EEN GEZONDE GEEST IN EEN GEZOND LICHAAM
ONE HOUR
CLEANING SERVICE
TOCH KAMPEERCENOECENS.
Slaapster.
Jioct Tlieuuts
BONÉRA-,GOUDA
TOBIAS
Bollen.
'ATF.SD A r, 3 TVT K T 1941
H X X" F F. M'S D A C, F T: A D
Wanneer men in het gewone gesprek het heeft
rer een vrouw „met temperament" of wel over
.temperamentvolle" jongeman, dan duidt
daarmee aan 'n mate van levendigheid, ac-
viteit en intensiteit van alle geestelijke processen
ie duidelijk boven de middelmaat ligt. Spreekt
ien echter in het algemeen over „het tempera-
lent" dan heeft men niet alleen te maken met
e gevallen bóven het gemiddelde, maar ook
iet alle andere, die op of onder het gemiddelde
allen.
Reeds voor 2500 jaren onderscheidden de oude
rieken verschillende temperamenten, die ze
leschreven aan den overwegenden invloed van
srschillende lichaamsvochten. Zoo werd het
inguinische temperament in verband gebracht
iet een overwicht van het bloed, het cholerische
et de gele gal, het melancholische met de zwarte
al. het flegmatische met de slijm. Dit moge ons
igenwoordig zeer vreemd toeschijnen, maar
>ch is er van deze opvattingen wel tets terug te
nden in onzen tijd. Zoo is men ook heden nog
el geneigd onstuimige drang in verband te
engen met bloed, prikkelbaarheid met gal,
imberheid met zwartgalligheid en saaiheid met
ijmerigheid. Daarnaast is men juist in de la-
•re tientallen jaren weer opmerkzaam gewor-
:n op den invloed van verschillende lichaams-
ippen op de intensiteit van lichamelijke en
eestelijke processen. Een verhoogde werking
m de schildklier blijkt een versnelling te ge
in van de lichamelijke en geestelijke proces-
!ïi en een te geringe schildklierwerking gaat
•paard met een vertraging op beide gebieden,
'ist men vroeger niets af van den invloed van
irschillende organen en orgaantjes als de bij-
ihildkliertjes, de pijnappelklier, de bijnieren,
t geslachtsklieren enz. op de heele stofwisse-
ng, den groei en de intensiteit van vele vitale
rocessen, langzamerhand is gebleken dat ook
'e kleinste van deze orgaantjes een zeer be-
ingrijken invloed uitoefenen op het organisme
s geheel. Deze organen scheiden geen stoffen
door een uitvoergang, waardoor men ze kan
pvangen. Ze hebben een „interne secretie",
i.z. ze scheiden hun producten direct af in
bloedbaan, waardoor het begrijpelijk wordt
at men deze stoffen vroeger niet wist te achter
alen.
In den loop der tijden heeft men allerlei tem-
eramentsindeelingen gemaakt, waarvan in
ns land vooral bekend is die van prof. TTey-
ïans, waarbij uitgegaan wordt van de sterkte
er activiteit, der emotionaliteit en der secun-
aire functie of nawerking.
Wat de actviteit betreft, heeft men menschen
ie „van nature", ijverig, doorzettend, besluit-
aardig zijn. Anderen zijn rustig, gemakzuchtig,
eneigd tot uitstellen, besluiteloos.
Onder de emotionaliteit wordt verstaan de
atbaarheid voor aandoeningen; de een trekt
ich spoedig iets aan, is heftig, prikkelbaar, on-
erdraagzaam de ander meer onverschil-
g, lauw, nuchter, verdraagzaam.
De inwerking van allerlei prikkels of gebeur-
enissen blijft bij den een veel langer nawerken
an bij den ander; de een blijft lang onder den
ndruk, komt niet gauw over iets heen, blijft
mg ontstemd of uit zijn evenwicht de ander
5 het zoo weer vergeten, is er meteen weer over
een, hervindt snel weer zijn gezonde even-
richt.
i Uitgaande van deze drie onderscheidings-
jriteria kwam Heymans zoo tot acht tempera-
Benten, waarbij hij naast de van ouds bekende
ög gepassioneerde, nerveuze, sentimenteele én
ipathische temperamenten onderscheidde. Nu
s het natuurlijk altijd moeilijk en feitelijk
nmogelijk om iemand precies in een „hokje"
te deelen; de werkelijkheid laat zich niet in
cht vakjes vangen, terwijl er natuurlijk nog
eer groote verschillen bestaan tusschen al
egenen die in eenzelfde hokje ondergebracht
rerden. Bovendien is het vaak zeer moeilijk uit
maken of iemand als actief of niet-actief in-
edeeld moet worden, omdat allerlei andere fac-
oren daarbij een rol kunnen spelen. Vandaar
an ook dat men geleerd door de ondervin-
ing dat de natuur zich niet in een schema laat
ersen hoe langer hoe voorzichtiger geworden
smet alle systemen die het levende (dus be
regende, dynamische) wilden vangen in hokjes
n vakjes (dus in onbewegelijke, starre, stati-
che onderverdeelingen).
De interesse voor den samenhang tusschen
emperament en lichamelijke gesteldheid is
reer levendig opgebloeid toen Kretschmer
antoonde dat er een zeer duidelijke en be-
liste wisselwerking bestaat tusschen lichaams-
iouw en temperament. Bij zeer groote aantal
en mannen en vrouwen van allerlei rassen
leeft men overeenkomstige typen teruggevon-
en en men heeft daarbij ook experimenteel kun-
len vastleggen dat ieder type zijn eigen psychi-
che geaardheid vertoont. Overziet men deze ty-
en, dan kan men ze vrijwel karakteriseeren
oor de begrippen: rond, vierkant, spits.
Bij het pycnische lichaamsbouwtype overwe
gen de ronde, soepel gebogen lijnen: in eenigs-
ins overdreven accentueering kan men het pro-
otype hiervan zich voorstellen als een gezel-
ige. ronde, blozende dikkerd, met een ronde kale
nikker, rondborstig, met een welgedaan buikje,
orte dikke handjes en sierlijke, spits toeloopen-
e vingers.
Het leptosome type daarentegen is heelemaal
ekenmerkt door het lange, spitse, scherpe in al
ijn uitingsvormen; lang. mager, hoekig, met een
loog voorhoofd, een lange, spitse neus, een
malle kin, een lange magere nek, een lange
malle borstkas, heel lange, pezige armen en
leenen, met lange dunne vingers.
Daarnaast staat dan weer het athletische
ype: vierkant, breed, forsch, grof, met zware
lotten en stevige spieren, breede schouders en
ireede kaken.
In de literatuur, in sprookjes, volksverhalen
inz. heeft men deze typen eigenlijk altijd uitge-
leeld. Wat zoudt gij ervan zeggen wanneer men
'rikkebeen uitbeeldde als een dik rond man-
leke? Dat kan men zich immers doodeenvoudig
liet voorstellen: zijn karakter, zijn tempera-
nent, zijn droge, onpractische figuur laat zich
liet uitbeelden in ronde lijnen; alles aan hem is
icherp, hoekig, dor. Kunt gij u daarentegen zijn
friend Dikkie voorstellen als een breedgeschou-
ierde athleet met grove knuisten en zware ka
ren? Immers neen! Wat zoudt gij zeggen an
sen gezellige, rondborstige knul, vol zin voor hu-
nor en jolijt, met een „lang gezicht", een kippe-
lorst, magere armen en éen perkamenten huid?
)at gaat immers niet? Welnu: maak voor u zelf
maar uit hoe Don Quichotte eruit gezien moet
hebben en hoe Sancho Panza; dit zijn figuren
uit de verbeelding maar had ooit een illustra-
or het gewaagd om den eerste als een forschen
ithleet, den tweede als een mageren, schrielen
eptosoom voor te stellen? Onmogelijk!
Welnu! Dit intuïtieve inzicht, dat verband
legt tusschen lichaamsbouw, temperament en ka
rakter, blijkt zeer stellig gefundeerd te zijn
alleen zij men zeer voorzichtig met, al te voorba
rige conclusies, want ten eerste zijn er zeer -ele
mengvormen, die tusschen de scherp geformu
leerde ideaal-typen instaan en ten tweede kan
men bij ieder type nog een groot aantal onder
vormen vinden, die schommelen tusschen twee
polen. Dit vindt ook al zijn uitdrukking in en
naar „cyclothym" temperament, dat volgens
iKretschmer kenmerkend is voor den pycnicus:
jmen vindt hierbij juist cyclische elkaar afwis
Uelende gemoedsFchommelin^F «usschon him
pielhoch jauchzend en zum Tode betriibt, maar
dAse gaan steeds „natuurlijk" ia elkaar over. ais
Temperament.
met soepele ronde lijnen. Geheel anders echter
staat het bij het „schizothyme" temperament
waarbij plotselinge, abrupte, scherpe overgan
gen voorkomen tusschen kwetsbare overgevoe
ligheid er kille gevoelloosheid, onberekenbare im
pulsen en taaie verstardheid.
Het is hier niet de plaats verder uit te weiden
over deze hoogst interessante variaties in de
menschelijke natuur: de genoemde verschillen
mogen voldoende zijn om te onderstreepen dat
er vogels zijn van diverse pluimage en dat ieder
vogeltje zingt zooals het gebekt is.
Het is dan ook onmogelijk alle menschen over
een kam te scheren: ieder individu is weer ten
geval op zichzelf. En maakt juist deze groote
verscheidenheid het leven niet veel rijker en in
teressanter?
J. M. ROMBOUTS.
Een dame, die pienter van geest teas.
Bracht 'n avondjurk die mooi,., gewéést was.
Wij brachten die vlug
En als nieuic weer terug.
Zoodat zij de mooiste van 't feest was.
Chemisch reinigen en persen
Japonnen vanalf.1.79
Mantels vanaff. 2.56
Colbert costuums I. 2.97
Vlug en als nieuw terug I
Chemisch reinigen spaart geld
en textielpunten I
22 - Telefoon 16761 20220
- Den Heeg Hilversum - Beverwijk
(Adv. Ingez. Med.)
Crematie van den heer J. Merkuur.
Onder zeer groote belangstelling heeft gister
middag in het crematorium te Velsen de crematie
plaats gehad van het stoffelijk overschot van den
heer J. Merkuur, w.n. hoofd aan de gemeentelijke
school voor ulo A en leeraar aan de gemeentelijke
handelsavondschool te Haarlem.
Aanwezig waren de heeren J A. Pijzelman. chef
der afd. onderwijs ter gemeentesecretarie, T Pop-
ma en Maks, oud-hoofden van scholen alhier,
R. Blomberg, oud-onderwijzer, mevrouw W. Blom
berg-Zeeman, leden v. h. personeel der uloschool
A en der handelsavondscholen, vele ouders van
leerlingen, leden der oudercommissie van school
A en zeer vele leerlingen dezer school, benevens
oud-leerlingen.
De heer J. A. Pijzelman zeide dat de leden van
het gemeentebestuur van Haarlem door ambts
bezigheden verhinderd waren hier te zijn. waarom
de wethouder van onderwijs hem opgedragen had
het gemeentebestuur te vertegenwoordigen De
overledene heeft gedurende ruim 30 jaar gearbeid
als onderwijzer bij het openbaar ulo-onderwijs en
als leeraar aan de handelsavondscholen In beide
functies is hij een uitstekende kracht gebleken
en de gemeente is hem daar zeer dankbaar voor.
Namens het gemeentebestuur wilde spr. hem dan
ken voor alles wat hij voor het onderwijs heeft
gedaan.
Wegens ongesteldheid van het hoofd der ulo
school A. den heer J. A. Klimbie. sprak de heer
K. Postuma als collega, uit naam van het hoofd
en het personeel en de leerlingen. Spr. schetste
de groote verslagenheid over het verscheiden van
den heer Merkuur. Niet alleen voor de familie,
voor de geheele school is ziin h^eneaan een groot
verlies, want hij was een uitstekende leerkracht,
een man van nauwgezette plichtsbetrachting en
bijzondere toewijding. Talloos zijn de leerlingen,
die van ziin eroote eaven van hoofd en hart héb
ben geprofiteerd. Hii mocht ook de warme ge
negenheid der leerlingen verwerven. Spr. her
dacht den overledene ook als vriend, die reeds in
Leeuwarden met hem mocht samenwerken.
De heer Cramer sprak als voorzitter der Ouder
commissie van School A. om den overledene te
danken, voor wat hij voor de kinderen is geweest.
Aan hen heeft hij zich met heel zijn hart gegeven
en hen allen wat goeds meegegeven.
De organist speelde bij het dalen van de kist
.Traum durch die Dammerung" van R. Straus.
De a.s. schoonzoon, dr. H. M. Haje, dankte voor de
belangstelling.
door P v. d. HEM.
Een aantal boeren heeft zich bereid ver
klaard aan kampeerders, nu deze tus
schen 12 en 4 uur 's nachts niet in tenten
mogen verblijven, in stallen, schuren,
delen of op zolders onderdak te ver
schaffen.
(Uit Scandinavië komt het be
richt van een nu 80 jarige vrouw,
die van haar veertiende tot haar
zesenveertigste jaar onafge
broken heeft geslapen en sinds
dien een uitstekende gezondheid
heeft genoten.)
Tweeëndertig jaren slapen
Stel u dat eens even voor,
Wel, ik ga er haast van gapen,
Als ik er alleen van hoor,
Is daarvoor de mensch geschapen,
Gaat hij daartoe 't leven door?
Neen. dit was een arme stakker
Die niet wakker worden kon,
Die maar zwakker werd en zwakker
En alleen in jaren won
Tot zij, eindelijk weer wakker
Aan een nieuw bestaan begon.
Toen was zij de kinderjaren
Ongemerkt en leeg voorbij,
Op gerijpte middelbare
Tweede jeugd ontwaakte zij.
En verloren was het ware
Kostelijke jeugdgetij.
Zij mag klagen en mei reden
Om den tijd, dien zij verloor,
Maar het oudje is tevreden
Want zij leefde waakzaam door.
En denkt niet aan lang geleden.
Daar 's ze wijs en tachtig voor.
'k Wou dit even memoreeren
Als een zeer merkwaardig feit.
Maar ook om u te bezweren:
Houdt u wakker dezen tijd.
Weet den lust tot slaap të weren
En strijdt flink uw levensstrijd.
INTREDE DS. I. P. VAN DER WAAL.
Ds. I. P. van der Waal. predikant bij de Ned. Herv. Kerk
te Hengelo, die in de vacature van Dr. J Weener naar
Haarlem beroepen is, wordt hier Zondagmorgen 11 Mei
door zijn vader, den emeritus-predikant W. van dei-
Waal, in de Groote Kerk bevestigd Dienzelfden dag. des
avonds 7 uur, houdt hij zyn intrede eveneens in de Groote
Kerk.
Het rioleeringswerk te Haarlem.
Nu komen Velser- en Marnixstraat aan
de heurt.
Het rioleeringswerk aan de Dreef en de Ha-
zepaterslaan is nog lang niet afgeloopen. In
middels zijn voorbereidingen getroffen om e"n
nieuw gedeelte van dit groote werk dat van
zooveel beteekenis is voor de werkverruiming
te Haarlem in uitvoering te brengen.
Op 19 Mei wordt door Openbare Werken aan
besteed het maken van een stamriool in de Vel
ser- en Marnixstraat.
In een boerderij aan het Winschoterdiep te
Gioningen is een complete slagerij aangetroffen.
Het onderzoek bracht aan het licht, dat in twee
dagen tijds zeventien varkens daar waren ge
slacht.
Bij den landbouwer Bruins te Berkum (bij
Zwolle is op klaarlichten dag ingebroken, ver
moedelijk door een neef van den landbouwer. Een
aangenomen zoon, die den dader verraste, is
door dezen mishandeld.
*Sinds de instelling van van het massa-cen
trum in Den Haag zijn daar tot en met 30 April
j.l. 7949 behandelingen gegeven.
extra sterk
10 en 5ct per ro! W
Gouwe 218
(Adv. Ingez. Med.)
Overtreding....
Gaat u Zondag bollen kijken?
En gaat u en u en u?
Want de bollen staan er nu
In hun geur en kleur te prijken.
Houdt u 't meeste van narcissen,
Of van tulp of hyacinth?
Wat u ook het mooiste vindt,
U moet dit festijn niet missen.
Bindt u ook gekleurde slingers
Om uw hals of om uw fiets?
Of vervoert u liever niets,
Zelfs geen bosje in uw vingers.
't Hindert niet, maar ga genieten
Van die voorjaars kleurenpracht
Die ook ditmaal u weer wacht,
Laat die vreugd u niet ontschieten.
't Haalt u even uit de nesten,
Uit een neiging tot beklag
Uit de zorg van alledag
Uit de sleur ten lesf en beste.
Laat uw oogen weer eens weiden
Over bloemenkleur en pracht
Dat geeft nieuwe levenskracht,'
Noodig in zoo zware tijden.
Gaat u Zondag bollen kijken?
Toch geen misverstand misschien
Want een bol zult u niet zien,
Neen, gij zult u meer verrijken
't Zullen schoone bloemen blijken.
RULSSTRjUTWEE 12 TELEFOON 16553 HAARLEM-NOORD
(Adv. Ingez. Med.)
Persoonsbewijzen en Bcdrijfs-
register.
Wensch van Kamer van Koophandel vervuld.
Bij de aanstaande uitreiking der persoonsbe
wijzen moet ieder zich persoonlijk begeven naar de
daartoe aangewezen lokaliteit te Haarlem ten einde
het bewijs in ontvangst te nemen.
De omstandigheid, dat dus iedere inwoner der
gemeente binnen een termijn van zes maanden
persoonlijk op een bepaalde plaats moet verschij
nen, heeft aan de Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Haarlem en Omstreken de gelegenheid
geschonken, een lang gekoesterden wensch in ver
vulling te doen gaan. Deze wensch is het vormen
van een bedrijfsregister, waarin alle in het ressort
der Kamer voorkomende bedrijven staan ingeschre
ven. Deze wensch is niet ingegeven door redenen
van nieuwsgierigheid, maar van practisch belang.
Deze redenen zijn o.a. de handhaving van de Ves
tigingswet Kleinbedrijf van de groep handelslieden,
die niet voor inschrijving in het Handelsregister In
aanmerking komen.
Wat betreft de eerste reden mag nog worden
opgemerkt, dat te verwachten is, dat het aantal
spertijden eerlang zeer zal worden uitgebreid, waar
door het ook voor de thans gevestigde ondernemers
van belang is, dat het bestaan van hun zaak is
geregistreerd.
Ook de Regeering heeft reeds enkele jaren ge
leden het nut van de bedrijfsregistratie ingezien
en het onderwerp in studie genomen met als resul
taat, dat invoering van een bedrij fsregister over het
geheele land waarschijnlijk eerlang te verwachten
is.
De Kamer te Haarlem loopt dus op de gebeurte
nissen vooruit. Zij doet dit, omdat zij thans op voor
het publiek en voor haarzelf eenvoudige wijze in
het bezit kan komen van de vereischte gegevens.
Het publiek moet toch een morgen of een middag
uit beroep of bedrijf breken voor het halen van
het persoonsbewijs. Het verschaffen van de inlich
tingen over het bedrijf verlengt alleen het verblijf
in het daarvoor bestemde gebouw met ongeveer een
kwartier. De Kamer behoeft geen groot aantal
enquêteurs de straat op te zenden om ieder per
soonlijk te bezoeken met het risico van niet thuis
treffen enz.
Met volle instemming van het Departement van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart en met mede
werking van de gemeente Haarlem zal men dus
op 6 dezer in het gebouw van den Protestanten
bond, Jacobstraat 6, waar de persoonsbewijzen
worden verstrekt, aantreffen eenige ambtenaren
van de Kamer, die aan de daarvoor in aanmerking
komende personen gegevens over hun bedrijf zul
len vragen.
Bestrijding van rachitis te
Rotterdam.
Kinderen krijgen een dosis vitamine D.
In verband met het feit, dat meer en meer
verschijnselen van Engelsche ziekte (rachitis)
bij kinderen worden waargenomen, zal te Rotter
dam op de consultatiebureaux voor zuigelingen
twee maal in de week een verstrekte dosis vita
mine D worden verstrekt. Deze dosis ter grootte
van 7'.'; milligram is opgelost in olie. waarvan
het kind een lepeltje te slikken krijgt. De kin
deren krijgen het praeparaat dus niet in den
vorm van een recept, het krijgt het regelrecht
in de maag.
Dit beteikent als het ware het toedienen van
een „vitamine-stoot", zooals dr. Felsser dit in
een vanmiddag gehouden persconferentie me
dedeelde, waardoor het kind voor eenige maan
den beschikt over een voldoende hoeveelheid
vitamine D„ welke langzaam wordt opgebruikt,
om den gevaarlijken tijd door te komen. Deze
dosis moet per winter 2 maal worden toegediend
aan kinderen tusschen \'i en 2 jaar. Alle voor
bereidende maatregelen zijn bereids genomen,
zoodat men half Mei met de actie zal kunnen
aanvangen. Men kan zich voorstellen, dat hier
aan eenigen tijd van zeer intensieven arbeid is
vooraf gegaan, terwijl ook gedurende de actie,
tijdens welke 15.000 kinderen behandeld zullen
worden, alle hens aan dek zullen moeten blijven
om dit groote werk tot een goed einde te bren
gen. De kosten van deze massa-behandeling
bedragen circa 6000 gulden voor de geheele
jeugdige Rotterdamsche bevolking. De meer
bemiddelden zullen eenige vergoeding moeten
betalen Zij kunnen ook op de consultatiebureaux
komen op daarvoor vastgestelde tijden, of op
de spreekuren der huisartsen, met wie hierover
een nadere regeling getroffen wordt.
STATION DE HOVEN OPGEHEVEN.
Zondag 4 Mei zal het noodspoorwegsta-
tion „de Hoven" worden opgeheven. Sinds Vrij
dag rijden de treinen in alle richtingen van en
oaar het spoorwegstation Zulphen.
