V
De strijd
in het Oosten
De electriciteit der toekomst.
JCoit Tlieuws
t
8-7-6-0-0
Julia Cuypers 70 jaar
Sterke strijdkrachten der Sovjets aan het centrale
front verslagen. Sovjetpantserwapen leed
ernstige verliezen. Krachtige actie der
Duitsche luchtmacht.
Het D.N.B. meldt: In de gevechten van 2 September
Jn den centralen sector van het Duitsche Oostelijke
front werden sterke strijdkrachten der Sovjets onder
zware verliezen in de pan gehakt. Vooral het pantser
wapen der Sovjets heeft weer zware verliezen moeten
incasseeren. De Duitsche troepen vernietigden tijdens
deze gevechten veertig pantserwagens der Sovjets,
waaronder elf pantserwagens van het zwaarste type
en een amphibie-pantserwagen van 40 ton gewicht.
Bovendien werden 2.250 gevangenen gemaakt en wer
den twee pantserverkenningswagens. talrijke voertui
gen der Sovjets en oorlogtuig buitgemaakt. In weer
wil van verbitterden tegenstand der Sovjets verover
den Duitsche formaties infanterie en pantserwagens
op 2 September een boschgebied. eveneens in den
centralen sector van het Oostelijke front. In goede
samenwerking van de Duitsche infanteristen met de
pantserwagens werden de bolsjewisten uit l\et bosch
gebied verdreven. Tijdens deze gevechten maakten de
Duitsche troepen 2.500 gevangenen, terwijl drie Sovjet
pantserwagens. negen stukken geschut, 18 machine
geweren en 25 voertuigen werden buitgemaakt of ver
nietigd. Ook op verscheiden andere plaatsen van het
Oostelijke front verrichten de Duitsche troepen op 2
September weer bijzonder succesvolle operaties De
bolsjewisten hadden in alle sectoren zware bloedige
verliezen.
In de gevechten van 1 September werden aan dezen
frontsector 5.700 gevangenen gemaakt, 27 Sovjet
pantserwagens, waaronder een pantserwagen van 32
ton, 18 stukken geschut, 151 machinegeweren. 47 gra
naatwerpers en groote hoeveelheden infanteriewapens
en ander oorlogstuig werden vernietigd of buitge
maakt. Duitsche vliegers, die van gewapende verken
ning boven de Finsche Golf terugkeerden, rapporteer
den dat zij in het gebied van de Duitsche mijnver-
sperringen talrijke wrakken van verongelukte trans
port- en vrachtschepen der Sovjets hebben waarge
nomen De Duitsche mijnversperringen zijn- tot
6cheepskerkhoven voor de bolsjewisten geworden.
Formaties van het Duitsche luchtwapen hebben
Dinsdag in het gebied tusschen den Dnjepr en de
Krim reserves en troepenconcentraties van de Sovjets
vernietigd. Aanvoerwegen en troepentransportcolon
nes der bolsjewisten in het gebied tusschen Kre-
mentsboeg en Dnjepropetrowsk werden op succesvolle
wijze met bommen van allerlei kaliber bestookt. Vier
volgeladen Sovjet-goederentreinen werden door bom-
treffers vernietigd en vier batterijen werden tot zwij
gen gebracht. Bovendien werden een groot aantal
vrachtauto's vernield.
Het Duitsche luchtwapen heeft Dinsdag in het ge
bied van Brjansk met succes ingegrepen in den strijd
te land. Pantserwagens van de Sovjets, welke voor
den aanval gereed stonden, waaronder verscheidene
wagens van het zwaarste type, werden door voltreffers
vernietigd. In hetzelfde gebied werden door bommen
en boordwapens talrijke vrachtauto's verwoest. In
pcheervluoht brachten Duitsche gevechtsvliegtuigen
drie machinegeweernesten tot zwijgen, beschadigden
verscheidene goederentreinen en lieten een munitie
depot der Sovjets in de lucht vliegen
DE OPMARSCH LANGS DE KUST VAN
ESTLAND.
Verder deelt het D.N.B. mede- Bij de gevechten aan
de kust van Estland hebben de bolsjewisten op 2 Sep
tember geprobeerd den Duitschen opmarsch tegen te
houden. Om den Duitschen aanval te keeren, gebruik
ten de Sovjets batterijen van de kustartillerie en van
zee uit grepen Sovjet oorlogsschepen met hun scheeps
geschut in den strijd te land in. Door een grootscheep-
schen aanval werd het verzet van de. Sovjets echter
gebroken. De bolsjewisten leden in deze gevechten
zware bloedige verliezen. De Duitsche opmarsch aan
de Estlandsche kust werd voortgezet.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben op 2 September
!n de Finsche Golf met succes koopvaardijschepen
der Sovjets met bommen van allerlei kaliber aange
vallen. Drie koopvaardijschepen met tezamen 11.000
b.r.t. werden ernstig beschadigd. Een ander koop
vaardijschip van duizend b.r.t. werd door voltreffers
tot zinken gebracht. Bij de gevechten in den sector
van de Newa brachten Duitsche gevechtsvliegtuigen
een kanonneerboot der Sovjets en twee sleepvaar-
tuigen tot zinken Op het Visschersschiereiland bom
bardeerden Duitsche. gevechtsvliegtuigen op 2 Sep-
Door rijksminister
dr. Todt.
BERLIJN, 3 September. De geschiedenis der
electriciteit is een halve eeuw oud. Zij begon met de
groote uitvindingen van 'den electrischen stroom,
van de electrische gloeilamp, van de telefoon en
van den electrischen kabel.
Door den technischen vooruitgang der electriciteit
werd zij op ieder gebied van het menschelijk leven
ingevoerd. Het denkbeeld dat de elctrische energie
zoo zoo goedkoop mogelijk het geheele volk ter be
schikking moet worden gesteld, begon zich eerst
sedert 1933 in Duitschland door te zetten.
Wij staan thans aan een keerpunt van het ener
giewezen. In plaats van de zuiver kapitalistische
beschouwing moet de aanwending van de electri
sche kracht in het belang van het geheele volk
voorop staan. De belangrijkste taak is daarbij op
het oogenblik niet de reorganisatie van het be
staande, maar het op\vekken van electrische kracht.
De grondslag'van de toekomstige opwekking van
electrischen stroom zal het water zijn. Kolen blijven
voorloopig voor chemische doeleinden voorbehou
den. De Duitsche waterkracht moet «p groote
schaal in dienst worden gesteld. Zooals alles, dat
in het nationaal-socialistische Duitschland gescha
pen wordt, zullen geen plannen gemaakt worden
voor de volgende twee of drie jaar, maar zij zullen
moeten gelden voor tientallen en honderdtallen van
jaren. De juiste technische oplossing der vraag
stukken, die ten doel hebben ook den laatsten drop
pel water aan de opwekking van electriciteit dienst
baar te maken, kan slechts geschieden, wanneer
allen die er nut en profijt van zullen trekken
landbouw, scheepvaart, watervoorziening, stroom-
verzorging samenwerken. Dan zullen er gewel
dige bouwwerken kunnen ontstaan die alle moge
lijkheden in de natuur zullen benutten. Hierbij is
het de voornaamste taak van den ingenieur deze ge
bouwen zooveel mogelijk met de natuur in over
eenstemming te brengen.
Wanneer warme bronnen in werking worden ge
steld, moet de warmte zooveel mogelijk worden
uitgebuit. Hierdoor kunnen de Duitsche kolenvoor-
raden worden gespaard. Het zal hierbij noodig zijn
bijzondere schakelinrichtingen te bouwen, evenals
warmtekrachtstations en verwarmingsstations.
Om de verre afstanden tusschen de plaatsen waai
de stroom wordt opgewekt en de brandpunten van
het verbruik te overbruggen, zullen bijzondere tech
nische maatregelen noodig zijn. De onderzoekingen
betreffende de overbrenging van hoogspannings-
stroom op grooten afstand moeten dus met de
grootste bespoediging worden voortgezet.
Dit zijn alles groote plannen. De ingenieurs zul
len ervoor moeten zorgen dat -zij verwezenlijkt wor
den. Zij zullen daarin zeker slagen, wanneer zij er
zich ipet volle kracht aan wijden. (ANP)
Het vermiste Atlantische vliegtuig.
Tegen een heuvel gevlogen.
Het vermiste Atlantische vliegtuig is. naar vclgens een
bericht van Reuter uit Montreal de commandant van den
Atlantischen transportdienst van het Britsche luchtwa
pen heeft verklaard, in het Vereenigd Koninkrijk neer
gestort docydat het tegen een heuvel vloog. Alle inzitten
den zijn om het leven gekomen.
Het D. N. B. verneemt uit New York dat graaf De Bail-
let Latour. die om het leven gekomen is bij het ongeluk
plet de voorzitter van het Internationale Olympisch
Comité, maar diens zoon was.
tember met succes stellingen luchtdoelgeschut en ar
tillerie van de Sovjets en plaatsten talrijke voltref
fers op een troepenkamp.
Italiaansch
weermachtsbericht.
Ontploffingen en branden
te Tobroek waargenomen.
Autocolonnes in het gebied van
Djaraboeb aangevallen.
ROME, 3 September. (Stefani). Het 456ste com
muniqué van het Jtahaansche hoofdkwartier luidt:
„De actie der luchtmacht tegen de Britsche steun
punten en stellingen heeft nieuwe resultaten op
geleverd. Bij den massalen aanval op Tobroek. waar
van het weermachtsbericht van gisteren melding
maakte, zijn ook stellingen van luchtafweergeschut en
veldartillerie, alsmede tentenkampen gebombardeerd.
Talrijke branden en ontploffingen werden waargeno
men. In het gebied van Djaraboeb hebben onze
vliegtuigen vijandelijke autocolonnes die troepen
vervoerden, verstrooid en met machinegeweervuur
bestookt. In den afgeloopen nacht zijn de vlieg
velden van Malta gebombardeerd. Te Tobroek heeft
onze artillerie groepen "gepantserde verkennings
wagens en pantserwagens, die onze stellingen trachtten
te naderen, onder vuur genomen.
Vijandelijke vliegtuigen hebben bommen op Beng
hazi geworpen en een kolonie in Cyrenaïca zonder
succes met machinegeweervuur bestookt. Andere
aanvallen zijn gedaan op plaatsen in de nabijheid van
Catania en Regusa. De schade was onbeteekenend.
In Oost-Afrika blijven onze troepen den vijand in
bedwang houden. Zij brengen hun gevoelige verlie
zen toe. Een onzer bataljons, die van de basis Sjelga
uit opereeren, is bij een schitterend geslaagden aan
val tot diep in de vijandelijke linies doorgedrongen.
Een groote vijandelijke afdeeling werd verstrooid.
De vijand liet talrijke dooden op het slagveld ach
ter."
Wederopbouw van Viipuri.
15000 personen kunnen naar
de stad terugkeeren.
Het DNB meldt:
HELSINKI, 3 September. De burgemeester
van Viipuri heeft de pers medegedeeld dat reeds
voorbereidselen worden getroffen voor den her
bouw van Viipuri. Doordat de buitenwijken voor
het'grootste deel verwoest zijn en ook het centrum
veel schade heeft geleden, zullen niet evenveel
menschen als vroeger zich in de stad kunnen ves
tigen. Wanneer de liehtbeschadigde huizen hersteld
zijn, zullen ongeveer 15.000 personen naar Viipuri
kunnen terugkeeren. Een bedrag van tenminste 100
millioen Finsche mark zal noodig zijn voor het
herstel van den telefoondienst. Het verkeer zal het
steld worden'met behulp van den staat. Er zullen
nieuwe radiostations en een zender gebouwd moe
ten worden, terwijl de stad Sortavala, die vroeger
ook een station bezat, voorloopig alleen een studio
krijgt. De haven van Viipuri is over het algemeen
nog bruikbaar. Zoodra de wereld toestand dat mo
gelijk maakt, kan het handelsverkeer hervat
worden.
Japanners ontruimen gebied
van Foetsjau.
Japansche vloot blijft de
stad blokkeeren.
Uit Sjanghai verneemt Domei: In een commu
niqué van het Japansche expeditieleger in China en
van de Japansche vloot in de Chineesche wateren
wordt medegedeeld dat, aangezien de Japansche
troepen in het gebied van Foetsjau erin geslaagd
zijn de toevoerwegen van Tsjoengking te blokkee
ren, zij dit gebied volkomen evacueeren teneinde
bun operaties tegen Tsjoengking elders voort te
zetten. De ontruiming is vlot verloopen onder
nauwe samenwerking tusschen leger en vloot en
zonder Chineesche storingen. De Japansche vloot
blijft de kust van Foetsjau blokkeeren. Alvorens het
gebied van Foetsjau te ontruimen hebben de Ja
pansche expeditiestrijdkrachten in China stappen
genomen om de Chineesche bezittingen volkomen
-onbeschadigd achter te laten en de rust in het
gebied te waarborgen. Het leger zal evenwel rnet
aarzelen het gebied opnieuw te bezetten indien
Tsjoengking aanstalten maakt de toevoerwegen via
Foetsjau te heropenen.
Zooals reeds in verscheidene andere door de
Duitsche troepen bezette gebieden in het Oosten
is geschied, is thans, naar het D.N.B. meldt, ook in
Zetland het burgerbestuur ingevoerd.
IN DE SUDA-BOCHT. Duitsche schepen leggen er nu geregeld aan. Zij brengen
wapenen, munitie, materiaal en andere benoodigdheden, om op hum terugreis
talrijke gevangenen naar het vasteland te transporteeren. Hierboven het
inschepen van meer dan duizend Britten.
(Foto Orbis-Holland)
Enorme scheepsverliezen in de
Finsche Golf.
Eind Augustus bijna 200 Sovjetschepen
ten onder gegaan.
Officieel wordt uit Helsinki medegedeeld:
De geweldige omvang van het drama dat zich eind
Augustus in de Finsche Golf heeft afgespeeld za!
men wel nooit met zekerheid kunnen vaststellen. Het
aanlal tot zinkeh gebrachte en beschadigde vijande
lijke schepen bedraagt bijna 200. Ongeveer een week
lang zijn de brandende scheepsresten en ronddrijven
de booten, vlotten en lijken bewijzen geweest voor
de ontzettende vernietiging welke de zeestrijdkrachten
dgr Sovjets en zeetransporten geleden hebben en
welke door de Duitsche en Finsche zee- en lucht
strijdkrachten alsmede door de mijnversperringen
veroorzaakt werden. Bovendien zijn vijandelijke
schepen bij de bezetting der eilanden in de baai
van Viipuri en de haven van Koivisto-Björkö tot
zinken gebracht en beschadigd. Als laatste gebeurte
nis kan gemeld worden de torpedeering van een
transportschip van 2000 ton in de Zeestraat van
Koivisto, een artillerievoltreffer op drie schepen,
het buitmaken van een driemaster en van twee groo
te pramen die met munitie en ander materiaal, o.a.
met optische instrumenten en machines, vol geladen
waren. (D.N.B.)
Kort ziekteverlof voor
Von Papen.
Met zijn echtgenoote naar
Duitschland vertrokken.
ANKARA, 3 September. De Duitsche ambassa
deur Von Papen is met zijn echtgenoote naar
Duitschland vertrokken.
Naar vernomen wordt, zal hij een medische behan
deling ondergaan wegens een aandoening van zijn
nieren terwijl hij tevens tandheelkundige hulp be
hoeft. Hij zal een kort verlof tot herstel nemen.
(D.N.B.)
Attlee over de Engelsche hulp aan
de bondgenooten.
BERLIJN, 3 September (D N.B.) Op het Efigelsche
vakvereenigingscongres in Edenburgh heeft de Lord-
grootzegelbewaarder Attlee verklaard dat de hulp, die
Engeland aan zijn bondgenooten kon geven, begrensd
wordt door de Engeland ter beschikking staande mid
delen en door geografische feiten. De slag is „nog
niet" gewonnen. Er zijn in Groot Brittannië in alle
klassen der maatschappij nog zekere lieden die zich
nog niet ten volle bewust zijn van de gevaarlijkheid
van den tegenwoordigen tijd en die ook de macht van
den tegenover Engeland staanden vijand niet inzien.
De reorganisatie tot de oorlogsproductie is in een
groot industrieland onvermijdelijk een langdurig pro
ces. „Er zijn twee dingen", zoo zeide Attlee, „die wij
niet mogen doen: wij mogen niet tevreden zijn met
onze eigen inspanningen en wij mogen onszelf ook
niet toestaan te denken dat de oorlog door anderen
voor ons kan worden gewonnen."
De nieuwe grondwet van
Frankrijk.
Reorganisatie van het Fransche
bestuurssysteem.
Het D. N. B. meldt:
VICHY 3 September. De grondwetscommissie van den-
nationalen raad heeft de werkzaamheden voltooid van
haar tweede zittingsperiode, die was gewijd aan de be
raadslaging over de Inwendige structuur van het Fran
sche bestuurssysteem. Men verwacht dat de nieuwe
grondwet van Franknjk reeds in October kan worden
gepubliceerd. Bij de beraadslagingen der tweede zittings
periode is. voor zoover tot dusver bekend is geworden, be
sloten den chef van den staat voor te stellen het verkie
zingssysteem in beginsel^ te handhaven. Aan de regeering
wordt echter een vergaande invloed op de benoemingen
in de openbare functies ingeruimd.
De inwendige opbouw van het bestuur wordt volgens de
voorstellen van de grondwetscommissie ln vijf categorieën
ingedeeld: de gemeenten, de algemeene raden, de pro
vinciale raden, den natlonalen raad en een hoogen raad.
De voorzitters van deze raden, de burgemeesters, prefec
ten, gouverneurs der provinciën en de voorzitters van den
nationalen en den Hoogen Raad worden door de regee
ring benoemd. De gemeenteraden zullen volgens de voor
stellen der grondwetscommissie door de stemhebbenden
gekozen worden. De algemeene raden zijn administratieve
lichamen van het departement. Zij worden gekozen door
de gemeenteraden en hun benoeming moet bekrachtigd
worden door gouverneurs. Bij de provinciale raden wordt
het kiesstelsel in zooverre door de nieuwe voorstellen
uitgeschakeld dat de helft der leden benoemd wordt door
den gouverneur der provincie, terwijl de andere helft
aangewezen wordt door de groote openbare organisaties,
zooals het Fransche legioen der oudstrijders, de beroeps
corporaties en door vertegenwoordigers van de organi
saties die dienen tot bescherming en bevordering van het
gezinswezen en ten slotte door de notabelen der provincie.
Voor de vorming van de vierde categorie van het bestuurs-
stelsel, den nationalen raad. stellen de provinciale raden
een lijst van candidaten op, aan de hand waarvan de
nationale raden door de gemeenteraden worden gekozen.
De kort geleden ingestelde nationale prefecten vormen
slechts een voorloopige oplossing van de provinciale
slechts een voorloopige oplossing van de provinciale
provinciën en van provinciale raden weer worden afge
schaft.
HELSINKI, 3 September (D.N.B.) In een tele
gram aan den Führer heeft veldmaarschalk Manner-
heim zijn dank betuigd voor de eer, die hem en het
Finsche leger bewezen is door de verleening der
hooge oorlogsonderscheiding. Mannerheim zegt in het
telegram dat hij in de onderscheiding een erkenning
ziet van het aandeel dat het"Finsche leger in den ge-
meenschappelijken strijd tot vernietiging van het bols
jewisme heeft.
Mannerheim heeft verder zijn dank betuigd en zijn
vriendschappelijke gelukwenschen doen toekomen
aan generaal-veldmaarschalk Von Brauchitsch en
uiting gegeven aan zijn bijzondere voldoening over
het feit, dat de Finsche weermacht thans aan den
gemeen schappelijken vernietigingsstrijd tegen het
bolsjewisme mag deelnemen.
Ter gelegenheid van de groote Finsche successen en
de onderscheiding van Mannerheim door Hitier heeft
Rijksmaarschalk Goering een telegram van geluk-
wensch tot den Flnschen veldmaarschalk gericht.
Deze heeft den Rijksmaarschalk daarvoor zijn dank
betuigd.
Konoje verlangt totale
economische mobilisatie
in Japan.
Economische hulpbronnen moeten
zoo hoog mogelijk opgevoerd
worden.
Domei meldt:
De Japansche minister-president Prins Konoje
heeft aan een ronde-tafelconferentie van vertegen
woordigers der regeering en van de oorlogsindustrieën
het sinds 30 Juli j.l. bewaarde stilzwijgen verbro
ken en o.a. het volgende verklaard:
„Japan staat voor de zwaarste crisis sinds het begin
van zijn geschiedenis. De eenige manier om den
noodtoestand te boven te komen is gelegen in een
zoo doeltreffend mogelijke totale mobilisatie der
economische krachten van het land. Het doel van
deze Ronde-tafelconferentie is de Japansche eco
nomische hulpbronnen tot een zoo hoog mogelij
ken graad op te
Vervolgens werd het woord gevoerd door v
admiraal Seizo Sakonji, den minister van handel,
die zeide de wrijving te betreuren welke bestaat tus
schen de organen van de economische controle en d<
organen op wie de economische controle wordt uit
geoefend. Hij legde den nadruk op de noodzakelijk
heid om particuliere winstmotieven ondergeschikt te
maken aan de verwezenlijking van de nationale doel
stellingen krachtens de nieuwe economische struc
tuur.
Luitenant-generaal Teiitsji Soezoeki, de voorzitter
van het organisatiebureau, zeide: „Geen enkele man,
geen enkele sen en geen enkele ton materiaal mag
verkwist worden in de pogingen welke op economisch
gebied worden aangewend om deze crisis te boven te
komen".
Harriman aan het hoofd der
Amerikaansche delegatie voor
Moskou.
Naar United Press meldt, heeft Roosevelt definitief
de commissie van vijf samengesteld die zal deelnemen
aan de besprekingen omtrent oorlogsleverantiés te
Moskou. Voorzitter is Harriman en leden generaal
Burns, een deskundige van het legerbestuur, generaal
Brett, de chef van het vliegcorps van het leger, die
thans met een bijzondere opdracht in het Nabije
Oosten vertoeft, gepensionneerd admiraal Standley
en Batt, plaatsvervangend leider van het federale
productiebureau.
Lord Beaverbrook leider der
Britsche missie.
Het Witte Huis heeft volgens Associated Press
bij de benoeming van de Moskousche delegatie een
verklaring gepubliceerd dat Engeland een dergelijke
afvaardiging zal zenden onder leiding van Lord Bea-
verbook.
Engelschén en Sovjets
confereeren te Kaswin.
Pogingen der Sovjets tot
bolsjewiseering van Iran.
Het D.N.B. deelt mede:
Naar de Britsche Nieuwsdienst meldt, is in Lon
den bekend geworden dat de Britsche opperbevel
hebber in Iran en de opperbevelhebber van de
Sovjetstrijdkrachten aldaar op honderd mijl ten
Noorden van Teheran in de stad Kaswin, een confe
rentie gehad hebben.
Een A.N.P.-telegram uit Ankara meldt dat de bols
jewistische troepen in Tebris, volgens vandaar ont
vangen berichten, niet alleen de consulaten van de
asmogehdheden en van de met de asmogendheden be
vriende staten hebben be^et, doch ook het Britsche
cónsulaat- In dit verband wordt in Britsche kringen
te Ankara opgemerkt dat men den bolsjewistlschen
opmarsch in Iran met eenige bezorgdheid gadeslaat.
Men heeft in Britsche kringen te Ankara den in
druk dat Moskou in Iran in ieder geval probeert om
aldaar grooteren invloed te krijgen dan Londen.
Voorts meldt het A.N.P. dat de Sovjettroepen In
alle plaatsen van Iran, weljce zij bezet hebben, ter
stond plaatselijke Sovjets gevormd hebben en pro-
beeren aldus het land te boljewiseeren.
Volgens andere te Ankara ontvangen berichten,
hebben de Sovjets Iraansche dQuanekantoren aan
de Turksche grens eenvoudig leeggeplunderd. In
Turkije heeft het optreden van de Sovjets de grootste
bezorgdheid verwekt, daar het hier een flagrante
scherding betreft van de Engelsch-Bolsjewistische
verklaring over de politieke onschendbaarheid van
Iran. Volgens een nog onbevestigd bericht zouden er
een plaats aan de Tuksch-Iraansche grens botsin
gen ontstaan zijn tusschen Turksche douanebeamb
ten en Sovjettroepen.
„ZENUWENOORLOG" TEGEN IRAN.
Het D. N. B. verneemt uit Berlijn: Engeland en de
Sovjet-Unie voeren tegen Iran een soort zenuwen
oorlog, doordat zij den Iraniërs de z.g. vredesvoor
waarden blijkbaar nog altijd niet hebben voorge
legd. Deze meening was men toegedaan in Berlijn-
sche politieke, kringen. Het doel van dezen Engelsch-
Bolsjewistischen zenuwenoorlog meent men hier te
zien in het streven de Iraniërs steeds gewilliger te
maken voor de wenschen van hun tegenstanders.
Voorts neemt men in Berlijn kennis van de ver
schillende berichten over een afsluiting van de
Turksch-Iraansche grens door de Sovjet-troepen,
over het zich nestelen van Sovjets in het door de
bolsjewisten bezette Iraansche gebied en van de
berichten over ontvredenheid in Iraansche officiers
kringen, zonder dat men te Berlijn evenyvel ten
aanzien van deze berichten afzonderlijk een standpunt
inneemt.
Laval zal binnenkort het
ziekenhuis verlaten.
Over vier weken weer aan
den arbeid.
PARIJS, 4 September (D.N.B.) Na zijn terug
keer uit Versailles heeft ambassadeur De Brinon
gisteravond aan vertegenwoordigers van de pers me
degedeeld dat de toestand van Laval zoozeer verbe
terd is dat hij waarschijnlijk over ongeveer veer
tien dagen uit het ziekenhuis kan worden ontslagen en
over ongeveer vier weken zijn werk zal kunnen her
vatten. In het vervolg zal nog slechts eenmaal per
dag een bulletin over zijn toestand worden uitgege-
;n.
De Brinon voegde hieraan toe dat Laval zeer ge
troffen was door de tallooze sympathiebetuigingen die
hem uit binnen- en buitenland gedurende zijn ziekte
gezonden zijn. De Fransche regeering laat zich re
gelmatig op de hoogte stellen van den toestand van
Laval.
Uit Boekarest meldt het D.N.B.: De nieuwe
bestuurswet voor de provincies, die van de Sovjets
zijn bevrijd deèlt Bessarabië en de bevrijde Boeko-
wina in twee provincies in met bijzondere, ver
gaande autonomie en bestuurszetel te Kisjinef,
resp. Cernauti. Het bestuur dezer provincies staat
onder rechtstreeksche leiding en toezicht van den
Conducator.
Rijksminister dr. Gcebbels is gistermiddag
weer per vliegtuig uit Venetië vertrokken, uitge
leide gedaan door den Italiaanschen minister voor
volksopvoeding Pavoïini, (D.N.B.)
Uit Berlijn: Aan den zaakgelastigde van Guata-
mala is meegedeeld dat de Duitsche regeering zich
genoopt heeft gezien aan de consuls van Guatamala
in Duitschland het exequator te ontnemen.
Gevangenen bouwen een kerk.
,J)e goede dief".
DANNAMORA (New-York) De R.K. bissch<
Monaghan heeft dezer dagen de kerk „De goede diel
ingewijd. Deze kerk werd gebouwd door de gevai
genen van de Clinton-gevangenis in den tijd
örie jaren. Het is een groot, in Gothischen stijl oj
getrokken gebouw, waarin zich veel schenkingi
van andere kerkgemeenten bevinden, o.a. een grot
kruisbeeld dat door de spelers van de passiespelen
Oberammergau vervaardigd is, een antiek altaar dal
door Magelaen van Portugal naar de Philippijni
zou zijn gebracht en een orgel dat een waarde vai
25.000 dollar heeft. (United Press.) i.
8-7-6-0-0.
Acht, zeven, zes, dubbel nul.
Kent u dat getal nog?
Het is het gironummer van de Nederlandsche Ami
bulance, die straks naar het Oostfront gezonden wordtj
de grootste ambulance die ooit door ons land uitgei
rust werd. I
Want ginds aan het Oostfront is zoo ontzaglijk veelg
menschelijk leed te verzachten. Gewonden, vriend en0
vijand, wachten ook op uw hulp. Helpt mede aan hejo,
tot" stand komen van deze Nederlandsche AmbulanceL
Stort uw bijdrage, iets meer dan u missen kunt, ojL
girorekening T
8-7-6-0-0. f,
NEDERLANDSCHE AMBULANCiL
Koninginnegracht 22, 's-GravenhagT,
I
-De laatste vertegenwoordigster
der Romantiek
Julia Cuypers wordt vandaag 70 jaar. In haar zal'1
Amsterdam bij de receptie in den Stadsschouwburg T
de laatste vertegenwoordigster der romantiek eeren,
Heel haar leven was feitelijk romantiek. Stond de0
kleine „Julieke", zooals zij als kind in België al-c
gemeen genoemd werd, niet reeds als vier-jarig
meiske in den schouwburg te Gent op de plankenL.
in het drama „Protestanten van Vlaanderen?'" En
heeft zij als 8-jarig kind ook niet te Brussel de
harten van het publiek gestolen in Gitten'e treur-
spel „Jane Shore" en later in „De Brusselschj
Straatzanger" en „De kleine Pat.ricol"?
Juli Cuypers is een van de actrices, die tusschen r(
de coulisses is opgegroeid en altijd geleefd heefr
in die eigenaardige tooneelwereld, welke'voor haar-,
meer dan een ander het leven beteekent,
Reeds op 13-jarigen leeftijd kreeg zij te Gent haarjj
eerste engagement, en Was zij „medelid" van een,
vast gezelschap. Julia Cuypers is altijd een „Zon-],
dagskind" geweest. O zeker, "zij heeft ook tegen-
slagen gehad stierf niet op den dag van haar
eigenlijk debuut haar vader en moest zij niet als
13-jarig meisje spelen, nadat haar in de pauze van
de voorstelling die droeve tijding was meegedeeld?
maar zij heeft de mooie zijde van het tooneel-
leven volop gekend. In Brussel droeg men haar op
de handen en behaalde zij als jonge actrice triom- j
fen in stukken als Charlotte Corday, De Maagd vanjb
Orleans, Serge Panino'en vooral in Nestor de
Tière's „Rose Kate, het treurspel der Smeden", met
welk stuk zij in 1894 voor het eerst een tournee
door ons land maakte. De ouderen onder ons zullen
zich nog herinneren, welk een furore de toen nog
jonge en zeer mooie actrice maakte. Zij speelde
met een hartstocht, dat de vonken er af spatten en
het was met dit brandend temperament, dat zij in
die dagen, toen men nog ontvankelijk was voor
de romantiek, ook het Hollandsch publiek ver
overde, zóó zelfs, dat zij al spoedig besloot in ons
land te blijven.
Het was in den tijd van den nabloei der roman
tiek. toen nog Sardou het tooneel beheerschte. In
stukken als Fédora, La Tosca, La Sorcière was
Julia Cuypers in haar element en zij had haar
vaste publiek in het Grand Théatre in de Amstel-
straat.
In de romantische school was zij opgegroeid en
zij is de romantiek heel haar leven feitelijk trouw
gebleven. In stukken als Frou-Frou, De Industrieel
van Pont Avesnes, De Zondares, Marie Stuart,
Marguérite Gauthier, Zaza, Zwarte Griet, Medea,
Gier Wally, Narciss, later in de tooneelspelen van
Bernstein behaalde zij haar groote successen. En
vergeten wij ook niet Silvia Silombra van. Van
Riemsdijk te noemen, haar lievelingsrol, die zij
honderden malen ook in het Duitsch en het
Fransch speelde. Zij heeft dat stuk dat zij ook
eens met de vereeniging Cremer opvoerde tot
het succes gedragen. Geen wonder dus, dat de
schrijver het aan haar opdroeg.
Het was heel verklaarbaar, dat Julia Cuypers
in haar romantischen tijd bij een groot deel van
het publiek zeer bemind was. Zij bezit alle eigen
schappen, welke deze sympathie verklaarden: een
zeer mooie tooneelverschijning, een warm getim-
breerd, buigzaam gejuid, dramatisch talent en een
laaiend temperament. In haar spel ontwikkelde zij
soms een kracht en een hartstocht, die suggestief
werkten/op het publiek, vooral wanneer zij tegen
spelers had van dezelfde geaardheid, zooals een
Louis Bouwmeester of een Louis de Vries. Haar
spel in groote rollen kwam doorgaans breed en vol
over het voetlicht en was zuiver intuïtief. Voor
rollen, die diepgaand intellect of psychologische
analyse verlangen, was zij niet de aangewezen
actrice. Daarom eigende haar talent zich niet voor
stukken, die subtiele nuances en fijoe karakter-
pntleding vragen.
Al is de tijd der romantiek voorbij, toch behoort
Julia Cuypers nog steeds tot de actrices, die het
tooneel weten te vullen en haar plaats waard zijn. I
Zii bewees dit o.a. als de moeder in „De Markiezin
van Arcis". als de kordate directrice van het
Meisjes-Lyceum in *Het getrouwde Schoólrdeisje'
en vooral in de zoo mooi-gevoelig gespeelde rol
van „Onu" in „Als het je tijd is". Er zal Julia
Cuypers op haar feestdag heden dan ook zeker
veel belangstelling geworden.
J. B. SCHUIL. I
Jiadio l^taqmrnma
VRIJDAG S SEPTEMBER 1941.
HILVERSUM I, 415.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek. 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00
Gramofoonmuzlek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.
Nieuwsberichten. 8.15 Schriftlezing en meditatie (voorbe
reid „door de Christelijke Radio Stichting). 8.25 Gewijde
muziek (gr.pl.). 8.45 Gramofoonmuziek. 9.15 Voor de huis
vrouw. 9.20 pramofoonmuzlek. 11.20 Voordracht. 11.40 De
Gooilanders en orgelspel. 12.40 Almanak. 12.45 B. N. O.
Nieuws- en economische berichten. 1.00 Klaas van Beeck
en zijn orkest. 1.30 Melodisten en soliste. 2.00 Residentie-
drkest en gramofoonmuziek. 4.00 Cyclus: „De Evangelist
ten en hun werk". 4.20 Boyd Bachman en zijn orkest. 5.05
Gramofoonmuziek. 5.15 B. N. O. Nieuws- economische en
beursberichten. 5.30 Voor de jeugd. 5.45 Viool, en piano.
6.15 Sportwetenswaardigheden. 6.30 Zang met pianobeget
leiding. 6.50 Gramofoonmuziek. 7.00 Actueel halfuurtje.
7.30 2e acte van „Die Zauberflöte" (e.o.). 9.00 Causerie:
„Wat is Nationaal Socialisme?" 9.15 Gramofoonmuziek.
9.45 B. N. O. Nieuwsberichten. 10.0010.15 B. N. O. Engel
sche uitzending: Economie News from Holland.
HILVERSUM II, 301.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek* 6.50 Ochtendgymnastiek. 7.00
Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 8.00 B. N. O.-
Nieuwsberichten. 8.15 Gramofoonmuziek. 10.30 Pianovoor
dracht en gramofoonmuziek. 11.00 Voor de kleuters. 11.20
Zang met pianobegeleiding en gramofoonmuziek. 12.00
Ensemble Jack der Kinderen en solist. 12.45 B. N. O.
Nieuws- en economische berichten. 1.00 Gevarieerd mid
dagprogramma. 3.00 Voor de vrouw. 3.45 Het Revida-
Sextet. 4.30 Voor de jeugd. 5.00 Gramofoonmuzeik. 5.15 B.
N. O. Nieuws- en economische en beursberichten. 5.30
Ramblers. 6.00 Onder de leeslamp (voorbereid door de
Christelijke Radio Slichting). 6.15 Ensemble Bandl Balogh.
6.45 Gramofoonmuziek. 7.00 Actueel halfuurtje. 7.30 Repor
tage. 8.00 Gramofoonmuziek. 8.30 Frans Wouters en zijn
orkest. 9.00 Molto cantabile. 9,45 B. N. O. Nieuwsberichten^
10.00 Avondwijding, 10.05—10.15 Gramofoonmuziek,
