Haarlem's Dagblad
Duitsche troepen bezetten Agram.
Lichamelijke Opvoeding
Kroatië tot zelfstandigen staat verklaard.
De nieuwe bonnen
Het Lakenkoopersgilde
te Haarlem.
Hongaarsche troepen
rukken Joego-Slavisch
gebied binnen
Artikelen enz.
•SOMBOR SANAA
,WOJWOtolNA
ROÈMENI
L
KROAJI E^SLAVONIE
BANJALUWA
l o TUTLA{
BOSNIË V
'dAp E GOSLAVIE"^
hi) ^.SARAJEVO f-
DALMAI
IPaSaR
Montenegro
(PRISTINE
MACE DOME
Skopje
J (Uskub)
OF
ZUID SERVIË
BITOLIA -v
V (Meyatir) J* i
.grieKeniIanö
58c JAARGANG No. 17735
Uitgave Lourens Coster. Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N V Bureaux: Groot»
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij- Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred 1505-4, Redactie
10600, Drukkerij 10132. 12713. Administratie 10724,
14825 Soendaplein 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
VRIJDAG 11 APRIL 1941
Abonnementen per week 0.26, per maand 1.15^
per 3 maanden 5.42, franco per post 3.73, loss»
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
2.elke regel meer 0-40 Reclames f 0.65 pel
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels ƒ0.70, elke regel meei
0.17^4 Groentjes zie rubriek.
Dc belangstelling voor de lichamelijke opvoeding
is sterk groeiende en laat ons dat verheugen, want
er staat zeer zeker een groot Nederlandsch volks
belang bij op het spel. Misschien hebben vele oudere
menschen zich in de laatste jaren verwonderd over
keurings-statistieken, waaruit bleek dat het met die
zaak lang niet goed gesteld was in ons land, on
danks gunstige verhoudingen van geboorte- et
sterftecijfers en een hoog peil van hygiëne. Er is
evenwel meer noodig een werkelijk hoogen stan
daard van lichamelijke kracht en uithoudingsver
mogen te doen bereiken, dan dat men het een be
hoorlijken weerstand tegen ziekten bezorgt er
daarmee den gemiddelden levensduur van den
mensch opvoert. Het moet de frischheid, de kracht,
de paraatheid bezitten die tot de grootste energie
ontplooiing, den levendigsten ondernemingsgeest
voeren. En daar zijn nu eenmaal bijzondere maat
regelen, daar is nu eenmaal bijzondere samenwer
king voor noodig in een eeuw, waarin het groote
stads-leven de gelegenheid tot lichamelijke ont
spanning sterk is gaan benadeelen, steeds meer
menschen hun arbeidsleven aan de schrijftafel en
in de fabriek moeten doorbrengen en het veelbe
sproken verhoogde tempo tot een jachtigheid is
gaan leiden, die compensatie in lichamelijke ont
spanning eischt. Wij leven heel anders dan onze
grootvaders, die begonnen met hun hoofden te
schudden over de opkomende sport-overdrijving.
Het is begrijpelijk dat zij daar alleen maar over
drijving in zagen. Voor hen was dit alles nieuw en
ongewoon. Maar uit hun protest en uit den kenne-
lijken groei van de sport ontstond bovendien bij
velen de overtuiging, ddt alles goed ging met die
ontwikkeling van de lichamelijke opvoeding. En die
overtuiging is op den duur allerminst bewaarheid.
Men is de publieke belangstelling en het vele ge
schrijf over kampioenschappen en records, over
snelheidswedstrijden en spelen als een bewijs van
den bloei der lichamelijke volksontwikkeling gaan
beschouwen. Hetgeen onjuist was en nog is. Als
duizend menschen de goede prestatie van een snel-
zwemmer toejuichen bewijst dat niet dat 1001 men
schen behoorlijk zwemmen kunnen, maar dat één
het doet en de overigen ernaar kijken. Men heeft
teveel het gejuich en de publiciteit voor de daad
genomen. De ledentallen van onze sport- en athle-
tiekorganisaties, die laag zijn, sommige heel laag.
in verhouding tot het bevolkingstotaal, spreken in
dit opzicht .duidelijke taal. En de publieke belang
stelling voor de meest populaire takken van sport
is in den laatsten tijd zelfs niet eens toenemend,
maar op haar best beschouwd stationnair. Bij voet
bal ziet men zelfs een daling erin.
In deze omstandigheid verdient het streven van
hen, die met plannen tot verbetering en ontwikke
ling van de lichamelijke opvoeding voor den dag
komen, bijzondere aandacht. Er is veel te doen; er
is ook nog veel aanbeveling noodig van het feit,
dat er veel gedaan moet worden.
In een brochure heeft de heer E. J. Kuiper, veel
zijdig sportleider, directeur van het bekende Bad
Boekelo, een pleidooi gehouden onder den titel
„Nieuwe richtlijnen voor de lichamelijke opvoeding
in Nederland", waarin hij de stichting van sport
hallen in de steden aanbeveelt.
De heer Kuiper zegt dingen die veel aandacht
waard zijn. Hij merkt op dat de ontwikkeling van
de sport in Nederland een geheel anderen weg ge
volgd heeft dan buiten onze grenzen, waar behalve
de weerbaarheids-gedachte ook de wensch, om de
eenzijdige lichaamsbeweging in fabriek en werk
plaats aan te vullen, grooten invloed hebben doen
gelden. Voorts nooden klimaat en bodemgesteldheid
in andere landen vanzelf tot lichaamsoefening; dit
in volstrekte tegenstelling tot Nederland. En daar
om zijn sport en spel in het Nederlandsche volk niet
zoo hecht verankerd als in sommige andere. De
schrijver wil dit veranderen door den grondslag,
dien hij ziet in de eenvoudige volkssporten, te ver
stevigen en die sporten tot bloei te brengen. Tot de
groep eenvoudige volkssporten rekent hij gym
nastiek, athletiek, turnen, handbal, boksen en wan
delen. Voetbal acht hij al voldoende verbreid
het lijkt mij de vraag of dit juist is: door zijn bij
zondere aantrekkelijkheid blijft het een buitenge
woon middel om de lichamelijke opvoeding te die
nen en zwemmen wordt een verplicht schoolvak.
Nu wil hij sporthallen in alle steden stichten, zoo
veel mogelijk met aangrenzende terreinen en sin-
telbanen. Een uiterlijk duur plan, maar hij komt
met exploitatié-cijfers voor den dag ten bewijze
v«n de uitvoerbaarheid en toont zich een deskundig
en een rustig-overwegend man in zijn beschou
wingen. Daarbij herinnert hij aan het ongeloof van
velen bij de eerste pogingen om overdekte zwem
inrichtingen te bouwen. Ondanks dat ongeloof zijn
ze er toch maar gekomen.
De sporthal, natuurlijk voornamelijk gebouwd
voor „de drie gure seizoenen" de heer Kuiper
spaart de Lente niet door haar hierin te begrijpen
kan ook in den zomer rendabel worden gemaakt
door de nabijheid van sportvelden. Kleedgelegen
heden enz. zijn dan immers ook in de hal en bij
slecht weer kan men haar ook gebruiken. Als de hal
eenmaal een zeer groot aantal menschen tot be
oefening van de bedoelde volkssporten heeft ge
bracht, zullen de andere takken van sport haar be
oefenaars zien toevloeien uit veel ruimer kring dan
nu het geval is en er zal een goede grondslag gelegd
zijn onder leiding van bevoegde sportleeraren.
De heer Kuiper eindigt met een oproep die sterk
aanspreekt:
„Gymnasten, athleten, boksers, tennissers,
wandelaars en alle anderen, gij beteekent een
groote macht en ge kunt, evenals de zwem
mers, vragen: Geef ons onze overdekte!
Ge zult u moeten vereenigen en de plannen
opstellen om tot een geheel te komen, waar
van allen kunnen profiteeren.
Wanneer ge u vereenigt dan is datgene wat
aan dc naar verhouding slechts weinige zwem
mers gelukt is, door u gemakkelijk te ver
wezenlijken!"
Aanbevelingen als deze zijn de grondige be-
Duitsch
weermachtsbericht
BERLIJN, 10 April (D.N.B.) Het opper
bevel van de weermacht maakt bekend:
Duitsche pantsertroepen zijn Donderdag
avond onder het gejuich der bevolking bin
nengerukt in Agram, dc hoofdstad van
Kroatië".
In een oproeping, die generaal Sladko Kwa-
ternik des avonds voor de radio van Agram
heeft voorgelezen, komt o.a. voor dat na zwa-
ren strijd van het Kroatische volk en de
Kroatische Oestasja (burgerwacht) Donderdag
dank zij de groote besluitvaardigheid van dr.
Ante Pavelitsj Kroatië tot zelfstandigen staat
verklaard is.
Voorts worden alle officieren, onderofficieren,
ambtenaren enz. aangespoord, zich te Agram
of in hun plaatsen te melden en den eed op
het onafhankelijke Kroatië af te leggen.
In een andere door Radio-Agram verspreide
oproeping, worden alle Kroaten aangespoord,
schouwing ten volle waard. Het gemiddelde peil van
lichaamsontwikkeling in ons volk hetgeen iets
heel anders is dan dat in de sportvereenigingen
staat veel te laag en daarom zullen wij er alles op
moeten zetten om in dien toestand verbetering te
brengen: in het verstrekkend belang van onze
vólksgemeenschap.
R. P.
Zaterdag reeds geldig.
Zooals gebruikelijk zal de geldigheidsperiode van
de bonnen Maandag beginnen, doch het is voortaan
toegestaan reeds den Zaterdag daaraan voorafgaan
de de daarop verkrijgbare goederen te koopen. Der
halve kan op de bonnen, welke met ingang van
Maandag 14 April a.s. geldig zullen worden ver
klaard, reeds op Zaterdag 12 April worden ge
kocht. Dit geldt voor alle bonnen, dus ook voor die,
welke een langeren geldigheidsduur hebben dan
één week.
BROOD EN GEBAK
Gedurende het tijdvak van Maandag 14 April tot
en met Zondag 20 April a.s. geeft elk der met „12"
genummerde bonnen van dc broodkaart recht op
het koopen van ongeveer 100 gram brood. De op 20
April nog niet gebruikte bonnen blijven voorts nog
geldig gedurende de week van 21 April tot en met
27 April a.s., met dien verstande, dat zij gedurende
laatstgenoemde week niet mogen worden gebruikt
in hotels, restaurants e. d.
Voor nadere mededeelingen betreffende het te
gen inlevering van bon 12 van de broodkaart ver
krijgbaar gebakrantsoen zie men hieronder.
BOTER EN VETTEN
Gedurende het tijdvak van Maandag 14 April tot
en met Zondag 20 April a.s. geeft de met „12" ge
nummerde bon van de boter kaart recht op het
koopen van 250 gram boter. De met „12" genum
merde bon van de v e t kaart geeft gedurende bo
vengenoemd tijdvak recht op het koopen van 250
gram boter of margarine. De met „12" genummerde
bonnen, die op 20 April nog niet gebruikt zijn, blij
ven voorts nog geldig tot en met Zondag 27 April.
EIEREN
Gedurende het tijdvak van Maandag 14 April tot
en met Zondag 20 April a.s. geeft de met „84" ge
nummerde bon van de „bonkaart algemeen" recht
op het koopen van één ei. De bonnen, welke op 20
April nog niet gebruikt zijn, blijven geldig tot cn
met Zondag 27 April a.s.. met dien verstande, dat
zij gedurende de week van 21 April tot en met 27
April niet gebruikt mogen worden in hotels, res
taurants e.d.
SUIKER
Gedurende het tijdvak van Maandag 14 April tot
en met Zondag 11 Mei a.s. geeft de met „21" ge
nummerde bon van de ..bonkaart algemeen" recht
op het koopen van 1 kilogram suiker.
GEBAK
Gedurende het tijdvak van Maandag 14 April tot
en met Zondag 20 April a.s. geven de met „12" ge
nummerde bonnen van de broodkaart elk recht op
het koopen van een rantsoen gebak. Dit omvat voor
de hierna genoemde bakkerijproducten telkens ten
minste het daarachter geplaatste aantal grammen:
beschuit 75 gram, biscuits cn wafels 90 gram. specu
laas 140 gram. andere koekjes 200 gram, koek 160
gram, cake 300 gram. gevuld klein korstgebak (b.v.
amandelbroodjes) 400 gram, gevuld groot korstge
bak (b.v. boterletter) 500 gram, taart en gebakjes
600 gram.
Voor geheel of ten deele uit meel of bloem ge
bakken producten, welke hierboven niet genoemd
zijn geldt, dat een rantsoen een hoeveelheid omvat,
waarin 70 gram meel of bloem is verwerkt. Op de
met „12" genummerde bonnen mag reeds op Za
terdag 12 April a.s. worden gekocht en de bonnen
die op 20 April nog niet zijn gebruikt blijven nog
geldig in de week van 21 tot en met 27 April met
dien verstande dat zjj gedurende die week niet in
hotels, restaurants e.d. mogen worden gebruikt.
(Cartografisch Bureau v. d. Ned. Dagbladpers)
„voor de komst van den vrijheidsstH-1
Ante Pavelitsj" te vlaggen, de wapens neer
te leggen en slechts voor de eigen,
voor een vreemde vrijheid te strijden.
De zender der Kroatische Oestasja meldt van de
kust van Dalmatië dat de Kroatische bemanningen
van de schepen Doebak en Oenak de Servische
kapiteins overweldigd en zich van de vaartuigen
meester gemaakt hebben.
80.000 KRIJGSGEVANGENEN
AAN HET GRIEKSCH-
MACEDONISCHE FRONT.
BERLIJN, 10 Apiil (A.N.P.) In welingelichte
kringen alhier verluidt dat van het Grieksch-
Macedonische leger, dat gisteren de wapens heeft
neergelegd, tot dusver 80.000 man krijgsgevangenen
gemaakt zijn. Men vogt hieraan echter toe dat dit
getal in het geheel niet definitief is.
De aanvoerder van het Grieksche leger in Ma
cedonië dat gisteren heeft gecaputileerd, generaal
Bacopoelos, heeft een verklaring afgelegd, dat de
Engelschen achter den rug van de heldhaftig
strijdende Grieken de brug over de Vardar in de
lucht hebben laten vliegen. Deze laaghartige han
delwijze van de Britten heeft hem tot het be
sluit gebracht te capituleeren.
Omvangrijk oorlogsmateriaal is, naar het D.N.B.
meldt, buit gemaakt door de Duitsche troepen die
den vijand, welke via Nisj terugtrekt, nazetten.
Behalve geschut, machinegeweren en machine
pistolen, zijn groote opslagplaatsen van benzine en
honderden vartuigen in de handen van de Duit-
schers gevallen. Ook bespannen colonnes met
levensmiddelen van allerlei slag zijn de laatste
dagen in rijke mate buitgemaakt.
Haarlem was In vroeger eeuwen de stad van de
lakenkoopers. Eenige namen van straten houden
de herinnering daaraan levendig, o.a. Korte en
Lange Lakenstraat, alsmede de Lakenkoopers-
straat. de Voldersgracht (het vollen, of bewerken
van laken) en de Drappenierstraat (drap is in
het Fransch laken).
Het voormalig lakenkoopersgilde had groote
terreinen aan den Raamsingel en het Geldelooze
Pad in eigendom. Die werden in het laatst der
vorige eeuw door de gemeente overgenomen. Het
is thans juist 40 jaar geleden dat de gemeente
voor die gronden waarop toen in het algemeen
warmoezerijen waren gevestigd een plan van
bebouwing vaststelde. Eerst werden de huizen in
de Stolbergstraat gebouwd. Een deel der grond
bleef jaren op koopers wachten en werd daarom
veel gebruikt voor sportbeoefening, terwijl ook
menig keer een circus daar zijn tenten tijdelijk
opsloeg. In den loop der jaren werd evenwel alle
grond als bouwterrein verkocht. Daardoor kreeg
Haarlem een belangrijke uitbreiding in het Zuid-
Westelijk deel der gemeente.
Groote oorlogsbuit aan
het Balkanfront.
Luchtaanval op Engelsche
bewapenings- en havencentra.
BERLIJN, 10 April (D.N.B.) Het oppertr-
vel van de weermacht maakt bekend:
„De groote successen in Servië en Grieken
land werden op den 9den April reeds in extra
berichten bekend gemaakt. Uit Stiermarken
oprukkende Duitsche troepen hebben op 9
April Maribor «Marburg) bezet. Gepantserde
afdeelingen en divisies infanterie van den gene-
raloberst Von Kleist, achtervolgden na bezet
ting van het spoorweg- en verkeersknooppunt
Nisj, den wijkenden vijand. Bij het doordringen
tofc de grens van Albanië werden na het p^s-
seeren van de Vardar, Tetovo en Prilep inge
nomen.
Behalve de gisteren vermelde 20.000 krijgsge
vangenen, vielen ongeveer honderd stukken ge
schut en eenige honderden machinegeweren
alsmede groote voorraden benzine, munitie en
materiaal in onze handen. Duikbommenwerpers
deden met succes aanvallen op wegen en spoor
lijnen in Joego-Slavië. Gevechtsvliegtuigen be
stookten vliegvelden in Bosnië met bommen,
vernietigden hierbij zeven en beschadigden vijf
op den beganen grond staande toestellen.
In het gebied tusschen de Drau en de Save
werden treinen die voor aanvulling zorgden als
mede spoorweg emplacementen door brisant
bommen getroffen.
Gepantserde afdeelingen welke uit Joego-Sla
vië het dal van de Vardar binnentrokken ver
overden Saloniki. De meer Oostwaarts strij
dende troepen bereikten, na door de Metaxas-
linie gebroken te zijn en na inneming van
Xanthi, de Egeische Zee. De Grieksche strijd
machten ten oosten van de Vardar, welke van
hun verbindingen volkomen waren afgesneden,
hebben onvoorwaardelijk gecapituleerd.
In Noord-Afrika werd na hardnekkigen
strijd Derna genomen. Tachtig kilometer ten
Zuidwesten daarvan viel ook Mechilli in han
den van de Duitsch-Italiaansche troepen. Zes
generaals, twee kolonels met den rang van ge
neraal en 2000 manschappen werden gevan
gen genomen. De buit aan oorlogsmateriaal
is nog niet te overzien.
Sterke formaties gevechtsvliegtuigen brach
ten in den nacht van 9 op 10 April bij bij
zonder goed aanValsweer slagen toe aan het
Britsche bewapeningscentrum Birmingham en
aan de belangrijke haven- en werfstad New
castle. Op wapenfabrieken, scheepswerven en
Docks richtten voltreffers van bommen van
zwaar en het zwaarste kaliber uitgebreide
verwoestingen aan. Groote branden en talrijke
ontploffingen konden worden waargenomen. Ook
in de havens van Ipswich en Southampton wer
den belangrijke militaire doelen doeltreffend
gebombardeerd. Bovendien voerde het luchtwa-
pen gisteren den strijd tegen de vijandelijke
koopvaardijscheepvaart in het zeegebied om
Engeland met groot succes verder. Gevechts
vliegtuigen brachten negen schepen met teza
men 49.000 b.r.t., waaronder een groot tank
schip, tot zinken. Vijf andere groote schepen,
alsmede een Britsche torpedojager, werden door
bommen zwaar beschadigd. In deze successen
hebben formaties van den Generaloberst
Stumpff een groot aandeel gehad.
De vijand vloog vannacht naar Noord-Duitsch-
land. Zijn voornaamste aanval was gericht on de
Rijkshoofdstad. Brisant- en brandbommen ver
oorzaakten vooral in woonwijken, alsmede in het
centrum der stad aan openbare gebouwen en
aan panden van cultuurhistorische waarde, als
ook aan kerken en musea aanzienlijke schade.
De verliezen aan dooden en gewonden onder
de burgebevolking zijn in verhouding tot het
aantal uitgeworpen bommen bijzonder gering.
De vijand viel bovendien Emden en Bremen
alsmede eenige andere punten van Noord-
Duitschland met zwakkere strijdkrachten aan.
In de beide laatste nachten gelukte het bij
zondere resultaten te bereiken bij de afweer.
Formaties nacht jagers onder bevel van den Ge-
neralmajor Kammhuber, alsmede luchtdoel- en
vlootartillerie, schoten in den afgeloopen nacht
zestien, in den voorlaatsten nacht zeven vijan
delijke vliegtuigen neer. Een van den aanval
terugkeerend eigen gevechtsvliegtuig haalde
vannacht nog een vijandelijk gevechtsvlieg
tuig in het bezette gebied omlaag. Bij pogingen
van den vijand om overdag de bezette gebieden
binnen te vliegen werden gisteren en eergis
teren tien vijandelijke vliegtuigen neerge
schoten. Met inbegrip van een reeds vermeld
vliegtuig en van een door jagers in Libië neer
geschoten vliegtuig bedragen de gezamenliike
verliezen van den vijand sinds den 8sten April
43 vliegtuigen, waarvan 36 Britsche en ze-
Proclamatie van rijksbestuurder Horthy
BOEDAPEST, 11 April (D.N.B.) De rijks
bestuurder heeft een proclamatie tot het Hon
gaarsche volk gericht, waarin hij mededeelt dat
hij het Hongaarsche leger bevolen heeft de
Hongaarsche bevolking van het Joego-Slavisch
gebied, dat in 1918 door Hongarije werd afge
staan, tegen de anarchie in bescherming te
nemen.
ven Joego-Slavische. Een aantal andere Brit
sche en Joego-Siavische vliegtuigen werd be
schadigd. In hetzelfde tijdvak zijn negentien
eigen toestellen tot dusver niet teruggekeerd.
In den nacht van 7 op 8 April heeft de be
manning van een gevechtsvliegtuig met den
eersten luitenant Forgatsch als commandant
en bestuurder, luitenant Gerlach als waarne
mer, onderofficier Thoms als marconist en
onderofficier Starke als schutter, zich in een
dubbelen aanval op een belangrijke fabriek der
Engelsche vliegtuigindustrie in de Midlands door
bijzonderen aanvalsgeest en dapperheid onder
scheiden."
In de nabijheid van de Sabelspoort te Arnhem
zijn bij de graafwerken interessante vondsten
gedaan, waaronder ook eenige steenen kogels
behooren, die waarschijnlijk dateeren uit de
veertiende eeuw.
(Foto Pax Holland)
DE OPMARSCH DER DUITSCHE TROEPEN OP DEN BALKAN. Bij het zware
transport der artillerie bewijzen de pioniers belangrijke diensten door het leggen
der rivierovergangen. Een stuk geschut wordt van den eenen oever naar den
andere gebracht.
(foto WeltbUd)
Kampeeren in tenten 's nachts
verboden.
Ook verblijf in kajuit van een jacht.
In een circulaire van den secretaris-gene
raal van justitie aan hoofdcommissarissen en
commissarissen van politie wordt medegedeeld,
dat de hoogere S.S.- en politieleider heeft be
richt, dat naar zijn oordeel zulks in overeen
stemming met de zienswijze van den Weer-
machtsbefehlshaber in Nederland het kam
peeren in tenten in de open lucht alsmede het
overnachten in kajuiten van jachten moet wor
den beschouwd als een verblijfplaats in de open
lucht in den zin van Verordening nr. 188-1940,
artikel 2 en derhalve gedurende den in die
verordening genoemden tijd (van midder
nacht tot 4 uur) niet is toegestaan.
HEDEN: 8 PAGINA'S
R. P.: Lichamelijke Opvoeding.
pag. 1
P. Gasus: Houten wielen. pag. 2
Eigenaardigheden in Haarlem en
Omgeving. pag. 3
B. K.: Scheidsrechteren pag. 3
D.: Na dertig jaar. pag. 3
J. B. Schuil: Ned. Reisvereeniging.
Julia de Gruyter. pag. 6
K. de Jong: Matthëus Passion, van
Heinrich Schiitz. pag. 6
Criticus: Gegadigden voor promotie.
pag. 7
