Alleen met „Castella" vk reiniü ik grondig! Castella Opvoedende taak van de pers KORT NIEUWS Aspirin De Pier. Molens. Eigenaardigheden [SA ND AG S MEI 194T H'A'AEEEM'S DACBEAD' 3 i Goedewaagen ireekt de journalisten toe UTRECHT, 3 Mei. (ANP) Hedenmiddag ïs iii [bouw Tivoli le Utrecht een vergadering gehou- van het Verbond van Nederlandsche Journalis- ter gelegenheid van het afkondigen van het lurnalistenbesluit door het departement van Volks orlichting en Kunsten. De heer P. J van Megchelen, algemeen roorzitter van het Verbond van Neder landsche Journalisten (Pax Holland) De druk bezochte vergadering werd geopend door voorzitter van het Verbond, den heer P. J. van egchelen, die met een kort woord de aanwezigen »!kom heette, in hel bijzonder den secretaris-ge- ;raal van het departement van Volksvoorlichting Kunsten, dr. Goedewaagen, en eenige vertegen- oordigers van het Rijscommissariaat. .Us eerste spreker nam de secretaris-generaal m het departement van Volksvoorlichting en unsten, dr. T. Goedewaagen, het woord. Er is een zeer nauwe verwantschap tusschen ilksvoorlichting, opvoeding en onderwijs, aldus De liberale staat stelde het onderwijs onder mtrole van zijn organen en bracht ons volk op een :il van ontwikkeling, waardoor het met recht on- !T de hoogst beschaafde samenlevingen van Euro- i wordt gesteld. Een geheel anderen aanblik geeft is de volksvoorlichting. Haar drie voornaamste ganen, de radio, de film en de pers. ontwikkelden eh ten onzent in veel grooter vrijheid omdat de lerale staat van meening was, dat hier, waar het et ging om kinderen, maar om volwassenen, de aatscontrole en de staatsleiding tot een minimum oesten worden beperkt. De resultaten van deze rije" voorlichting zijn niet schitterend te noemen. De nieuwe staatsgedachte nu heeft ook zorg voor m volwassen mensch. Zij heeft den plicht, zich ik de voorlichting der volwassenen aan te trek- in en hen tegen slechte invloeden te beveiligen, dien zij dit niet zelf blijken te doen. Bij de pers heeft zich, vooral sinds 1933 een geest in negativisme uitgesproken en ook hier heeft negativisme een funeste werking gehad. De pers oudste onder de drie zusters, heeft in elk geval et getoond de wijste te zijn. Toen kwamen de lodlottige dagen van 1940 en kort daarna hebben ij toen den raad van voorlichting der Nederland se pers opgericht. In de tweede helft van 1940 ïtstond het Verbond van Ned. Journalisten als een 'isloten corporatie van allen, die schrijvend bij de >rs betrokken zijn. Het sluitstuk op de bemoeiingen an den raad van voorlichting, die het moge ier geconstateerd worden er allengs in geslaagd de Nederlandsche pers min of meer te magne- seeren, is het Journalistenbesluit dat den journa- st op een gansch ander niveau brengt, dan waarop vroeger verkeerde. Staatszorg voor de persvoorlichting beteekent, enals die bij radio en film het geval is geweest: e. het verwijderen van die elementen, die den ge raden ontwikkelingsgang tegenhouden, bewust of nbewust; 2de het losmaken en activeeren van die rachten, die bevorderlijk zijn voor de verheffing er Nederlandsche pers en tevens de concentratie gelijkrichting dier krachten op één doel. De lurnalist wordt een openbaar functionaris. Het is feitelijk onjuist te zeggen, dat de pers roeger vrij en thans gebonden is. Het gaat er al ien om, waaraan de pers gebonden is en waartoe ij vrij is, want de pers is altijd gebonden en vrij egelijk. Het Journalistenbesluit schept een andere ;ebondenheid en een andere vrijheid voor den rarnalist. Het bindt den journalist voor alles aan et welzijn van het volk, zooals dit door den Staat rettelijk en reglementair wordt geinterpreteerd. iet geeft den journalist de volle vrijheid om, elk p de wijze van zijn persoon, zijn confessie, zijn ge test en zijn plaatselijk milieu de nieuwe orde te ienen. De overheid wil door middel van het Journalis- mbesluit den journalist onder haar toezicht heb- en, hem leiding geven, hem voor misstappen be oeden. Maar op die basis van verantwoorde een- emmigheid en gelijkgerichtheid eischt zij van em, dat hij in rijke variatie zijn vrijheid aan den ag legt ten bate van de leidende volksche idee nzer dagen. Er is sinds de eerste besprekingen, die at oprichting van den raad van voorlichting leid en, ongeveer een jaar verstreken. In één jaar is iet kernvraagstuk niet meer: het derde rijk, maar: iiropa met het derde rijk als hartader. Onze pers leeft behoudens enkele hopelooze uitzonderin- en, die nu eenmaal iedere revolutie met hun dom- eid sieren dit begrepen en zal het in Mei 1942 og beter begrijpen, nu de Staat zich nog meer van abij met het perswezen zal gaan bezighouden, dan ot nu toe het geval was. Ten slotte betoogde dr. Goedewaagen, dat volks- 'oorlichting door radio, film en i.e. door de pers en opvoedkundige taak heeft. De nieuwe staatsgedachte zet de opvoeding ook ia den schooltijd nog voort door middel van de rolksvoorlichting. Een vrijwel onontgonnen terrein igt in Nederland hier nog voor ons. Wegen moeten TOrden gebaand, methoden üilgedacht, ervaringen lemaakt, experimenten opgezet.Alleen de hoofdidee staat vast: opvoedende voorlichting, die ons in zijn ipenbare meening verfrommeld volk weer recht en |Iad strijkt. In den geest van deze idee leze men lok het Journalistenbesluit. RICHTLIJNEN. De directeur van het Perswezen, de heer N. Oos- erbaan, gaf eenige algemeene richtlijnen, om den ournalist te helpen zijn taak te vervullen: 1 1. De bouw van het nieuwe Europa berust op de frije samenwerking van gelijkgerechtigde volks- iemeenschappen, staande onder de opperleiding Van Adolf Hitler, Führer aller Germanen. 2. Tot het bereiken van het groote doel: De bun deling van alle Germaansche krachten, wordt in lie Nederlandsche pers doorloopend actieve aan dacht geschonken aan de cultureclc. economische en militaire mogelijkheden, welke de aaneensluiting der Germaansche volken biedt. 3. Aan de geestelijke, zedelijke en matcricele ver- |lterking van ons eigen volksleven wordt voortdu rend gearbeid, aangezien alleen een sterk volk een sterke leiding kan aanvaarden. 4. Tegenover de bekrompen gescheidenheid der maatschappelijke klassen, de onnoodige toespitsing der godsdienstige verschillen en de pogingen tot in standhouding der partijschappen, stelle de pers steeds weer opnieuw de volkseenheidsgedachte, daarbij rekening houdende met de rijke verschei denheid van stam en streek. 5. Tot het Nederlandsche volk worden geacht te behooren, allen, die van Nederlandschen bloede zijn, doch ook zij alleen. 6. Aan de middelen tot het voorkomen of lenigen van den stoffelijken nood zal in de pers veel aan dacht moeten worden besteed. Gedacht wordt hier bij aan landwinning en ontginningswerkzaamheden, aan de propaganda voor den productieslag, aan de actie voor Winterhulp e. d. 7. Een beter begrip zij door de pers aangekweekt voor de positie van den bodembewerker, wiens ar beid de natie voedt. Ons raszuiver hoerendom is de belangrijkste drager der volksgemeenschap. 8. De door eenzijdige verstandaanbidding ont stane minachting voor den handenarbeid dient in de pers met kracht te worden bestreden. Eerbied voor den arbeid en afkeer van parasitair bestaan een ieder ingeprent. 9. De pers versterke door doeltreffende artikelen en verhalen bij de jeugd den zin voor orde, tucht en kameraadschap. 10 Wil de pers haar verantwoordelijke taak als mede-opvoedster des volks met vrucht kunnen uit oefenen, zoo zal zij, naast het vereischte zelfrespect den eerbied van iederen Nederlander moeten ver werven. Voorwaarde daartoe is. dat zij in hechte solidariteit en onwankelbare waarheidsliefde haar arbeid verricht, deloyale methoden uit haar midden bant en met vaste hand de openbare meening in de juiste richting helpt stuwen. De voorzitter van het Verbond, de heer P. J. van Megchelen, gaf een overzicht, van den inhoud van het Journalistenbesluit. Hij wees er o.a. op, dat door dit besluit een einde wordt gemaakt aan de beunhazerij in de journalistiek. Hij, die niet is toe gelaten als lid van het Verbond en zich toch jour nalist noemt, komt in aanraking met den straf rechter. Spreker gelooft, als voorzitter van het Verbond krachtig te zullen waken, dat de journalisten hun taak ernstig opnemen. Hij zal niemand lichtvaardig uitsluiten, doch hij zal evenmin aarzelen journalis ten, die door hun geschrijf getoond hebben vijan den van het volk te zijn. uit de beroepslijst te we ren. Ook zullen geen volksvreemde elementen toe gelaten worden. De journalist is dienaar van het volk en hij moet wel bedenken, dat een negatieve houding bijna even verderfelijk ig als onzettelijke misleiding. De journalist, die in dezen tijd bepaal de onderwerpen, welke van belang zijn voor de volksgemeenschap, stelselmatig uit zijn blad weert, is een vijand van het volk en voldoet niet aan de eischen, welke hem worden gesteld. Na deze plichten van den journalist behandelde spreker zijn rechten en de bescherming, welke hij volgens het nieuwe besluit geniet. De journalist werkt in de toekomst op schriftelijke arbeidsover eenkomst en een werkgever kan een journalist niet zonder meer ontslaan. Indien de journalisten hun beroep zorgvuldig uitoefenen en pogen volkomen open te staan voor den nieuwen tijd. behoeven zij i:ets te vreezen. De heer Larbuch. algemeen secretaris van het Verbond deelde mede. dat hem een belangrijk be drag door een vriend van de journalisten is ter be schikking gesteld, dat aldus moet worden besteed, dat de journalist zichzelf erkend ziet als een der dragers en beschermers van het groote cultureele volksbezit. Er zullen jaarlijks omstreeks Kerstmis drie prijzen van f 500 elk worden uitgekeerd aan die drie leden van het Verbond die in den zin van het Journalistenbesluit de beste journalistieke bij dragen hebben geleverd in het belang der volksge meenschap. De prijs zal den naam dr. Goedewaa gen prijs krijgen. De vergadering werd o.m. bijgewoond door ir. .•an der Vegte, raadadviseur en jhr. de Ranitz juri disch adviseur van het departement van volksvoor lichting en kunsten. Pressedezernent Janke. de heer Fetter. Wouter Hulsteyn. persadviseur van den secretaris-generaal van volksvoorlichting en kun sten, W. Goedhuys, vice-voorzitter van het Ver bond van Nederlandsche Journalisten en de leden van den raad van voorzichting Kars en Arts. Van 7 Mei a.s. af zullen ook in Den Haag [oedkoope zwemavonden voor den bij het N.V.V. aangesloten arbeider en zijn gezin door „Vreugde en Arbeid" worden georganiseerd. iuuS! (Adv. Ingez. Med.) Nederlandsche vliegtuigen bij luchtaanvallen. 's GRAVENHAGE, 3 Mei. Men deelt het A. N. P. van bevoegde zijde het volgende mede: Opmerkelijk is, dat in den laatsten tijd meermalen Nederlandsche vliegtuigen of Engelsche vliegtuigen met Nederlandsche bemanning tegen de bevolking van ons land gebruikt worden, zoodat Nederlandsche mannen, vrouwen en kinderen gedood of gewond worden door bommen uit vliegtuigen, die óf zelf de Nederlandsche kenteekenen dragen, óf Neder landsche bemanningen hebben. Dit is weerzinwek kend. Het toont aan hoe weinig gevoel - bij de Engelsche autoriteiten voor hun dusgenaamde bondgenooten bestaat, en hoe weinig kiesch zij hierbij Nederlanders tegen Nederlanders gebruiken: en het tooit eveneens aan, hoe wéinig gevoel bij de Nederlanders, die zich in Engelschen dienst hiertoe misbruiken laten, voor hun eigen volksgenooten is overgebleven. In dit verband vermelden wij tevens een officieel communique van de Duitsche weermacht, dat al dus luidt: „Bij gelegenheid van een Engelschen luchtaanval 's avonds 1 Mei j.l. door elf Bristol Blenheimmachines op Den Helder is met zekerheid kunnen worden vastgesteld, dat het leidende Brit- sche vliegtuig naast de Britsche ook het Neder landsche officieele kenteeken droeg. Bij dezen aan val, die zoodoende ook in hel teeken der Neder landsche kleuren stond, werden 6 Nederlanders gedood en 8 gewond, 4 huizen vernield en voorts nog verdere schade teweeggebracht. Een op 3 Mei 's morgens boven Nederlandsch gebied neergeschoten vliegtuig droeg het voormalige kenteeken van het Poolsche leger". AGENDA Heden: MAANDAG 5 MEI. Rembrandt Theater: „Operette" (geprolongeerd) 2.30, 6.30 en 8.45 uur. Palace: „Rakoczy-marsch", 2, 6.30 en 8.45 uur Luxor Theater: „Johannisfeuer", 2.30, 6.30 en 8.45 uur. Frans Hals Theater: „De groote Leugen", 2.30. 6.30 en 8.45 uur. Frans Hals Museum: Tentoonstelling van werken van leden van „Kunst Zij Ons Doel" 104 uur. DINSDAG 6 MEI. Stadsschouwburg, Wilsonsplein: Liederenavond Lore Fischer, 8 uur. Gemeentelijke Concertzaal: H.O.V.-concert, Beet hoven-cyclus. Groote Kerk: Orgelbespeling van 89 uur. Bioscooptheaters: Voorstellingen des middags en des avonds. Frans Hals Museum: Tentoonstelling van werken van leden van „Kunst Zij Ons Doel" 104 uur. De uit de 17de eeuw dateerende vischhal op het Lieve Vrouwe Kerkhof te Amers foort, verkeert in een dusdanigen desolaten toestand, dat restauratie dringend noodig is. (Foto Pax Holland) WILDE DIEREN OP DEN DAM TE AMSTERDAM? Het was een aparte reclame, welke door Winterhulp in de hoofdstad werd gemaakt in verband met de bloemencollecte. (Foto Pax Holland). (Het zal Woensdag 40 jaar gele den zijn dat de Pier te Scheve- ningen in gebruik werd gesteld.) Kijk. de Pier in Scheveningen Wordt ook straks al veertig jaar En ik moet haar lof bezingen, Dat verdient ze wel, nietwaar. Zij staat hoog boven de wormen Ook al noemt men haar een pier, Veertig jaren zee en stormen Gaven geen kwartier kwartier. Duizend poot aan 't pootjebaden Stond zij daar maar stoer en stug De pantoffelpromenade Van het Haagje op haar rug. Wie sinds veertig jaar geleden, Dag aan dag sinds het begin Zoo met voeten is getreden En nog staat, is een heldin. Ook al is ze vaak bezeten, 't Wandelhoofd hield 2e steeds frisch, Al kan geen ook beter weten Wat echt pierewaaien is. Met een innige vereering Wordt zij door den Haag vereerd Ieder zoekt met haar verkeering, En geen mensch acht dat verkeerd. Men neigt, reeknend naar haar normen Van veel drukte en vertier Een expressie te hervormen, Dood? nee, levend als een pier. Pier, nog lang zij je gegeven Pal te staan in zee en wind, En bedenk dan dat het leven Pas bij veertig echt begint. J. VAN SCHOONHOVEN Accountant en Belastingadviseur RECHTHUISSTRAAT 17 TELEFOON 22792 - HAARLEM (Adv. Ingez. Med.) Haarlem en zijn omgeving worden vaak en terecht! geprezen. De groote bekoring ligt in de verscheidenheid. Er zijn steden die dit of dat nog mooier hebben, maar wat de combinatie betreft kunnen wij toch met succes wedijveren. Wij heb ben in de stad niet alleen veel mooie oude. maar ook nieuwe bouwwerken die de bewondering af dwingen. In de omgeving vinden wij bosch. maar ook water, duin, strand, zee en polderland. Polderland wordt wel eens eentonig genoemd. Steden of dorpen die uitsluitend omgeven worden door weilanden lijden ook ongetwijfeld aan gelijk vormigheid, want overal is het gras groen en zijn de koeien meestal zwart en wit. Maar nu bij ons het polderlandschap slechts één van de vele ver scheidenheden is. komt zijn schoonheid hier nog meer tot haar recht. Wie genieten wil moet niet eens, maar vele keeren! liefst tegen het vallen van den avond, een wandeling door ons polderland maken. Bijvoorbeeld over den Oudenweg naar Spaarndam. langs de Zomervaart of langs het Zui- der Buiten Spaarne naar Schalkwijk. Aan Heemstedenaars is aan te bevelen de wan deling door de weilanden van de haven naar het ijsclubterrein aan de Wagnerkade. De molens behooren bij het Polderland. Wil men de schoonheid daarvan bewaren, dan moet men ook de molen sparen. In het bijzonder ook in Haarlem's omgeving, die in den loop der tijden veel molens armer geworden is. Niet alleen industrie-, maar ook watermolens. Een kleine halve eeuw geleden werd de stad als het ware omgeven door een krans van watermolens. Oude Haarlem mers herinneren zich ongetwijfeld nog den molen op de platas waar nu de Kathedraal aan de Leid- sche vaart staat. Verder ook de molens aan de Zo mervaart, die daar niet minder schilderachtig ge legen waren. Evenzoo een molen aan den Ouden weg. (Het onderstuk zonder kap en wieken dat daar behouden is, kan geen versiering van het landschap meer heeten) zoo zouden wij kunnen doorgaan. Doordat de stadsbebouwing steeds verder voort schreed zijn in Haarlem vrijwel alle polders opge heven. Daardoor verviel ook het bestaansrecht der molens. De een na de andere sneuvelde. Gelukkig hebben wij enkele watermolens over gehouden. Een iuweeltje is die nabij de L'ede. op den weg naar Penningsveer. die bij voorkeur door schilders en fotografen als obiect gekozen wordt Maar de molen aan den Ouden weg nabij de Mooie Hel te Spaarndam doet maar weinig voor hem onder. De watermolen aan den Amsterdam sehen weg is, wat zijn omgeving betreft, wat in de verdrukking gekomen. Een stukje rust temidden van de verkeersdrukte. Het eenvoudige molentje bij de van Dortstraat nabij de Kleverlaan doet het in zijn omgeving nog wel aardig, maar het is jammer dat de wieken niet meer kunnen draaien. Hetzelfde is te zeggen van het molentje bij „Groenendaal" te Heemstede. In de vereeniging „de Hollandsche Molen" heb ben wij een organisatie die er naar streeft zooveel mogelijk molens in stand te houden. Dit streven verdient den steun van allen in onze omgeving. Niet alleen is het aantal watermolens hier sterk verminderd, maar ook vele industriemo lens zijn afgebroken. Dat „de Adriaan" door het vuur verteerd is. weet elk. Minder bekend is, dat ook de korenmolen aan de Glip te Heemstede zijn sieraad, namelijk zijn wieken, verloren heeft, waar door het eigenlijk geen molen meer is. Onlangs is ook de doodsklok geluid over den korenmolen te Hoofddorp. De houtzaagmolen aan het Zuider Buiten Spaarne is gelukkig eigendom van bovengenoemde vereeni ging. Als die dus niet door brand of ander geweld vernield wordt, zal hij voor het nageslacht be- waai-d blijven. VAN T. H. P. C. OVERWINT D. W. R. Tpt besluit van het winterseizoen hielden de beide zweinvereenigingen H. P. C. en D. W. R. een wed strijd in het bridge-spel in café-restaurant „Cen traal" alhier. Door beide partijen werd met 5 pa ren deelgenomen. Het resultaat, van dezen wedstrijd was dat H.P.C. winnaar werd met een totaal van 10270 punten tegen D.W.R. 8330 punten. Het beste paar was dat van S. Vermeer en S. de Vries met een totaal van 2790 punten, van D.W.R. Bij H.P.C werden de meeste punten behaald door het paar H. Leyenaar-mej. E. Kloots. d.w.z. 2760 punten. Na afloop maakte de leider de heer A. J. B. van Huissteden den uitslag bekend. Alleen Castella tandpasta bevat het Perldon, dat met duizenden schuim» belletjes de kleinste hoeken van het gebit reinigt. schuimende TANDPASTA 35 CT. PER TUBE Weer zoo'n goed o^ooelm^n-product! (Adv. Ingez. Med.) in Haarlem en omgeving. Het orgel in de St. Bavo is ruim 200 jaar oud. Dit mooie instrument, dat terecht een wereldver maardheid verworven heeft, is evenwel niet Haar lem's oudste orgel. Dat staat in de Nieuwe kerk. Vroeger heeft dit orgel dat in 1523 gebouwd is, ook in de Groote Kerk gestaan, maar ongeveer 150 jaar geleden is het naar de Nieuwe kerk overge bracht. Daar doet het nog altijd goeden dienst. Wie de maker was is onbekend. Het was aange bracht in den Zuiderzijbeuk der kerk, doch in 1668 werd het onder leiding en toezicht van den stads bouwmeester J. de Bray tegen den muur schuin achter den preekstoel geplaatst, bij welke gelegen heid het verfraaid en met schilder- en beeldhouw- erk versierd werd. Zeventig jaar bleef het daar trouw den dienst vervullen, die er van gcëischt werd; toen werd 't op non actief gesteld: men had immers een zooveel grooter en beter instrument gekregen! Ilel mooie orgel in de Nieuwe kerk. (Foto de Haas) Initussehen, tot onbruikbaraheid was het niet veroordeeld. Men zocht er een bestemming voor, te meer, toen bleek, dat in den loop der jaren de staat waarin het verkeerde, er niet beter op werd. Allan spreekt zelfs van „bederf en verval", waar toe het geraakte en hij voegt er aan toe, dat dit te meer te bejammeren viel, omdat het naar het oordeel van deskundigen „een werk van waarde en aanbelang" was. En zie nu in 1791 een paar be langstellende gemeenteleden van de Ned. Herv. Gemeente een deftigen brief aan de toenmalige Kamer van Burgemesteren schrijven met verzoek om. geheel en al buiten eenige kosten van stads wege het oude orgel uit de Groote Kerk te mogen verplaatsen naar de Nieuwe Kerk, voor de uitvoe ring van welk werk de adressanten zich zelf in bescheidenheid aanbevolen hielden. Het waren de heeren Mr. G. van Aalst Schouten en J. L. Augustini en dat baatzucht allerminst de drijfveer van hun wenschen was bleek wel uit het aanbod van laatstgenoemden heer, het orgel voor een zeker aantal jaren onder zijn opzicht te houden en het des Zondags te bespelen zonder op eenige belooning aanspraak te maken. Inderdaad heeft Augustini trouw aan zijn gegeven woord het orgel na de ver plaatsing gedurende zestien jaar zonder eenige ver goeding bespeeld. Het stadsbestuur beschikte gunstig op het ver zoek en in Maart 1792 werd een begin met de ver plaatsing gemaakt. Het werk werd uitgevoerd door den orgelmaker H. H. Hess uit Gouda, die zich op loffelijke wijze van zijn taak kweet, het orgel naar de Nieuwe Kerk overbracht en het verbeterde, waarna het op den laatsten Zondag van October tot godsdienstig gebruik werd ingewijd door Ds. A. Rutgers. Iedereen zal begrijpen dat het verplaatsen van een orgel dat uit 1523 dateerde, geen geringe eischen stelde. Front en kas moesten in overeen stemming worden gemaakt met de nieuwe omge ving. Bovendien stelde de verbeterde techniek van den orgelbouw diverse zaken aan de orde, zoodat heel wat aan de registratuur wijzigde. Sindsdien heeft het oude orgel in de Nieuwe Kerk zijn dienst trouw vervuld. In 1856 had een nieuwe herstelling en verbetering door den orgelmaker J. Knipscheer te Amsterdam plaats onder toezich van den toenmalige organist den heer C. Hüne. 1-Iet orgel van 1523 (dat trouwens als in 1535 door zekeren Allart Claesz gerevideerd werd) heeft in den loop der eeuwen dus geheel wat in- en uitwendige veranderingen ondergaan. Dat het niettemin de her innering bewaart aan een tijd. die langer dan vier eeuwen achter ons ligt, pleit voor zijn soliditeit De zestiende-eeuwsche kerkmeesteren hebbben hun vertrouwen in den helaas onbekenden meest** orgelbouwer wèl gesteldl

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1941 | | pagina 5