide beschouwing van het Hbl. worde hier tenslotte ten deele geciteerd: „Indien Engeland in deze aangelegenheid inder daad tot een mildere houding komt, openen zich misschien ook gunstiger perspectieven voor de be zette gebieden wat den levensmiddelenaanvoer van overzee betreft. Hier ligt de toestand politiek en militair wel is waar eenigszins anders dan in het onbezette deel van Frankrijk, waar de eigen regee ring waarborgen kan geven. Engeland zal van de bezettende overheid wellicht geen waarborgen ver wachten, maar in de plaats hiervan zou kunnen treden een garantie van een neutrale instantie, zoo als het Roode Kruis of het „Hoover-Relief Com mittee", gelijk dit ook gedurende den Wereldoorlog in bezet België heeft gewerkt. Engeland heeft tot dusver geweigerd dit huma nitaire werk voor België, waar de voedsel- schaarschte het nijpendst is, toe te staan. Ook in dit opzicht kan echter de Amerikaansche publieke opinie groot gewicht in de schaal leggen. Amerika beschikt over zeer ruime overschotten aan voedings middelen. welke in normalen tijd voornamelijk naar Europa worden uitgevoerd. Op het oogenblik moe ten deze voorraden door de Amerikaansche regee- ringsinstanties worden opgekocht, om den Ameri- kaanschen landbouw niet in moeilijkheden te brengen. Voor Washington is er naast een humani taire dus ook een zakelijke reden om aan deze over schotten hun natuurlijke bestemming te geven. Op deze wijze zouden de Wcst-Europcesche ge bieden, die tot nu toe het meeste van den oorlog geleden hebben, en thans in hun voedselvoorziening door de moderne oorlogvoering ten zeerste worden bedreigd, althans op dit laatste punt misschien nog eenig soulaas kunnen erlangen." HANDEL IN KAAS. Krachtens een beschikking van den sec<p- taris-generaal van het departement van Landbouw en Visscherij, kunnen „kaashandelaren met vergun ning" onderling kaas. met uitzondering van Lim- burgsche en Hervésche kaas verkoopen en afleve ren zonder inlevering van toewijzingen. HEDEN 10 PAGINA'S. De gevolgen der blokkade. pag. 1 P. Gasus: Hengelpauze. pag. 1 Flitsen. pag. 3 L.: Op ontdekkingsreis in de ar beidssfeer van den borstelmaker pag. 3 Van T.: In het duister. pag. 3 Het Lager onderwys te Haar lem. pag. 1 v. H.: De professor. pag. 3 Voor lange avonden pag. 5 C. J. E. D.: Wij herdenken pag.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1941 | | pagina 1