Supervergrooting.
NOG GEEN 21 JAAR
EN TOCH OP EIGEN
BEENEN
AGENDA
CREMER ZESTIC JAAR.
Eigenaardigheden
Haarlemsche herinneringen.
Prof. Dr. A. E. H. Swaen vertelt.
In het Jaarboek 1940 der vereeniging ""„Haerlem"
zijn herinneringen van-.Prof. Dr. A. E. H. Swaen te
Amsterdam, aan Haarlem opgenomen.
Wij ontleenen daaraan:
Een groote gebeurtenis voor ons jongens was het
afbreken van den Papentoren (1868) het opruimen van
de kazematten aan de Papentoren- en Kinderhuisvest
en vooral het verrollen van dc houten manege van de
eene zijde der Nieuwe Gracht naar de andere, over
het water heen (1873).
Mijn eerste school was die van den heer Koot in de
Schagchelstraat. Koot was in zijn tijd een bekend
man, wiens platen nog lang de wanden onzer lagere
scholen gesierd hebben. Het was een ouderwetsche'
inrichting en het ging er ouderwetsch toe. Wij leer
den er nog rekenen met drachmen, scrupels, duimen
en Rijnlandsche voeten, tot op een goeden voor ons
kwaden dag een wandplaat verscheen met het „me
trieke stelsel": weg onzen en wissen en vadems.! Het
ging er hardhandig toe: met uitgestrekte armen een
lei boven zijn hoofd torsen ging nog, maar minder
aangenaam was de volgende straf, die mij werd op
gelegd door meester Maaswinkel. Het was een winter
dag en de potkachel stond vuurrood. Voor een ge
ring vergrijp moest ik bij de kachel staan met mijn
handjes zoo dicht mogelijk bij den rooden buik van
dien vuurhaard. Zoodra ik mijn handen wat terug
trok, kreeg ik een tik-op mijn vingers met een liniaal!
Jongens, die van de natuur hielden, leefden in het
toenmalige Haarlem in een dorado: wie van hen nog
over zijn, bezoeken Bloemendaal en den Aerdenhout
met weemoed. In het voorjaar trokken wij naar den
Hout toe om fluitjes te maken van lindescheuten.
Dan trok de boschwachter Kpldewey op een groot
stellage door de stad en de plantsoenen om de b<*>-
men te sleunen en te snoeien. Als het zomer werd,
wisselden wij de lindfefluitjes tegen andere, gemaakt
van fluitekruid (wilde kervel), die echter onaange-
.naam roktn. Des .Zondags moesten wij met onze
ouders of de ouders van vriendjes wandelen, naar de
„Koedief". het „Posthuis", de „Geleerde Man". „Klein
Zomerzorg" enz., ir aar op de vrije middagen togen
we naar duin en bos"h, stookten vuurtjes, verzamel
den bloemen en bladeren voor ons herbarium, keken
naar vogels, wezels, hermelijntjes, alles wat leefde.
We hadden nog geen cricket- en voetbalclubs. In de
vacanties deden we „groote wandelingen", naar Alk
maar, Den Haag, Assümburg en Marquèt.te, door de
duinen en de Breesaap naar Wijk-aan-Zee. waar toen
nog maar een kleine boerenherberg bestond
De Breesaap doet mij denken aan een bekende
figuur, den vader van Frederik van Eeden: F. W. van
Eeden, den schrijver van een kostelijk boekje, „De
Duinen en Bosschen van Kennemerland" (1868), kon
men'op de vrije middagen met zijn botaniseertrom
mel naar buiten zien trekken om nieuwe planten te
zoeken en te genieten van de toen nog ongerepte
schoonheid van Haarlems omgeving. Wat is er ver
anders sinds dien tijd! Vergeefs zou van Eeden nu
Haarlems Klokkenspel (Saxifraga granulata) in den
Hout zoeken en de reigerkolonie Is er sinds lang ver-
dwenen! Wat waren de Bolwerken in die dagen be
koorlijk en hoe rustig; er huisde zelfs een otter! Het
uitzicht op de duinen bij zonsondergang was verruk-?
keliik. vooral wannéér men achter het huis van Mi-
randolle 1) stond.
In diè dagen zag men niet tegen een eindje loopen
op. Toen ik in de eerste klasse der H.B.S. zat. kwa
men iederen morgen twee jongens te voet uit Bever
wijk naar school; in Velsen en Santpoott sloten an
deren zich bii hen aan, zoo ging het 's middags ook
weer terug. Voor zoover ik kan nagaan is het hun
best bekomen en hebben zij een gezegenden leeftijd
bereikt.
Zeer in trek bij de jongelui van beiderlei kunne
waren destijds de orgelconcerten in de Sint Bavo: ik
vrees echter, dat het niet de muziek was. <lie ons
daar heen dreef. In die dagen liep men tijdens het
concert door de kerk in ware pantoffelparade rond.
wat wel zeer storend voor de echte liefhebbers moet
zijn geweest en later dan ook veranderd is. Voor ons
jnngens en meisjes was het ern gezochte gelegenheid
elkaar tegen te komen. Men moet niet vergeten dat er
van een omgang zooals thans bestaat geen sprake
was: alleen op het ijs kon men ongedwongen met
elkaar verkeeren en als er sneeuw lag kon men een
meisje met de slede afhalen of thuisbrengen na dans
les of een partijtje. Daar men de sneeuw liet liggen,
waren er meer sneeuwbalgeveehten dan thans. Op een
goeden dag had er na twaalven op het Prinsenhof
een hevig gevecht plaats: een politie-agent trachtte
hier een einde aan te maken, doch plotseling ver-
eende beide partijen zich tegen hem en de arme dien
der moest op een holletje de vlucht nemen: hij rende
'de Jacobijneslraat uit, de Paarlaar door en nam ein
delijk de wijk in den winkel van Davidson in den
Anegang! De pölitie was overigens ons jongens nog-
al genadig en vooral Klein Keesje was zeer populair
bii ons.
Voor de koddebeiers waren wij banger wanneer wij
ontdekkingstochten door de duinen deden, die in miin
jonge Jaren voor ieder open lagen. De eerste storing
van het ongerepte schoon en de heerlijke eenzaam
heid was de aanleg van de spoorlijn naar Zandvoort.
Dit visschersdorp was tóen nog schilderachtig met al
ziin pinken op het strand en den vischafslag Gewoon
lijk liepen wij heen door de Zandvoortsche laan en
terug lanes het visscherspad door de duinen, dat kor
ter en vrijer was. In het najaar liepen we graag van
Kraantjelek achter Elswout om naar den Aerden
hout om te kijken of er soms houtsnippen in de -flou-
wen zaten, die daar uitgespannen stonden.
De omgeving.vaq Santpoort en Bloemendaal was
voor ons jongens een dorado: tal vanymooie wegen en
paden, die nu afgesloten of verdwenen zijn, voerden
ons naar de duinen of door de bosschen. vele buiten
plaatsen waar men nu geen toegang heeft zonder
kaart, stonden toen nog opentot. onzen lof dien ik te
zeggen, dat wij daar nooit kattekwaad deden of ver
nielden. Zakgeld hadden we weinig, maar er waren
altoos wel vriendelijke boeren of boerinnen, die ons
een glas karnemelk of een appel gaven.
Wij lazen veel in dien tijd, heel wat meer dan de
tegenwoordige jeugd. Jongenslectuur bestond hoofd-
zakelijk uit boeken van Gerdes, Andriessen," Aimard
en Cooper. Deze beide laatste schrijvers hadden veel
Invloed op onze vermaken: we beeldden ons in, woud-
loopers te zijn en trachtten pijn te doorstaan als strij-
(Een ultramicroscoop is geconstru
eerd, die in staat is honderdduizend
maal te vergrooten, waardoor iets
met een doorsnede van 3 millioenste
centimeter zichtbaar wordt en bijv.
een menschenhaar een dikken boom
lijkt.)
Alweer een zeer merkwaardig technisch wonder
Met een effect gelijk een boozen droom,
Men legt een simpel menschenhaar eronder,
Men kijkt erdoor en ziet een reuzenboom.
Waarbij men zich natuurlijk af gaat vragen,
Hoe neb ik het in vredesnaam gelapt.
Dien dikken boom alleen hierheen te dragen,
Nadat ik eerst dien woudreus had gekapt.
Genoeg om een verwarring op te wekken
In 't leekenbrein reeds met veel zorg belaan
En om zich*vele haren uit te trekken.
Die niet als boomen op den schedel staan.
Hoeveel kan men met dit ding niet ontdekken,
Ik ril als ik 't in theorie beschouw.
Maar 't zal de wetenschap tot voordeel strekken,
Het naadje ,-an de kous wordt kabeltouw.
En eindlijk zal men het- genoegen smaken
Dat men een fictie letterlijk bereikt.
Men zal van muggen olifanten maken.
Als men ze door die microscoop bekijkt.
Dat is het doel van Driebergen. Daarom werd
alle sleur overboord gegooid en gaat het er om
die dingen te leeren, die het zwaarste wegen eo
bovenal om een goed „fond" op te bouwen, dal
in staat stelt tot verdere zelfstudie op speciaal
gebied, wanneer die noodig mocht zijn. Hierdoor
geleid, slaagt Driebergen in het algemeen wonder
wel om in cén. twee of drie jaar zijn jongelui met
succes te lanceereD.
Driebergen leidt vlugger tot het doel:
„Zelfstandigheid"
Het prospectus zal U
zéér zeker interesseeren.
Vraagt dus toezending
(Adv. Ingez. Med.)
ders aan den martelpaal gebonden. Caramba was onze
lievelingsvloek. Valentin Guilois en Lederkous waren
onze voorbeelden, Comahchen en Apachen, Iroqueezen
en Hurons onze helden of lafhartige verraders. Later
kwam verhevener lectuur onder den invloed van den
onvergetelijken Gallée en den fijnen taalkenner Esser.
Reeds vroeg hadden wij „vereeni'gingen", waar we
bijeen kwamen om gezamelijk te lezen of voordrach
ten te houden. Van de scholen ging destijds weinig"uit;
schoolfeestjes, schoolreisjes, enz. waren nog onbekend,
de aanraking tusschen onderwijzer en leerling bleef
tot de klasse beperkt. De klasselokalen boden weinig
antrekkelijks; de muren waren wit, wat zeer hinder
lijk voce de oogen kon zijn; een enkele plaat verbrak
de strakke eentonigheid. Vrije kwartieren bestonden
niet en de gymnastiek was de eönige afwisseliig, die
we in den langen morgen van achten tot twaalven
hadden, vier lesuren van volle zestig minuten
Het frankeeren van een brief werd nog lang als een
onbeleefdheid beschouwd. Vandaar dat men een tijd
lang op den achterkant een klein brfefvormig etiketje
plakte, waarop gedrukt stond: „Door het in werking
treden der nieuwe Postwet, zullen alle onze brieven
voortaan aan UEd. gefrankeerd worden, wij verzoeken
U beleefd zulks wedertceerig te doen". Ook het zenden
van een briefkaart gold lang als een onbeleefdheid;
men moest het niet wagen aan een oom of tante een
„nogmaals" per briefkaart te zenden! Dat behoorde
per brief te geschieden, in keurig schrift en goedge
vormde zinnen, niet te hoog begonnen en niet te laag
voortgezet: de eeuw der haastige slordigheid was nog
niet aangebroken!
H= O. V.
gemeente concertgebouw
hedenavond 7.30 uur
VOLKSCONCERT
Programma van Ballet-muziek.
Gastdirigent: HUGO de GROOT.
Programma-bewijs van toegang: 25 cent.
(Adv. Ingez. Med.)
H e d en:
MAANDAG 8 September:
Gemeentelijk Concertgebouw: Volksconcert H.O.V.
7.30 uur.
Fra.ns Hals Museum: Concert door Albert de
Klerk en .Tan Mul, 2.30 uur.
Luxor Theater: „Het vriendinnetje van Papa",
2.30, 6.30 en S.45 uur.
Frans Hals Theater: .Carlo Cavelli", 2.30. 6.30
en S.45 uur.
Rembrandt Theater: „Drie op de huwelijksreis".
2.30, fi.30 en S.45 uur.
Palace: ..Vijanden". 2, C.30 en 8 45 uur.
Frans Hals Museum: Tentoonstelling Oude Kunst
12—4 uur.
DINSDAG 9 SEPTEMBER
Groote Kerk: Orgelbespeling 7.15S.15 uur.
Hotel „De Leeuwerik": Bijeenkomst Bond van
Kleermakerspatroons, 3 uur.
Hotel „De Leeuwerik": Rede Dr. H. W. van dei-
Vaart Smit. S uur.
Bioscoop theaters. Voorstellingen des miicldags en
des avonds.
Frans Hals Museum: Tentoonstelling Oude Kunst
12—4 uur.
Nachtdienst Apotheken.
De volgende apotheken te Haarlem zijn van des
avonds aoht tot des morgens acht uur (ook op Zon
dag) geopend:
Firma Th. A. Klinkhamer. Koninginneweg 69,
Tel. 1 1 596..
Grijseels en Van Hees. Lange Veerstraat 19. Tel.
11000.
Frans I-Ials Apotheek. Frans Halsplein 1 Tel. 111S0
Te Heemstede iS- geopend:
Heenisteedsche Apotheek, Binnenweg 98. Tel.
18197.
1) De villa, waar thans de Raad van Arbeid zetelt.
3RIJKSTCIXBOUWSCHOOIi TE BOSKOOP.
Voor het toelatingsexamen aan de Rijkstuinbouw
school te Boskoop slaagden o.a. H. Koouman te
Bloemendaal; J. J. Bos, TV. van Brugghem, R. M.
Holterman' ten Hove en R. Oosterzee, allen te
Haarlem; A. F. Schouwenaars te Heemstede.
Bijeenkomst N. S. B.
Zaterdagmiddag heeft op het terrein van het Dis
trictshuis der N.S.B. te Haarlem een bijeenkomst
plaats gehad, waarop de heer De Bruin van het bal-
con van het gebouw een rede heeft gehouden.
De heer A. II. van der Horst, districtsleider opende
de bijeenkomst met een woord van welkom en nadat
onder leiding van den heer P. Heins eenige liederen
waren gezongen, hield de heer De Bruin zijn toe
spraak. Hij begon met op te merken, dat ons volk nog
altijd bij de illusie leeft, de illusie dat .het getal der
tegenstanders de kracht dei idee van het nationaal
socialisme zal breken, de illusie, dat Engeland den oor
log zal winnen en de illusie, dat op 11 September
alle N.S.B.'ers op booten zullen worden gepakt en naar
Suriname worden overgebracht. De booten zouden al
klaar liggen! (Gelach).
Spreker vervolgde:
„De groote tragedie is, dat ons volk, dat zoo sterk en
zoo goed kan zijn, zoo overwoekerd is dat meh slechts
de verwording ziet en niet de groote waarden. Men
leeft bij allerlei „beginselen", maar Nederlandsch is
men niet. Niet de vraag beheerscht: Zal ik mij als Ne
derlander inzetten voor mijn volk: Het begïnseL dat de
hokjesgeest veroorzaakt, geeft den doorslag, al zullen
velen dit beginsel overboord gooien zoodra Duitsch-
land den oorlog gewonnen heeft en bereid zijp, den
nieuwen koers te volgen.
Het waarachtige nationale leven is vergeten en men
is bereid, de bewegingen uit te voeren, die voorge
schreven worden door hen, die aan de touwtjes trek
ken. In dit alles heeft de N.S.B. zijn eigen weg ge
kozen. Mussert heeft het Nationaal Socialisme niet
gebracht, omdat dit in Duitschland geslaagd was.
Daarvan was in 1931 nog geen sprake. Zelfstandig
heeft hij kijn beweging geleid in weerwil van alle
tegenwerking en zelfstandig is hij gebleven, ook toen
de omstandigheden hem in 1940 wellicht aan een
schijn-overwinning hadden kunnen brengen, want er
was bewustzijn, dat; eenmaal de bezinning zou komen,
het begrijpen, waarom het in dezen tijd gaat, n.l. om
de grootste sociale revolutie, die de menschheid ooit
aanschouwde en het begrip van de beteekenis van de
figuur van Hitier, wiens denkbeelden straks, evenals
te voren de democratie, de wereld zullen omspannen.
En nu is het de gewone gang van zaken, dat het
nieuwe met verdachtmaking en haat ontvangen wordt.
De ernstig zoekende mensch laat zich daardoor niet
verblinden: hij zoekt zijn plaats en weet het jonge
en het nieuwe te onderscheiden van het oude en ver-
sletene. Wie aldus nationaal-socialist geworden is,
heeft zijn volksverbondenheid beleefd. Hij heeft er
varen, dat hij noch nationaal noch socialistisch alleen
is, doch dat zijn nationalisme hem aan zijn grond, zijn
socialisme hem aan zijn volk verbindt."
Op de gebruikelijke wijze werd daarop de bijeen
komst gesloten.
„Vreugde en Arbeid"".
Het winterprogramma.
Do persdienst van het N.V.V. deelt mede dat
„Vreugde en Arbeid" et een eigen tooneelgezelschap
een tournée door het land zal maken. 20 a 30 plaat
sen worden bezocht. In het gezelschap spelen o.a.
Mien Erf manSasbach. Willem van der Veer, Cllly
Bach en Jacques Reule.
Voor het platteland worden variété- en operette-
v.oöfstelHngen georganiseerd. Operettes als „De Vleer
muis", „De Woudlooper" en „De Vogelkoopman"
worden in het Nederlandsch opgevoerd. Ook het
orkest Lebon geeft concerten. Het gezelschap Haag-
sche operette geeft voorstellingen van „Lentelucht"
van Jozef Strauss.
Er is ook een omvangrijk fiumprogramma opge
steld.
Verder is het de bedoeling goede volksmuziek
en volksdansen onder dc aandacht der arbeiders te
brengen.
De mogelijkheid bestaat dat de Itallaansche Opera
in het winterprogramma wordt opgenomen.
467e STAATSLOTERIJ
VïBRCE KLASSE EERSTE LIJST
Trekking van 8 September.
1«M No. 5566.
400 No. 4048.
300 No. 6873, 16313.
190 No. 2696, 2787, 3485, 11313, 12114
12185, 13535, 14521, 18883, 19709.
PRIJZEN VAN 65
1090
1150
1167
1185
1218
1262
1266
13-19
1332
1393
1510
1576
1584
1603
1673
1674
1724
1736
1756
1757
1781
1823
1827
1837
.1853
1862
1876
1883
1885
1931
2050
2064
2090
2094
2123
2143
2160
2245
2298
2310
2356
2374
2378
2405
2427
2465
2481
2498
2536
2554
2591
2597
2609
2634
2679
2715
2809
2823
2896
2910
2960
2969
3004
3022
3057
3076
3092
3169
3201
3258
3260
3290
3325
3329
3351
3383
3385
3412
3419
3441
3464
3483
3521
3592
3618
3620
3642
3662
3714
3730
3796
3856
3866
3904
3907
3971
3976
3986
4020
4029
4048
4054
4059
4127
4140
4158
4258
4302
4394
4414
4449
4452
4515
4519
4557
4636
4637
4654
4691
4745
4747
4764
4777
4792
4817
4823
4838
4883
4900
4959
4988
5048
5080
5083
5089
5131
5132
5157
5165
5176
5188
5209
5330
5357
5367
5379
5453
5467
5481
5571
5632
5634
5695
5698
5711
5716
5744
5866
5871
5907
5932
5969
6011
6106
6119
6135--
6150
6248
6283
6387
6400
6455
6474
6478
6486
6520
6616
6630
6646
6674
6676
6682
6687
6864
0877
6891
6893
6901
6930
702?
7037
7066
7082
7096
7124
7127
7155
7169
7176
7190
7317
7342
7380
7412
7515
7527
7534
7544
7574
7585
7607
7647
7660
7701
7709
7735
7849
7894
7926
7934
7944
7972
8037
8066
8069
8098
8127
8163
8171
8179
8185
8202
8205
8238
8239
8243
8269
8298
8359
8360
8387
8390
8394
8410
8429
8434
8456
8475
8476
8481
8482
8504
8506
8546
8600
8631
8633
8663
8688
8698
8729
8738
8745
8792
8811
8828
8841
8845
8860
8861
8899
8979
3931
9001
9035
9059
9078
9104
9146
9169
9178
9184
9219
9231
9248
9269
9378
9427
9439
9465
9509
9512
9569
9664
9710
9720
9722
9734
9751
7978
9788
9837
9873
9878
9917
10007
10012
10052
10056
10136
10139
10151
10174
10193
10222
10253
10268
10305
10315
10317
10374
10*403
10411
10475
10524
10529
1U0T4 1UDU» IOOUU I'JOOD ÏWU JUOü .iuoöi
10641 10670 10691 T07C2 10710 10751 10778
10831 10837 10883 10915 10954 10987 11030
11047 11070 11088 11091 11118 11155 11158
11187 11196 11200 11209 11290 11345 11400
11423 11434 11442 11464 11476 11480 11504
11517 11533 11533 11561 11565 11616 11635
11672 11683 11687 11729 11747 11759 11788
11790 11799 11853 11898 11946 12076 12104
12153 12226 12259-12321 12342 12346 12361
12367 12378 12404 12430 12488 12491 12523
12538 12548 12555 12574 12586 12670 12702
12783 12795 12850 12909 12914 12926 12945
12951 12960 12975 12982- 12987
13036 13109 13113 33129 13174 13183 13266
13316 1332Q 13329 13333 13348 13349 13382
13333 13437 13452 13470 13491 13522 13584
13628 13631 13658~13744 13809 13840 13845
13920 13981 14036 14043 14045 14065 14123
14165 14191 14210 14233 14234 14283 14301
14^57 14362 14364 14390 14448 14478 14492
1^523 14536 ,14600 14663 14794 14822 14847
14859 14914 14970 15098 15151 15192 15244
15250 15289 15310 15314 15317 15325 15384
15405 15415 15420 15434 15435 15440 15465
15523 15683 15766 15790 15816 15838 15840
15870 15895 15972
16020 16029 16039 16047 16053 16059 160/1
16107 16123 16130 16151 16157 16183 16225
16232 16240 16295 16317 16339 16364 16378
16883 16411 16412 16423 16434 164/9 16D03
16504 16520 16524 16530 16o44 165o0 16557
16558 16564 16575 16605 16627 16660 166/4
16684 16785 16828 16857 16858 16871 16892
16894 16955 16939 16990 17125 17129 17138
17142 17162 17233 17308 17346 1/360 17399
17431 17442 17451 17503 17524 17o64 1/602
17667 17679 17695 17698 17804 1783a 17838
17R40 17857 17872 17874 1/893 1/93/ 1/941
18045 18050 18059 18060 18066 18104 18144
18150 18175 18193 18201 18219 18228 18229
UK8 18276 18299 18301 18321 18321 18333
16363 18387 18421 18451 18509 18513 18516
18551 18579 18604 18606 18660 18664 18699
18740 18747 18782 18788 18796 18814 1882/
1SSS S'S'S .90» 19167
19200 19260 19303 19384 19401 19467 J94/0
19480 19510 19542 1S599 19624 19643 196??
19697 19704 19729 19784 19808 19855 ^98/A
19943 19959 19966 20003 20009 20083 20008
20096 20134 20162 20218 20282 20338 20397
20403 20469 20496 20523 20556 20576 20604
20667 20731 20740 20802 20846 20869 20871
SSl 20887 20893 20898 20922 21027 2 085
21072 21080 21082 21086 21100 21105 21121
21127 21134 21146 21155 21245 21256 21288
01044 21 aio 21357 21376 21392 2146 1 21468
21481 21494 21507 21533 21612 21636 21653
21707 21747 21764 21771 21841 21850 21868
21939 21949
Een stukje Haarlemsche
Tooneelhistorie.
In dit seizoen zal de op een na oudste Haarlem
sche dilettanten-tooneelvereeniging, Cremer, haar
zestigjarig bestaan vieren.
De openingsvoorstelling had plaats met Jean
Marie, Manus de Snorder van Rosier Faassen
en_De Buren van Justus van Maurik. Spoedig volg
de daarop Emma Berchtold van J. J. Cremer, maar
het eerste groote succes kreeg men pas met „De
oude Kassier" van Rosier Faassen, waarmee de
vereeniging op een wedstrijd te Krommenie den
eersten prijs .behaalde.
Na dit succes volgden er *al spoedig meer. In
Dendermonde verwierf men den eersten prijs met
„De Dochter van den Advocaat", maar de grootste
triomf voor Cremer uit die dagen was toch de op
voering van „Karei Eduard van Schotland"
Les Jacobites van Frangois Coppée een stuk,
waarin niet minder dan 40 dames en heeren mede-
speelden.
Men „zwom" in die dagen nog in de romantiek,
zooals wel duidelijk uit de titels der toen opge
voerde stukken blijkt. „De Ellendige" van Victor
Hugo „Gaston van Frankrijk", „De Giftmeng-
ster", „Zwarte Griet". „La Tosca", „George La-
laing", „De Graaf van Rennenberg", „Simon Tur-
chi", de namen der stukken bewijzen reeds in wel
ke richting de smaak van het publiek
dn die dagen ging. Vooral dit laat
ste drahta van Hendrik Conscience een stuk met
enkel mannenrollen werd een triomf voor
Cremer. Men ging er mee naar Mechelen, Yperen,
Tongeren en Antwerpen en keerde altijd weer be
kroond naar Haarlem terug.
Ook in die jaren speelde Cremer reeds bij voor
keur stukken van Nederlandsch en bodem. Alle
stukken van Justus van Maurik kwanten in onze
Haarlemsche Vereeniging voor het voetlicht even
als de meeste werken van Rosier Faassen.
Deze traditie, om Hollandsche stukken te spelen,
is Cramer altijd trouw gebleven, ook in de latere
jaren van haar bestaan. Schimmel, Van Nouhuys,
De Koo, Fabricius, Heyermans, Scheffer, SChür-
mann, Broedelet, Van Rossum, Van Randwijk,
Emants, Van Riemsdijk, Defresne, Van der Feen,
Nolst Trenité, de Hertog, Ammers-Küller, de Wil
de, Jan C. de yos, zie hier namen van schrij
vers die door Crenter werden gegeven. En met
groote erkentelijkheid denk ik aan de zeer ver
dienstelijk opvoeringen van mijn eigen stukken
door deze Haarlemsche Vereeniging.
Een der grootste dagen voor Cremer was wel de
opvoering van Groote Stadslticht, met
niemand minder dan Louis Bouwmees-
t e r als gast. En ook mogen wij in de geschie'-
denis van Creiper niet vergeten de opvoering van
„De Balkan-Keizerin" van Nicolaas van Montene
gro, welk stuk door den heer F. Smit Kleine was
vertaald.
Dat Cremer ook in de laatste vijftien jaar een
zoo rijk vereenigingsleven heeft gehad, dankt zij
vooral aan Henk Bakker, den man. die zijn club
artistiek voortreffelijk leidt. Geen dilettanten-
tooneelvereeniging in ons land heeft het voorrecht
een regisseur te bezitten, die behalve speler ook
een zeer productief tooneelschrijver 'is. Ik weet
wel, dat hieraan ook een nadeel is verbonden,
want in de laatste jaren werden zeker voor 75
procent stukken van Bakker gespeeld, maar deze
stukken zijn zeer varieerend, zoodat het nadeel
minder groot is dan het schijnt En Bakker heeft
door zijn tact en zijn arrfbitie een grooten band
tusschen de spelers weten te, leggen, zoodat Cre
mer in al die 60 jaar slechts twee voorzitters
Gerrit van Gasteren en W. Kruyshoop 1 heeft ge
had. De heer C. H. van Looy, een der oprichters,
was tot zijn dood, in 1935 45 jaar lang lid
van het bestuur en de heer J. S. de Bruyn iS* het
reeds 57 jaar.
Ook de beschermheeren zijn Cremer steeds
trouw gebleven. De heer J. T. Cremer, die in
1884 het beschermheerschap aanvaardde, bleef het
tot zijn dood irl 1923. Jhr. A. W. G. van Riems
dijk volgde hem op en na diens dood vervult de
heer Herbert Cremer deze functie, zoodat hij de
derde beschermheer is.
Cremer heeft voortreffelijke speelkrachten onder
haar werkende leden gehad en bezit die ook nog
heden. Ik zou aan deze beknopte geschiedenis van
de vereeniging te. kort doen, .wanneer ik hier niet
drie namen noemde, namelijk die van Gerrit van
Gasteren, Lieuwe Janssen en Francisca Busquet,
drie spelers, die tientallen jaren een groote steun
voor Cremer zijn geweest.
Cremer neemt in de dilettanten^wereld te Haai--
lem zoo ongeveer de t plaats in als „Zang en Vriend
schap" in de zangerswereld en heeft dus alle reden
haar zestigjarig bestaan al is het dan door de
tijdsomstandigheden niet zooals andere jaren
met een wedstrijd te vieren En het is een goed
teeken, dat bij dit twaalfde lustrum het aantal le
den .ook weer groeiend is, zoodat wij voor de
toekomst* nog veel van Cremer mogen verwach
ten.
J. B. SCHUIL.
Het witte spatbord.
Tot de onmisbare uitrusting van ons trouwe stalen
ros behoort ook het witte spatbord. Vooral nu de
winter, waarvan we in Augustus reeds een vleugje
hebben genoten, weer voor de deur staat en het dus
vroeger donker wordt is het witte spatbord onmis
baar. Met het brandende roode achterlichtje be
schermt het den wielrijder voor de onaangename ver
rassing van achteren aangereden te worden. De afdee-
ling Haarlem van de Vereeniging voor Veilig Ver
keer is er steeds op uit haar leden en ook de an
dere Haarlemmers voor dergelijke onaangename sur
prises te behoeden. Zoo bestond er het vorige jaar
gelegenheid de spatborden gratis wit te laten schil
deren en niet minder dan 6000 fietsers maakten daar
gebruik van. Ook dit jaar is de traditie van het „gra
tis witte spatbord" weer voortgezet. Hedenmorgen
stond de schilder om 9 uur alweer op zijn post voor
het hoofdpostkantoor aan de Gedempte Oude Gracht
en niet zoodra had hij zijn potje met verf op het
trottoir neergezet of de eerste achterspatborden wer
den al naar hem toe gereden om weer een frissche
witte doop te ondergaan. Nieuwe en oude fietsen, in
valide wagentjes en melkslijterskarretjes alles pro
fiteerde van de gelegenheid en terwijl het spatbord
allengskens fraai in het wit verscheen werd de
eigenaar door een propagandist van Veilig Verkeer
in Haarlem en omgeving
Deze laan vormt met haar zware lindeboomen wel
een van de mooiste doorkijkjes in de omgeving van
Haarlem. Er zijn weinige lanen, die deze kunnen
evenarep, als onder andere de Elswoutslaan in Over-
veen. De lindeboomen behooren zeker tot de oudste
uit den omtrek. Volgens sommigen stonden ze er al
in 1426. Toen werd Haarlem belegerd door Jacoba
van Beieren en om een beter uitzicht te hebben, werd
een groot deel van den Hout gekapt. De Spanjaards
laan zou echter gespaard zijn.
Zeker is dit niet, maar wel weten we, dat in 1573,
toen de stad door de Spanjaarden werd belegerd, de
Voor de Kinderen
(Teekenlngen H. Kannegieter).
DIKKIE SCHIET GANZEN EN... EEN BOK!
Stomverbaasd staart hij naar boven, daalt
die hond nu niet weer vlug? „Ventje, wat
voer jij hier uit hè?" klinkt het barsch
achter zijn rug. Want zoo gaat het altijd, zie
je, als j" er niet verdacht op bent. komt,
als uit den grond verrezen, eensklaps een
politieagent.
„Wil jij wel eens heengaan, ventje!" zegt
d" agent op boozen toon. „Als er even nie
mand bij ls, dan zie Jij je kansje schoon,
om met een kanon te spelen, maar dat mag
niet! Hoor je mij! 'k Zal je dit keer laten
loopen. Doe je 't nog eens, ben J' er bij!"
De Spanjaardslaan.
(Foto De Haas).
Hout alweer gekapt is. Ook toen zijn de boomen aan
deze laan niet omgehakt. De Duitsche hulptroepen,
die hier toen gelegerd waren, maakten dapr een dank
baar gebruik van. Wanneer van de stadswallen een
beschieting begon, verscholen zij zich er achter. Maar
op 20 Maart 1573 raakten 300 tenten in brand en van
de verwarring maakten de Haarlemmers gebruik, om
een uitval te wagen. De troepen werden verslagen en
800 man werden gedood.
Deze 800 man zijn hier begraven. Zoodoende kreefe
het veld daar den naam van Spanjaardsveld. De
laan echter heette Lindelaan en de naam Spanjaards
laan is pas later in gebruik gekomen.
Het is jammer, dat een van de mooiste boomen
tijdens een storm in 1860 omgewaaid is. Deze „Won
derboom", zooals hij heette, bestond n.l. uit eer. stam
met twee diepe uithollingen. Aan een kant leek het
nu precies, alsof het drie stammen waren, die zich
bovenaan weer vereenigden.
Verduistering is onze plicht,
Weer daarom uitstraling van
't licht.
VAN 8 OP 9 SEPTEMBER 1941
van 20.12 tot 7.04
Maan op 9 Sept. onder10.57
Maan op 9 Sept. op 21.46
aangesproken om te trachten hem tot lid van deze
vereeniging te maken. Dat hij daarbij gemakkelijk op
het nuttige werk van Veilig Verkeer kon wijzen ligt
voor de hand Als het zoo gaat als vanmorgen zal het
record van 6000 fietsen wel in gevaar komen. Ten
slotte nog de uren waarop men terecht kan:
te Haarlem: op Maandag 8, Dinsdag 9 en Woens
dag 10 September van 9 tot 12.30 en van 14.30 tot 17.30
op het trottoir voor het hoofdpostkantoor Gedempte
Oude Gracht;
te Bloemendaal: op Donderdag 11 September van 9
tot 12.30 nabij postkantoor Overveen. van 14.30 tot
17.30 nabij postkantoor Bloemendaal;
te Heemstede: op Vrijdag 12 September van 9 tot 12
voor het postkantoor, van 13 tot 18 uur Zandvoortr
schelaan-spoorwegovergang bij* het V.V.V.-uisjc, op
Maandag 15 September van 9 tot 12 voor het Raad
huis. van 13 tot 18 uur Wipperplein voor gebouw O.W.:
te Zandvoort: op Zaterdag 13 September van 9 lot
12.30 en van 14 30 tot 17.30 Tramplein tegenover Ge
meentehuis.
de nationale jeugdstorm.
Op het terrein van de Doelen hebben de Haarlem
sche leden van den Nationalen Jeugdstorm Zater
dagmiddag den dood van Peter Ton herdacht. De
kompaan Hesman hield een toespraak waarin hij
o.a. zei: .Peter Ton is op 7 September 1940 gevallen
voor zyn beginsel. Een groote strijd kan groote
offers vragen, de inzet van het leven. Moed en trouw
zijn de grootste eigenschappen die men hiervoor
noodig heeft. Peter Ton bezat die. Als een symbool
van dien moed en die trouw is hij gevallen. Zijn
voorbeeld zal voor de Jeugdstormers levendig blij
ven". Ook herdacht snreker nog den 'dood van
wachtmeester Janse. die dezer dagen te Utrecht
overleden is.
Nadat de aanwezigen den groet gebracht hadden
werd de plechtigheid besloten met het zingen van
„Ik had een wapenbroeder".
Sportdag van Concordia.
De athletlekwedstrilden. Zondag aan de Kleverlaan
door Concordia gehouden, hebben weer overwinningen
geleverd aah de kampioenen van vorig jaar, mej. R.
Sjouwerman en J. W. Duijff. Deze Concordiar.cn hadden
het overigens niet gemakeliik. want het verschil met no.
2 was klein, vooral bij de dames. Voor de laatsten werd
de uitslag- 1. R Slouwerman 1541 p.: 2 B. Hagcns 15.1(1 p
3. A. J. Petiet 1442 p. Bij de heeren was de volgorde: 1.
J. W. Duijff 2376 p.; 2. G. C. Andrée 283S p.; 3. J Braaks-
ma 2670 p.
Voor de dames en heeren was een zeskamp u'tgeschre-
en. met naar keuze 2 loop-, 2 spring- en 2 werpnummers.
De beste prestaties bij de dames waren: hardloopen 19
M 9 sec.: 80 M. 11.4 sec.: 100 M. 13.9 sec.; hoogspringen
1.36 M verspringen 4.60 M.; driesprong 9 46 M. handbal-
werpen 29.10 M.; kogelstooten R.84 M.: speerwerpen 26 23
M.: discuswerpen 29.73 M. Bij de heeren waren de beste
verrichtingen hardloopen 100 M. 12.2 sec.: 200 M. 25.2
sec.; 400 M. 62.5 sec.: hoogspringen 1.61 M.: vèrsprlngeh
5.73 M.: hink-stap-sprong 11.78 M.; kogelstooten 9.93 M.;
speerwerpen 40.49 M discuswerpen 28.23 M.; handbal-
werpen 43.22 M.
De dames-junioren hadden een vierkamp op het pro
gramma Hier was het resultaat: 1. E. Stuij; 2. B. ten
Brink: 3 J. Filler.
's Middags was het de beurt van de adspiranlcn. Van
deze waren er zeer vele opgekomen Een groot aantal
ouders bevond zich onder de belangstellenden Vele he
kenden en onbekenden hadden aardige prijsjes beschikbaar
gesteld.
Athletisch waren dezen middag de wedstrijden voor
meisjes van 14 tot 16 jaar de belangrijkste. Eva Muller
Massls werd hier in een vierkamp np. I, gevolgd door
Hansje Sjouwerman en Mary Reens.
Voorzoover de nummers één betreft, luiden de overige
uitslagen:
Kleuters 6—7 jaar: hoepelen Theo van Voorcn, baldrib
belen Beppie v. Wetering.
Adsplranten 8—9 jaar: baldribbelen Jaantje Braaken-
burg; gongslag Apple Mok; hoepelen Rinus Stoeltjes.
Jongens 10—11 jaar: driebeenenwedstrijd Gerard v. Rte-
_en en Fred. Nonnekens; doelwerpen Richard Verdam;
hardloopen Gerard v. Riessen.
Jongens 12—13 jaar: hindernisloop Ton Daane; hard
loopen Klaas Henstra; estafette-dragen G. Jaasma; K.
Henstra; T. en R. Daane.
Meisjes 10—11 jaar: zaklobpen Annic v. Veldhuizen;
eierloopen Tlny Ruls: hardloopen Annie v. Veldhuizen.
Meisjes 12—13 Jaar: hindernisloop Aagje Swart; zafc-
loopen Frieda Mol; hardloopen Thea Colegem
Meisjes 14—16 jaar: hardloopen Hansje Sjouwerman;
hoogspringen Eva Muller Massls; vèrspringen Hilde tea
Brink; handbalwerpen Rle Merkenhof.
