(Rem&xcwdt acm JUftt
Fietsendieven.
AGENDA
Nieuw lesrooster
Rattenjacht.
van ons
Een der grootste zonen
volk:
TOBIAS
DONDERDAG 3 JULI 1941
H A' X R i; E M'S DAGBC A D
3
Wij hebben dezer dagen medegedeeld dat de
groote stijging 111 de aantallen processen-verbaal, 1
door de Haarlemsche politie in de laatste jaren ge
maakt, in de eerste plaats toegeschreven moet wor
den aan de sterke toeneming van de diefstallen
van fietsen. Iedereen weet waarom die toenemen:
het is nu vooral om de banden te doen. Er worden
hooge prijzen voor gebruikte banden betaald en
sommige dieven zien er blijkbaar niet tegen op. in
schuurtjes en pakhuisjes door te dringen en daar
op hun gemak de banden te démonteeren. Zij vin
den het minder gevaarlijk met opgerolde banden
over straat te loopen dan gestolen fietsen voort te
rijden. Dit laatste levert trouwens moeilijkheden
op als er een slot op de l'iets zit. Maar er schijnen
al vindingrijke dieven te zijn die zoo'n fiets ophan
gen aan een haak die aan hun kleeding vastzit,
zoodal het geblokkeerde achterwiel een paar cen
timeter boven de straat zweeft en de fiets op het
voorwiel wordt voortgereden. Gebeurt dat in de
schemering, 's avonds laat. dan zullen de weinige
voorbijgangers niet opmerken dat het achterwiel
niet draait.
Er is al herhaaldelijk aanbevolen, ook in dit
blad, er voor te zorgen dat men fietsen-bergplaat-
sen van een stevig slot voorziet en goed afsluit. Er
is eveneens telkens gewaarschuwd, toch geen fiet
sen onbeheerd aan den weg te laten staan. Wie in
dezen tijd zijn karretje kwijt.raakt kan in de
meeste gevallen verder gaan wandelen, eiken
dag weer opnieuw, met alle vermoeienis en tijd
verlies van dien. En wanneer het verlies hem of
haar'overkomt vlak'voor een met vreugde verbeiden
vacantie-fietstocht door Nederlands schoonste dre
ven zal de droefenis wel heel groot zijn. Want niet
velen zullen voor zoo'n tocht hun fietsen aan an
deren lecnen; behalve het tijdelijke gemis komt er
het nadeel van de banden-slijtage aan te pas.
Tegen de list van de mannen-met-de-haken kan
men zich natuurlijk te weer stellen door twee slo
ten toe té passen, op voor- zoowel als achterwiel.
Men kan ook. als die te verkrijgen is, een ketting
met een slot gebruiken die beide wielen verbindt.
En misschien ontstaan er in dezen tijd wel nieuwe
vernuftigheden in fiets-beveiliging. De tijd is er
zeker rijp voor en wie weet welke geniale
gedachte er op dit eigenste oogenblik in het
brein van den een of anderen uitvinder ontspruit.
Maar met de algemeene voorzorgen komt men al
een heel eind. Men kan de fietsen-'oergplaatsen nog
extra beveiligen door er een bel in aan te brengen,
die rinkelt zoodra de deur geopend wordt; liefst een
die een poosje blijft doorbellen. Maar wie een goeden
waakhond bezit behoeft niet tot zulke maatregelen
over te gaan. Desnoods zou men hem in de fietsen
bergplaats kunnen laten slapen, maar als regel zal
zijn stem wel voldoende uitwerking hebben en den
fietsendief op de vlucht jagen.
Wie per fiets ergens een bezoek brengt handelt
verstandig als hij altijd vraagt, of hij haar binnen
mag zetten. Ook al was dat vroeger zijn gewoonte
niet. De kansen zijn nu immers veel kwader en het
bezit is veel kostbaarder. En als men de fiets er
gens buiten moet laten staan is het raadzaam een
plaats te kiezen, waar het ding goed zichtbaar
blijft voor menschen binnenshuis: voor een raam en
dicht bij een deur. En dan natuurlijk met het slot
er op. Maar in verreweg de meeste gevallen zal
men de fiets wèl binnen kunnen zetten: hetzij in
een gang of hal, hetzij in een schuurtje. Wie op
deze dingen geregeld let kan niet veel risico loopen.
Verhöoging van huren bestraft.
ONGEOORLOOFDE VERHOOGING VAN HUREN.
's-GRAVENHAGE, 3 Juli. R. te Schiebroek
verhuurde in Maart van dit jaar een huis te Rot
terdam voor f 28 per week. op 9 Mei 1940 bedroeg
de huurprijs van de woning echter slechts f 15. Deze
overtreding van het huurprijsbesluit 1940 werd door
den inspecteur voor de prijsbeheersching te 's-Gra-
venhage beboet met f 600. Bovendien moet de eige
naar den huurder het teveel betaalde restitueeren.
Te Rotterdam werd in December 1940 een kantoor
ruimte met inventaris verhuurd voor f 80 per maand.
De commissie van advies inzake uitvoering van de
Woningnoodverordening constateerde evenwel dat
deze huurprijs te hoog was. De betrokken ruimte was
van 1935 tot Me) 1940 niet afzonderlijk verhuurd
geweest, zoodat er geen mogelijkheid tot beroep op
den 9-Mei-huurprijs bestond. Echter werd vastgesteld
dat f 60 per maand inclusief gebruik der inventaris
een redelijke huur was. Ook hier was dus het huur
prijsbesluit 1940 overtreden, waarvoor den eigenaar
een boete van f 125 werd opgelegd.
Een bouwondernemer te Rotterdam verhuurde een
huis te Schiedam voor f 35 per maand. Hij had deze
woning op 9 Mei 1940 echter verhuurd voor f 31. Hij
zag zich tot f 100 boete veroordeeld. Ook in deze beide
gevallen moest het teveel berekende worden terugbe
taald.
V. te 's-Gravenhage had bij een woningbureau al
daar een huis te huur aangeboden voor f 1400 per
jaar. De huur van dit pand bedroeg tot dusver echter
slechts f 1200. De overtreding van het huurprijsbe-
sluia 1940 was slechts onvoltooid gebleven door het
feit, dat zich nog geen gegadigden hadden gemeld.
V. werd door den inspecteur voor de prijsbeheer
sching te 's-Gravenhage veroordeeld tot een boete
van f 50. (A.N.P.)
Zw
are
straf
voor een grossier.
's-GRAVENHAGE, 3 Juli. De grossier van D. te
Assen deed in het voorjaar van dit jaar een partij ro
zijnen en krenten van de hand tegen prijzen van
f 0.88 en f 1 per K.G. Wegens het wegvallen van den
invoer na Mei 1940 is de prijs, welke zoowel voor
rozijnen als krenten bedongen mag worden, dezelfde
gebleven als die van vóór 10 Mei. In den groothan
del bedraagt hij hoogstens 6570 cent per K.G.
Van D. had dus een belangrijk hoogeren prijs bedon
gen dan hem was toegestaan.
Bovendien had hij echter van dezelfde partij al eens
eerder een deel voor een te hoogen pdijs verkocht
en toen was het eveneens misgeloopen. De inspec
teur voor de prijsbeheersching, met wien hij daar
door in aanraking was gekomen, legde hem toen een
boete van f 250 op. Nu het feit, zich herhaalde
en Van D. blijkbaar nog niets geleerd had, veroor
deelde de inspecteur voor de prijsbeheersching te
Leeuwarden hem tot f 250 boete, met verbeurdverkla
ring van de inbeslaggenomen zuidvruchten. Daaren
boven werd publicatie van het vonnis in de plaat
selijke pers gelast. (A.N.P.)
Het is nog niet zoo heel lang geleden, dat zich
midden in de Leidschestraat te Amsterdam een
oudenvctschc apotheek bevond, waaraan thans
nog een oud schilderij herinnert.
(Foto Pax Holland)
Heden:
DONDERDAG 3 JULI.
Gemeentelijk Concertgebouw: Volksconcert H. O.
V.„ 8 uur.
Groote Kerk: Orgelbespeling 34 uur.
Luxor Theater: „Een zonderlinge gast", 2.30, 6.30
en 8.45 uur.
Palace: „Jacht zonder genade", 2, 6.30 en 8.45
Uur.
Rembrandt Theater: „De geprolongeerde echtge
noot", 2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Frans Hals Theater: „Het dolende hart", 2.30
6.30 en 8.45 uur.
VRIJDAG 4 JULI.
Bioscooptheaters: Voorstellingen des middags en
des avonds. Nieuw programma.
Nachtdienst Apotheken.
De volgende apotheken te Haarlem zijn van des
avonds acht tot des morgens acht uur (ook op
Zondag) geopend:
Firma Th. A. Klinkhamer, Koninginneweg J9.
Tel. 11596.
C. J. ten Hage-Cramer, Lange Veerstraat 19.
Tel. 11000.
Frans Hals Apotheek, Frans Halsplein 1. Tel.
11180.
Te Heemstede is geopend:
Heemsteedsche Apotheek, Binnenweg 98, TeL
98197.
voor H.B.S. en Gymnasium
De Staatscourant van Woensdagavond bevat twee
besluiten van den secretaris-generaal van het de
partement van Opvoeding. Wetenschap en Cultuur
bescherming, waarbij nieuwe lesscntabellen zijn
vastgesteld voor de openbare hoogerc burgerscho
len A en B en voor de openbare gymnasia en nieu
we minimumtabellcn voor de door het rijk gesub
sidieerde bijzondere hoogcre burgerscholen.
Voor de openbare H.B.S. a en B luidt de nieuwe
tabel als volgt.
(In dc Braziliaansche havenstad
Porto Allegre heeft men met
sncces een rattenplaag bestreden
door Inidsprekers die met honden
geblaf en kattengemiauw de ratten
uit hun schuilplaatsen en in vallen
joegen.)
Kijk, alweer een groote glorie
Van een lumineus idee,
Vangt de nieuwe ratvictorie
Aan in Porto Allegre?
Zelfs de alleroudste rotten
Waren daar niet slim genoeg,
Toen men ze door list tenslotte
Toch nog in de vallen joeg
Men kwam z'overal belagen.
Rotten links en rotten rechts,
Men wist z'alle op te jagen.
Weinige ontkwamen slechts
Met hun roof- cn knaagbehoefte
In die groote havenstad,
Heeft dat knagende geboefte
Een afdoende les gehad.
Al hun ondergrondsche wroeten.
Dat den menschen schade bracht,
Moesten zij nu toch eens boeten.
Ha, dat plan was goed bedacht.
Vaak is hun vernuft geprezen
En met recht, maar in die stad
Konden menschen slimmer wezen
Dan de allerslimste rat
'k Hoor mijn hondje zachtjes grauwen
Poes kijkt me misprijzend aan,
Zonder blaffen en miauwen
Is het toch maar niets gedaan.
Nederlandsch
Duitsch
Engelsch
Fransch
4444443 20 19
4 3 3 4 3 4 3 18 16
- 3 3 4 2 4 2 14 10
...4334242 18 14
Handelswetenschappen 1 6 - 6 (2) 13 3 (1)
Staathuishoudkunde - -- 2- 21 4 1
Aardrijkskunde 3 3 2 2 2 2 1 12 11
Geschiedenis 4222232 13 12
Staatsinrichting ....--11-1- 3 1
Wiskunde 55515-5 16 25
Mechanica - - - - 2 - 1 - 3
Natuurkunde - 2 3 - 3 - 3 5 11
Scheikunde - -22324 6 9
Plant- en
dierkunde 2 2 - - 2 - 2 4 8
Cosmographle ...---1 - 1
Handteekencn 3 2 1 - 1 - (1) 6 3 (7)
Lijnteekenen - -- -11 (1) - 2
Lichamelijke oef. ..3332222 13 13
Totaal
32 32 33 34 34 34 34 165 167 (165)
De minimumtabellen voor de door het rijk gesubsidieerde
bijzondere hoogere burgerscholen luiden als volgt.
Hoogere Burgerschool met vierjarigen cursus A.
Vakken- getal lessen per week.
Nederlandsche taal en letterkunde 13
Hoogduitsche taal cn letterkunde 12
Engelsche taal en letterkunde 11
Fransche taal en letterkunde 11
Geschiedenis 8
Staatsinrichting van Nederland, Nederlandsch-
Indië. Suriname en Curasao 2
Aardrijkskunde 6
Handelswetenschappen 11
Staathuishoudkunde en de statistiek 3
Wiskunde 16
Natuurkunde 5
Scheikunde 4
Plant- cn dierkunde 3
Hand- cn rechtlijnig teekenen 5
Lichamelijke oefening 11
Hoogere Burgeschool met vierjarigen cursus B.
Vakken: getal lessen per week.
Wiskunde 16
Mechanica 3
Natuurkunde 6
Scheikunde 7
Plant- cn dierkunde 5
Cosmographie 1
Staatsinrichting van Nederland, Nederlandsch-
Indië, Suriname cn Curasao 1
Staathuishoudkunde en de statistiek 1
Aardrijkskunde 6
Geschiedenis 6
Nederlandsche taal cn letterkunde 15
Hoogduitsche taal cn letterkunde U
Engelsche taal en letterkunde 8
Fransche taal cn letterkunde 9
Handelswetenschappen 3 (l)
Hand- en rechtlijnig teckenen 7(5)
Lichamelijke oefening 11
Hoogcre Burgerschool met vijfjarigen cursus A.
Vakken- getal lessen per week.
Nederlandsche taal en letterkunde 16
Hoogduitsche taal cn letterkunde 16
Engelsche taal en letterkunde 14
Fransche taal en letterkunde 16
Geschiedenis 10
Staatsinrichting van Nederland, Nederlandsch-
Indië, Suriname en Curasao 3
Aardrijkskunde 9
Handelswetenschappen 11
Staathuishoudkunde cn de statistiek 3
Wiskunde 16
Natuurkunde 5
Scheikunde 5
Plant- en dierkunde 4
Hand- en rechtlijnig teekenen 6
Lichamelijke oefening 13
Hoogere Burgerschool met vijfjarigen cursus B.
Vakken: getal lessen per week.
)Viskunde 20
Mechanica 3
Natuurkunde 7
Scheikunde 7
Plant- cn dierkunde 7
Cosmographie 1
Staatsinrichting van Nederland. Nederlandsch-
Indlc. Suriname cn Curasao 1
Staathuishoudkunde cn de statistiek 1
Aardrijkskunde 9
Geschiedenis 9
Nederlandsche taal en letterkunde 17
Hoogduitsche taal en letterkunde 13
Engelsche taal en letterkunde 9
Fransche taal en letterkunde 12
Handelswetenschappen 3(1)
Hand- cn rechtlijnig teekenen 10 (8)
Lichamelijke oefening 13
De
lesscntabel voor de Openbare Gymnasia ten-
Begenadigd schilder, dien het leven niet spaarde.
Dc hal van het Rembrandthuis in Amsterdam. Rechts ziet men een groote
Friesche kast uit de 17e eeuw. Een dergeliike kast heeft ook aan Rembrandt
toebehoord.
(Foto Stapf).
BRLhb UW VACANTIE DOOR jlN ^GEN
LAND. In het „Zwitsersche hooggebergte"
van de grillige mcrgelrotsen in het Limburgsche
heuvelland.
(Foto Het Zuiden)
Grieksch - 55533-63 - 30 3
Latijn 7 5 5 5 4 4 - 54 - 39 39 30
Nederlandsch 4333-3--3- 19 19 19
Duitsch 4 3 2 2 - 2 2 15 15 15
Engelsch - - 3 3 - 2 - - 2 - 10 10 10
Fransch - 333-3--2- 14 14 14
Geschiedenis 4 3 2 2 1 3 - 2 17 17 U
Aardrijkskunde ....3211-1--- - 8 8 8
Wiskunde 43322-42-5 25 16 21
Natuurkunde - -22--2--4 10 4 10
Scheikunde - .- 2- -2--4 8 2 8
Nat. historie 22----2--2 8 4 8
Lich. oefening 3 3 3 2 - 2 - - 2 - 15 15 15
Teekencn 2111----- - 5 5 5
33 33 33 33 33 -
33 3
Voor de klassen 1 en 2 treden de besluiten in werking op
1 September 1941, voor klasse 3 op 1 September 1942, voor
klasse 4 op 1 September 1943, voor klasse 5 op 1 Septem
ber 1944 en voor klasse 6 van het Gymnasium op 1 Sep
tember 1945.
Herdenking van zijn geboortedag
E beleekenis, die Rembrandt voor ons
volk en onze cultuur heelt gehad, laat
zich natuurlijk niet in een enkel artikel
schetsen. Er is zooveel over den Leid-
schen molenaarszoon geschreven, zijn schilderijen
genieten zulk een bekendheid, dat het water naar
de zee brengen zou zijn daar nog eens al te uit
voerig op in tc gaan. En toch is cr thans weer een
gereede aanleiding nog eens dc aandacht te ves
tigen op dezen grooten vaderlandschen kunste
naar wiens naam een symbooi is voor geheel ons
volk.
Thans nu wij door de omstandigheden niet in
de gelegenheid zijn Rembrandt's kunst te bewon
deren en zijn prachtige schilderijen veilig zijn op
geborgen, beseffen wij eerst dat dit gemis een
leegte achterlaat, die naar wij hopen, spoedig weer
aangevuld zal kunnen worden.
Een rede van dr. Hannema.
Juist nu is het echter goed zich nog eens te ver
diepen in Rembrandt's leven om daardoor den
mensch en ook den kunstenaar beter te leeren
kennen. De directeur van het Museum Boymans
in Rotterdam, dr. D. Hannema, heeft dezer dagen
in het Rijksmuseum een voordracht over Rem
brandt gehouden waarbij hij met behulp van tal
rijke lichtbeelden er in slaagde de belangstelling
voor deze bijzondere figuur nog te verdiepen.
Van den aanvang af, zoo zeide dr, Hannema, ver
toont onze kunst een eigen karakteristiek. Het
realisme viex*t hoogtij. Opmerkelijk is daarbij het
gevoel voor kleur en toon, dat de Nederlandsche
schilders bezitten. Reeds de grondlegger van de
Nederlandsche schilderkunst, de beroemde Jan
van Eyck, is daarvan een goed voorbeeld- De in
spiratie werd vooral geput uit den Bijbel en uit
de directe omgeving van den kunstenaar. Dit is
ook de bodem waaruit Rembrandt's kunst ont
sproot.
Rembrandi's opvattingen waren echter zoo ge
durfd dat hij aan geen bepaalden tijd gebonden is.
Op 15 Juli 1606 werd hij in de Weddesteeg te
Leiden geboren als zoon van Harmen van Rijn
en Neeltgen Willemsdochter van Zuytbrouc. Lei
den genoot in die dagen reeds een groote roep als
kunstenaarsstad, dank zij het werk van Meester
Lucas, die als teekenaar en graveur een zeer
groote vermaardheid genoot. Op veertienjarigen
leeftijd werkte hij op het atelier van Jacob van
Swanenburgh, een middelmatig Leidsch schilder.
Gedurende drie jaar was dc Jonge van Rijn daar
in de leer. Vervolgens trok hij in 1623 naar Am
sterdam en werd aangenomen als leerling van
Pieter Lastman. Na een half jaar keerde Rem
brandt echter weer naar Leiden terug. Gedurende
zeven j'aar heeft hij daarna nog in de Lakenstad
gewerkt om zich tenslotte in 1631 voor goed in
Amsterdam te bevestigen. Uit zijn Leidschen tijd
stammen de portretten uit zijn directe omgeving
(vader, moeder, zusters). Ook in Amsterdam
werpt hij zich met zijn geheele ontzaglijke werk
lust op het portretteer en, Het fraaie portret van
Thomas de Keyser getuigt daarvan. Op 25-jarigen
leeftijd maakte Rembrandt zijn bekende Anato
mische les van dr. Nicolaas Tulp, die in het Mau-
ritshuis te Den Haag te zien is. Ook Rembrandt
volgde den barokstijl, zijn composities waren uit
bundig en druk. Vaak wordt hij daarom in een
adem genoemd met Rubens doch deze vergelij
king gaat om meer dan een reden mank. Rubens
behoort tot een oudere generatie dan Rembrandt
en terwijl Rembrandt hoofdzakelijk aan den Bij
bel ontleent is bij Rubens in het bijzonder de
mythologie een bron van inspiratie.
De eerste periode van Rembrandt's tijd in Am
sterdam is de gelukkigste van zijn leven. In 1634
huwt hij Saskia van Uylenburgh en haar fortuin
Waakhond
stelt hem in staat een zeer kostbare en uitgebreide
collectie kunstvoorwerpen te verzamelen. Van de
vier kinderen die Saskia ter wereld brengt blijft
echter alleen Titus in leven.
In 1639 kocht Rembrandt op afbetaling het
fraaie huis in de Jodenbrecstraat, dat thans al3
Rembrandthuis is ingericht.
Een keerpunt.
In 1642 komt er een keerpunt in Rembrandt's
leven: Saskia stierf en zijn „Nachtwacht", die hij
in datzelfde jaar voltooide werd niet begrepen en
weinig gewaardeerd. Langzamerhand raakt hij
steeds meer in geldzorgen doch desondanks werkt
hij onvermoeid voort. In 1642 ontstaat de Em
maüsgangers. een onderwerp, dat hij reeds eenige
malen heeft behandeld doch nooit zoo innerlijk
beleefd als thans. In 1656 wordt hij insolvent ver
klaard. De tweede Anatomische les, die hij daarna
schildert is aanmerkelijk soberder dan de eerste,
doch daardoor juist des te aangrijpender. De
groote kunstenaar vindt thans nog slechts rust en
bevrediging in zijn werk. Prachtig is ook het por
tret. dat hij maakt van „Titus achter den lesse
naar".
Van 1645 af had Hendrickje Stoffels Saskia's
plaats ingenomen. Tezamen met Titus begint zij
In de etskamer in het Rembrandthuis bevindt
zich nog een drukpers uit 1600. Op een der
gelijke pers heeft ook Rembrandt zijn prachtige
etsen gemaakt.
(Foto Stapf).
een kunsthandel om in het noodzakelijkste levens
onderhoud te kunnen voorzien. Nog meer leed
blijft Rembrandt echter niet gespaard want ook
Titus sterft. In deze laatste periode van zijn leven
schildert hij zulke aangrijpende meesterwerken als
de „Staalmeesters", „De verloren zoon" en een
„Familiegroep".
In 1669 sterft de grootste schilder, die ons land
ooit gehad heeft: arm cn vergeten.
IN DE YVESTERKERK.
In de Westerkerk tc Amsterdam waar Rembrandt
zou zijn begraven (waarschijnlijk is zijn graf in
ieder geval niet ver van deze kerk verwijderd ge
weest) is een eenvoudige cartouche het eenige ge-
denkteeken dat aan den begenadigden kunstenaar
herinnert. En het doet wel schrijnend aan, dat men
geen waardiger en fraaier gedonkteeken heeft kun
nen oprichten voor een der grootste zonen, die ons
volk ooit heeft gekend.
In deze kerk zal dus op 15 Juli een plechtige
herdenking van Rembrandt's geboortedag plaats
vinden. Door de gewijde gewelven zal de orgelmu
ziek klinken cn zich vermengen met den klank van
het koor als een hulde aan de nagedachtenis aan
dien grootste onder de grooten aan Rembrandt.
Daarbij zal dr. T. Goedewaagen, de secretaris-gene
raal van het departement van Volksvoorlichting en
Kunsten een rede uitspreken.
IIET REMBRANDTHUIS.
Het huis in de Jodenbreestraat te Amsterdam
waar Rembrandt de gelukkigste jaren van zijn le
ven heeft doorgebracht is in 1907 onder leiding van
den architect de Bazel hersteld en voor zoover mo
gelijk volgens de oude gegevens ingedeeld. De in.
ventaris van Rembrandt's boedel uit 1665 diende
daarbij als leiddraad. Dit huis. waarin de typisch
oud-Hollandsche sfeer het den bezoeker gemakke
lijk maakt zich, nog beter met Rembrandt's parti
culiere leven vertrouwd tc maken, is thans tot 15
Juli te bezichtigen. Voor hen. die den schilder ook
tijdens zijn werk in het atelier willen betrappen cn
de Nederlander heeft fantasie genoeg om zich dat
in te denken, is dit een bijzondere gelegenheid, dia
men zeker moet te baat nemen.
