De strijd
in het Oosten
KORT NIEUWS.
Prijsvormingsbesluit
1941
DINSDAG 26 AUGUSTUS 1941'
HAARLEM'S DAGBLAD
5
Aanvallen der Sovjets aan het centrale front
afgeslagen. Veel oorlogsmateriaal viel in
Duitsche handen. Duitsche infanterie in de
richting van Reval diep in de stellingen der
Sovjets binnengedrongen.
Naar het D.N.B. verneemt hebben de bolsjewis
ten de laatste dagen heftige aanvallen ondernomen
in een sector aan het centrale front teneinde den
opmarsch der Duitsche troepen tot staan te bren
gen. Ter ontlasting van hun verslagen afdeelingen
wierpen zij sterke gepantserde strijdkrachten, die
door artillerie gesteund werden, in den strijd tegen
de stellingen van een Duitsche infanteriedivisie.
In een heldhaftigen strijd, die dagenlang duurde,
sloegen de Duitschers alle aanvallen af en brach
ten' zij den Sovjets verliezen toe.
In drie dagen bleven' 95 Sovjetpantserwagens
voor de Duitsche stellingen liggen waaronder eeni-
ge van 32 en 45 ton. Ook in den aangrenzenden
sector mislukten de bolsjewistische aanvallen door
de afweer van een Duitsch infanterieregiment.
Achtmaal zonden de Sovjets hun aanvalsgolven te
gen de Duitsche stellingen, achtmaal smoorde het
Duitsche vuur de aanvallen. Op denzelfden dag
rukten Duitsche pantserwagens tegen de bolsje
wistische strijdkrachten op en brachten haar op
nieuw zware verliezen toe.
Het aantal gesneuvelde en gewonde bolsjewisten
is nog niet bekend. Veel ooi-logsmateriaal viel in
Duitsche handen. Nog 28 Sovjetpantserwagens
werden vernietigd 31 stukken geschut en 30 vracht
auto's vernield of buitgemaakt.
Bij de gevechten in de richting Reval is een
Duitsche compagnie infanterie diep in de stellingen
der Sovjets doorgedrongen. Hierbij trof zij een
vliegveld der Sovjets aan, waarop zestien Sovjet
vliegtuigen voor vertrek gereed stonden. Door het
vuur van hun machinegeweren vernietigden de
infanteristen dertien op den begapen grond staan
de machines en schoten drie vliegtuigen omlaag,
die door snel op te stijgen zich aan de vernietiging
hadden probeeren te onttrekken. Een groep van
deze compagnie veroverde in een gevecht van
man tegen man een luchtdoelbatterij der Sovjets.
De operaties der Duitsche marine met mijnen in
het Oostelijke bekken van de Oostzee heeft nieuwe
successen opgeleverd. Nadat de Sovjets op 22
Augustus drie groote transportschepen als gevolg
van mijnen verloren hadden, zijn, volgens de jong
ste berichten, een torpedojager der Sovjets, drie
koopvaardijschepen en twee mijnenvegers op Duit
sche mijnen geloopen en binnen zeer korten tijd
gezonken. In dezelfde wateren brachten Duitsche
zeestrijdkrachten een tankschip der Sovjets door
artillerievuur tot zinken.
In den centralen sector van het Oostelijke front
zijn op 24 Augustus bolsjewistische gevangenen
binnengebracht die eenstemmig verklaarden dat de
stemming en de discipline in de snel opgestelde en
bijeengeraapte afdeelingen der Sovjets zeer slecht
is. De opleiding en uitrusting van deze troepen, die
uit alle legeronderdeelen zijn samengesteld, is
uiterst gebrekkig. De manschappen behooren tot
de oudste lichtingen en zijn gemiddeld reeds 45
tot 50 jaar oud. Op deze reservisten hebben de he
vige Duitsche aanvallen een bijzonder vernieti
gende uitwerking en zij vertoonen sterke neiging
de wapens weg te gooien.
In den strijd om de laatste bolsjewistische brug-
gehoofden aan den Dnjepr hebben snelle Duitsche
formaties op 24 Augustus nieuwe successen be
haald. Er werden weer 5.500 gevangenen gemaakt.
De bolsjewisten verloren daarbij talrijke stukken
pantserafweergeschut, pantserwagens, kanonnen en
andere wapens. Vijf Sovjet-vliegtuigen konden niet
meer onttrokken worden aan een plotselingen
Duitschen aanval op een vliegveld. Voorts werden
op de bolsjewisten 800 paarden buitgemaakt.
Duitsche gevechtsvliegtuigen en duikbommenwer
pers hebben, naar het DNB voorts meldt, op 25
Augustus in onophoudelijke aanvallen in het Noor
den van het Oostelijk front spoorwegen, transport
en ravitailleeringswegen der Sovjets met bommen
van elk kaliber bestookt. In het gebied van Reval
werden Sovjet batterijen en veldstellingen door
bomtreffers vernietigd.
Een Sovjet koopvaardijschip van 3000 b.r.t. werd
in de Finsche Golf zwaar beschadigd.
In het centrale deel van het Oostelijk front wer
den Maandag belangrijke spoorlijnen door aanvallen
van Duitsche gevechtsvliegtuigen verscheidene
malen verbroken en treinen vernield. Een olie
opslagplaats werd in brand geworpen, talrijke co
lonnes vrachtautos en vijf stukken geschut werden
vernietigd.
Volgens tot dusver optvangen berichten werden
de gevechtshandelingen van de Duitsche luchtmacht
in den Zuidelijken sector van het Oostelijk front
op 25 Augustus met onverminderde kracht voort
gezet.
In het gebied ten Oosten van Dnjepropetrofsk
werden bij aanvallen op de terugtochtscolonnes dei-
bolsjewisten verscheidene stukken geschut en tal
rijke vrachtauto's vernietigd. Bij aanvallen op een
vliegveld ten Oosten van Kiev werden talrijke
vliegtuigen op den grond beschadigd. Negen Sov
jetvliegtuigen werden in luchtgevechten neerge
schoten: op den Dnjepr werd een Sovjet monitor
éoor bomtreffers tot zinken gebracht.
IIET WATERWERK VAN
DNJEPROSTROI.
BERLIJN, 25 Augustus (DNB) In het gebied
dat thans door Duitsche troepen gezuiverd wordt
van de resten der legers van Boedjenny, bevindt
zich ook het groote waterwerk Dnjeprostroi, dat in
1932 was geopend. Het ligt aan de stroomversnel
lingen van den Dnjepr op den Westelijken oever
in de nabijheid van de stad Zaporozje bij het voor
malige dorp Kitsjkas, dat onder water werd gezet.
Deze electrische centrale is in zooverre van groote
beteekenis dat zij een reeks belangrijke, groote
fabrieken van stroom voorziet. De stuwdam sluit
zich veilig aan bij de rotsachtige oevers van den
Dnjepr. Langs den stuwdam wordt de verbinding
gevormd door een sluis met drie kamers op den
linkeroever, waardoor het geheele scheepsverkeer
•ich beweegt. Door deze sluis is de Dnjepr over de
'Radio HsiaQxauuHa
geheele lengte van Kiev tot aan de Zwarte Zee' be
vaarbaar geworden en de geheele rotsbarrière tus-
schen Dnjepropetrofsk en het eiland Chortitsa van
tachtig kilometer, die vroeger geen verkeer toe
liet, onder water gezet.
Uit Tsjoengking meldt United Press: 135 Ja-
pansche vliegtuigen hebben een langdurige lucht
aanval ondernomen op de westelijke voorsteden van
Tsjoengking, waarin zich het regeeringskwartier be
vindt. Een aantal gebouwen werd vernield of be
schadigd en zes menschen kwamen om het leven.
De staatsleider generaal Antonescu is bij
koninklijk decreet benoemd tot „Maarschalk van
Roemenië", Krachtens een ander decreet is Anto
nescu benoemd tot ridder eerste klasse in de orde
„Michael de dappere". (D.N.B.)
De bolsjewistische verliezen aan krijgsmateriaal hebben ontzaglijke afmetingen
aangenomen. Ook aan het Noord-Oostelijk front hebben de Finsche troepen
enorme voorraden oorlogstuig buitgemaakt.
(Foto Suomen-Holland)
WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1911.
HILVERSUM I, 415.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.30 ochtendgymnastiek. 7.00
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Gramofoonmuzlek. 9.15 Voor de
huisvrouw. 9.25 Gramofoonmuizek. U.00 Voor de kleuters.
11,20 Sylvestre-trlo. 12.00 Gramofoonmuzlek. 12 25 Voor den
boer. 12.40 Almanak. 12.45 B. N. O. Nieuws- en economi
sche berichten. 1.00 Groninger Orkestvereeniglng. 2.15
De Gooilanders. 3.00 Voor de vrouw. 3.20 Zang en piano.
4.00 Bijbellezing (voorbereid door de Christ. Radio Stich
ting). 4-20 Voor de jeugd. 5.00 Gramofoonmuziek. 5.15 B.
N. O. Nieuws-, economische- en beursberichten. 5.30
Jeugdstormkwartier. 5.45 Schrammelkwartet en soliste.
6.15 Voor de binnenschippers. 6.30 Ernst van 't Hoff met
zijn 15 solisten. 7.00 Actueel halfuurtje. 7.30 Volkszangkoot
met pianobegeleiding. 8.00 Gramofoonmuziek. 8.15 Causerie
„Volksgezondheid". 8.30 Uit de voorraadkamer (opn.j. 9.30
Gramofoonmuziek. 9.45 B. N. O. Nieuwsberichten. 10.00-
10.15 B. N. O. Engelsche uitzending: The Dutch Achieve
ments in the Netherlands Indies.
HILVERSUM I, 415.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7,08
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Gramofoonmuziek, 10.00 Morgen
wijding. 10.20 Pianovoordracht. 10.40 Declamatie. U.00 Gra
mofoonmuziek. 12.15 Orgelconcert. 12.45 B. N. O. Nieuws-
en economische berichten. 1.00 Roemeensch orkest Gregoi
Serban. 1.30 Gramofoonumziek. 1,45 Kurt Hohenberger en
zijn orkest. 2.15 Voor de jeugd. 2.30 Verkorte opera ..II
Trovatore" (gr.pl.). 4.00 Gramofoonmuziek. 5.00 Bijbel
lezing 5.15 B. N. O. Nieuws-, economische- en beursbe
richten. 5.30 Ensemble Bandi Balogh. 6.00 Gramofoonmu
ziek. 615 Salonorkest. 7.00 Actueel halfuurtje. 7.30 Gia-
mofoonmuziek. 7.35 Reportage, s.oo Rotterdamsch Phil-
l-.armonlsch orkest en solist. 8.45—9.00 Boekbespreking. 9.45
B. N*. O. Nieuwsberichten. 10.00 Dagsluiting (voorbereid
door de Christ. Radio Stichting). 10.05—10.15 Gramofoonmuz.
Commentaar op de rede
an Churcliill.
Het standpunt der
Wilhelmstrasse.
Het A.N.P. meldt:
BERLIJN. 25 Augustus. „Wij zijn den heer
Churchill bijzonder dankbaar voor hetgeen hij
gezegd heeft. Wij zullen daaruit de overeenkom
stige lessen en consequenties trekken."
Aldus verklaarde men Maandag ironisch in de
Wilhelmstrasse ten aanzien van de Zondag door den
Britschen minister-president voor de radio gehouden
redevoering, welke hier beschouwd wordt als de
zwakste want meest aantastbare van al zijn tot
dusver afgelegde verklaringen. Bijzonder opdringerig
acht men de godslastering om arm in arm met het
bolsjewisme voor de „overwinning van het goede
tegen het kwade" te willen strijden. De wijze waarop
de Russische metropoliet van Belgrado, lieden van
het slag Churchill als den aartsbisschop van Canter
bury, van repliek gediend heeft, zal wel voldoende
zijn, zoo betoogt men, om dergelijke beweringen te
weerleggen. Overigens is het voldoende, naar de mee
ning van dezelfde kringen, slechts enkele punten uit
het door Churchill geboden materiaal te voorschijn
te halen om zijn persoonlijkheid en zijn politiek te
karakteriseeren.
Wanneer hij de ontmoeting met Roosevelt op den
Atlantischen Oceaan ..symbolisch" noemt, ligt er in
derdaad een symboliek in den vrij onverbloemden
eisch aan Washington, nu eindelijk aan den oorlog
mee te doen. omdat volgens den spreuk „de een na
den ander" anders ook Amerika aan de beurt zou
komen. Juist dit „de een na den ander" krijgt in het
licht van den overval op Iran een heel bijzondere
beteekenis. Het karakteriseert de Engelsche politiek:
ofwel den een na den ander in den oorlog tegen
Duii - ïland hitsen, of den een na den ander over
vallen.
De in één adem tegen Japen geuite dreigementen
-ormen. naar men hier verder opmerkt, een beschim
ping, waarvan men het aan Tokio overlaat ten aanzien
daarvan een standpunt te bepalen, vooral aangezien
men daar de beteekenis van den door Churchill ge
kozen spreuk ..de een na den ander" wel niet over het
hoofd gezien zal hebben. Churchill's bespreking van
den toestand in de bezette gebieden is volgens het
oordeel van Berlijnsche kringen hoogstens een be
vestiging voor het al lang bewezen feit dat Engeland
al die landen, die het op onverantwoordelijke wijze
in den oorlog gestort heeft, niet tot rust wil laten
komen en ook voor den hongeroorlog niet terug
schrikt. Wanneer hij tegelijkertijd van een „vertrapt
Europa" spreekt, behoeft men slechts eraan te her
inneren door wien in het Westen en het Oosten sinds
de aftochten wijde landstreken vernietigd en verwoest
zijn. Als van beteekenis acht men het voorts in krin
gen van de Wilhelmstrasse dat Churchill volkomen
in strijd met de oorspronkelijke mededeeling over dc
ontmoeting op den Atlantischen-Oceaan met president
Roosevelt thans verzekert dat men in het geheel niet
geprobeerd heeft de oorlogs- en vredesdoeleinden de
finitief vast te stellen.
Eigenlijk zoo verklaart men hier. neemt hij dus
terug wat hij pas kort geleden als begin van hetgeen
later zou komen in het vooruitzicht stelde en 'wel
heel duidelijk daarom omdat hij met het oog op de
wenschen van de bolsjewisten de vrije hand wilde
houden voor de latere ontwikkeling.
Italiaansche en
Japansche stemmen.
Het Italiaansche persbureau Stefani schrijft naar
aanleiding van de Zondag door Churchill gehouden
redevoering dat de Britsche premier, daar hij niets
concreets kon opdisschen, zich er toe heeft beperkt
algemeene beweringen op te stellen in de hoop dat
er toch nog iemand zal zijn die hem gelooft. Chur
chill heeft den moed gehad te beweren dat de En-
gelsch sprekende naties tijdens de bijeenkomst op
zee besloten hebben de verantwoordelijkheid voor het
lot van de groote massa's in alle werelddeelen op
zich te nemen.
Het Italiaansche persbureau legt den nadruk op de
scherpe uitlatingen tegenover Japan en de schijnhei
lige uitlatingen over de „vreedzame en onschuldige
Sovjet Unie".
In één ding is Churchill eerlijk geweest, zoo voegt
Stefani ironisch hieraan toe, nl. hij heeft wel van de
ontwapening van de anderen gesproken, voor de En
gelsch sprekende volken echter het recht om hun
eigen belangen met de wapens te beschermen voor
behouden.
Uit Tokio meldt het D.N.B.:
Als eerste reactie op de radiorede van Churchill
schrijft het blad „Kokoemin Sjimboen" dat hier weer
gesproken kan worden van een op dreigementen be
rustende propagandarede van den Britschen minister
president. Het is de gebruikelijke tactiek van Chur
chill om de onrust ter wereld nog te vergrooten sinds
de Engelschen de z.g. crisis in den Stillen Oceaan
hebben uitgevonden. Men moet in Londen echter
niet gelooven, schrijft het blad, dat Fransch Indo-
China. Thailand en andere staten van het Zuidzee
gebied op deze plompe Engelsche truc zullen ingaan.
Churchill heeft op deze wijze geprobeerd Japan en
Thailand van elkaar te vervreemden en tevens onder
verwijzing naar beweerde onderhandeligen tusschen
Japan en de Ver. Staten een breuk te verwekken on-
j der de staten van het driemogendhedenpact. Terwijl
men een z.g. bedreiging van Thailand door Japan
propageert, vermijdt men angstig op de oorzaak van
deze onrust in hat Verre Oosten in te gaan, nl. de
Britsche troepenconcentraties in Singapore. Malak-
ka en Birma, alsmede de gemeenschappelijke En-
gelsch-Noord-Amerikaansche pogingen om Japan te
omsingelen.
In een commentaar van het persbureau Domei wordt
gezegd dat de rede van Churchill is opgebouwd op
olkomen valsche gegevens en veronderstellingen.
Wanneer Churchill er over spreekt dat Japan het
voorbeeld van Hitler en Mussolini met betrekking
tot zijn optreden in China volgt, dan moet men
Churchill er aan herinneren dat het Chineesche con
flict twee jaar voor den Europeeschen oorlog is
uitgebroken. Wat Indo-China betreft, zijn de Ja
pansche troepen daar thans geslationneerd op grond
an vreedzame overeenkomsten. Een bedreiging van
Thailand echter spruit voort uit de zeer intensieve
Engelsch-Noord-Amenkaansche machinaties voor de
■olledige omsingeling van Japan.
Britsche vliegtuigen boven
West-Duitschland.
Luchtafweer schiet vijf
Engelsche toestellen neer
BERLIJN, 26 Augustus (D.N.B.) Britsche
vliegtuigen hebben in den nacht van Maandag
op Dinsdag boven West-Duitschland gevlogen,
Door den vijand neergeworpen bommen veroor
zaakten slechts onbeteekenende branden. Militaire
of oorlogs-economische schade ontstond niet. De
Duitsche luchtafweer schoot vijf Britsche vliegtuigen
neer.
De verblijfplaats van Stojadinowitsj
Geïnterneerd op Mauritius.
BELGRADO. 26 Augustus (D.N.B.) De voor
malige Joego-Slavische minister-president dr. Milan
Stojadinowitsj, die zooals bekend op 16 Maart 1941
door de vroegere Joego-Slavische regeering aan de
Engelschen werd uitgeleverd en over wiens verblijf
plaats men sindsdien in het onzekere verkeerde, be
vindt zich, naar de „Donauzeitung" meldt, op het
eiland „Mauritius" in den Indischen Oecaan, waar
hij door de Engelschen is geïnterneerd. Dit blijkt
uit brieven welke dezer dagen door zijn familie in
Belgrado zijn ontvangen..
Rede van den koning van
Afghanistan.
Vaste wil tot verdediging der
onafhankelijkheid.
KABOEL, 25 Augustus. (A.N.P.) Zahir Sjan,
de koning van Afghanistan, heeft een rede gehouden
ter gelegenheid van den verjaardag der nationale
onafhankelijkheid. Afghanistan, zoo sprak hij, zal
nooit dulden, dat het door andere mogendheden
wordt overheesreht. Het is vastbesloten zijn onaf
hankelijkheid en zijn nationale belangen te be
schermen. Voorts constateerde de koning dat zijn
land de nauwste betrekkingen van vriendschap met
alle nabuurstaten onderhoudt. Met een verwijzing
naar de dapperheid en vrijheidsliefde van de
Afghanen verklaarde Zahir Sjah ten slotte dat zijn
landslieden, wanneer zulkè noodig zou zijn, bereid
waren offers te brengen, om hun onafhankelijkheid
te handhaven.
Mei de fiets in den trein.
Record-vervoeren door de spoorwegen.
Van de zijde der Ned. Spoorwegen schrijft men
ons: Dat het vacantieverkeer in ons land dit jaar
behoorlijke afmetingen heeft aangenomen en dat
men in verschillende declen van ons land zelfs re
cord-bezoeken heeft kunnen boeken. De spoor
wegen stonden voor de moeilijke taak, dit vervoer
practisch geheel voor haar rekening te nemen en
ondanks het beperkte materieel en andere moei
lijkheden. die zich in dezen' tijd voordoen, hebben
zij zich daar wonderwel doorheen geslagen. Vooral
het aantal te vervoeren fietsen was zeer groot.
Vóór den oorlog vervoerden de spoorwegen op
het station te Utrecht in den drukken vacantietijd
gemiddeld ongeveer twee duizend fietsen per dag,
dat wil zeggen fietsen, die van Utrecht uit ver-
487© STAATSLOl'JüüIJ
DERDE KLASSE TWEEDE LIJST
Trekking van 26 Augustus.
400 No. 6242. 8402, 12031, 14153,
18753.
ƒ200 No. 7034. 18655.
ƒ100 No. 1874. 9952, 10616. 10800,
13443. 16545, 16802. 19146,
19434.
PRIJZEN VAN ƒ45
1168
1175
1178
1189
1203
1254
1344
1389
1402
1512
1516
1574
1903
1308
1966
1967
2076
2122
2199
2219
2255
2304
2325
2501
2601
2603
2658
-695
2723
2789
2792
2793
2856
2906
2955
2958
2980
3001
3060
3066
3096
3133
3202
3227
3238
3250
3276
3294
3295
3367
3411
3451
3505
3692
3722
3744
3765
3826
3851
3922
3927
3983
4182
4206
4224
4243
4271
4331
4491
4540
4584
4707
4820
5074
5158
5168
5213
5281
5327
5328
5338
5349
5390
5527
5536
5538
5585
5768
5801
5836
5892
5958
5986
5986
6005
6071
b'085
6097
6194
6276
6311
6357
6547
6560
6583
6591
6596
6649
6728
6845
6867
6896
6936
6955
6978
7012
7225
7247
7283
7296
7397
7455
7477
7518
7555
7558
7573
7632
7763
7767
7825
7354
7862
7878
7881
7962
8031
8050
8062
8116
8225
8261
8272
8299
8322
8368
8403
8418
8423
8425
8452
8461
8584
8672
8679
8736
8743
8810
8896
8966
9006
9094
9247
9286
9324
9362
9381
9410
9444
9542
9630
9652
9661
9694
9753
9825
10063
10142
10248
10539
10694
10706
10756
10763
11037
11119
11135
11276
11288
11380
11397
11410
11527
11601
11712
11728
11833
11926
11950
12010
12034
12039
12269
12298
12358
12389
12412
12478
12498
12530
12534
12621
12757
12765
12816
12886
12889
12973
13035
13041
13050
13069
13071
13075
13076
13077
13172
13217
13247
13252
13275
13289
13290
13299
13312
13325
13342
13388
13398
13414
13609
13698
13712
13747
13812
13825
13879
13974
13979
14003
14006
14064
14140
14189
14201
14215
14248
14252
14294
14332
14400
14516
14520
14557
14627
14658
14693
14781
14928
14979
15110
15163
15284
15410
15430
15457
15475
15486
15785
15793
15803
15819
15888
15947
16044
16097
16212
16341
16403
16531
16590
16671
16759
16763
16805
16961
17085
17098
17157
17218
17298
17383
17490
17619
17639
17665
17668
17697
17729
17754
17779
17799
17848
17895
17935
18091
18249
18315
18322
18339
18388
18414
18432
18689
18692
18816
18958
18995
19000
19102
19124
19162
19261
19491
19494
19506
19522
19532
19577
19645
19661
19755
19778
19787
19856
19865
19917
19918
19965
19982
20089
20126
20157
20164
20200
20219
20237
20303
20361
20446
20515
20649
20686
20699
20717
10719
20877
20911
21076
21128
21141
21171
21206
21216
21321
21350
21402
21403
21635
21704
21867
21909
21912
21922
21955
21975
21982
21983
1024
1045
1063
1308
1558
1643
1662
1667
2283
2286
2468
2560
2764
2$73
2984
3008
3219
3327
3387
3536
3573
3590
3708
3735
3755
3813
3857
3887
3999
4016
4023
4039
4041
4433
4624
4758
4799
4328
4845
4953
4995
5210
5427
5473
5644
5671
5798
5799
5846
5926
5946
6089
0293
6586
6981
7290
7313
7320
7360
7521
7719
7919
8102
8366
8377
8445
8447
8494
8583
88S2
3978
8996
9013
9052
9075
9223
9335
9344
9430
9745
9859
9897
10033
10094 10137 10192 10387 10582 10803 1098!
11107 11289 11471 11583 11700 11828 11868
11885 11903 11917 11994 12177 12231 12262
12572 12666 12722 13090 13201 13245 13416
13527 13559 13582 14057 14108 14221 14375
14526 14713 14904 1495a
15001 15260 15352 15373 15391 15554 lo632
15712 15818 15824 16063'16064 16197 162n3
16268 16342 16398 16435 16497 16529 16663
16692 16704 16705 16769 16809 16818 1703?
17095 17394 17453 17525 17628 17707 1780o
17875 17894 17951 18034 18051 18196 13268
18271 18487 18690 18711 18857 18985 19047
19137 19190 19202 19256 '.9294 19438 19451
19511 19632 19664 196G6 19394 19896 20341
20391 20530 20532 20614 20395 21175 21259
21564 21565 21616 21624 21916
1183 1252 1464 1567 1611 1615 1706
1720 1772 1844 2075 2163 2852 3420
3593 3644 3659 3710 3711 3751 4208
4264 4448 4761 4808 4811 490o 491/
5046 5110 5287 5386 5389 .5421 5424
5449 5563 5696 5782 5876 6402 6618
6900 7063 7077 i144
7425
8024 8100
8574 8586
9225
9226 9332
Ï799 7875
8249
8364 8491 8557
8964 9102 9196
atiu 9407 9759 10043 10141 10155
10310 10337 10479 10669 10764 10782 10924
11086 11262 11283 11532 11643 11834 12032
12141 12183 12310 12416 12449 13021 13504
13580 13930 14324 14455 14493 14935
15045 15139 15530 15794 16148 16237 16397
16402 16507 16553 16564 16936 17121 17165
17167 17232 17"". 17562 17630 17915 17954
17972 18016 18018 18038 18087 18525 18855
19240 19350 19678 19781 19827 19997 19999
20076 20107 20125 20347 20659 20713 21373
21450 21604 21694 21766
In de vorige lijst stond1713 100.
moet zijn 17013.
OORLOG TEGEN DE MUGGEN. Om zich tegen deze insecten te beschermen
houden de Duitsche soldaten aan het Oostfront ook tijdens den maaltijd het
hoofd met de daarvoor geconstrueerde netten bedekt.
(Foto Orbis-Holland)
zonden werden en die op „doorreis" in de Dom
stad moesten worden overgeladen. Dit jaar zijn er
dager, geweest van bijna vier duizend fietsen.
Ook de toeneming in Amsterdam heeft behoor
lijke afmetingen aangenomen. Daar hadden de
spoorwegen voor den oorlog ln het vakantieseizoen
dagen van 3500 rijwielen, terwijl zij dit jaar dagen
hebben gekend, waarop niet minder dan vijf dui
zend fietsen moesten worden vervoerd. Zij wer
den uit alle richtingen naar alle richtingen ver
zonden. doch wel is gebleken, dat de Veluwe en
de Achterhoek dit jaar bijzonder in zwang waren,
vooral van de groote steden uit. Althans wat de
fietsen betreft, was Limburg ditmaal, in tegenstel
ling tot andere jaren, weinig in trek.
Het behoeft geen betoog, dat een vervoer van
vier en vijf duizend rijwielen van één stad uit per
dag groote eischen aan de spoorwegen heeft ge
steld. Er zijn dan ook allerlei maatregelen geno
men, om dit vervoer zoo snel mogelijk en zoo ze
ker mogelijk te doen plaats hebben. Eénerzijds
werden do bestaande treinen met vele extra wa
gens uitgebreid en aan den anderen kant heeft
men talrijke speciale rywieltreinen ingelegd. Daar
waren er bij van twintig wagens langer kon
men ze niet maken in verband met het feit. dat
bü het laden en lossen de treinen steeds in hun
geheel voor een perron moesten kunnen komen te
staan en als men dan nagaat, dat er in eiken
wagen zestig rijwielen konden worden geplaatst
dan vervoerde elke trein een twaalf honderd rij
wielen naar de plaats van hun bestemming. Er zijn
weken bij. dat er meer dan drie honderd extra
rijwielwagens achter normale personentreinen wer
den gekoppeld, terwijl er dan tegelijkertijd nog
speciale treinen liepen met een totaal van bijna
250 wagens zoodat er in die week 550 extra wa
gens hadden geloopen.
Er bestaat op het oogenblik een project, volgens
hetwelk in een specialen wagen meer dan hon
derd rijwielen kunnen worden geplaatst.
Door den oorlog konden deze rijwielwagens ech
ter nog niet in bedrijf gesteld worden.
Aan het advies van de spoorwegen om in het
zadeltaschje een kaartje met naam en adres op te
bergen is gevolg gegeven, doch nog steeds niet in
voldoende mate. Er zijn in de afgeloopen maan
den nog eenige tientallen fietsen op de afdeellng
gevonden voorwerpen terecht gekomen. Was de
fiets van naam en adres van den eigenaar of eige
naresse voorzien geweest, dan zou zij binnen 24
uur op de plaats van bestemming zijn aangekomen.
De toestanden in het economische leven hebben
zich het laatste jaar zoo snel en sterk gewijzigd,
dat het in het jl. Zaterdag verschenen Verordenin
genblad opgenomen Prijsvormingsbesluit mogelij
kerwijs niet zoo opvalt als het opvallen moet. Het
zou, onder de veelheid van het reeds geregelde
verborgen rakende, in de schaduw kunnen komen.
En dit zou gevaarlijk zijn, omdat ieder die aan het
zakenleven deelneemt er van kennis moet nemen.
Want het nieuwe besluit is zeer ingrijpend het keert
zich radicaal van oude regelen af en betreedt ge
heel andere wegen. Mr. Schokker, de gemachtigde
voor de prijzen, duidde dit Zaterdag ter persconfe
rentie te 's-Gravenhage aan toen hij als het be
langrijkste element van hei „Prijsvormingsbesluit
1941" noemde, „dat voortaan iedere ondernemer,
hetzij groot of klein, zich heeft af te vragen of de
prijs welken hij voor zijn goederen of diensten
vraagt wel overeenkomt met het belang, dat de
door hem verrichte prestatie voor de gemeenschap
heeft". Hieruit blijkt dus duidelijk, dat ieder on
dernemer zich krachtens de bepalingen van het
nieuwe besluit bij elk zijner ondernemers
handelingen door het richtsnoer van het algemeen
belang moet laten leiden. Hij mag dus geen reke
ning meer houden met het resultaat van een samen
treffen van vraag en aanbod, hij mag geen particu
liere overwegingen laten gelden, hij moet, naar de
bewoordingen van art. I van bet besluit, de „prij
zen en vergoedingen voor goederen en diensten
zoodanig vormen, dat deze beantwoorden aan de
eischen, welke het algemeen belang, in het bijzon
der met betrekking tot de oorlogsomstandigheden,
stelt". Een constateering van de omwentelende ver
andering hier plaats hebbend, behoeft geen uit
voerig betoog. Elke ondernemer moet dit erkennen
en realiseeren. want hij moet met de nieuwe be
palingen rekening houden. Daarom moet hij het
nieuwe besluit bestudeeren, zelfs heel grondig, op
dat hij volkomen op de hoogte zij van de nu aan
hem gestelde eischen, die zeker niet licht genoemd
kunnen worden.
Enkele bepalingen en enkele gedeelten uit de toe
lichting mogen hier nog naar voren worden ge
haald, eenerzijds ter accentueering van het hier
boven staande, anderzijds ter memoreering van
eenige belangrijke passages.
Er is reeds een „Eerste uitvoeringsbeschikking
van het Prijsvormingsbesluit 1941" openbaar ge
maakt, waarin eenige gevallen zijn aangeduid in
welke op eigen initiatief de prijzen van goederen
of diensten zullen moeten worden verlaagd. Als
zulk een geval wordt b.v. genoemd winststijging
door grooteren omzet. Bedoeld wordt dus simpel de
grootere omzet. De winstmarge mag gelijk gebleven
zijn, het wordt ongeoorloofd geacht dat de totale
winst grooter is geworden. Hier wordt gezegd: dat
mag niet. de prijs moet zoover naar beneden wor
den gebracht, dat „de winst weder op het oude
niveau komt".
Tegenover dezen ingrijpenden maatregel staat
een andere, waarbij ondernemers die hun prij
zen in verband met gestegen omzetten hebben ver
laagd deze weder mogen verhoogen, „indien en
naar mate zich na de prijsverlaging kostens stijgin
gen voordoen. Het maximum wordt weer bereikt
bij den vroegeren prijs".
In de bepalingen is uitdrukkelijk vastgelegd,
dat de plicht tot prijsverlaging ook geldt voor die
artikelen of diensten waarvoor maximumprijzen
zijn vastgesteld.
Zeer belangrijk is ook wat is besloten ten aan
zien van nieuwe goederen, als hoedanig al die goe
deren worden beschouwd die van de op 9 Mei 1940
in het verkeer zijnde goederen in zoo belangrijke
mate afwijken, dat zij daarmede niet of niet meer
kunnen worden vergeleken. Het algemeene prin-
pe van de prijsregeling voor deze goederen is, naar
mr. Schokker heeft verklaard, dat de ondernemer
zijn prijzen binnen het kader van de gegeven
richtlijnen zelf vaststelt. Daarnaast bestaat evenwel
de mogelijkheid voor bepaalde categorieën van
goederen te bepalen, dat zij niet eerder mogen
worden verkocht dan nadat aan de bevoegde prij-
zeninstantie een uitvoerige prijsberekening is voor
gelegd.
Van niet geringer importantie zijn de besluiten
inzake net achterhouden van goederen, koppelver
koop en kettinghandel. Het achterhouden van goe
deren of het weigeren van diensten, ten einde voor
andere of voor latere leveringen hoogere prijzen te
verkrijgen dan die, welke ten tijde van het achter
houden wettelijk geoorloofd zijn, wordt ten eenen-
male verboden. Hetzelfde is bepaald ten aanzien
van den koppelverkoop en den kettinghandel. Zij
beide worden door het „Prijsvormingsbesluit 1941"
als ongeoorloofd beschouwd.
Voor het inrichten en bijhouden van dc admi
nistratie dient aan de artikelen 6 en 7 de noodigo
aandacht gewijd te worden, want zij leggen aan
fabrikanten en groothandelaren de plicht op aan-
teekening te houden van de door hen gemaakte
verkoopprijzen en voorts een zoodanige admi
nistreering der prijzen, dat te allen tijde de hoogte
en het tot stand komen der prijzen op eenvoudige
wijze kunnen worden gecontroleerd. Tevens is een
ieder verplicht „aan de secretarissen-generaal, aan
den gemachtigde voor de prijzen of aan door hen
aan te wijzen instanties alle inlichtingen te ver
strekken, welke zij ter beoordeeling der prijzen en
vergoedingen of van de berekeping daarvan nood
zakelijk achten, en hun iedere inzage in de boe
ken en bèscheiden, alsmede de bezichtiging der bc-
drijfslokalen en magazijnen, toe te staan".
Dit zijn eenige grepen uit het „Prijsvormingsbe
sluit 1941", dat op 6 September a.s. in werking
treedt. Zij zijn niet voldoende voor een toereiken
de kennis van de nieuwe bepalingen, maar wel
voor een inzicht in het omwentelend karakter van
het besluit.
