AGENDA
Vacantieherinneringen.
AKKEÜTJE
TOBIAS
JCunst en £ettecen
Kerkconcert.
I
Het afscheid van t
Ir. W. J. Burgersdijk.
Het maandblad voor het personeel der N.Z.H.
T.M. van September is geheel gewijd aan het af
scheid van Ir. W. J. Burgersdijk, als directeur der
Maatschappij. De redacteur van het maandblad en
oud-secretaris der Maatschappij mr. D. A. E. Im-
mlnlc schreef een zeer waardeerend hoofdartikel
waaraan het volgende is ontleend:
Helaas- moeten wij dus ook het Maandblad
thans afscheid nemen van onzen Directeur.
Met 1 September 1941 treedt hij af als bedrijfs
leider van de Noord-Zuid-Hollandsche Tramweg
Maatschappij N.V., als leider^van een bedrijf, dat
hij door zijn goede eigenschappen en door zijn
liefde voor dat bedrijf," heeft doen bloeien ep doen
groeien.
Eigenschappen, als: helder verstand, goed in
zicht, ijver en nauwgezetheid, gepaard gaande.met
optimisme, blijmoedigheid en stalen zenuwen," be
zit hij ongetwijfeld en deze zijn het binnqn- en
buitenlandsche trambedrijf in het algemeen en dat
van de N.Z.H. in het bijzonder, ten goede geko
men.
Waar ik heb genoemd ook zijn liefde voor het
bedrijf te allen tijde en onder alle omstandig
heden» stond hij daarvoor pal bedoelde ik .te
vens het warme»hart, dat hij zijn personeel toe
draagt. Mij is herhaaldelijk gebleken, dat het per
soneel terecht groot vertrouwen in hem stelt, on
danks het feit dat, evenals zijn -,,ja" het ja is, ook
zijn „neen" het neen is; gaarne zou ik hem be
titelen met „Vadertje Personeel", in het besef, dat
hiermee niet te veel is gezegd".
Tn het rijk geïllustreerde nummer komen voorts
nog artikelen voor waarin namens de verschillen
de afdeelingen afscheid wdrdt genomen van den
scheidenden directeur.
De Haarlemsche industrie.
Bij het Haarlemsche Gemeentebestuur zijn de
volgende aanvragen ingekomen om vergunning
inzake de hinderwet.
Van J. A. P. Hoffmann, te Haarlem om ver
gunning van een -inrichting voor het bewerken
van leer in de perceelen aan het Spaarne Nos. 44
en 46 en aan de Berkenrodesteeg No. 6 en het
daarin plaatsen van 10 electromotoren met een
gezamenlijk vermogen van 5'/2 P-K. voor het aan
drijven van diverse werktuigen.
Van Jonker's Houtzagerij en Houthandel te
Haarlem om vergunning tot uitbreiding van de
houtzagefij aan de Transvaalstraat no. 5, door het
bijplaatsen van een electromotor van 10 P.K., voor
het aandrijven van een bij te plaatsen zaagmachine,
zoodat in 'totaal 9 electromotoren met een ge
zamenlijk vermogen var» 96 P.K, zullen worden
gebezigd.
Tot op 15 September e.k. des voormiddags ten
11 ure op het Raadhuis der gemeente zal de ge
legenheid worden gegeven om ten overstaan vvan
het gemeentebestuur bezwaren tegen het oprichten
uitbreiden der inrichtingen in te brengen.
Bond Heemschut.
Programma der jaarvergadering te Haarlem.
De Bond Heemschut houdt zijn 30ste Algemeene
Vergadering Woensdagmorgen 10 September te
half elf in het gebouw van de Hollandsche Maat
schappij der Wetenschappen aan het Spaarne te
Haarlem.
Tegen kwart voor 12 vangt een korte ochtend
wandeling aan, waarbij eerst enkele vertrekken
van het Gebouw der Hollandsche Maatschappij be
zichtigd zullen worden, om daarna langs het Don
kere Spaarne te wandelen naar het oude grafe
lijke Bakenes, waar een bezoek gebracht zal wor
den aan de voor enkele jaren gerestaureerde Ba-
kenesser Kerk, ontstaan uit de oude hofkapel.
Daarna gaat de wandeling over de Bakenesser-
gracht, waarvan voor enkele jaren de demping ge
lukkig nog voorkomen worden kon en door het
Bakenesser Hofje en de Appelaarsteeg naar de
Groote Markt. 1
Na de lunch yolgt een bezoek aan de Groote- of
Sint Bavokerk óp de Markt en bezichtiging van de
nieuwe restauratie. Hierna staat een wandeling
door de Jacobijnestraat, langs het Pri.nsenhof, en
door de Zuider- en Gasthuisstraat naar den Klo
veniersdoelen en het Doelveld of het programma.
Van daar wandeling door de Gasthuisstraat, Tucht
huisstraat (Brouwershofje) en Lange Annastraat,
(Hofje van Geurtje de Waal) naar het Nieuwe-
kerksplein en de Nieuwe of St. Annakerk *van
Jacob van Campen; met toren van Lieven de Key.
Tot slot door de Kerkstraat en even links de Groo
te Houtstraat in naar den St. Jorisdoelen (Prove
niershuis), waar de wandeling beëindigd worden
zal.
JUBILEA C. A. v. d. POLL EN
R. A. H. J. yAN THIENEN.
Maandag herdachten de heeren C. A. v. d. Poll
en R. A. H. J. van Thienen den dag, waarop zij
25 jaar geleden werden werkzaam gesteld bij het
P T.T. bedrijf. De heer v. d. Poll ontving te zijnen
huize bezoek van den directeur den heer J. C: Smid
en van den chef der bestelling en expeditie den
heer G. H. Klunhaar, die hem namens de admini
stratie en directie gelukwenschten en met lof van
zijn plichtsbetrachting en nauwkeurigheid ge-
Waagden.
De heer W. Flooren voorzitter van den Ambte-
naarsbond, sprak den jubilaris op waarderende
v-ijze toe en bood hem een bloemenmand aan.X
Vervolgens sprak de heer J. J. C. Ophuijsen voor
zitter van het jubileumfonds van P.T.T.-personeel,
die wees op de goede verstandhouding tusschen den
jubilaris en 'zijn collega's en bood hem namens ge
noemd fonds een radiotafel aan.
De' heer R. A. H. J. van Thienen ontving te
zijnen huize bezoek van den directeur den heer J.
C. Smid en van den chef der afdeeling directie den
heer A. J. v. d. Velde, die hem namens administratie
en directie complimenteerde en zijn plichtsbetrach
ting en goede hoedanigheden als ambtenaar rele
veerde.
Vervolgens sprak de heer J. J. C. Ophuijsen als
Voorzitter van het jubileumfonds. In een hartelijke
toespraak schetste hij den jubilaris als een ambte
naar die bij zijn superieuren en collega's in hoog
aanzien staat en overhandigde^ hem een staande
schemerlamp.
Beide jubilarissen ontvingen de gebruikelijke
eorkonde \*>or vijf en twintig jaren trouwen dienst
en plichtsbetrachting.
'Vele collega's kwamen persoonlijk de jubilarissen
gelukwenschen. Diversen bloemstukken gaven de
woningen van. deze heeren een feestelijk aanzien
en in huiselijken kring werd het feest verder her
dacht.
DINUDAG 2 SEPTEMBER.
Groote Kerk: Orgelconcert van 78 uur.
Palace: „Kleeren maken den man", 2, 6.30 en
8.45 uur.
Rembrandt Theater: „Jud Süss", 2.30, 6.30 en
8.45 uur.
Frans Hals Theater: „Geschichten aus dem Wie-
nerwald", 2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Luxor Theater: „Balnacht in Palamo", 2.30, 6.30
en 8.45 uur.
Frans Hals Museum: Tentoonstelling Oude Kunst,
12—4 uur.
WOENSDAG 3 SEPTEMBER.
Bioscooptheaters. Voorstellingen des middags en
des avonds.
Frans Hals Museum: Tentoonstelling Oude Kunst,
124 uur.
Nachtdienst Apotheken.
De volgende apotheken te Haarlem zijn van des
avonds acht tot des morgens acht uur ook op
Zondag) geopend:
Fa. Duym en Keur, Keizerstraat 6, Tel. 10378.
Firma Begeman en Sneltjes, Kruisweg 30, Tel.
10043.
Marnix Apotheek, Marnixstraat 65, Tel. 23525.
Te Heemstede is geopend:
t (Apotheek Schotsman, Binnenweg 206, ïeh £8320,
3. Van zoon.
Nou, het is alweer bekeken,^
Het is dan ook niet te veel
Wat is nou ruim zeven weken
En alweer in het gareel.
Straks moet ik weer veel verdragen,
Leeraren in slechte bui,
Die me vreemde dingen vragen,
Standjes van de oudelui.
Nauwelijks meer tijd voor ténnis,
Honkbal, zwemmen of zooiets,
En geen tochtjes met een kennis
(Met een permanent) per fiets.
'k Heb er danig van genoten
Onbekommerd, vrij en stoer.
Straks word ik weer volgegoten
Dag aan dag met geestelijk voer.
Vader heeft 't parool gegeven
Zooals steeds weer: uit met sport
Nu komt weer de ernst van 't leven,
m Denk maar aan je Kerstrapport.
Het is uit met de vacantia
Ik word weer geWoon scholier
Na een poos van importantie
Als een man op mijn manier.
P. GASUS.
Neem'n
(Adv. Ingez. Med.)
PROF. DR. T. GOEDEWAAGEN NAAR
ENSCHEDé.
In het kader der Nederlandsche Cultuurkamer
in oprichting zal op 19 September a.s. te Enschedé
een bijeenkomst plaats hebben, waar prof. dr. T.
Goedewaagen, secretaris-generaal van het departe
ment van Volksvoorlichting en Kunsten het woord
zal voeren. Het onderwerp van zijn rede is:
„Gilden- en Gouwen".
DIRECTIE VAN DEN LANDBOUW.
Bij beschikking vin de secretarissen-generaal
van de departementen van Landbouw en Vis-
scherij -en van Binnenlandsche Zaken is te reke
nen van 12 Augustus 1941 aangewezen als plaats
vervanger van den directeur-generaal van den
Landbouw ir. H. G. A. Leignes Bakhoven, in
specteur van den Landbouw te 's Gravenhage.
STATISTISCHE WERKZAAMHEDEN.
In de Nederlandsche Staatscourant van Maan
dag is opgenomen een beschikking van de secre
tarissen-generaal van de departementen van
Landbouw en Visscherij en van Handel. Nijverheid
en Scheepvaart van 1 September 1941 waarbij
wordt bepaald, dat de statistische en andere werk-
zaamheden^ welke tot dusverre waren opgedragen
aan het Economisch Statistisch Bureau te 's-Gra-
venhage, met ingang van 1 September 1941 be-
hooren tot de taak van het Centraal Bureau voor
de statistiek
PATER G. HESSE f
In den ouderdom van zestig jaar is te Haarlem
overleden de Weleerw. Pater G. Hesse. die onge
veer'vier jaar in de parochie van het H. Hart in het
Kleverpark werkzaam is geweest. In 1905 werd hij.
nadat hij zijn gymnasiale studies bij de Paters
Franciscanen te Venray voltooid had, tot priester
gewijd.
Hedenavond 7 uur worden in bovengenoemde pa
rochiekerk de Lauden gezongen: Woensdagmorgen
hebben daar de overige kerkelijke' plechtigheden
plaats. De begrafenis zal plaats hebben Woensdag
middag drie üur op het kloosterkerkhof van het
Missiecollege Sint Willibrord te Katwijk aan den
Rijn.
OPWEKKINGSSAMENKOMSTEN.
net programma voor denmaand September van
de Opwekkingssamenkomsten, die iederen Donder
dagavond in De Zuiderkapel aan de Zuiderstraat
no. 15 te Haarlem worden gehouden luidt als volgt.'
Donderdag 4 September: De heer J. A. Bruyn
te Wassenaar, onderwerp: „Daniël 1"; 11 Septem
ber: de heer J. Sevensma, Evangelist te Amsterdam,
met medewerking van het Zangkoor; 18 September:
ds. C. J. Hoekendijk, Vrij-Evangelisch predikant te
Bussum; 25 September: de heer Ed. W. Pera, Evan
gelist te 's-Gravenhage.
Momenteel beginnen de bijeenkomsten nog om
half 8, van 18 September af echter om 7 uur in ver
band met de invallende duisternis.
STRAATPREDIKING.
v Hedenavond is er straatprediking van 8.159
uur uitgaande van de Gereformeerde Evangelisa
tie en wel op het Spaarnhovenplein in Haarlem-
Noord, spreker de heer M. bij de Vaate, met me
dewerking van het Evangelisatie-zangkoor Haar
lem-Noord en op het Teylerplein in Haarlem-Oost
spreker Ds. A. M. Boeyinga, met medewerking van
het Evangelisatie-zangkoor „Zuid en Oost".
IN HET GRASLAND LIGGEN DE VOEDSELRESERVES
1952
0.7 MIUiüEN
(Foto Polygoon—v. Bilsen)
Haarlemsche Rechtbank.
Nieuwe substituut-griffiers benoemd.
Bij besluit van den secretaris-generaal bij het
departement van Justitie is benoemd tot substituut
griffier bij do Arrondissements-Rechtbank te Haar
lem Mr. G. J. Paré, waarnemend griffier bij die
rechtbank.
De heer Paré is 24 November 1911 te Amster
dam geboren. Hij bezocht het Gymnasium te Rot
terdam, waarna hij in Leiden studeerde. In 1935,
toen hij afgestudeerd was, werd hij benoemd- tot*
waarnemend griffier te Haarlem. O.a. heelt hij hier
een tijdlang de advocaten-praktijk uitgeoefend.
Verder is eveneens tot substituut-griffier bij de
Haarlemsche Rechtbank benoemd Mr. N. Smits,
waarnemend griffier bij de rechtbank in Den Haag
en secretaris van het Centraal College voor de
Reclasseering.
De heer Smits, die op 8 December 1911 te
Alkmaar geboren is, heeft te Groningen gestudeerd,
hij promoveerde in 1933. Daarna, vestigde hij zich
als advocaat te Nijmegen, doch bleef slechts een
jaar als zoodanig werkzaam. Toen werd hij par
lementair redacteur van „De Nederlander" en
secretaris van het Centraal College voor de Reclas
seering te 's Gravenhage. Tevens was hij in xlien
tijd waarnemend griffier bij de Haagsche Recht
bank.
Bij-voeding.
E zijn voor het eerst „bijgevoed". Nu weet
ik niet, wat de directeur van de Centrale
Keuken onder eei; hoofdmaaltijd verstaat
maar zijn „bijvoeding" evenaart dat begrip.
Zij w>rdt gebracht in een soort melkbus, die bij
de opening de oud-Hollandsche geuren verspreidt
van hutspot met klapstuk. Het klapstuk is welis
waar van geringen omvang maar het is er dan
toch in ieder geval; zeer fijn gesneden en licht
verteerbaar. Verder kop ge er alles in vinden wat
in een behoorlijke hutspot thuis hoort tot de stukjes
ui toe. Er zijn altijd snoodaards, die beweren, dat
er lekker toelf geen vet 'in zat en dat je na een
half uur al niet eens meer merkte, dat je wat op
had. Dergelijke verhalen ken ik als oud-kampeerder
nog wel van vroeger jaren. Toen waren er ook
altijd engelen, die nooit genoeg hadden. Dat zijn de
menschel» mei de paardenmagen. Voor hen alleen
is de grootste ketel van de Centrale Keuken nog
niet groot genoeg.
De anderen en dat zijn dan alle leden van het
personeel op die enkele uitzondering na, vonden het
lekker. Dat de vriendschap erdoor bevorderd
wordt zal wel niemand kunnen ontkennen. Er komt
een soort kampeer-sfeer over u als ge met het
bordje in de eene en vork en mes in de andere
hand naar de bus stapt. Ter gelegenheid van de
feestelijke opening werd er ditmaal met gerouti
neerde vrouwelijke hand opgeschept en al kunnen
wij mannen ons ook heusdh wel redden, dat ver
beelden we ons tenminste, het is toch altijd een
prettiger gewaarwording'met een vriendelijk „alstu
blieft" het bord volgeladen terug te krijgen dan
met een meer prozaisch: „Hier hei je je prakkie,
makker!"
Goed ook het opscheppen liet dus niets te
wenschen over. Zoo was de bijvoeding dus over
de geheele linie een groot succes. Alleen kreeg een
laatkomer een iets grooter portie dan hem eigen
lijk toekwam. Hij was nog bereid om er iets van
terug te geven doch dat behoefde gelukkig niet.
Wel krijgt-ie morgen wat minder. En dan hebben
we geloof ik, groentesoep. Ik hoop, dat de kok van
de Centrale Keuken er stiekum een enkel balletje
in doet. Al is het dan maar van schijngehakt,
Morgen 12 uur.
Maaltijd! B. K.
De Groote Toren te Arnhem begint teekenen van
verval te vertoonen. Een grondig onderzoek zal
worden ingesteld naar dp noodzakelijkheid van
restauratie.
(Foto Pax-HoüandDe Haan c)
NEDERLANDSCHE TRAMWEGEN MET
HUN AUTOBUSSEN.
Er ligt een net van tramwegen over ons land en
het moet al een erg onaanzienlijk plaatsje zijn,
waar niet een paar maal per «dag het een of ander
voertuig op wielen de geregelde communicatie
onderhoudt met de naburige gemeenten. Dat voer
tuig mag een kreunend stoomtrammetje zijn met
akelig harde houten banken, dan wel een luxe
autobus, waarin men zoo comfortabel zit als thuis
in het hoekje van den haard, een verbindingsmid
del, ook daar waar het spoorwegwezen niet zijn
ijzeren spoor trok is in ons land ondenkbaar.
Van dit tram- en autowezen is thans een boek
verschenen. Wanneer men nagaat, dat ^en halve
eeuw cultuurgeschiedenis van ons land met het
tramwezen verbonden is, kan men zich niet verba
zen, dat het een omvangrijk werk is geworden, al
zal men van.de vier honderd vijftig pagina's toch
wel even opkijken.
In deze 450 bladzijden vindt men dan tallooze
bijzonderheden van de tallooze trammaatschap
pijen, die ons land rijk is, haar geschiedenis, sta
tistische bijzonderheden en andere overzichten,
opsommingen van bezienswaardigheden, die men
als tram- of autobusreiziger kan bezoeken, alles
naar den eisch verlucht met foto's, opgediept uit
archivalia zoo goed als getuigenissen van de laat
ste technische vindingen. We zien op vele illustra
ties nog trams met 1 H.P. vermogen, anders ge
zegd: paardentrammetjes en elders de kolossen,
voor het vrachtvervoer, waarvan onze grootouders
nooit hebben kunnen droomen.
Natuurlijk is de N.Z.H.T.M. waardig vertegen
woordigd. Wij zien het begin: de paardentram, die
van bet Kennemerpiein naar de Fonteinlaan zeul
de, het stoomtrammetje dat Alkmaar en Leiden met
Haarlem verbond en vervolgens de stadstram, de
E.S.M. wagens in hun ontwikkel:ngsvormen en de
autobussen van de laatste iaren. Een tweede bij
drage voert ons langs de lijnen der N.Z.H.T.M. met
haar tallooze interessante plaatsenf fraaie natuur-
tafereelen en in het voorjaar de bollenvel
den, die zulk een aantrekkingskracht oefenen op
wie „Per Noord-Zuid er op uit!" trekken, per
tram, per autobus en per boot.
Ook de andere maatschappijen dragen het hare
tot den rijk gevarieerden inhoud van het werk bij;
en al dient men bij de lezing in het oog te hou
den. dat de tijdsomstandigheden niet zonder uit-
wei-king zijn gebleven op het vaderlandsche streek
vervoer, het is toch wel zeer interessant na. te
gaan, welk een vlucht de exploitatie van de paar
dentram van weleer en het steunende stoomtram
metje van een halve eeuw geleden heeft geno
men. Waartoe de lezing van dit werk, dat bezorgd
werd door het Algemeen Publiciteitskantoor gaar
ne wordt aanbevolen.
JUBILEUM BIJ DE SPOORWEGEN.
Maandagmorgen werd de heer N. P. Spïerings,
electricien afd. Tractie te Haarlem, ter gelegenheid
van zijn 25-jarig jubileum bij de Ned. Spoorwe
gen, te zijnen huize Brouwersplefn 37 gehuldigd.
Hij werd namens de Directie der N.S. toegespro
ken door den depot-chef, den heer Arends. Deze
overhandigde hem een enveloppe met inhoud en
tevens een oorkonde. Verder waren aanwezig de
commissieleden nl. de heeren Mooren, commies.
Groen, electricien, Nederpelt. monteur bovenlei
ding, J. Rombouts. wagenbestuurder.
De. heer J. Rombouts spltik namens het tractie-
personeel en bood den jubilaris een prachtig ca
deau aan, bestaande uit een ontwikkelaarbanH en
een spanraam. De heer Mooren had een mooi al
bum vervaardigd van de'deelnemers aan het ca
deau.
Ook mevrouw Spierings was niet vergeten* Zij
kreeg een mooi bloemstuk. Ook was aanwezig de
onmiddellijke chef van den jubilaris de heer Koster.
De jubilaris qntving ook eenige bloemstukken en
een fruitmand.
FORTRETPRIJS 1941.
AMSTERDAM, 1 September. In verband
met het bepaalde in art. 1 der stichtingsacte
en het reglement voor den portretprijs, heeft het
bestuur der Thérèse van Duyl-Schwartze-stich-
ting besloten, 'ter huldiging en nagedachtenis van
Thérèse van DuylSchwartze, drie prijzen uit
te loven voor het beste portret, uitgevoerd in olie
verf en vervaardigd na 12 Februari 1938, datum
van den vorigen wedstrijd.
De eerste prijs zal bestaan uit een som van f 500
(vijf honderd gulden), de tweede prijs uit een
som van f 300 (drie honderd gulden) en een derde
prijs uit een som van f 150 (een honderd vijftig
gulden).
De mededinging zal open zijn voor alle kunste
naars en kunstenaressen die Nederlander zijn en die
den leeftijd van vijf en dertig jaren nog niet heb
ben bereikt.
Overmatige hulp....
FRANS HALS-MUSEUM.
Vijfde Concertweek.
De uitvoerenden van deze week zijn de dames
Hendrica (cello) en QStharina Hessels (zang).
Wie de pianopartijen vervult staat niet in het
programma vermeld; van vroegere concerten
weten we echter reeds dat de beide zusters dat
beurtelings doen en geheel op elkaar ingesteld
zijn, zoodat samenspel cnbegeleiding niets te
wenschen overlaten wat eenheid van opvatting
betreft. Dat in pianistisch opzicht Catharina de
meerdere van haar oudere zuster is, bemerkt men
echter wel, al is de begeleiding van den zang steeds
correct. Zij begonnen met oude Italiaansche liede
ren van Caldara (1670—1736) en Al. Scarlatti
(16591725)J „Sebben crudele", „Com'un raggto
del sol" en „Ah, rendimi". De mooie altstem eu
de vlekkeloos zuivere intonaties van Catherina
Hessels hebben we nog pas, n.l. naar aanleiding
van haar voordracht eener Badicantate met de
H.O.V. opgemerkt; ook dat haar vocale' ontwik
keling nog niet afgesloten is. De tonen boven
c 2 hebben alleen in het forte expressief vermogen,
de'adem moet nog aan standvastige kracht winnen.
Zij zong verder nog Schubert en Wagner: Schubert's
„An die Leyer" met goed getroffen tegenstellin
gen. „Gute Nacht" en „Dem Unendlichen" nog
niet geheel doorvoeld, al was de krachtige stijging
in de laatste zeer te prijzen. Wagner's „Traume"
kan meer „versunken" klinken; haar voordracht
van „Scherzen" was zeer verdienstelijk.
Voor cello en piano bevat het programma een
door Willem Pijper harmonisch nog al druk be
werkte Sonate van den vrij onbekenden 18de
eeuwschen Nederlandschen componist Hellendaal,
de voor beide partijen brillante Variaties op een
Thema uit Handel's Judas Maccabaus" van Beet
hoven en een viertal stukken van Fauré, Nin en
Gérard Hekking. Dat alles klonk zeer verzorgd;
de Elégie van Fauréexpressief, klagend; Hek-
king's geestige „Danèe campagnardi" levendig,
tintelend.
Het bezoek was ditmaal minder druk clan ge
durende vorige weke.n. Toch verdienen de merk
waardige prestaties der dames Hessels ook zeker
veler belangstelling.
K. DE JONG.
Albert de Klerk doet den laatsten tijd veel
van zich spreken. De jonge organist, die in Juni
van dit jaar den Prijs van Uitnemendheid van
het Amsterdamsche Conservatorium en met den
Jubileumprijs der M.t.B.'d.T. verwierf, rust niet
op zijn lauweren: hij concerteert veelvuldig, waar
bij behalve zijn virtuoos orgelspel zij knappe im
provisaties de bewondering wekken.
Het concert dat hij Maandagavond met den
violist Gijs Beths in de Groote Kerk gaf werd ge
opend met een Preludium en Fuga van Dietrich
Buxtehude (16371707) den beroemden organist
der Marienkirche te Lübeck, wiens orgelbespelin
gen („Abendmusiken") zóó beroemd waren, dat
de 22-jarige Bach in 1707 te voet van Arnstadt
naar Lübeck kwam om Buxtehude te hooren. Bach
nam heel wat van hem over, waarvan vooral de
orgelcomposities van zijn eersten tijd de sporen
dragen. Wie de door De Klerk gespeelde Fuga in
F gr. t. van Buxtehude vergelijkt met de be
roemde Fuga in D gr. t. van Bach' bemerkt duide
lijke overeenkomst, al is de ontwikkeling van het
thematische materiaal bij Bach veel grootscher. Het
genie won het weer eens van het groote talent!
Ook wat den componist Efu Mage betreft kan
men alleen van „talent" spreken. De Klerk speelde
van hem een Suite du premier ton d.w.z. in de
eerste of Dorische kerktoonsoort een uit 8
deelen bestaande opvolging, die vooral geschikt is
omde schier onuitputtelijke ressources en rijke
combinatiemogelijkheden van een orgel als dat
onzer Groote Kerk te toonen. Zoo hoorden we in
het „Plein Jeu" de machtige en toch weeke prin-
cipaalstemmen, in de „Fugue" de tongwerken, in
het „Trio" drie fluitstemmen* waarvan één in
de bas, in de „Tièrce en Taille" een mixtuur in
de middenstem, enz., totdat in het slotstuk, het
„Grand Jeu, de geweldige kracht van het instru
ment in zijn geheel de kerk vulde.
Maar in de „Trois Chorals", pour grand orgue,
het laatste in 1890, zijn sterfjaar, geschreven
levenswerk van den „maitre angélique" Cesar
Franck spreekt het genie. De Klerk speelde hef
derde daarvan, het meest beroemde. met de
hemelsche melodie in het middengedeelte; hij
speelde het zóó perfect,'met een zóó «»prachtige
stijging aan het slot als we zelden hoorden.
Tusschen deze orgelsolo's in droeg Gijs Beihs
de groote Chacopne van Bach en met orgel, drie
stukken van Max Reger voor. Het was merkwaar
dig hoe de acoustiek der kerk ten goede werkte
voor de gesloten en gebroken accoorden der
Chacopne. vooral voor de gesloten 3- cn 4-stem-
mige, die in een zaal trots alle aangewende kunst
grepen nooit zóó volledig tot hun recht komen al»
nu de resonantie daartoe meehielp. Maar Betht
speelde duidelijk en gearticuleerd genoeg om ook
alle figuraties helder te doen verstaan en de toon
van zijn viool duoeg door heel het kerkgebouw.
Doch in de stukken van Reger werd de viool vaak
door het orgel overstemd; vooral in het Preludium
en in de Aria zou eej» zachtere registreering te
verkiezen, geweest zijn. De Aria begint naar het
voorbeeld van het beroemde Air uit Bach's D-dur
Suite voor strijkorkest, 'maar toont spoedig- Reger's
individualiteit. Ook de geheel fugatisch gehouden
Gigue is naar oud model geschreven: in het 2e
deel treedt het thema in de omkeering op.
De clou van het concert was weer, het slotnum
mer, de Improvisatie. Een groote menigte deels
anonym ingezonden thema's had De Klerk ontvan
gen, warvan een 35 bruikbaar waren gebleken.
Van deze 35 verwerkte hij er 7 in vier orgel
fantasieën. De eerste zette hij terstond contrapun-
tisch in; in de tweede maakte hij eenige vrije
variaties op een schertsend thema; de derde wós
een Andante, waarin hifo.a. een .uitzending van een
10-jarige als tweede thema te pas bracht: de vierde
was een glorieuze emanatie van'het Valeriuslied
„Hoe geluckig is het landt".
De habilitcit, de concentratie, de contrapuntische
kennis en de verbeeldingskracht van den jongen
kunstenaar brachten de borders wederom in ver
bazing en het slot was overweldigend.
DE JONG, Ji
