Haarlem's Dagblad r 9i Actikelm etti. De Liefde tot zijn Land. Maandwisseling. Fusie tusschen N.Z.H.T.M. en W.S.M. te wachten. Weer een Rijksinspectie Lichamelijke Opvoeding 58e JAARGANG No. 17725 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem Drukkerij N.V. Bureaux: Groote Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810. Drukkerij: Zulder Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825 Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM MAANDAG 31 MAART 1941 Abonnementen per week 0.26, per maand 1.15, per 3 maanden 3.42, franco per post 3.73, losse nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels ƒ2.—. elke regel meer f0 40 Reclames 7 0 65 per regel. Regeiabonnementstarieven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.70, elke regel meer 0.17^4. Groentjes zie rubriek. Land en Volk van Nederland in Kunst en Lette ren zijn door W. L. M. E. van Leeuwen verzameld en ingeleid onder een gelukkig-gekozen hoofdtitel, namelijk Joost van den Vondel's vermaarden en spreekwoordelijk geworden versregel: De Liefde tot zijn Land is ieder aangeboren. Het verzamelde is tot een kapitaal boekwerk geworden in groot for maat en frissche, levendige, kenmerkend-Holland- sche uitvoering. Er straalt in dat uiterlijk van het boek al de sfeer die het vervult. Het is die van het immer-wisselende wolkenspel der wijde Holland- sche luchten, van de verre groene polders met hun stille blinkende vaarten, van de intieme besloten heid der oude steden met hun statige oude huizen aan grachten, van de breede rivieren en de hooge dijken waarop ge tegen dien eeuwigen wind in- worstelt op uw fiets, en hem verwenschend, u toch blij voelt om dat open, eerlijke landschap waarin ge het koren te velde ziet staan, golvend en ruischend waarin ge den boer rustig maar doelbewust ziet werken, waarin uit stille, beweginglooze dorpen slanke torens verrijzen die getuigen van schoonheid en van ernst. Er is nog meer dat uw geest vervult, als ge dit boek opneemt reeds. Ook de zee. Ge denkt aan kab belende golven, schitterend in de zon, aan helwit schuim en aan schepen met kleurige vlaggen en hooge, stoere, degelijk-gestuwde deklasten, aan een wit huis op een havenhoofd en een ouden pikbroek die over een reeling leunt en naar de zee tuurt. Nu denkt ge ook aan onze schilders: misschien zelfs het eerst aan de romantici want die hebben in onzen tijd uw aandacht weer gegrepen. En ook denkt ge aan de historie van het land, want die spreekt toch telkens weer uit dit allesZoo belangrijk Is de uitvoering van een boek, dat het zulk een reeks van beelden kan oproepen als ge het alleen nog maar opneemt. En hiermee betuig ik dan eerst een compliment aan de uitgeefster: de Uitgevers- Maatschappij W. de Haan te Utrecht. Schrijver en uitgever moeten wel in nauwe sa menwerking en daarmee in gemeenschappelijke geestdrift en groot onderling begrip geweest zijn bij de schepping van dit boek. En ik zou den auteur, eigenlijk den inleider-en-samensteller, bovenal de erkenning willen bewijzen dat hij de rijke en veel kleurige stof, waaruit hij putten ging, met zooveel artistiek gevoel, met zooveel kennis en beheerschïng heeft gekozen en tot een evenwichtig geheel ge maakt. Het gevaar, zich te laten meeslepen door eigen uitverkoren kunstenaars een gevaar dat zich bij de samenstelling van een dergelijk werk voor ieder moet voordoen heeft hij blijkbaar weï- bewust vermeden, hetgeen bewijst dat hij met eer bied tegenover zijn taak en zijn stof heeft gestaan. Zoowel de keuze van den tekst als die van de illustratie getuigen van zuiveren smaak en van een voortdurend streven naar evenwicht. En als ge in den aanvang, bij het doorbladeren van het boek, even verwonderd bent over een schijnbaar over wicht van de dichtkunst boven het proza zal u toch later blijken dat het onderwerp de groote represen tatie onzer dichters noodwendig doet zijn en dat in het geheel, beschouwd naast proza en beeld, ook dit gewicht juist is uitgewogen. Ik geloof zelfs dat zulk een boek er velen, die „nu eenmaal geen ge dichten lezen" of „het tegenwoordig nooit, meer doen" ertoe zal brengen een andere houding aan te nemen. Dat er, om een schoon voorbeeld te noemen, zullen zijn die door de lezing van Herman Gorter's „De Schoonheid van het Land" nog eens, of mis schien voor het eerst, naar zijn Mei en dan ook naai de latere scheppingen van een der grootsten onder onze dichters zullen grijpen. De samensteller heeft een indeeling van zijn werk gevonden die hem heel wat zorg gekost <gioet hebben maar die tot welslagen heeft geleid. Hij heeft haar aldus opgezet: I De Liefde tot zijn Land is ieder aangeboren, II De Schoonheid van het Land: Hol land-Waterland, Zee en Zeeland, Friesland, de Hooge Landen, III Aspect en Sfeer der Steden. IV Spiegel van ons Volk: Deugden, Vreugden en On deugden. En hij heeft, in zijn putten uit de schat kamer van kunst en letteren uit vroeger eeuwen, den lezer de problemen der oudste bekende poëzij en meer raadselen bespaard, natuurlijk omdat dit geen letterkundige bloemlezing voor vakmannen en studeerenden is maar een boek voor iederen Neder lander van goede ontwikkeling. Die niet alleen op het spoor van zijn dichters, als hij die niet of zel den meer las. en op dat van thans weinig meer gelezen schrijvers van ons proza zal worden ge bracht, maar ook op dat van vele schilders, want vele reproducties prikkelen het verlangen naar het oorspronkelijke werk. Het werk besluit met Lodewijk van Deyssel's Nieuwjaarsdag-ontboezeming, een fonkelend, mee slepend fetuk proza van een achttienjarige, voor de krant geschreven anno 1883, dat opnieuw aangrijpt en zijn onvergankelijkheid daarmee bewijst. Er zijn zooveel menschen die naar historische werken grijpen: het historische boek beleeft een ongekenden bloeitijd. Maar wij moeten ons daar niet toe bepalen. Er valt veel uit te leeren. Niet evenwel als het ertoe leidt, zich in het verleden te gaan te rugtrekken en heden en toekomst te verwaarloozen. Er is heden en toekomst in een boek als Hollands Glorie van den Hartog, dat gelukkig ook zooveel lezers heeft getrokken. En ge vindt ze ook in dit boek van Van Leeuwen, omdat het den Holland- schen geest, doordrenkt van liefde voor eigen land, Uitbeeldt zooals wij dien liefhebben: op zijn best en zuiverst. R. P. Nachtelijke luchtaanvallen op Engeland. Brltsche mededeeling. BERLIJN, 31 Maart. (DNB) De Britsche Be richtendienst meldt dat in den afgeloopen nacht bommen zijn geworpen op eenige plaatsen in Oost-Engeland en Zuid- en Zuidoost-Schotland. Londen heelt een kort luchtalarm gehad. Sccne uit ,,'n Zomerzotheid", naar het bekende boek van Cissy van Marxveldt. De Meisjes H. B. S. Vereeniging „Avadia" zal a.s. Zaterdagmiddag een opvoering van dit stuk geven in den Stadsschouwburg alhier. Regie Wim Paauw. (Foto „Noord") Maart is alweer afgeloopen En April gaat voor ons open. Naar traditie doet April, Vol van grillen, wat hij wil. En wij moeten avonturen, Wat hij nu geeft te verduren. Sterk en groot voelt zich de mensch. Heel veel plooit hij naar zijn wensch, Naar zijn dienst en welbehagen, Maar Aprilsche regenvlagen, Stormen, toomeloos en kil, Zendt April ons naar zijn wil. Zonder dat wij stervelingen Ze vermijden of bedwingen. Dit ontgaat aan onze kracht, Op dit punt faalt menschenmacht. En wij kunnen enkel hopen, Nu weer Maart is afgeloopen, Dat April ons beter brengt, Dan de Maartsche kou verlengd. Als April nu eens zou willen Wat wij willen, is het kille Eens voor maanden van de baan, Om den zomer in te gaan. Dus Aprilmaand, wij verwachten Van u 't zonnig lichte, zachte Weer, dat ons de lente biedt Naar het schoonste lentelied, Opdat al wat jong wil leven, U zijn diepsten dank kan geven. Geef ons warmte, licht en zon Uit uw grillig i-ijken bron Zoo maar gratis, zonder bon. P. GASUS. FRANSCHE DRUIVEN. DE FRUITWINKEL FRANS FONVILLE ZIJLSTRAAT 55, TELEFOON 11767 - HAARLEM. (Adv luyez. Med.) Naar wij vernemen gaat de benoemiiig van jhr. J. J. Röell, directeur van de Nederlandsche Stoomtram Maatschappij tot dirceteur van de Noord-Zuid-Hollandsche Tramweg Maatschappij per 1 April in. Jhr. Röell blijft directeur van de Westlandsche en het ligt in de bedoeling, naar wij verder vernemen,, dat in de toekomst deze beide dochtermaatschappijen van de Ned. Spoorwegen, de W.S.M. en de N.Z.H.T.M. zullen fuseeren. •at leven is vol ingewikkeld* en onzekere dingen. Maar een GROENTJE in HAAR LEM'S DAGBLAD is even eenvou dig en zeker gebleven als altijd. Inbrekers aangehouden. Een groot deel van den buit is achterhaald. Door de politie te Zandvoort is overgegaan tot aanhouding van een tweetal personen, dat zich, zooals uit het onderzoek tegen de reeds vroeger gearresteerde personen was gebleken, heeft schuldig gemaakt aan diefstal. Thans is aan het licht gekomen dat bedoeld tweetal o.a. betrokken is bij twee inbraken in de schoenfabriek waarbij pantoffels, geld, chocolade en sigaretten tot den buit behoor den, een inbraak bij het winkelbedrijf van de fa. Roest waarbij griesmeel, abrikozen, slaolie, enz. verdwenen, een inbraak bij Maatschappe lijk Hulpbetoon, waarbij boter en vet werden meegenomen, diefstal van diverse kippen en ten slotte nog een inbraak in een garage waaruit eveneens diverse goederen en voorwerpen -werden ontvreemd. Beide personen, die ook schuldig zijn aan he ling van gestolen goederen, welke ontvreemd werden door het eerder ingesloten complot, wor den ter beschikking van de Justitie te Haarlem gesteld. Een belangrijk deel van den buit kon door de politie wotden achterhaald. Nieuwe burgemeester van Leiden. 's-GRAVENHAGE. 31 Maart. Het Rijkscom missariaat maakt bekend: De Rijkscommissaris voor het bezette Neder landsche gebied heeft op grond van par. 1 van zijn verordening nr. 3 - 1940 over de uitoefening van de regeeringsbevoegdheid in Nederland, met ingang van 31 Maart 1941 den burgemeester van de stad Leiden, mr. A. van de Sande Bakhuyzen, eervol ontslag verleend met toekenning van pensioen. Tot zijn opvolger heeft de Rijkscommissaris met ingang van 14 April 1941 majoor mr. R. N. de Ruvter van Steveninck, thans leider van de juri dische afdeeling in het afwikkelingsbureau van het departement van defensie benoemd. In den tijd tot 15 April neemt de bevoegde wet houder de functie waar. Zaterdagmiddag hield Prof. Dr. A. D. Fokker een lezing over „Hoepels en Tollen", in een der zalen van het Teyler's Museum. Prof. dr. A. D. Fokker (links) geeft, in de pauze, nog eenige toelichting. (Foto Stevens) Duitsch weermachtsbericht oan Zondag: Uit convooi acht schepen tot zinken gebracht. BERLIJN. 30 Maart (D.N.B. i Het opperbevel van de weermaakt maakt bekend: „Onderzeeërs hebben uit een zeer sterk bevei ligd convooi behalve de reeds gemelde drie tank booten nog vijf schepen van tezamen 33.000 b.r.t. weggeschoten. Daarmee is meer dan de helft van dit voor Engeland bestemde konvooi en wel acht schepen van tezamen 57.000 b.r.t. vernietigd. Een onderzeeër bracht bovendien twee tankbooten va.n 18.000 b.r.t. in totaal tot zinken. Waarschijnlijk is dat nog drie andere schepen tot zinken gebracht zijn. Gevechtsvliegtuigen onder leiding van majoor Krüger hebben gistermiddag op zee ten Westen van Kreta een sterke Engeische vlootformatie met succes aangevallen. Ondanks hevigen af weer van luchtdoelartillerie en jagers plaatsten zij op een vliegtuigmoederschip drie voltreffers van bommen. Bij de luchtgevechten tijdens dezen aanval schoten gevechtsvliegtuigen een Britschen Jager van het type Hurricane neer. Alle eigen vliegtuigen keerden op hun bases terug. Voor de Engeische Oost- en Zuidoostkust heeft het luchtwapen gisteren een tankboot en een vrij grooten koopvaarder in brand geschoten en twee andere schepen zwaar beschadigd. In het Kanaal van St. Georges zonk een schip nadat een bom geworpen was. Vliegtuigen van de gewapende verkenning bombardeerden ha veninstallaties en barakkenkampen aan de Zuidoostkust van Engeland. Formaties ge vechtsvliegtuigen hebben in den afgeloopen nacht nogmaals voor den oorlog belangrijke doelen in het stad- en havengebied van Bristol met goed resultaat aangevallen. Er ontstonden vrij groote branden. De vijand heeft geen gevechtshandelingen boven Duitsch gebied verricht. voor de R. IJzerrijkshoofdinspecteur en Th. J. H. v. 't Lam inspecteur. Vroeger bezat ons land drie Rijksinspecteurs voor de Lichamelijke Opvoeding die ieder met de leiding in een zeker district belast waren. Om bezuinigingsredenen werd een aantal jaren geleden de rijks-inspectie voor de lichamelijke opvoeding opgeheven, doch naar wij vernemen zal binnen kort deze inspectie weer worden ingesteld. Naar wij voorts vernemen ligt het in de bedoeling den heer R. IJzer te Heemstede tot Rijkshoofdinspecteur en o.m. den heer Th. J. H. van 't Lam te Overveen tot rijksinspecteur te benoemen. Een officieele mededeeling is binnenkort te wachten. De heer R. IJzer, die thans leeraar in de paedagogiek is aan de Rijkskweekschool te Haar lem en voorts medewerkt aan de opleiding van leeraren M.O. in de lichamelijke opvoeding te Amsterdam, Utrecht en Den Haag, is reeds jaren lang lid geweest van 't Rijkscollege voor lichame lijke opvoeding. In 1896 te Winschoten geboren, studeerde de heer IJzer eerst voor onderwijzer. Na daarvoor geslaagd te zijn, is hij met de studie voor leeraar lichamelijke opvoeding begonnen en daarvoor in 1921 geslaagd. Hij werd tot leeraar in dit vak aan het Gymnasium en de H.B.S. in zijn geboorteplaats benoemd en was daar voorts ook aan de Rijkskweekschool leeraar in de licha melijke opvoeding, paedagogiek, teekenen en han denarbeid.. Sinds 1929 is de heer IJzer verbonden aan de Rijkskweekschool te Haarlem als leeraar (cliché archief) in de paedagogiek en hij heeft deze functie ook bekleed aan de thans opgeheven Nutskweekschool. De heer IJzer heeft altijd een bijzondere belang stelling voor het vak lichamelijke opvoeding ge had. De heer Van 't Lam is 22 December 1894 te Am sterdam geboren. Bijna 21 jaar is hij als leeraar M. O. Lichamelijke Opvoeding aan het Kennemer Lyceum te Haarlem verbonden Th. J. H. van 't Lam. (cliché archief) Tien jaar is hij voorzitter geweest van de afdee ling Haarlem der Vereeniging van leeraren en on derwijzers in de lichamelijke opvoeding, waarvan hij thans eerelid is. Ook was hij vele malen lid der examencommissie M. O. voor dat vak- In verband met de te verwachten benoeming van den heer IJzer schrijft men ons nog. De heer IJzer heeft jaren vooraan gestaan in de beweging welke een betere verzorging van de bij uitstek belangrijke maar helaas steeds verwaar loosde lichamelijke opvoeding beoogde: zoo inte resseerde hij zich ook zeer sterk voor het tot stand komen van den cursus voor Hollandsche leeraren te Neu-Strelitz, welke zoo'n groot succes heeft gehad. De heer IJzer is thans genoodzaakt zijn taak als leeraar neer te leggen. Wat dit voor de kweek school beteekent, zullen allen, die deze instelling kennen en nader met het werk van den heer IJzer bekend zijn. beseffen. Oud-leerlingen, leerlingen en collega's zien noode den sympathieken leermees ter, den hartelijk meevoelenden collega, den zeer bescheiden mensch gaan, al gunnen allen hem van harte deze promotie. Spontaan heeft zich een comité gevormd, dat een kleine huldiging van den heer IJzer heeft voorbe reid. Circulaires zijn verzonden, maar het is niet mogelijk geweest in den korten tijd van voorberei ding allen te bereiken, van wie verondersteld wordt dat zij belang stellen in deze huldiging. Daarom roept het comité allen, die geen uitnoodiging ont vingen en toch een blijk van belangstelling willen geven, op tot de bijeenkomst, welke a.s. Dinsdag 1 April, 's middags om 3 uur, zal worden gehouden in „Lido" te Haarlem. „Winterhulp" afd. Haarlem. Sedert de vorige opgave zijn de volgende giften voor Winterhulp-Nederland bij de afdeeling Haar lem ingekomen: Joh. Enschedé Zn. 250.C. de Koning Tilly 50.Wed. Oosten Zn. 25. Perolin Company f 10.S. L A P. 37.19; Dr Ir. F. B. S. 25.—; C. G. E. 25.—; C. S. 10.—; Dr. H. v. E. 10.—; J. L. B. Sr. 10; L. J. A. 10; J. A. A. O. 10; Kleinere giften 80.91. Langdurige ministeriëele besprekingen te Belgrado. Houding der Kroaten nog niet bekend. Duitschers en Italianen verlaten het land. Stefani meldt: Tijdens den Zaterdagmiddag te Belgrado gehouden ministerraad die zeer lang duurde heeft men o.a. den binnenland- schen toestand behandeld die nog zeer on zeker lijkt, vooral als gevolg van het voorbe houd. gemaakt door de Kroaten door middel van de „Hrvatski Dnevnik", het orgaan van dr. Matsjek, voorzitter van de Kroatische partij. In politieke kringen meent men dat ook de buitenlandsche toestand besproken werd. Er is geen verklaring gepubliceerd. De staat van beleg duurt voort. Pantserwa gens en mitrailleurs bewaken nog de openbare gebouwen. De mobilisatie duurt, voort. Uit Agram verneemt het D.N.B.: De binnen- en buitenlandsche politieke toestand is Zon dag door den voorzitter van de Kroatische Boerenpartij dr. Matsjek en zijn intiemste medewerkers verder bestudeerd. De Kroati sche ministers dr. Andres, dr. Torbar en dr. Schultej worden Dinsdag in Agram verwacht. Voor dien dag zoo wordt verklaard zijn nauwelijks beslissingen te verwachten voor zoover geen gebeurtenissen ontstaan die oogenblikkelijke besluiten noodig maken. Het Kroatische publiek blijft met de grootste rust afwachten. De vice-voorzitter van de Kroatische Boe renpartij ingenieur Kosjatiisj is gisteravond als afgezant van dr. Matsjek naar Belgrado vertrokken om met alle leidende kringen al daar contact te krijgen. DUITSCHE KOLONIE IN BELGRADO VERTROKKEN. De kolonie Rijksduitschers. te Belgrado ten getale van 1100 personen is gisteravond om 21.00 plaatselijken tijd met het schip „Uranus" via den Donau naar Duitschland vertrokken. Volgens de laatste berichten beginnen ook de Italiaansche staatsburgers en de Italiaansche journalisten Joego-Slavlë te verlaten. De in Kroatië wonende Rijksduitschers hebben eveneens bevel gekregen het land te verlaten. De Kroatische autoriteiten hebben hierover hun grooten spijt betuigd en helpen de Duitsche instanties bij de organisatie van het vervoer zooveel mogelijk. De regeering van het banaat heeft zich in verbinding gesteld met het bestuur van het banaat in Laibach en van deze de toezegging gekregen dat de speciale treinen aan de grens zoo snel mogelijk behan deld zullen worden. Vrijdagavond kwam het te Agram tot demon straties van betrekkelijk geringen omvang. Daarop is de universiteit gesloten. De Kroati sche politie heeft alle maatregelen getroffen, om incidenten en excessen, als in Belgrado voorge vallen zijn, te voorkomen. De politie te Agram zou ook de situatie volkomen meester zijn. Nader wordt gemeld, dat ln Agram voorbeel dige orde en rust heerscht. De politie patrouil leert, tezamen met de strijdorganisaties van de Kroatische Boeren partij door de stad. In Essegg (Kroatië) heeft de Kroatische be volking, naar het D.N.B. voorts verneemt, in betoogingen uiting gegeven aan haar sympa thie voor de spilmogendheden. De Servische po litie trad met blanke wapens tegen de Kroaten op. Verscheidene personen werden hierbij zwaar gewond. ARRESTATIES. Uit Sofia verneemt het D.N.B.: Van welingelichte Joego-Slavische zijde ver luidt dat de door zijn artikelen bekende hoofd redacteur van de „Vreme" Gregorits, die de laatste weken in zijn door verantwoorde lijkheidsbesef gedragen betoogen steeds weer de samenwerking van Joego-Slavië met de as- mogendheden uiteengezet en gemotiveerd heeft, door gewapende militairen gearresteerd en naar de gevangenis overgebracht is. Met hem zijn nog andere journalisten in hechtenis ge nomen die als pro-Duitsch bekend stonden. Tenslotte deelt het D.N.B. mede: In Bel grado werd Zaterdag stelselmatig het gerucht verspreid dat er in Italië revolutie was uit gebroken en dat de Duce vermoord was. Men beoogde hiermede duidelijk het doel om de volksmassa's opnieuw tegen Duitschland op te hitsen en tot onbezonnen daden tegen de spil mogendheden te verleiden. Deze geruchten wa ren afkomstig van den Griekschen gezant Bi- bict Rosetti. Deze had in opdracht van het En geische gezantschap verschillende journalisten bij zich ontboden en hun dit gerucht verteld. De Amerikaansche journalisten die door het cen trale persbureau Donderdag met doorlaatbe- wijzen waren voorzien die aan Duitsche jour nalisten werden geweigerd hebben tezamen met bekende Engeische agenten van Joego-Sla vische nationaliteit, waaronder de vroegere di recteur van Avala Kozomaritsj de oprich ter van het Britanova-agentschap de eerste plaats inneemt alles In het werk gesteld om deze valsche berichten te verspreiden. HEDEN- 10 PAGINA'S. R. P.: De liefde tot zijn land pag. 1 P. Gasus: Maandwisseling. pag. 1 Jong Leven pag. 3 Eigenaardigheden in Haarlem cn Omgeving. pag. 3 Van T.: In ouden tijd. pag. 3 D.: Opvoeding. pag. 3 J. B. Schuil: Residentie Toonecl: Thee voor twee. pag. 6 Cremer: Roderik de Toove- naar. pag. 6 K. de Jong; Vierde Bachconcert. pag. 6 G. J. Kalt: Muziek, dans en tooneel op Kareol. pag. 6 Kamermuziekmiddag Jan Hoeben—Jacob Bijster. pag. 6 Criticus over de Kennemers—Hil versum. pag. 7

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1941 | | pagina 1