Haarlem's Dagblad Gemeentegrenzen. Olifantasie. Abonnemenfbefaling per giro. Joego Slavische ministerraad beraadslaagt. Voor verwarming geen nieuwe bonnen meer Artikelen enz. 58e JAARGANG No. 17728 Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant- Uitgaven en Algem Drukkerij N V. Bureaux: Groota Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro- dienst 38810 Drukkerij Zuider Buiten Spaarne 12. Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie 10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724, 14825 Soendaplein 12230. Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredecteur: ROBERT PEEREBOOM DONDERDAG 3 APRIL 1941 Abonnementen per week 0.26, per maand 1.15, per 3 maanden 3.42, franco per post 3.73, losse nummers 6 cent per ex. Advertentlön: 1-5 regels 2.elke regel meer 0.40. Reclames f 0.65 per regel. Regelabonnementstarleven op aanvraag. Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.70, elke regel meer 0.17^. Groentjes zie rubriek. Onlangs is er in dit blad geschreven over zonder linge verordeningen die in Amerikaansche steden en staten worden toegepast. Een dergelijke verza meling, nog veel schilderachtiger, is natuurlijk ook uit de Europeesche historie op te diepen. De Neder - landsche blijft daarbij zeker niet in de schaduw. Zoo af en toe worden er wel eens van die merk waardigheden uit de oude doos opgediept en nu hebben wij er weer eens een gevonden die op de stad Haarlem betrekking had. Precies vijfhonderd jaar geleden, in 1441 dus zoo omstreeks het oogenblik waarop de wereld met de uitvinding van de boekdrukkunst verrijkt werd stelde de re geering van de stad Haarlem een keur vast, waarbij bepaald werd dat elk Haarlemmer, die de stad met terwoon ging verlaten, de honderdste penning van zijn goederen moest afstaan. Ik weet niet of men tot dezen maatregel overging om Lourens Jansz. Coster ervan te weerhouden, Haarlem te verlaten. Wisten wij dat, dan zouden wij iets wijzer worden omtrent het jaar van zijn ontdekking, dat niet nauwkeurig vaststaat. Want dan zou bewezen zijn dat hij in 1441 al beroemd was bij zijn stadgenooten. De keur zal evenwel om andere redenen uitgevaardigd zijn: om de stede lijke schatkist te spekken en om de bevolking op peil te houden. Er staat niet in de keur vermeld, dat iemand die zich kwam vestigen een uitkeering van één procent ontvangen zou van de goederen die hij meebracht en daar blijkt uit dat de fiscus toen al volkomen eenzijdig in zijn beleid was. Hij wou altijd wat van de bevolking ontvangen maar gaf nooit iets. Sindsdien is hij zoo gebleven. Intusschen blijkt uit die keur dat de Nederlanders ruim een eeuw later, toen Alva's Tiende Penning hen tot woede bracht, niet geheel onvoorbereid wa ren op fiscaal' gebied. Want een heffing ineens op het bezit, een heffing van één procent alleen om dat men verhuizen gaat naar een andere gemeente, is nogal gortig. Voor het verhuizersbedrijf, als dat tenminste in dien tijd in den een of anderen primi tieven vorm al bestond, moet het een leelijke slag geweest zijn. Nu schrijf ik dit niet om de viering van een 500- jarig jubileum voor te stellen; het onderwerp lijkt ook niet geschikt vooj den Haarlemschen „hoogtij dag", waarvoor Haarlem's Bloei naar een geschikte aanleiding zoekt, jaloersche blikken werpend naar Leiden met zijn Ontzet en naar Alkmaar met zijn Victorie. Ik schrijf het evenmin om den fiscus een aardige vondst uit het grijs verleden ter vernieuw de toepassing aan de hand te doen. Als ik kon aan nemen dat hij er iets voor voelen zou, had ik het verzwegen. Hij zal dat niet doen; de heffing is ver ouderd en zou onmiddellijk tot complicaties met andere gemeenten leiden. Maar het oude geval is een mooie aanloop om eraan te herinneren dat wij nog altijd met gemeentegrens-problemen zitten, die ertoe leiden dat de gemeenten met kunst en vlieg werk hun inwoners trachten te behouden en nieuwe te lokken. Wie even aan de annexatie-raadselen denkt en aan het onopgeloste vraagstuk van de centrumge meente met de randgemeenten, een bebouwd ge heel vormend waardoorheen grenzen zicfy bevallig maar willekeurig slingeren, moet wel tot de slotsom kómen dat in vijf eeuwen tijds de zaak er niet be paald eenvoudiger op geworden is. Wellicht delft men op een goeden dag nog eens uit de stadsarchie ven een eeuwenoud commissierapport op, dat des tijds al als kapstok heeft gediend en stellingen po neert (zooals dat in rapporten heet) die in de twin tigste eeuw nog maar steeds geponeerd zijn. Als men in de naaste toekomst niet tot de instel ling van reusachtige gemeenten mooht overgaan, zal dan de gemeentelijke samenwerking zich niet in sterk-gecentraliseerden vorm gaan ontwikkelen? Het is een vraag die niet alleen met gelijkheid van belastingen maar ook met de juiste en practische indeeling van velerlei diensten en bedrijven te ma ken heeft. Dat zou alles veel logischer en ongetwij feld ook economischer kunnen; men behoeft maar te denken aan c i scholenbouw, de gas_ en elec- triciteitsvoorzieningde politie, de brandweer. In dezen oorlogstijd zal het vraagstuk wel op zijn op lossing moeten blijven wachten, maar de ontwik keling der tijden en der stadsdistricten duidt er op dat het in ieder geval spoedig aan de orde zal moe ten komen zoodra er weer vrede is. En men houdt zulk een groot distrjgtsbelang gaarne warm door er bij gelegenheid eens op terug te komen. Waar toe in dit geval zoowaar een stoffige oude keur uit de verre dagen van Lourens Janszoon de ge legenheid bood. R P. Hongaarsche minister-president plotseling overleden BOEDAPEST, 3 April. (D.N.B.) Minister-presi dent graaf Paul Teleki is vannacht plotseling overleden. Graaf Paul Teleki Was behalve politicus een ge leerd geograaph. Als zoodanig was hij professor aan de universiteit van Boedapest, lid van de academie van wetenschappen, voorzitter van het genootschap ter bestudeering van het Verre Oosten, vice-voorzitter van het Hongaarsche Aardrijkskun dige Genootschap. Teleki, die in 1879 was geboren, werd in 1920 minister van Buitenlandsohe Zaken. Hetzelfde jaar werd hij .minister-president, welke functie hij tot 1921 bekleedde. In 1925 was hij lid van de Mos- soel-commissie van den Volkenbond. De laatste ja ren heeft hij de politiek van Hongarije geleid. On der zijn leiding trad Hongarije toe tot het drie- mogendhedenpact. UITKEERING VAN WERKLOOZENKASSEN EN ARBEID IN DUITSCHLAND. AMSTERDAM, 3 April. De persdienst van (het N.V.V. meldt: De waarnemend secretaris-generaal van het departement van sociale zaken 'heeft bepaald, dat arbeiders die in Duitschland werk gevonden heb ben, geacht worden te werken in hun eigen be roep, dit met het oog op het in aanmerking ko men voor uitkeering van werkloozenkassen, voor welke kassen men een bepaalden tijd in zijn eigen beroep gewerkt moet hebben. (De exploitant van een benzine station in Californië biedt als recla me aan iederen klant die minstens 45 Liter benzine koopt een ritje aan op een echten olifant.) Welk' andere garage biedt er, Bij koop van vijfenveertig liter Benzine, aan den autoklant Een gratis rit ,„te olifant"? Misschien dat zulk een soort sensatie Den klant bekoort als variatie, De variant: van de volant Naar boven op een olifant. 't Gaat op den langen duur vervelen, Om met een autostuur te spelen, Veel meer parmant en interessant Is 't ritje op een olifant. Je kunt je vrienden laten weten: Raad eens waar ik op heb gezeten, Zoo maar hier in ons eigen land, Nou, op een echten olifant. Je denkt misschien dat een machine Alleen kan loopen op benzine, Je bent niet óp de hoogte, want Dat doet nu ook een olifant. De aardigheid zal niemand hindren En zij biedt vreugd aan groote kindren. Die tronen, angstig maar pedant, Hoog boven op een olifant. Ik gun ze ginder graag het rijden In snelle auto's en bij tijden Het trager tempo krachtens, die Bijzondre olifantasie. Prov. Staten van Noord-Holland. Mr. R. C. Bakhuizen van den Brink neemt zijn benoeming aan. 1%,. m I m MR. R. C. BAKHUIZEN VAN DEN BRINK. (cliché archief.) In de vacature van lid der Provinciale Staten van Noord-Holland, ontstaan door het bedanken van dr. J. E. baron de' Vos van Steenwijk te Haarlem, kwam zooals wij onlangs reeds mede deelden als opvolger in aanmerking op de lijst van de Liberale Staatspartij Mr. R. C. Bakhuizen van den Brink te Heemstede. Wij vernemen thans dat Mr. Bakhuizen van den Brink besloten heeft deze benoeming te aanvaarden. Mi-. Bakhuizen van den Brink is advocaat te Haarlem, en heeft zitting in den Heemsteed- schen gemeenteraad. Een extra-ei voor Paschen. Volgens het Vaderland zal er in de week vóór Paschen een extra-ei beschikbaar worden ge steld. De bon daarvoor zal tijdig bekend worden gemaakt. Diegenen onder onze abonnés, die gewoon zijn, het abonnementsgeld van Haarlem's Dagblad" per maand of per kwartaal door overschijving op onze postgirorekening te voldoen en ook ditmaal het oude bedrag gireerden, maken wij nog eens vrien delijk attent op de verhooging der abonnements prijzen op grond der omzetbelasting. Het maand abonnement kost thans f 1.15, het kwartaalabonne ment f 3.42, idem bij verzending per post f 3.73. Wij verzoeken derhalve vriendelijk indien het oudé bedrag is gezonden ons het verschil alsnog op giro no. 38810 te willen remitteercn. Officieclc toestemming voor het rondbrengen van eten. Aantal cliënten van Haarlem's Centrale Keuken stijgt voortdurend. Naar wij Dinsdag reeds hebben gemeld, be stond er zeer groote kans dat voortaan ook de 13-cents-porties uit de Centrale Keuken te Haarlem zouden mogen worden thuisbezorgd. Wij vernemen thans, dat de officieele toestem ming inderdaad is afgekomen. Twee Haarlemsche ondernemingen, de Snel- dienst voor Haarlem en omstreken en de fa. Hissink en Keyzer, hebben verlof het eten thuis te bezorgen, zoodat diegenen, voor wie het bezwaarlijk was naar de uitdeellokalen te gaan, voortaan het eten kunnen laten halen. Het aantal cliënten van de Haarlemsche Keu ken wordt voortdurend grooter en het is te verwachten, dat het nu mede door den door ons vermelden maatregel nog aanzienlijk zal toe nemen. Officiëele verklaring ivordt te Belgrado met spanning tegemoet gezien. BELGRADO. 3 April fSterani). Gister- avond is de ministerraad van 19 tot 21 uur bij een geweest. De gedelegeerde der Kroaten Ko- soetitsj, was gisterochtend van Zagreb (Agram) aangekomen met de laatste voorwaarden, die gesteld zijn door Mbtsjek voor zijn toetreding tot de regeering. Koesoetitsj had een ontmoeting met generaal Simowitsj en andere ministers. Na de besprekingen met Kasoetitsj werd een mi nisterraad belegd, ten einde het verschil van opvatting tusschen het regime van Belgrado en de vertegenwoordigers van Kroatië uit den weg te ruimen. De binnenlandsche kwestie was het voorwerp" van een zeer aandachtige bestu deering door den ministerraad, die zich ook uit gebreid bezig hield met de buitenlandsche kwestie. Met spanning wacht men op een offi cieele verklaring. De openbare meening. die bezorgd is gewor den door het voortdurend oproepen van reservis ten dat het karakter heeft aangenomen van een algemeene mobilisatie, hoopt op een definitieve opheldering van de houding der regeering ten opzichte van den binnenlandschen en buiten- landschen toestand. De nieuwe mannen, die het bewind op zich genomen hebben en de leidende plaatsen bezetten in het openbare leven van Joego-Slavië behooren 'tot oude groepen, die bekend staan om hun magonnieke, demo-libe rale tendenties. Soortgelijke elementen blijven bewijs geven van de houding der regeering tij dens de huidige, zeer delicate oogenblikken. Uit Szegen (Hongarije) meldt het D.N.B.: De Joego-Slaviërs hebben de grens hermetisch gesloten. "Volgens berichten, ontvangen door militaire autoriteiten alhier, zijn de grensver- sterkingen door Joego-Slavische soldaten op oorlogssterkte bezet. Minderheids-Duitschers uit Soeboditsa en Kelebia melden dat de ver volging en terreur tegen al wat Duitsch is. stel selmatig georganiseerd wordt door de Serven. Ook een groot aantal Magyaarsche vluchtelin gen is hier uit het Joego-Slavische grensge bied aangekomen. Zij spreken van uitbreiding van ue terreur tot de leden van de Magyaarsche volksgroep in Joego-Slavië. De Nedcrlandschc Bond van Consumptie-ijsberciders heeft een imitatie-slag- room bij haar leden ingevoerd. De kinderen van de school aan de Schrevelius- straat te Haarlem werden uitgenoodigd na schooltijd gratis de imitatie-slagroom te komen proeven. Aan belangstelling was natuurlijk geen gebrek. (Foto Stevens) Oude kaart moet echter bewaard worden De geldigheidsduur van de bonnen no. 15. 16 en 17 van de „Bonkaart distributie vaste brandstoffen - haarden en kachels" en de bonnen no. 35 tot en met no. 41 van de „Bonkaart distributie vaste brandstoffen - centrale verwarming", alsmede de met „Brandstoffen een eenheid vijfde periode" en de met „Cokes een eenheid vijfde periode" gemerkte bonnen wordt verlengd tot en met Woensdag 30 April 1941. De geldigheidsduur van de toewijzingen, welke geldig waren verklaard tot 29 April of een vroege- ren, mits na 13 Maart gelegen datum, wordt even eens verlengd tot en met Woensdag 30 April a.s. Aan degenen, die leden van de Duitsche weer macht huisvesting verleenen zal voor April 1941 op vertoon van een bewijs van inkwartiering door den plaatselijken distributiedienst per voor dit doel te verwarmen vertrek een bon van 1 eenheid brandstoffen worden beschikbaar gesteld. Voor verwarmingsdoeleinden zullen voor het loopende stookseizoen geen nieuwe bonnen of toewijzingen meer worden aangewezen of uit gereikt. Met nadruk wordt er echter de aan dacht op gevestigd, dat de oude bonkaarten zorgvuldig dienen te worden bewaard. Uitsluitend voor hen die niet op petroleum of gas koken en niet beschikken over een electrisch kook- apparaat, zal een dezer dagen de gelegenheid be staan op grond van een daartoe afgelegde verkla ring bij den plaatselijken distributiedienst een bon voor een eenheid brandstoffen voor kookdoeleinden te verkrijgen. Nadere mededeelingen dienaangaan de zullen spoedig volgen. Voorts wordt bekend gemaakt dat gedurende het tijdvak van Dinsdag 1 April 1941 tot en met Woensdag 30 April 1941 de met de woorden „Ge- neratoranthraeiet derde periode" gemerkte bonnen elk recht zullen geven op het koopen van 1 h.l. (max. 75 kg.) anthracietnootjes V. De met de woorden ..Generatorturf derde periode" gemerkte bonnen zullen gedurende bovengenoemd tijdvak recht geven op het koopen van 50 stuks baggerturf. Nog 15 pompputten voor de Haarlemsche brandweer. Voor het geval de waterleiding defect wordt. Het slaan van de pompinstallatie op de Botermarkt. (Foto Stevens) Verleden jaar is in de Lepelstraat te Haarlem een groote pompinstallatie geslagen om het mogelijk te maken bluschwater voor de brand weer te hebben als bij een luchtaanval de water leiding in het ongereede zou geraken. Die pompinstallatie kan water geven in geval van brand in de omgeving van de Groote Markt, waar niet alleen de Groote Kerk. het Stadhuis, de Vleeschhal en de Hoofdwacht, maar nog vele particuliere gebouwen gelegen zijn. Overwegende dat het noodzakelijk is te achten maatregelen te treffen ten einde over voldoen de bluschwater te kunnen beschikken, wanneer als gevolg van bombardementen de waterleiding geheel of gedeeltelijk defect raakt, heeft de re- geeringscommissaris van Haarlem besloten tot het laten maken van 15 pompputten op plaatsen in de gemeente Haarlem die meer dan 250 Me ter van open water of van watergevende riolen gelegen zijn. De kosten van deze werken zijn begroot f 24.000. Thans staat reeds vast, dat er putten zullen komen op de Botermarkt, in de Leidsche buurt, het Kleverpark, nabij de Zaanenlaan, in de Voor helmstraat, het Florapark, het Teylerplein, het Stationsplein, in de Amsterdamsche buurt en op eenige plaatsen in Haarlem-Noord. Op commige plaatsen moet nog onderzocht wor den, or plaatselijke omstandigheden het slaan van een put veroorloven. Het geheeie werk, dat door den dienst Ge meentelijke Waterleiding wordt uitgevoerd, moet in drie maanden gereed zijn. De putten krijgen gemiddeld een diepte van 40 M. Natuurlijk krijgt men op veel geringer diepte reeds water, maar men moet rekening hou den met het grondwaterniveau, dat natuurlijk op peil moet blijven. Met oppompen van het water geschiedt bij voorkomende gelegenheid met z.g. regeeringsspuiten, die van een motor voorzien zijn. Deze motor pompt het water op en perst 't daarna in de brandslangen. Aldus kan 600 L. water per minuut gegeven worden. In het centrum der stad komen, zooals uit het bovenstaande blijkt, slechts putten op de Bo termarkt en het Stationsplein. Dat er niet meer zijn vindt zijn oorzaak hierin, dat vrijwel overal elders op 250 M. afstand water aanwezig Is. Bovendien is er ook op de Groote Markt een installatie. Met het slaan der pompen is reeds op enkele plaatsen in de stad een begin gemaakt. Duitsch weermachtsbericht Versterkte stelling in Noord-Afrika genomen. Zes tankschepen vernietigd. BERLIJN. 2 April (D.N.B.) Het opperbe vel der weermacht maakt bekend: Pantserstrijdkrachten van het Duitsche Afrika- corps hebben op 31 Maart tijdens een geweld dadige verkenning in Noord-Afrika in samen werking met het Duitsche en Itallaansche luchtwapen een vooruitgeschoven steunpunt en een versterkte stelling van den vijand ingeno men. Er werden gevangenen gemaakt en vele Britsche gepantserde verkenningswagens en auto's werden bij den strijd op den grond en door luchtaanvallen vernield. De vijand trok zich ijlings op Agedabia terug. De eigen verliezen zijn gering. Een duikboot heeft In het Noorden van den Atlantischen Oceaan onder bevel van lt. ter zee eerste klasse Herbert Schulzc, vijf vijan delijke. in convooi varende schepen met teza men 35.300 b.r.t. in den grond geboord. Ver wacht kan worden, dat nog een groot stoomschip is getorpedeerd. Vliegtuigen van een gevechtseskader onder leiding van majoor Ulbricht hebben zes groote tankschepen met in totaal 42.000 b.r.t. aan den ingang van het kanaal St.-George vernietigd. Een groep van dezelfde formatie, onder leiding van den eersten luitenant Münz, heeft naar reeds gemeld, een vliegveld aan de Britsche Znidkust aangevallen met groot succes. Hierbij werden voltreffers geplaatst in hangars en schuilkelders, terwijl 24 vliegtuigen op n grond stellig werden vernield. Verdere bom aanvallen waren gericht op vliegvelden, op New quay en op de Midlands. De vijand is overdag noch 's nachts het rijks gebied binnengevlogen. In aanvulling op het weermachtbericht van Woensdag verneemt het D.N.B. nog het volgende: De maand April begint met een „zwarten dag" voor de Engelsche scheepvaart. Elf vijandelijke schepen met een totalen Inhoud van 77.300 b.r.t. zijn, volgens het weermachtbericht van Woens dag, tot zinken ge-bracht. Zes andere schepen, met een inhoud van 38.000 b.r.t. werden zwaar bescha digd. Vooral het uiteenjagen en de gedeeltelijke vernietiging van een convooi tankschepen dat niet ver van de Engelsche Westkust In het St. George- kanaal werd aangevallen treft de Engelsche olie voorziening zwaar Zes groote tankschepen met een inhoud van 42.000 b.r.t. zijn alleen door af- deelingen van een gevechtseskader vernietigd. Daar het weermachtbericht van 30 Maart de ver nietiging heeft gemeld van rijf groote tanksche pen door duikbooten zijn binnen enkele dagen elf tankschepen met in totaal 84.000 b.r.t. voor de Britsche koopvaardijvloot verloren gegaan. Het laadvermogen van deze elf tankschepen bedraagt rond ÏIO.OÖO ton of 110 millioen liter vloeibare brandstof die thans voor dc Engelsche weermacht en oorlogseconomie verloren zijn gegaan. Bevroren groente. Komt binnenkort in Ncdérland in den verkoop. Naar wij vernemen zijn reeds gedurende eenige jaren in ons land proeven genomen met het be vriezen van groente. Nadat voldoende ervaring was opgedaan, is overgegaan tot bevriezen van groote partijen. Het is thans de bedoeling dat die bevroren groente in den verkoop zal komen. Ook in Haarlem en omgeving zal zij te verkrijgen zijn. Ons wordt verzekerd, dat de bevroren groente niet van versche te onderscheiden is. Voor de be vriezing komt alleen eerste klasse groente in aan merking. Binnen 4 uur moet de groente van het land naar de koelhuizen overgebracht worden, omdat anders het resultaat niet aan de verwachtingen voldoet. In de bevroren groente zijn alle vitaminen behou den gebleven. Nu de wintergroenten schaarscher worden en de aanvoer van voorjaarsproducten nog niet over vloedig is, verwacht men veel belangstelling voor de 'bevroren groente. KOFFIEBOONEN GESTOLEN. Inbrekers die (het blijkbaar op levensmiddelen hadden voorzien hebben gisternacht ingebroken in het filiaal van een levensmiddelenbedrijf in de Anegang te Haarlem. Zij zijn met medeneming van 3 zakjes koffieboonen. elk zakje met een ge wicht van 25 KG., verdwenen. BRANDJE AAN DE TURFMARKT. Tijdens afwezigheid van de bewoners is he denmiddag door onbekende oorzaak brand ontstaan in de bovenverdieping van het per ceel Turfmarkt 20 te Haarlem. De brand weer was met twee wagens ter plaatse, doch behoefde geen dienst te doen, daar het vuur met enkele emmers water gebluscht kon worden. Eenig huisraad is verloren gegaan. HEDEN: 10 PAGINA'S R. P.: Gemeentegrenzen. pag. 1 P. Gasus: Olifantasie. pag. I Nog 15 pompputten voor de Haar lemsche brandweer. pag. 1 F. K. de J.: Het Noorderlicht, pag. 2 Van T.: Beschermd natuurschoon. pag. 3 B. K.: Op ontdekkingsreis in de ar beidssfeer van den tcnnisleeraar. pag. 3 Voor de Kinderen. pag. 6 J. H. D. K.: Beschouwingen over de laatste'v(jf seizoenen. pag. 6 Criticus: Een brokje Oostelijke voetbalhistorie. pag. 6 Marinus Adam: Hoe leert men mu ziek beluisteren? pag. 7 K. de Jong: Chr. Gem. Zangvereeni- ging Het Noorderkoor. pag. 9

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1941 | | pagina 1