Haarlem's Dagblad
De strijd in het Oosten.
Raadgevingen
voor de huisvrouw
voor het controleeren
van haar gasverbruik
Gelukwensch van den
Führer aan den Rijks
commissaris
Achtervolging op het
front in de Sovjet
Zuidoost-
Unie.
Zwemmen en hittegolf.
59e JAARGANG No. 17819
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij ^por Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directeur: P. W. PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM, Heemstede
DINSDAG 22 JULI 1941'
'Abonnementen per week 0.26, per maand 1.15,
per 3 maanden 3.42,.franco per post f 3.73, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentïën: 1-5 regels
2.—, elke regel meer 0.40. Reclames 0.65 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels 0.70, elke regel meet
f 0.17V2. Groentjes zie rubriek.
Slag ten Oosten van de Stalinlinie
Sovjetregiment bij Kiev vernietigd -
Succes der Duitsch-Finsche troepen
bij Salla.
Het D.N.B. deelde Maandag mede: Vandaag loopt de
eerste maand van den strijd tegen de Sovjet Unie ten
einde en de Duitsche weermacht staat aan het einde
van deze maand van zware gevechten reeds meer dan
kilometer van de voormalige Duitsch-Bolsjewis-
tlsche belangengrens verwijderd op het eigenlijke
grondgebied der Sovjet~ Unie. zoo wordt het D.N.B. in
een toelichting op het weermachtbericht van Maandag
gemeld. Opnieuw is een groote vernietigingsslag aan
den gang en ditmaal reeds ten Oosten van de „Stalin
linie" welke $e Sovjetleiding als veilige en onwrik
bare ruggesteun beschouwde. Vergelijkt men den toe
stand van vandaag met dien aan hot einde van de
eerste maand van het groote offensief in het Westen
in 1940, dan moet geconstateerd worden dat na de
doorbraak door de Weygandlinie op 7 Juni 1940 het
Duitsche front aan het einde van de eerste maand
van dit offensief een zware slag moest leveren tus-
schen de Kanaalkust en de Maas, zooals thans ten
Oosten van de Stalinlinie het geval is. Beslissend was
indertijd precies zooals nu, dat den vijand de zoo vurig
verlangde adempauze niet gegund werd-en dat hij ge
dwongen was zijn laatste krachten in dezen vermur-
wenden slag in den strijd te werpen. Ofschoon het
aanvalsfront toen ongeveer 350 kilometer breed was,
men vergelijke hiermede het tegenwoordige front, dat
thans 2.000 kilometer breed is en ofschoon bijv. van
het punt van uitgang aan de Somme tot aan den be
nedenloop van de Seine slechts negentig kilometer
moest worden afgelegd, vergeleken met de aanzien
lijk grootere opmarschgebieden in het Oosten, heeft
het verslaan van de zich wanhopig verdedigende
Fransche strijdkrachten alleen van de doorbraak
door de Weygandlinie tot aan het Fransche verzoek
om wapenstilstand toen reeds tien dagen geduurd.
De omstandigheden aan het Sovjetfront zijn echter
belangrijk verschillend en moeilijker. Desniettemin is
reeds thans aan het einde van de eerste maand te con-
ïtateeren, dat:
1. Het Sovjetleger te land en in de lucht gewel-
'dige en in het geheel niet te compenseeren ver
liezen heeft geleden, zoodat thans reeds de laatste
reserves in den strijd moeten worden geworpen.
2. Een in vredestijd ontworpen enaaneengeslo
ten verdedigingslinie in het Europeesche gedeelte
van de Sovjet Unie niet meer bestaat.
3. Een hevige crisis zoowel in de leiding als met
betrekking tot de moreele houding der Sovjet
formaties waar te nemen valt
Hiertegenover heeft de Duitsche leiding al haar
krachten vast in handen. Van deze krachten is een
groot deel tot dusver nog in het geheel niet in den
strijd geworpen. Op vele plaatsen is het thans ge
lukt aanzienlijke deelen van het Sovjetleger opnieuw
in te sluiten, terwijl met name in den zuidelijken
sector de verslagen vijand door de verbonden troe
pen voortdurend achtervolgd wordt.
De Duitsche operaties worden met alle drie weer-
machtsonderdeelen stelselmatig voortgezet en zullen
ook de Soyjets, zooals alle vijanden van totdusver,
zoo verslaan dat in de toekomst iedere bedreiging van
Duitschland in het Oosten uitgeschakeld is.
SOVJETREGIMENT VERNIETIGD.
BERLIJN, 21 Juli (D.N.B,) In het gebied van Kiev
is door de Duitsche troepen een Sovjetregiment totaal
in de pan gehakt. Dit regiment was pas enkele dagen
geleden opgesteld. De Sovjets hadden naar uit de
eenstémmige verklaringen van de gevangenen en
overloopers blijkt, zelfs uit Kiev vluchtende inwoners
beiderlei kunne ïn uniform gestoken. Deze men-
schen compleet uit te rusten was niet meer mogelijk.
Deels krijgen de manschappen van dit regiment slechts
twintig of dertig patronen. Iedere compagnie had ge
middeld slechts een mitrailleur.
Duitsche en Finsche eenheden hebben in het Noor
den bij Salla onder moeilijke omstandigheden groote
successen behaald. De bolsjewisten hadden de bosschen
in de omgeving van de grens in brand gestoken.
Klaarblijkelijk rekenden zij er op dat deze branden
den Duitsch-Finschen opmarsch zou stuiten. Over den
gloeienden bodem en over smeulende en rookende
hoornen baanden de Duitsch-Finsche formaties zich
een weg. Bijna de geheele uitrusting aan wapens, mu
nitie en het eten en drinken moest door de soldaten
gedragen worden, daar de voertuigen in het onge
baande terrein slechts langzaam konden volgen. On
danks al deze moeilijkheden hebben de Duitsch-Fin-
schè eenheden in het verloop van de gevechten tot
dusverre een groote terreinwinst behaald en de ver
sterkingen der bolsjewisten aan de voormalige Finsch-
bolsjewistische grens doorbroken
DE OORLOG IN DE LUCHT.
Op 20 Juli Jaebben Duitsche gevechtsvliegtuigen in
het gebied ten Noorden van' Witebsk Sovjet-troepen
concentraties gebombardeerd. De talrijke bolsjewis
tische divisies, welke in dit gebied zijn opgesloten,
ondernamen wanhopige pogingen om door te breken,
welke eehter door de Duitsche luchtaanvallen onder
de zwaarste verliezen voor de bolsjewisten werden
verijdeld.
Tijdens de aanvallen in het Oosten op 20 Juli heb
ben Duitsche gevechtsvliegtuigen 65 Sovjet-vliegtui
gen in luchtgevechten neergeschoten. Door bomtref-
fers op vliegvelden werden 32 Sovjetvliegtuigen op
den beganen grond vernield, zoodat de bolsie visten
gisteren 97 vliegtuigen verloren.
Zondag hebben Duitsche gevechtsvliegtuigen ter
ondersteuning van den opmarsch der Duitsche legers
deelgenomen aan de gevechten bij Smolensk. Door
bommen en boordwapens werden verscheidene inge
sloten Sovjet-divisies zwaar getroffen. Behalve tal
rijke dooden verloren de bolsjewisten 340 transport
voertuigen en 26 pantserwagens
Gevechtsvliegtuigen .van de Duitsche formaties in
Noord-Finland hebben op 20 Juli bij Poljarnoje een
Oorlogsschip van ongeveer 3 tot 4 000 b.r.t. tot. zinken
gebracht.
Wreedheden der Sovjets.
Letlandsche gevangenen beschoten.
BERLIJN, 21 Juli (A N P.) Uit Pleskau komen be
richten over verschrikkelijke gruweldaden, welke de
uit Leningrad terugtrekkende bolsjewieken op de
weerlooze Letlandsche burgerbevolking gepleegd heb
ben. Toen het gevaar bestond dat een in de stad in
het Zuiden aangekomen transport met Letlandsche
politieke gevangenen als gevolg van den Duitschen
opmarsch niet verder vervoerd kon worden, liet de
hoofdcommissaris van Pleskau, Jelzjof. de volgeperste
veewagons zoolangs onder vuur nemen, tot de onge-
lukkigen geen teeken van leven meer gaven. Toen de
Duitsche troepen het station bezetten konden uit de
wagons nog slechts lijken gehaald worden.
Tegen alle bepalingen van het volkenrecht in ge
bruiken de Sovjets naar het D.N.B. verder verneemt,
In de gevechten tegen het Duitsche leger niet slechts
Duitsche uniformen maar ook burgerkleeding.
Zoo zijn te Erzemieniec Sovjet parachutisten ge
arresteerd die burgerkleeding droegen. Bij hun ver
hoor deelden zij mede dat verscheidene vliegtuigen
van de valschermbrigade 204 (c Baryspol gestart waren
met parachutisten in burgerkleeding, die achter de
Duitsche linies afgezet moesten worden.
Voorts heeft een formatie Duitsche torpedovlieg-
tpigen een in de nabijheid van Moermansk liggend
radiostation der Sovjets aangevallen en de gebouwen
met de boordwapens in brand geschoten
Naar thans verder bekena ia geworu....
Duitsche gevechstvliegtuigen op 13 Juli aan den wes
telijken ingang van de Golf van Riga enkele motor-
torpedobooten der Sovjets aangevallen. Een motor
torpedoboot werd in brand geschoten. De boot zonk
na hevige ontploffingen.
VOLTREFFERS OP TREINEN EN COLONNES.
BERLIJN, 21 Juli (D.N.B.) Een vrij kleine groep
Duitsche gevechtsvliegtuigen heeft gisteren, naar het
D.N.B. verneemt, bij een aanval op een spoorlijn in
een zuidelijken sector van het Oostelijke front 17 vol
treffers geplaatst op twee treinen der Sovjets. De
treinen werden totaal vernietigd. De lading en het
geen nog van de wagons was overgebleven, gingen in
vlammen op.
Bij een aanval op marcheerende colonnes der
Sovjets in de buurt van een belangrijke wegkruising
hebben Duitsche gevechtsvliegtuigen Zondag 120 ge
motoriseerde 'voertuigen en tien oantserwagens ver
nield.
HET LUCHTAFWEERGESCHUT VOLGT oE DUITSCHE TROEPEN OP DEN
VOET. Zoodra de weermacht een stad genomen heeft, doet de artillerie haar
intocht, om de omgeving tegen luchtaanvallen te beschermen.
(Foto Orbis-Holland)
Hoe U den gasmeter
moet aflezeitr
Houdt Uw meterstanden in toog
Aan de gasmeters komen twee soorten telwerken
voor, nl. s p r i n g telwerken (figuur 1) en wij
zerplaat telwerken (figuur 2)
Het aflezen van een sp r i n g telwerk is al zeer een
voudig. Het aantal kubieke meters is direct in cijfers
af te lezen. Onderdeelen van een kubieken meter,
aangegeven door cijfers achter een komma of ge
plaatst in een achtergrond van andere kleur, worden
verwaarloosd. Enkele meters met springtelwerk heb
ben naast de cijferplaat die de kubieke meters aan
wijst, nog een literrad. Hieraan behoeft geen aan
dacht te worden geschonken.
Het aflezen van een wijzer plaat telwerk lijkt
moeilijker, doch is vrij eenvoudjg aan te leeren, wan
neer men slechts de volgende aanwijzingen in acht
neemt.
Ie. Let niet op het groote literrad met kubieke deci
meters of liters. Kijk slechts naar de (meestal 4)
kleinere wijzerplaten, welke de kubieke meters aange
ven.
2e. Bij een gasmeter heeft men afzonderlijke wij
zerplaten (elk met één wijzer) welke van rechts naar
links de eenheden, tientallen, honderdtallen en dui
zendtallen aanwijzen.
3e Bij een klok draaien beide wijzers in dezelfde
richting, nl. bÜ een gasmeter draaien
de wijzers van de opeenvolgende wijzerplaten beur
telings ———y en
4e. Evenals bij een klok leze men, als de wijzer
tusschen twee cijfers staat, steeds het laagste cijfer
af.
5e. Als de wijzer tusschen 0 en 9 staat, leze men 9
af.
Voorbeeld. Wil men hu het juiste aantal kubieke
meters aflezen, dan begint men niet met de duizend
tallen, doch met de eenheden aan den rechterkant. De
wijzer van de eenheden loopt als een klokkenwijzer in
de richting van de pijl Hij staat even over het getal
6 (men schrijft nu 6). Nu komen links daarvan de
tientallen. Hier moet men oppassen, want de wijzer
loopt in omgekeerde richting, dus tegenovergesteld
aap een klokkenwijzer. De wijzer is over de 0 heen
geioopen, dus de 0 (zie ten 4de) wordt links naast de
F geschreven.
Vervolgens komen de honderdtallen aan de beurt.
De wijzer loopt hier weer in de richting van den klok
kenwijzer, zooals bij de eenheden en is in dit geval
over de 9 heen geioopen, staat dus tusschen 0 en 9.
De 9 moet dus links naast de 0 geschreven worden.
(Zie ten 5de).
Tenslotte komt het rad dat de duizendtallen ku
bieke meters aanwijst, aan de beurt. De wijzer
draait op dit rad weer tegen de richting van de klok*
kenwijzers in en staat in dit geval tusschen de 3 en
(Zie
de 4. Links van de 9 wordt nu het cijfer 3 gezet
ten 4de.)
,Jleld? op de afbeeldingen geven
J906 kubieke meters aan. Op uw laatste kwitantie,
die u altijd moet bewaren, vindt u den datum en den
gasmeterstand genoteerd. Stel, dat de stand op 13
November 3892 was en u leest op 23 November 3906
af aan hebt u in 10 dagen 14 kubieke meters ver
bruikt. Als u zoodoorgaat, zult u in een maand van
30 dagen dus 3 X 14 49 kubieke meters verbrui
ken. Wanneer u maximaal 40 kubieke meters per
maand zoudt mogen gebruiken, zult u de volgende da
gen de noodige zuinigheid dienen te betrachten.
's-GRAVENHAGE, 22 Juli. De Führer heeft den
Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche ge
bied, rijksminister Seyss-Inquart het volgende geluk-
wenschtelegram gezonden:
„Hoofdkwartier van den Führer, 22 Juli 1941. Met
uw 49sten verjaardag zend ik u mijn hartelijkste ge-
lukwenschen en groeten.
Adolf Hitler".
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR EUROPA
Duifsch weermachtsbericht
Luchtaanvallen op Engeland.
Nief geslaagde Britsche aanvalspogingen op de
Kanaalkust.
UIT HET HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER, 21 Juli (D.N3.). Het
opperbevel der weermacht maakt bekend
Aan het Zuidelijke deel van het Oostelijk front achtervolgen Duitsche, Roe-
meensche en Hongaarsche troepen den verslagen vijand. Aan het geheele
overige front verloopen de gevechtshandelingen met vernietiging van talrijke
ingesloten groepen verder op succesvolle wijze
In den strijd tegen Groot-Brittannië heeft het luchtwapen in den atgeioopen
nacht voor de Britsche Oostkust twee vrachtschepen met een totaal van
11.000 brt., evenals een motortorpedoboot, tot zinken gebracht. Gevechtsvlieg
tuigen hebben haveninstallaties gebombardeerd aan de Schotsche Oostkust, aan
de Zuid-Oostkust van Engeland en vliegvelden in het Zuidoosten van het eiland.
In Noord-Afrika hebben Duitsche gevechtsvliegtuigen Britsche artillerie
stellingen en haveninstallaties in Tobroek met bommen bestookt Tijdens lucht
gevechten werden drie Britsche jagers neergeschoten.
Bij pogingen van Britsche vliegtuigen, gisteren en hedenochtend, om aanvallen
te doen op de Kanaalkust, hebben jagers en afweergeschut acht, patrouille-
booten en versperringsbrekers vier vijandelijke vliegtuigen neergeschoten.
Britsche gevechtsvliegtuigien hebben in den afgeloopen nacht op eenige plaatsen
in West-Duitschland brisant- en brandbommen neergeworpen De burger
bevolking leed geringe verliezen.
In het tijdvak 1 Juli16 Juli 1941 zijn in de
gem. zwem- en badinrichtingen te Haarlem 70.231
baden genomen, verdeeld als volgt:
Houtvaart:
Heeren
Dames Totaal
1940
Abonné's
5846
5518
11364
7100
20 ets. baden
1435
1223
2658
373
10 ets. baden.
3127
3188
6315
863
Vereenigingsbaden
549
468
•1017
511
Schoolbaden
2835
1907
4742
3662
Kostelooze baden
8322
8167
16489
10323
22114
20471
42585
22832
Delft
Abonné's
8736
9450
18186
11381
20 ets. baden
1550
1456
3006
567
10 ets. baden
1123
1148
2271
717
Schoolbaden
2519
1664
4183
2895
13928 13718 27646 15560
1 Bovenstaande cijfers bewijzen, dat er in de
warme dagen in het begin van deze maand een ab
normaal gebruik van onze gemeentelijke bad- en
zweminrichtingen is gemaakt, hetgeen met deze
abnormale stijging van het kwik niet anders ver
wacht kon worden. Er blijkt ook uit. dat gedurende
die veertien dagen heel veel van het personeel is
gevergd en een woord van waardeering is dan ook
zeker verdiend, te meer als men nagaat, daf in
weerwil van de zoo sterk toegenomen belangstel
ling uitbreiding van het personeel niet noodig is
gebleken.
Doch deze cijfers bewijzen bovendien, dat de ge
meente Haarlem een aardig plukje zij bij de warmte
heeft gesponnen. Immers in deze veertiendaagsche
periode werden 4724 20 ct.-baden meer dan verle
den jaar genomen en 7006 dubbeltjesbaden meer
dan in de overeenkomstige periode in 1940, wat een
meerdere inkomsten beteekent van f 1645.40. Voorts
Verden 11.069 abonnementen meer genomen dan
verleden jaar. Dit zullen grootendeels wel maand
abonnementen zijn geweest van f 2 voor volwasse
nen en f -1.25 voor jeugdige-personen. Stelt men nu
het abonnement gemiddeld op f 1.50, dan beteekent
dit een meerdere inkomsten van f 16.603.50. Zoodat
veertien dagen warmte de Gemeente Haarlem bij
den dienst der Gemeentelijke bad- en zwemrich-
ting een voordeeltje van f 18.248.90 heeft bezorgd.
Daar hebben natuurlijk wel uitgaven tegenover
gestaan, maar het blijft toch een Aanmerkelijk
voordeel.
SPREEKUUR WETHOUDER A. A. HOFMAN.
De heer A. A. Hofman, wethouder van Openbare
Werken te Haarlem, Zal zijn spreekuur ten Stad-
huize houden des Zaterdags van 1012 uur.
ÊÊÊtS
IN WOELIGE ZEE lis HET HEERLIJK BADEN. Wanneer de wind hel water
opzweept en hooge golven zich op het strand werpen, dan is het heerlijk je
krachten te meten met het onstuimige water.
(Foto Stevens)
Onderwijsbenoemingen.
Ook te Haarlem een aantal vacatures
te wachten.
Gisteren heeft in den Haagschen gemeenteraad de
waarnemend wethouder van Onderwijs medegedeeld,
dat het niet lang duren zal, of alle kweekelingen met
akte zullen voor zoover zij geschikt zijn voor een
benoeming tot onderwijzer, hun benoeming hebben.
Tegen 1 Sflfcember moeten heel veel benoemingen
te 's-Gravennage geschieden en de sollicitantenüjst is
v-rjjwel uitgeput.
Wij hebben geïnformeerd, of hier ter stede de voor
uitzichten voor de kweekelingen met akte even roos
kleurig zijn. Inderdaad zijn ook te Haarlem tegen
September benoemingen te wachten, in verband met
de befende verlaging van de leelingenschaal. doch
het aantal dezer benoemingen zal beperkt zijn. Trou
wens tegen 1 Januari zullen, vermoedelijk eveneens
vacatures te vervullen zijn.
Dat over het algemeen de thans hier ter stede werk
zame kweekelingen met akte een behoorlijke kans
op benoeming maken volgt reeds uit het feit, dat zij
hier te werk werden gesteld en dus bekwaam voor
hun werk werden geacht. Intusschen blijft de keuze
vrij en het aantal sollicitanten naar een plaats bij het
onderwijs te Haarlem is bovendien nog steeds groot.
Overigens zal het Instituut van Kweekelingen met
akte per 1 Januari 1943 geheel vervallen zijn.
Het plaveisel te Haarlem.
Herstellingswerk gaat steeds voort.
Sinds -eenige dagen is de Schagchelstraat
te Haarlem voor het verkeer afgesloten ge
weest omdat de bestrating hersteld moest worden. Dit
veroorzaakte aan de bewoners natuurlijk eenigen over
last. maar daar is nu een einde aan gekomen, want
de Schagchelstraat is vanmorgen gereed gekomen; zij
heeft nu een keurige vischgraatbestrating gekregen.
Zoo wordt het plaveisel in nog eenige straten ver
beterd, zooals d.e Spaarnbergstraat, Julianastraat,
Waalstraat, Scheepmakersdijk, Palmstraat, enz.
Verder worden eenige buitenwegen opnieuw ge
teerd en ook voor de voetgangers wordt gezorgd, want
ook de tegelbestraling in de trottoirs aan de Tempe
liersstraat en Leidschevaartweg wordt hersteld.
Van den waarnemend directeur van Openbare Wer
ken, vernamen we, dat met het herstellings
werk steeds wordt voortgegaan, zij het. ook iels
minder dan in vorige jaren, Dat komt omdat
de materialen niét zoo vlot worden aangevoerd, als
vroeger, en omdat ze aanmerkelijk duurder zijn ge
worden. „Er wordt echter groote zuinigheid betracht;
in de meeste straten worden de oude steenen opnieuw
gelegd: alleen op plekken waar ze verhield zijn,
worden nieuwe aangebracht. En als een belangrijke
straat heelemaal vernieuwd wordt, dan worden de nog
bruikbare steenen voor het herstel van kleinere
straten gebezigd."
Tenslotte deelde de waarn. directeur ons mede. dat dit
jaar voor herstelling o.a. nog de volgende straten aan de
beurt komen: Zuidpolderstraat. Teding van Berk-
houtstraat, Schalkwijkerstraat, Burgwal O.Z.. Spaan-
schevaartstraat. Kokstraat. Nassaustraat (van de
Kruisstraat tot de Magdalenastraat) en de Wester
gracht.
Minimumlessenlabel voor
bijzondere Gymnasia.
's GRAVENHAGE 22 Jtüi. De secretaris-generaal van
het departement van opvoeding, wetenschap en cultuur
bescherming heeft bepaald, dat aan een overeenkomstig
art, 158 aangewezen bijzonder gymnasium in ieder der
vakken afzonderlijk, in alle leerjaren tezamen per week
onderwijs wordt gegeven gedurende tenminste het getal
lesuren als hieronder is aangegeven:
afdeellng a. afdeellng b,
Grieksch 28 21
Latijn 36 28
Nederlandsch 18 18
Duitsch 15 15
Engelsch 9 9
Fransch IJ 12
Geschiedenis 14 12
Aardrijkskunde 8 8
Wiskunde 18 20
Natuurkunde 4 9
Scheikunde 2 7
Natuurl. historie 4 7
Lich. oefening 15 15
Teekenen 5 5
Dit besluit treedt in werking voor de klassen 1 en 2 op
1 September a s., voor klasse 3 op 1 September 1942. voor
klasse 4 op 1 September 1943. voor klasse 5 op September
1944 en voor klasse 6 op 1 September 1945.
UNIE VAN BAPTISTEN GEMEENTEN.
De candidaat H. D. Hoogwinkel uit Haarlem ls Zondag te
Almelo door ds. K. Reilingh van Hengelo in zijn ambt
bevestigd
HEDEN: 8 PAGINA'S