Irak wijst bemiddeling af.
Stalin premier der
Sovjet Unie.
De rantsoeneering van levensmiddelen
Zweden.
in
WOENSDAG 7 MEI 1941
H A A K L" E M'S D A' G E E A D
5
Van verdragsrechten wordt
geen afstand gedaan.
Naar te Beiroet blijkens een D.N.B.-be-
rioht uit Bagdad verluidt, heeft de Iraksche
regeering een poging om in het Iraksch-En-
gelsche conflïcht tot een compromis te komen
van de hand gewezen en blijft zij staan op
haar bij verdrag bepaalde rechten.
Stefani meldt: Volgens berichten uit onderschei
dene bron is het vliegveld Habbanyah in Irak on
bruikbaar geworden, doch de Iraksche troepen
kunnen de Engelsche niet aanvallen, aangezien het
terrein omgeven is met prikkeldraad dat onder
hoogspanning staat. De Iraksche vliegers bombar
deeren 't terrein, hopende de electrisohe centrale te
raken, welke onder den grond is gebouwd. De
geestdrift en de moed der Iraksche vliegers gaat
elke lofuiting te boven. De eerste militaire succes
sen hebben het moreel versterkt. Uit Teheran
wordt vernomen dat de openbare meening in Iran
met groote sympathie de poging van het Iraksche
volk volgt om zich te bevrijden van het Engel
sche juk.
SPOORWEGSTATION
BEZET.
De Iraksche politie-strijdkrachten hebben, naar
uit Bagdad verluidt, het versterkte spoorwegsta
tion Dekissioer bij Samara bezet en het daar lig
gende Engelsche garnizoen ontwapend en gevan
gen genomen. Het radiostation is overgenomen.
Te Basra zijn nog geen ernstige gevechten gele
verd. De Iraksohe bevolking heeft het besluit van
de regeering zich tegen de Engelsche onderdruk
kingsmaatregelen te verweren met geestdrift ont
vangen. De verduistering van Bagdad is geheel ten
uitvoer gelegd en overal heerscht orde en rust.
Eenige Engelschen die gepoogd hadden uit Bag
dad te vluchten zijn door de bevolking aan de po
litie overgeleverd.
Een D.N.B. berioht uit Ankara meldt dat de
Iraksche regeering verklaard heeft besloten te zijn
de woonwijken van de Britsche onderdanen te bom
bardeeren, als Bagdad met bommen bewerkt wordt,
Deze verklaring is bedoeld als antwoord op het
Britsche dreigement in den vorm van vlugschriften
uit vliegtuigen, dat de openbare gebouwen van de
hoofdstad gebombardeerd zullen worden, indien de
Iraksche troepen in hun tegenstand volharden.
De Iraksche regeering heeft aan alle diploma
tieke missies te Bagdad een memorandum doen
toekomen over het bombardement op de open stad
Fauloecha en dat van het militaire ziekenhuis van
Al Rasjid.
Het Iraksche opperbevel heeft de troepen be
volen spaarzaam met de munitie om te gaan, daar
er geen gelegenheid is om de voorraden aan te
vullen.
In dit bevel wordt verklaard dat Engeland al
In anderhalf jaar geen munitie meer heeft gele
verd. zulks in tegenstelling met beloften, die bij
verdrag bekrachtigd ziin. De leveringstermijnen
ïijn met opzet uitgesteld.
DE OLIEBRONNEN VAN
MOSOEL.
„Wij zijn er in Duitschland ver van af de betee
ken is van de petroleum van Mosoel te overschat
ten".
Deze opvatting uitte men gisteravond van des
kundige zijde ten overstaan van persvertegenwoor
digers, aldus meldt het D.N.B. uit Berlijn, Men
voegde hieraan evenwel toe dat de olie van Irak
bijzonder gunstig gelegen is en wel voor de voor
ziening van de Britsohe vloot in de Middelland-
sche Zee als ook voor de Engelsche troepen in den
Levant, waar bijv. de strijdkrachten van generaal
Wavell tot dusverre van Iraksche petroleum zijn
voorzien. De petroleumpolitiek van Mosoel, zoo
verklaarde men voorts, ging tot nog toe door voor
het „succesnummervan de Britsche politiek in
voor Azië. Deze politiek bezwijkt thans. Door de
gebeurtenissen in Irak wordt Engeland niet slechts
bedreigd met het verlies van een „benzinestation
in de Middellandsche Zee", daarenboven kan het
nog zijn Voor-Aziatische landbrug naar Britsch-
Tndië en een waardevolle flankstelling bij het
Suezkanaal verliezen. Lawrence's beroemde „op
stand in de woestijn" beleeft thans in Irak een
nieuwe druk, maar met tegengestelde voorteeke-
De verliezen der Engelsche
scheepvaart.
Britsche regeering treft noodmaatregelen.
Het A.N.P. meldt: Terwijl Engeland door de be
noeming van een nieuwen scheepvaartminister de
openbare meening krampachtig hoopt te doordrin
gen van de hoop op verbetering in zijn scheep
vaartpositie, neemt de vernietiging van Engelsche
tonnage gestadig toe. Op 3 Mei kon het Duitsche
veermachtsbericht meedeelen dat de vernietiging
der Engelsche koopvaardijvloot door de Duitsche
marine en het luchtwapen in April in snel tempo
was voortgezet, waarbij de resultaten van Febru-
eri en Maart nog met 700.000 b.r.t. elk overtroffen
werden. Met de vernietiging van 1.000.211 b.r.t.
Engelsche of voor Engeland varende scheepsruimte
bedroegen de totale verliezen aan Engelsche koop-
vaardijtonnage sinds het begin van den oorlog
10.917.211 b.r.t. Het kan daarom geen verbazing
wekken dat de hulpkreten van Churchill en zijn
ministers om spoedige scheepsleveringen uit de
Ver. Staten steeds dringender worden, hoewel van
Amerikaansche zijde herhaaldelijk is meegedeeld
dat leveranties van schepen krachtens de wet tot
hulpverleening aan Engeland op zijn vroegst in
1942 mogelijk zullen zijn. Inmiddels probeert En
geland door even bedenkelijke als wanhopige nood
maatregelen aan het gebrek aan scheepsruimte het
hoofd te bieden.
Zoo heeft het Ministerie van Scheepvaart, volgens
een bericht uit Londen, bepaald dat voortaan een
overlading van de koopvaardijschepen is toegestaan.
Zelfs mag er lading geplaatst worden op de dekken,
mits de zeewaardigheid van de schepen geen ge
vaar loopt, hetgeen een zeer rekbaar begrip is.
Meer dan de helft van de Engelsche werven is
op het oogenblik buiten bedrijf gesteld. Dit zou be-
teekenen dat de Engelsche scheepsbouw in 1941
hoogstens nog de helft der capaciteit van het vorige
jaar bereikt. De Britsche werven zouden dus in
het beste geval per jaar, 600.000 tot 700.000 ton
kunnen bouwen, hetgeen veel minder is dan wat per
•oaand tot zinken gebracht wordt.
Aardbeving in Mandsjoekwo.
Bij instorting 25 dooden.
HSTNKING. 6 Mei. In het noorden van
Mandsjoekwo is heden, in den vroegen ochtend,
een aardbeving gevoeld, welker middelpunt in een
streek 370 K.M. ten Noord-Noordoosten van Char-
bïn vermoed wordt of in de streek van Hoelan ten
noorden van Charbin. Berichten uit Charbin mel
den dat 25 personen bij de instorting van een steen
fabriek te Soeihoea in de provincie Hailoengkiang
om het leven gekomen zijn. In dezelfde stad wer
den bovendien nog acht personen gedood en een
groot aantal ernstig gewond. Vele huizen werden
verwoest, o.a. het Hogoeshin hotel te Soeihoea.
(D.N.B.)
Italiaansch
weermachtsbericht
Poging tot verbreking van
de omsingeling van
Tobroek mislukt.
Eilanden in de Egeïsche Zee bezet.
ROME, 6 Mei i Stefani) Weermachtsbericht
no. 335 luidt ais volgt:
„Een tweede Engelsche poging om de omsin
geling van Tobroek te forceersn is mislukt,
dank bij de onmiddellijke afweer van de dap
pere Italiaansch-Duitsche troepen die den vijand
zeer zware verliezen hebben toegebracht.
Aan het front van Solloem zijn aanvallen van
vijandelijke tanks afgeslagen.
Italiaansche en Duitsche formaties vliegtuigen
hebben herhaalde malen de stellingen en de
haven van Tobroek gebombardeerd, waar een
schip van groote tonnage getroffen is.
De vijand heeft luchtaanvallen gedaan op
eenige plaatsjes in Cyrenaïca, waar eenige
schade werd aangericht.
In de Egeïsche Zee hebben wij de eilanden
Amorgo, Anafe. Nios, Tega. Naxos en Paros be
zet in de groep der Cycladen.
In Oost-Afrika, in den sector van Amba Alagi
druk van den vijand, waaraan onze troepen dap
per weerstand bieden."
In een verlaten Engelsch tentenkamp in
Thessalië wordt de Duitsche oorlogsvlag
geheschen.
(Foto Weltbild—Pax Holland)
Lagerliuisdebat over den strijd in
het Midden Oosten.
Kwestie van vertrouwen zal gesteld worden.
Met betrekking tot de komende debatten in
het Engelsche Lagerhuis meldt Reuter's parle
mentaire correspondent het volgende:
Het Lagerhuis zal in zijn beide volgende bij
eenkomsten en het Hoogerhuis in zijn komende
bijeenkomst een regeeringsontwerp behandelen,
waarin instemming verlangd wordt met de re-
geeringspolitiek ten aanzien van de aan Grie
kenland verleende hulp en de kwestie van -;r-
trouwen gesteld wordt over de vraag of de ope
raties der strijdkrachten van het Britsche Rijk
in het Midden-Oosten en op de andere oorlogs
terreinen door de regeering met alle mogelijke
energie zullen worden voortgezet. De minister
van Buitenlandsche Zaken Anthony Eden zal
de debatten openen. De eenige woordvoerders der
regeering zullen waarschijnlijk majoor Attlee en
Churchill zijn. Hore Belisha en Oliver Stan
ley, de twee vroegere ministers van Oorlog, ho
pen het woord te nemen evenals wellicht ook
Lloyd George.
Menzies' reis naar de Ver. Staten.
Onderhoud met Roosevelt en Huil.
WASHINGTON. 6 Mei. De Australische mi
nister-president, Menzies, wordt heden met het
clippervliegtuig uit Lissabon in New-York ver
wacht. Hij zal zich terstond naar Canada bege
ven en Donderdag zal hij naar Washington
reizen om met president Roosevelt, Cordell Huil
en andere leden der regeering besprekingen te
voeren. (A.N.P.)
OPVOLGER VAN WELLINGTON KOO IN
VICHY.
Als vervanger van den Chineeschen ambas
sadeur te Vichy. Wellington Koo. die naar Lon
den verplaatst is, is de Lot dusver in Parijs ver
toevende Chineesche zaakgelastigde te Vichy
aangekomen. Naar men verneemt, wordt de
nieuwe ambassadeur van China, Wey Kad Bing.
binnenkort te Vichy verwacht. De echtgenoote
van Wellington Koo is Zaterdag via Lissabon
naar de Ver. Staten vertrokken.
De oorlog ter zee,
BERLIJN, 6 Mei (D.N.B.) De systemati
sche controle op de Britsche kustwateren door
Duitsche gevechtsvliegtuigen heeft, naar het
D.N.B. verneemt, tot gevolg gehad, dat het
scheepvaartverkeer op deze routes in de laatste
weken meer en meer naar den nacht werd ver
schoven. In den nacht van 5 op 6 Mei werden
slechts afzonderlijke kleine vaartuigen waarge
nomen. Voor Lowestoft werd een patrouille
vaartuig van ongeveer 2000 b.r.t. en voor Great
Yarmouth een kustvaarder van 8000 b.r.t. tot
zinken gebracht. Een ander koopvaardijschip
van 1800 b.r.t. werd voor Aldebourgh door
bomtreffers op den scheepswand beschadigd.
Een Britsche bommenwerper van het type Evis-
tol-Blenheim werd in denzelfden nacht door
luchtdoelartillerie neergeschoten, toen het een
poging ondernam haveninstallaties aan de Ne-
derlandsche kust aan te vallen.
BRITSCHE KRUISER BESCHADIGD.
BERLIJN, 6 Mei 'D.N.B.) In de Baai van
Soeda op het eiland Kreta is Maandagmiddag
een Britsche kruiser van 10.000 ton door Duit
sche bommen zwaar beschadigd. Een bomtreffer
scheurde den zijkant van het schip open. Tevens
is een groot tankschip tot zinken gebracht en
eau ander tankschip midscheeps beschadigd.
In de plaats van Molotof.
Uit Moskou verneemt het D.N.B.:
In de laatste uitzending van nieuwsberichten
van de Moskousche radio is een decreet van het
presidium van den Oppersten Sovjet der
USSR voorgelezen. De voorzitter van den raad
van volkscommissarissen der USSR. Molotof,
wordt met het oog op zijn herhaalde verkla
ringen dat de vervulling van de plichten als
voorzitter van den raad van volkscommissa
rissen gecombineerd met de uitoefening van
het ambt van volkscommissaris van Buiten
landsche Zaken hem zwaar valt op zijn wensch
ontheven van .zijn eerstgenoemde taak.
Door een tweede decreet van genoemd pre
sidium wordt Stalin tot opvolger van Molotof
benoemd.
Een derde decreet benoemt Molotof tot
plaatsvervangend premier.
Rede van rijksminister Frick.
BERLIJN, 6 Mei (A.N.P.) Bij de installatie van
den door den Fiihrer benoemden nieuwen Ober-
prasident der provincie Hannover heeft rijksmi
nister dr. Frick een redevoering uitgesproken, waar
in hij o.m. een duidelijke uiteenzetting gaf van het
onderscheid, dat gemaakt moet worden tusschen de
handhaving van het centrale gezag en het ondanks
alle streven nog steeds aanwezige en schadelijke
centralisme. Centralisme, aldus spr., is de ver-
eeniging van richting aangevende en uitvoerende
activiteit in één hand in gevallen, waarin deze ver-
eeniging om redenen van rationeel werken uit den
booze geacht moet worden. Het centralisme moet
vaak geweten worden aan den in het wezen van
het Duitsche karakter liggenden drang om aan
vaarde plichten tot het uiterste zelf ten uitvoer te
leggen en daarbij met alle grondigheid tot in de
kleinste details af te dalen, hetgeen in groot ver
band gezien hierop neerkomt, dat men de taak van
de instanties, die volgens een evenwichtige orde in
rang opvolgen en die met de uitvoering belast zijn,
aan zich trekt. Hoe zeer deze houding, welke in
dezen fundamenteeelen trek van den Duitschen aard
lot uitdrukking komt, van een ethisch standpunt
gezien, gewaardeerd moet worden, bij bestuurs-
arbeid, die betrekking heeft op groote ruimten, moet
zij het doel van den leidersstaat voorbij schieten en
zeer ernstige vex-keerde effecten teweegbrengen.
Benadeeling van het souvereine overzicht, af
sterving van de onder de verantwoordelijke in
stantie ressorteerende ki-achten, verstoring van het
verloop van den organisatorisch gewilden bestuurs
arbeid, miskenning van het gezonde eigen leven der
vei-schillende landschapsdeelen van het bestuurs-
district moeten de rechtstreeksche gevolgen zijn.
Verdere gevolgen zijn onderbreking en ver
lamming van den tot in de laatste uitloopers
van het bestuur berekenden weg. dien de beve
len moeten afleggen en daarmede van het mid
del. dat het centrale gezag in den leidersstaat
noodig heeft om zijn doeleinden te bereiken.
Duidelijk en ondubbelzinnig moet derhalve het
devies luiden: sterk centraal gezag maar ver
mindering van het overbodige en schadelijke
centralisme.
Daarmede zijn ook reeds de gevolgtrekkingen
omschreven, die voortvloeien uit het kenmerk,
dat ik voor de positie van den ober-preasident
naar voren heb gebracht: beperking tot
leidend en richting gevend optreden
tot behoud van de leiderspositie, die het vrije
overzicht vereischt, d.w.z. afzien van de uit
voering van loopende bestuurszaken. Het daarin
tot uitdrukkiug komende. beginsel^Tcan vooral
in oorlogstijden, niet hoog genoeg aangeslagen
worden. Immers juist in oorlogstijd komt het
er op aan, om bij een verminderde hoeveelheid
personeel en een vergroote taak in het bestuur
het maximum aan arbeidersprestatie uit ieder
individu te halen. Het is een onvoorwaardelijke
voorwaarde voor een tot aan de limiet van het
mogelijke opgevoerde arbeidseconomische uit
buiting van krachten, dat ieder individu tot aan
de limiet van zijn belastingcapaciteit aan het
werk wordt gesteld voor de taak, die hem toe
valt. Alleen dan wordt rekening gehouden met
den psychologischen eisch, dat voor een opge
voerde arbeidscapaciteit noodzakelijk is, dat
men het verantwoordelijkheidsbewustzijn vrij
laat en voldoening in den arbeid doet ontstaan.
Na de bezetting van Griekenland.
Neuwe steunpunten voor de Duitsche
luchtmacht.
Het A.N.P. meldt: Nu Griekenland geheel bezet
is, heeft het Duitsche luchtwapen in het Ooste
lijk deel van de Middellandsche Zee nieuwe belang
rijke steunpunten voor zijn verdere acties verkregen
Op den Peloponnesus vooral op het Zuidelijk deel
van het schiereiland, zijn de geografische voor
waarden voor de acties van formaties van het lucht
wapen buitengewoon gunstig. Men kan aannemen
dat de krachtige acties, waarmede het Duitsche
luchtwapen reeds tijdens den Balkan-veldtocht den
opmarsch van het leger ondersteunde, in de aller
naaste toekomst voortgezet zullen wroden. Opmer
kelijk hierbij is het feit dat voor het optreden
van deze formaties de afstand naar Noord-Afrika
aanzienlijk korter- is geworden. Voor het ingrijpen
den strijd om Tobroek is bijv. de afstana van
1000 kilometer, gerekend vanaf Sicilië, gedaald
tot 550 K.M.
Naar RICHE FOTO ART
voor een BETERE FOTO
voor Uw persoonsbewijs
169 GROOTE HOUTSTRAAT HAARLEM
(Adv. IngezMed.)
AAN DEN VOET VAN DEN VESUVIUS. Duit
sche soldaten beschouwen den geheinizinnigen
berg.
(Foto Weltbild—Pax Holland)
De voedselsituatie is goed, maar veel hangt af
van den komenden oogst.
Vleesch- en koffiedistributie
baren de meeste zorg.
(Van onzen correspondent te Stockholm.)
Het is al weer een week of wat geleden dat in
de krant de eerste foto stond van een ploegen
den boer de eerste foto van dit jaar dan, want
telkenjare komt er zoo omstreeks het begin van
April ter opmontering van de in sneeuw en kou
verkniesde Stockholmers dat plaatje van paar
den met lentezon ln de blonde manen en glim-
menden grond en 'n rustig voortschrijdenden
boer, waarvan je weet dat hij van „bezuiden den
grooten weg" is. Dat is de straatweg van Mal-
mö naar Ystad en daar bezuiden ligt die gebe
nedijde, welige hoek van Schonen, waar de
grond beter is dan ergens elders in dit lage land
en waar met milde winden over Sont en Oostzee
't voorjaar 't eerst komt op zijn jaarlijkschen
tocht naar het Noorden.
Het is, zooals gezegd al een paar weken ge
leden dat daar in 't verre Zuiden het ploegen
begon, maar hier een nacht met den sneltrein
Noordwaarts ligt, nog overal sneeuw op de vel
den en in de bosschen en na een dag van zon en
dooi en lekker lenteweer brengt vaak de avond
weer 'n paar graden vorst en nieuwe sneeuw-
buitjes, als of we nu de laatste vijf maanden
nóg niet genoeg sneeuw hadden gehad. Dat is
zoo elk jaar ongeveer hetzelfde liedje: elk voor
jaar weer komen er dagen dat de winter weer
keert nadat je al zoo sterk de lente had gevoeld,
geproefd, geroken, elk jaar duurt de nawinter
lang, té lang voor den naar bloemen en koeste
rende warmte snakkenden Noorderling. Maar dit
jaar duurt hij véél te lang: al zijn de wilgen
reeds met katjes-paarlen beregen en al hangt er
weer dat bleek violette waas van goede belofte
over de sneeuwwit glanzende berken, toch zit de
vorst nog een meter of anderhalf in den grond,
zoodat er hier en overal elders in Midden-Zwe
den nog niet aan ploegen gedacht kan worden.
Daarmee is men nu al veertien dagen ten
achter bij het vorige jaar, toen het toch ook
een heel late lente was. En als de boeren niet
in him lange samen-leven met zon en regen en
grond geleerd hadden, af te wachten en veel
over te laten aan de goede machten van aarde
en hemel, zouden zij zich reeds nu ernstig onge
rust maken. Want hoe later het voorjaar komt,
hoe later het groeiproces beginnen kan, des te
kleiner wordt de weerstand van 't gewas tegen
slechte weersinvloeden en des te kleiner ook de
kans op een goeden oogst.
Graan aan Finland uitgeleend.
En juist dit jaar heeft Zweden, in veel ster
ker mate dan in lang het geval is geweest, een
goeden oogst noodig. Verleden jaar was de oogst
tengevolge van het late, natte voorjaar en den
veel te drogen zomer over het algemeen slecht en
het jaar daarvoor was hij ook al erg middelmatig.
Bij het opmaken van de plannen voor de voedsel
voorziening die in groote lijnen al geruimen
tijd voor September 1939 waren vastgesteld
is men er echter van uitgegaan dat de mogelijk
heid van drie opeenvolgende slechte oogsten
practisch verwaarloosd kan worden, omdat zaai
goed en akkergrond de laatste decennia zulke
verbeteringen hebben ondergaan dat volgens
de deskundigen de kans op twee slechte oogsten
achter elkaar al vrij gering was. Valt de oogst
nu weer tegen, dan beteekent dit naar alle waar
schijnlijkheid dat de plannen voor de voedsel
voorziening ingrijpend gewijzigd en de rantsoe
nen van verschillende levensmiddelen inge
krompen moeten worden. Voorloopig hoeft dat,
onvoorziene omstandigheden voorbehouden, ech
ter nog niet en voorloopig is de voedselvoorzie
ning nog goed, nog zoo goed zelfs, dat er bijvoor
beeld suiker en peulvruchten naar Noorwegen
geëxporteerd konden worden en spek en graan
en grondstoffen voor margarine naar Finland,
dat bovendien tot November een tachtigduizend
ton broodgraan uit de Zweedsche graanreserve
te leen gekregen heeft.
In deze beide buurlanden heeft de voedsel
voorziening te kampen .met vraagstukken, die
men in Zweden niet kent. maar 't Zweedsche
volk acht het zijn broederplicht te helpen voor
zoover dat mogelijk is en daarom wekt het
niet alleen algemeene instemming dat ook van
gedistribueerde levensmiddelen partijen naar
de buurlanden gezonden worden, maar wordt er
tevens van verschillende zijden in pers en par
lement op aangedrongen, op grootere schaal der
gelijke hulp aan de Finnen en de Noren te ver-
leenen ook al zouden daartoe de rantsoenen
van de Zweden verminderd moeten worden.
Trouwens, een eenigen tijd geleden door het
Roode Kruis georganiseerde inzameling van
suiker voor zieken, kinderen en noodlijdenden in
Finland en Noorwegen heeft tot resultaat ge
had dat niet minder dan 800.000 weekrantsoe-
nen suiker zijn afgestaan.
De beste kant van den
landbouwsteun.
Dat de voedselvoorziening zoo goed is als zij
is. hebben de Zweden uit den aard der zaak in
belangrijke mate te danken aan 't feit. dat hun
land tot dusver buiten den oorlog gebleven is.
Toch zou de situatie heel wat minder gunstig en
zelfs regelrecht ongunstig zijn, wanneer er niet
reeds sedert 1930 hard en doelbewust aan was
gewerkt om zooveel mogelijk in de eigen behoef
ten aan levensmiddelen te voorzien en wanneer
niet bovendien in de laatste twee jaren voor de
oorlog uitbrak aanzienlijke „oorlogsvoorraden"
van allerlei waren, o.a. van kunstmest en van
grondstoffen voor de fabricage van krachtvoer,
waren geïmporteerd en opgeslagen. Dat eerstge
noemde streven hield natuurlijk aanvankelijk,
in tegenstelling tot het laatstgenoemde, geen ver
band met de kans op oorlog. Het was de noodza
kelijke consequentie van allerlei maatregelen die
toen genomen moesten worden om de boeren
door de crisis heen te helpen, maatregelen die
eerst als een noodzakelijk kwaad werden be
schouwd, maar die er dan toch toe geleid heb
ben dat Zweden in weinige jaren van graan-im-
porteerend land een graan-exporteerend land
werd (zij het ook met behulp van export-pre
mies) en dat het nu. na twee jaren van
slechten oogst, nog een. inmiddels door import
verdubbelde, reserve overhoudt van ruim 100.090
ton broodgraan.
Van boter had Zweden de laatste jaren een
zoodanig export-overschot dat de consumptie
lang- niet zoo sterk ingekrompen behoefde te
worden als de productie ten gevolge van de
schaarschte aan zoowel inheemsch als
uitheemsch veevoeder daalde, al moet
hierbij aange teekend worden, dat de
margarineproductie, dank zij de bijtijds
ingeslagen voorraden van grondstoffen, den
afgeloopen winter in vrij grooten omvang voort
kon gaan. iets wat volgens de berekeningen ook
den volgenden winter het geval zal kunnen zijn.
De varkensstapel. die zoowat twee millioen
stuks telde, zoolang er vrijelijk maïs ge
ïmporteerd kon worden, moet geleidelijk tot
circa 1,300.000 stuks ingekrompen worden, van
den rundveestapel is tot nog toe gemiddeld ze
ven procent meer geslacht dan normaal, maar
de schaarschte aan veevoer, die hiervan de
oorzaak was, blijkt toch nogal mee te vallen want
de deskundigen hadden een reductie met tien
procent noodig geacht en de slachtingen zijn,
nu het voorjaar komt, eerder teruggeloopen. dan
men had berekend, hetgeen tengevolge had. dat
Zweden ook eerder hun vleeschdistributie heb
ben gekregen dan zij verwacht hadden.
Daarmee is de levenmiddelendistrlbutie waar
schijnlijk compleet: alleen melk, magere kaas,
eieren idie Zweden zoo noodig uit Denemarken
kan krijgen, dat o.a. om Zweedsch hout verlegen
zit), visch. peulvruchten, groenten en aard
appelen zijn, van de belangrijke levensmidde
len, nog niet op den bon en zij zullen, met uit
zondering van melk, ook wel niet gerantsoeneerd
behoeven te worden, terwijl de autoriteiten goe
de hoop hebben dat zij de voor andere levens
middelen vastgestelde rantsoenen niet zullen
hoeven te verlagen. Niet alleen zijn die rant
soenen opzettelijk een beetje aan den lagen kant
vastgesteld, maar er wordt ook op een uitbrei
ding van de productie van verschillende land
bouwproducten gerekend: door aanlokkelijke
prijzen te garandeeren en door voorlichting te
geven verwacht men tot een uitbreiding van den
verbouw van broodgraan en van verschillende
andere gewassen, o.a. lijnzaad en voederwikke,
te komen. En die uitbreiding kan er komen, want
men beschikt over voldoende voorraden van
zaaigoed en van de meeste meststoffen en bo
vendien en dit is een zeer belangrijke factor
zijn over het algemeen de boeren in dit uit
gestrekte en dunbevolkte land nog steeds ge
woon, als jaar een deel van hun bouwland braak
te laten liggen en met weinig moeite kunnen die
gronden nu bruikbaar gemaakt worden voor den
verbouw van voergewassen.
De Zweed en zijn rantsoenen.
Zweden staat er, wat zijn levensmiddelenvoor
ziening betreft, niet slecht voor. Het staat er
in vergelijking met verschillende andere landen
in Europa zelfs heel goed voor. Maar natuurlijk
zijn er ook in Zweden menschen die over de dis-
tributie klagen. Over het rantsoen spijsvet dat 250
gram boter of margarine of vet per week is
voor schoolgaande kinderen en zwaar werk ver
richtende arbeiders het dubbele, hoort men wei
nig: met het pond suiker per week zijn de
meesten tevreden en het rantsoen van 1625 gram
brood of 1250 gram meel per week voor be
paalde categorieën zijn extra-rantsoenen be
schikbaar gesteld maken de meesten niet
op, al zijn er op het platteland vele gezinnen,
waar men zooveel meelpap eet, dat men vroeger
meer gebruikte. Maar met de koffie is het droe
vig gesteld: vijf ons in de negen weken krijgen
de Europeesche recordhouders in het koffiedrin
ken, die de Zweden zijn en het is daarom geen
wonder dat een pakje zuivere koffie het meest-
gewaardeerde geschenk geworden is dat men
thans een jarige of een jubilaris kan geven, dat
het met groote koppen op de reclame-biljetten
van de kranten komt te staan, wanneer een van
de vijf schepen, die per maand uit Amerika naar
Gothenburg kunnen komen, óók wat baaltjes
koffie aan boord heeft en dat de meeste Zweden
de twee ons thee of twee ons cacao, die zij In-
plaats van de koffie kunnen krijgen, overlaten
aan de moderne minoriteit die eindelijk en ten
lange leste geleerd heeft thee te drinken en die
de kleuters 'n kop chocola voorzet ln plaats van
zwarte gekookte koffie.
Maar 't meest liggen de Zweden overhoop
met hun vleeschrantsoen, misschien omdat ze
dat nog maar pas hebben en nog niet getraind
zijn in het rekenen met punten. Nu kan het
voorkomen dat een onervaren huisvrouw net als
vroeger voor den Zondag een kalfsbout koopt
van vijf pond plus een ons ham en een stuk worst
en wat leverpastei, hoewel dat goed-gerekend
2370 punten worden en zij mét haar gezin van
drie man maar 3000 punten in de veertien da
gen te verteren heeft. Het rantsoen is namelijk
berekend op een basis van 500 gram vleesch-zon-
der-been of vleeschwaren per persoon per week
en voor de erg weinig vegetarisch aangelegde
Zweden is dit doorgaans veel mmder dan zij
gewoon waren aan vleesch te verorberen. Mijn
vrouwelijke collega, die in de krant wenken
voor het Zondagsche menu pleegt te geven,
heeft vandaag ten einde raad dan ook maar
een menu voorgeschreven, waarvoor de ontbre
kende vleeschpunten van een vriendin geleend
moeten worden
Stockholm, April 1941.
DONDERDAG 8 MEI 1»41.
Nederlandsch Programma. HILVERSUM I, 415.5 M.
6 45 Gramofoonmuzlek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Dagopening (uitzending voorbereid
door het Vrijz. Protest. Kerkcomité). 8.25 Gewijde muziek
(gr.pl.) 0.45 Gramofoonmuzlek. 9.15 Voor de huisvrouw 9 17
Gramofoonmuziek. 10.00 Ensemble Wltly Kok. io 2510^35
Gramofoonmuzlek. n o Voor den boer. 11.20 Vocale duet
ten met pianobegeleiding en gramofoonmuzlek. 12.00 En
semble Bandi Balogh 12.30 Gramofoonmuzlek. 12.42
Almanak. 12.45 B. N. O. Nieuws- en economische berich
ten. 1.00 Puszta-orkest. 1.35 Ensemble Bart Ekkcrs. 2.10
Voor de vrouw. 2.30 Hobo en orgel. 2.50 Zang met plano-
begeleiding. 3.10 Hobo cn orgel. 3.30 Pianovoordracht. 4.00
Gewijde muziek (gr.pl.) 4 30 „Brussel: Het thóatre do la
Monnale, causerie (met gramofoonmuzlek). 5.15 B. N. O.
Nieuws-, economische- en beursberichten. 5.30 Cello met
pianobegeleiding. 6.00 Gramofoonmuzlek. 6,15 Sport cn
lichamelijke opvoeding. 6.30 Ensemble Erika Helen. 7.00
B. N. O. Vragén van den dag. 7.15 Ensemble Erlka Helen.
7.45 Causerie ,,lk was cr zelf bij". 8.00 H. N. O. Nieuws
berichten. 8.15 Spiegel van den dag. 8.30 Omroeporkest en
solist. 9.25 Gramofoonmuzlek. 9.30 Berichten. Engelsch.
9.45 B. N. O. Engelsche berichten. 10.00 B. N. O. Nieuws
berichten, sluiting.
Nederlandsch Programma. HILVERSUM II, 301.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8 00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Gramofoonmuziek. 10.00 Morgendienst
(uitzending voorbereid door de Christ. Radio Slichting).
10.20 Zang en plano 11.30 Declamatie. 11.45 Gramofoonmu
ziek. 12.00 Berichten. 12.15 Omroeporkest. 12.45 B. N. O.
Nieuws- en economische berichten. ï.oo Orkest Eloward!
1.45 Gramofoonmuzlek. 2.00 Viool en piano. 2 30 Gramo
foonmuziek. 2.45 De Romancers cn soliste. 3.30 Voor de
zieken. 4.00 Gramofoonmuziek. 4.30 Kinderkoor. 5.00 Lezen
van Christ. lectuur (uitzending voorbereid door dc Christ.
Radio Stichting). 5 15 B. N. O. Nieuws-, economische- cn
beursberichten. 5 30 Orgelconcert. 6-00 Lezing „De werk
gelegenheid in dezen tijd'. 6.15 Musette-ensemble „Les
gars de Paris" en gramofoonmuziek. 6.45 Gramofoonmu
ziek. 7 oo B. N. O. Persoverzicht voor binnen- en buiten
land. 7.15 Gramofoonmuziek. 7.45 Gramofoonmuzlek. 8.00
B. N. O. Nieuwsberichten 8.15 Spiegel van den dag of
gramofoonmuzlek. 8.30 Omroepsymphonic-orkest cn so
list Intermezzo: „Nederlandsche bouwmeester in Mun-
Chen". vraaggesprek. 10.00 B. N. O. Nieuwsberichten,
sluiting.
