Haarlem's Dagblad
Luchtmacht bestookt doelen te St. Petersburg enMoskou
59e JAARGANG No. 17862
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendapleln 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zulder Bulten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdrad. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendapleln 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directeur: P. W. PEiEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM, Heemstede
WOENSDAG 10 SEPTEMBER 1941
Abonnementen per week 0.26, per maand 1.1S,
per 3 maanden 3.42, franco per posl 3.73, losse
nummers 6 cent per ex. Advertentlën: 1-5 regels
2.elke regel meer 0.40. Reclames 0.65 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels 0.70, elke regel meei
0.17%. Groentjes zie rubriek.
Rantsoeneering van gas en
electriciteit.
Te Haarlem moesten tientallen worden
afgesneden.
In den laatsten tijd is van 'officieele zijde herhaal
delijk gewezen op de groote moeilijkheden die be
staan bij de brandstoffenvoorziening in ons land.
Daarom moest worden overgegaan tot een rantsoe
neering van gas en electriciteit. Als basis voor het
rantsoen is aangenomen 75 pet. van het verbruik over
dezelfde maanden van 1940.
Aan deze rantsoeneering wordt streng de hand'ge
houden. De gas en electriciteitsbedrijven hebben uit
Den Haag strenge orders ontvangen zoodat zij na
tuurlij* ook ailes doen om te bereiken dat het pu
bliek zich bij de veranderde omstandigheden aan
past. Er moet tegen gewaakt worden dat het gestelde
rantsoen overschreden wordt, want anders komt het
bedrijf in moeilijkheden daar ook dit wat de aanvoer
van steenkolen aangaat op rantsoen gesteld is.
Toch schijnen er nog altijd menschen te zijn die
blijkbaar niet genoeg doordrongen zijn van den ernst'
van den toestand. Zij storen zich niet aan de rant
soeneering en gebruiken naar hartelust gas en electri
citeit. Wat beteekenen nu zoo denken zij eenige
tiental'tti KW. electriciteit of M3. gas voor een
bedrijf Qat zoo'n enormen afzet heeft. Maar die rede
neering is onlogisch eh dom. Een rantsoeneering kan
alleen billijk werken als iedereen er zich aan houdt.
Als men één gebruiker ongestraft toestond zoo met
de rantsoeneering de hand te lichten zou het gevolg
zijn dat anderen zijn verkeerde voorbeeld volgden en
kwam er natuurlijk van de regeling niets terecht.
Wie geen toestemming van het bedrijf te Haar
lem van den Gemeentelijken Incassodienst heeft
moet zich aan de algemeene bepaling houden Al
leen in bijzóndere gevallen wordt, omdat dit
billijk is, een kleine verhooging van het rantsoen
toegestaan. Maar dan wordt cr ook streng op gelet
dat de verbruiker blijft binnen de grenzen van dat
verhoogde rantsoen. Voor het toekennen van die ver
hoogde rantsoenen zijn door Den Haag normen vast
gesteld waaraan elk- bedrijf zich moet houden. Daar
bij moet men bedenken dat de grondslag van de
rantsoeneering het gebruik in het vorig jaar is. Die
regeling is niemand zal het ontkennen natuur
lijk gemakkelijker na te komen door menschen die
in 1940 nog al royaal geweest zijn bij het aandraaien
van het licht en het openen van de gaskraan, dan
doer hen die ook toen al uiterst zuinig zijn geweest,
maar daaraan is niets te doen. Er is zoo werd
ons destijds in Den Haag medegedeeld lang en
breed gesproken over de keuze welk systeem van
rantsoeneering men zou kiezen. Aan elk systeem wa
ren moeilijkheden en onbillijkheden verbonden, maar
tenslotte werd de thans gekozen regeling nog het
beste gevonden. Daarbij werd getracht door het in
stellen van minimum-rantsoeneering de onbillijkheid
nog zooveel mogelijk op te heffen.
Vrijwel overal in het land zijn personen die, om
dat zij het rantsoen belangrijk overschreden hadden,
ïlgesneden moeten worden van gas of electriciteit.
In enkele gevallen zelfs van beide.
Ook te Haarlem is dit noodig gebleken, maar ge
lukkig kon dit in de laatste maanden tot enkele tien
tallen beperkt blijven
De verordening bepaalt dat het afsnijden voor ten
hoogste een tijd van 14 dagen kan geschieden. Daar
bij is men uitgegaan van de overtuiging dat iemand
die eenigen tijd dit groote ongemak heeft moeten
ondergaan, voor de toekomst wel doordrongen is van
de noodzakelijkheid dat ook hij zich moet houden aan
de rantsoeneering.
Te Heemstede zijn nog geen verbruikers afgesne
den behoeven te worden, wel staan er op de nomina
tie voor een boete.
Boete wordt gegeven bij overschrijding van het
rantsoen tot 50%. Boven de 50% 'is afsnijding verplicht
gesteld.
ONTSLAG BURGEMEESTER VAN TERNEUZEN.
's-GRAVENHAGE, 9 September. In de Staats
courant is opgenomen een besluit van den Rijkscom
missaris voor het bezette Nederlandsche gebied van
1 September, waarbij aan mr. P. H. W. F. Tellegen
ontslag is verleend als burgemeester van Terneuzen.
Steeds strenger straffen voor
distributie overtreders.
Voor den Economischen Rechter te Haarlem ver
schenen hedenmorgen weer vele verdachten, die de
distributiebepalingen en het slachtverbod hadden
overtreden. De straffen voor dergelijke feiten wor
den steeds zwaarder en zullen in de toekomst nog
zwaarder worden want zooals de Officier van Justi
tie mededeelde wore't in hot Economisch Sanctiebe-
sluit. dat inmiddels in werking is' getreden, aan den
Economischen Rechter de verplichting opgelegd voor
frauduleuze slachtingen minimum 6 maanden gevan-
I genisstraf op te leggen. Het koopen en verkoopen van
goederen buiten de distributie zal met minimum 3
maanden gevangenisstraf worden bestraft.
De zaken van hedenmorgen vielen nog niet onder
dit besluit. Een landbouwer uit Hoofddorp, die kalfs-
vleesch zonder bon verkocht had werd tot 3 weken
gevangenisstraf veroordeeld. Een expediteur uit Haar
lem die niet minder dan 7 schapen had geslacht werd
tot 3 maanden gevangenisstraf veroordeeld. Drie,
Haarlemmers, die het schapenvleesch zonder bon ge
kocht hadden kregen boetpn van f 50, f 40 en f 40.
Een Heemsteedsche bakker, die 50 Kilo witte boonen
zonder bon had gekocht werd tot een boete van f 100
veroordeeld-; de landbouwer, die de boonen aan hem
verkocht had kreeg f 40 boete. Een slager uit Lisse,
die op verzoek van den ander een stier geslacht had
werd veroordeeld tot 14 dagen hechtenisstraf
Al deze straffen -zullen dus in de toekomst nog
veel zwaarder worden.
Inzameling van kastanjes, eikels en
beukenootjes.
Regeling van Rijkswege.
's-GRAVENHAGE, 10 September. De persdienst
van de departementen van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart en van Landltouw en Visscherij meldt:
Aangezien ons volk hét grootst mogelijke rende
ment van de kastanjes, eikels en beukenooten moet
verkrijgen, wordt dit jaar de inzameling van rijks
wege geregeld en geschiedt zij onder de auspiciën
van de. Nederlandsche inkoopcentrale van akkerbouw
producten (N.I.C-A.)
Het land is voor de inzameling in een achttal dis
tricten verdeeld. Aan het hoofd van elk district staat
een hoofdagent. De hoofdagenten hebben in het al
gemeen tot taak, maatregelen te treffen voor de in
zameling in hun werkgebied en voor het vervoer
naar de verwerkers. Onder goedkeuring van de N.I
C.A. zullen de hoofdagenten een voldoend aantal
agenten aanstellen. Als agent kunnen fungeeren per
sonen, die in zekere mate van de desbetreffende pro
ducten op de hoogte- zijn en over een voldoende op
slagruimte beschikken. Wie agent wil worden, moet
zich niet met de N.I.C.A.. maar met den hoofdagent
van de streek, waar hij woont, in verbinding stellen.
Wat het rapen aangaat, ieder, die wil, kan er aan
meedoen. De rapers zijn verplicht, de vruchten, welke
zij hebben verzameld, bij den naastbij gevestigden
agent in te leveren.
Voor het vervoer van de vruchten naar, en de af
levering er van aan de agenten zullen voor hoeveel
heden, kleiner'dan 50 K.G., de rapers geen vergun
ning behoeven, maar voor het overige zal het, ter
wille van de controle, worden verboden, zonder ver
gunning kastanjes, eikels en beukenootjes te ver
voeren, te doen vervoeren, af te leveren, te doen af
leveren, te bewerken of te verwerken.
De bezitters van afgesloten, particuliere terreinen
zijn verplicht om, zoodra de hoofdagent dit eischt, de
vruchten aan den plaatselijken agent af te leveren.
Wenschen de grondbezitters niet zeiven te laten ver
zamelen. dan moeten zij-toestaan. dat rapers, die de
agent zal aanwijzen, de vruchten zullen verzamelen.
Hierbij zal tegen beschadiging van parken, enz. wor
den gewaakt.
Vergrooting van den voorraad voeder voor het vee
strekt. Indirect, ten bate van de voedselvoorziening
van den mensch. Daarom worden alle landrenooten
opgewekt om. wanneer he- lijdstio hiervoor is aan
gebroken, aan de inzameling van kastanje- !k"ls en
beukenootjes mee \te werken.
In een „officieele publicatie" zijn de namen en
•dressen vermeld van de aangestelde hoofdagenten.
Haarlem in cijfers.
Interessante dingen uit de Statistische
Gegevens.
Heden verschenen de Statistische Gegevens der ge
meente Haarlem over het 2e kwartaal van 1941.
Dat het inwoner-aantal van Haarlem in die 3 maan
den steeg van 142.852 tot 143.138 hebben wij reeds
medegedeeld. Het was slechts een stijging van 286. waar
tegenover staat dat de toeneming in hetzelfde kwar
taal van 1940 niet minder dan 867 was. De oorzaak ligt
alleen in het feit, dat zich thans minder nieuwe in-
oners van buiten te Haarlem vestigden.
De cijfers over vertrek en vestiging per 1000 inwo-
ïrs zijn over de laatste drie maanden:
Vestiging: April 67.3, Mei *57,5, Juni 46.9.
Vertrek: April 67.4, Mei 67.6, Juni 45.2.
Dit wil dus zeggen dat er meer Haarlemmers naar
elders verhuisden dan er nieuwe bewoners te Haar
lem kwamen.
Ongetwijfeld is dit een gevolg van het feit dat de
reserve voorraad ledig staande huizen in den laatsten
tijd sterk gedaald is.
De geboortecijfers waren in die drie maanden hoog,
namelijk 21,1, 20.0 en 19.7; de sterftecijfers vrij laag,
11.0, 8.4 en 8.6.
In dit kwartaal vestigden zich te Haarlem 52 bui
tenlanders, daaronder waren 41 Duitschers.
34 buitenlanders vertrokken.
Eind Juli waren er te Haarlem 2701 werkloozen.
Een jaar geleden was dit aantal 5312.
Naar leeftijd waren de werkloozen alsvolgt verdeeld:
14—17 jaar: 87.
1830 jaar: 665.
31—64 jaar: 1826.
boven de 65 jaar: 123.
De werkloozen behoorden tot de volgende groepen:
Handels- en kantoorbedienden 379 586)
Metaalbewerkers 373 836)
Bouwvakarbeiders 521 U105)
Grafische vakken 76 171)
Fabrieks- en transportarbeiders 772 (1593)
Land- en tuinbouw 62 121)
Andere beroepen 518 900)
Vooral het aantal werkloozen ln de bouwvakken en
in de metaalnijverheid is sterk gedaald. Ook onder
de fabrieks- en transportarbeiders verminderde de
werkloosheid sterk.
Wij herinneren er aan dat blijkens een medededee-
lingMn ons blad van Zaterdag j.l. na Juli van dit jaar
het aantal werkloozen te Haarlem nog belangrijk ver
minderd is.
Aan valide werkloozen werd in dit kwartaal uit
betaald f 257.143 tegen f 547.883 in dezenfde periode
van 1940.
Eind Juni waren 2014 werkloozen geplaatst bij een
tijdelijke werkgelegenheid geheel of gedeeltelijk voor
rekening der gemeente geboden.
In het 3e kwartaal van 1941 werden aan het G-E.B.
9.2.30.064 K.W.U. electrischen stroom opgewekt tegen
9.250.523 K.W.U. in hetzelfde tijdvak van 1940. Een
vermindering dus van 20.459 K.W.U.
De gasfabriek leverde nu af 7.250.952 M3. gas tegen
697.504 M3. in het 2e kwartaal van 1940. Dit betee-
kent dus een stijging van 1.553.448 M3.
Hierbij moet m,en evenwel bedenken dat de eigen
lijke rantsoeneering van gas en electriciteit (berekend
op 75% van het verbruik van het vorige jaar (pas
later is ingegaan. Voorheen gold als maatstaf 100%
van het verbruik over het vorige jaar. Velen hadden
evenwel extra1 toewijzingen gekregen omdat geen pe
troleum meer beschikbaar was voor kookdoeleinden.
Het aantal gasvStbruikers te Haarlem steeg in een
jaar vaft 36.256 tot 37.907.
VERLENGING PACHTOVEREENKOMSTEN.
's GRAVENHAGE, 9 September. In de Neder
landsche Staatscourant van 9 September 1941, no.
175 is gepubliceerd het besluit" van de secretarissen -
generaal van justitie en van landbouw en visscherij
betreffende pachtovereenkomsten, welke reeds voor
1 Januari 1936 van kracht waren. Dit besluit geeft
den pachter het recht na afloop van den overeenge
komen pachttermijn aan de pachtkamer een ver
lenging van de overeenkomst te vragen voor den
tijd van twee jaar.'
Tengevolge van dit besluit ls het mogelijk gewor
den, dat de pachter na afloop van de overeenkomst
nog op het gepachte blijft en zijn bedrijf voortzet.
De pachtrechter kan daartoe onder bepaalde voor
waarden de pachtovereenkomst verlengen en in
dien zulks noodig is daarin wijzigingen aan
brengen. Het verzoek daartoe moet van den pachter
zelf uitgaan en wel binnen een maand na het ver
strijken van den overeengekomen termijn.
De termijn van twee jaren, waarmede de pacht
overeenkomst verlengd kan worden, doet vermoe
den, dat binnen dien tijd een nadere regeling ten
aanzien van overeenkomsten als de onderhavige tot
stand zal komen. (A.N.P.)
FINANCIEELE EN ECONOMISCHE POLITIEK.
DEN HAAG, 9 September (A.N.P.) .De heer Kurt
Lange, vice-presideiu van de Duitsche Bank heeft
Dinsdag voor het söciaal-economisech genootschap
Nederland en Europa in Pulchri Studio een lezing
gehouden over nationaal-socialistische financleele en
economische politiek.
Bij deZe lezing, waarin de heer Lange den ont
wikkelingsgang schetste van de reorganisatie der
Duitsche economie en het geldwezen waren tal van
Nederlandsche en Duitsche autoriteiten aanwezig.
Dl 'N HET OOSTEN. Het geschut
van een vernietigde Sovjet-batterij aan de Oost
zee bij Windau.
(Foto Orbis-HoHantty
Proces tegen communistische
functionarissen.
's-GRAVENHAGE, 10 September. Op het oogen-
blik wordt voor het Duitsche Obergericht te 's-Gra-
venhage een proces gevoerd tegen 22 leidende func
tionarissen van de illegale C. P. N. (Communistische
Party Nederland). Allen z(jn aangeklaagd, wegens
hoogverraad, z(j hebben o.a. in Februari en Maart van
dit jaar aangespoord tot een algemeene staking.
Aangezien alle strafbare handelingen zijn gepleegd
voor 22 Juni 1941, dus voor het tijdstip, waarop het
Duitsche r(jk in oorlog is met dc Sovje-Unie, worden
zü niet beschouwd als begunstiging van den vijand én
wordt het proces niet gevoerd voor de militaire
rechtbank.
J. de Zeeuw 80 jaar.
In de feestelijk versierde bestuurskamer van het
Sportfondsenbaa te Haarlem had Dinsdag een intieme
huldiging plaats van_den 80-jarigen heer J. de Zeeuw,
lid der Haarlemsche Reddingsbrigade.
De heer Joh. M. Schmidt, voorzitter der brigade,
schetste de verdiensten van den jubilaris; hij heeft
van de oprichting af de Brigade bijgestaan.
Als dank hiervoor overhandigde spreker namens
vele leden der Brigade een groot bloemstuk met een
geschenk onder enveloppe.
De heer A. J. Meijerink dankte den heer De Zeeuw
namens den Ned. Bond tot het redden van Drenke
lingen voor het trouw controleeren der reddingshaken,
waardoor reeds menig menschenleven kon gespaard
blijven. Als blijk van waardeering zal den heer De
Zeeuw het diploma van verdienste namens den Bond
worden overhandigd.
De heer Vopkenberg herdacht op humoristische
wijze de trouw en kameraadschap van den heer De
Zeeuw.
Als oud-voorzitter van de Roode Kruis Transport-
colonne herinnerde de heer C. Nel aan de' mensch-
lievende taak, die de heer De Zeeuw ook bij deze
vereeniging volbracht heeft, waarna Ds. L. Hoorweg
Jr. wees op den grooten eenvoud van den jarige.
De vele belangstellenden kregen hierna gelegenheid
den heer De Zeeuw en zijn echtgenoote geluk te wen
schen.
Na een -uurtje van gezellig samenzijn werd de fa
milie De Zeeuw per taxi door de dames mevr.
SchmidtMüssler en mevr Wapstra naar haar wo
ning terug gebracht.
ORGELBESPELING TE HAARLEM.
Donderdag 11 September, des middags van 3 tot 4
uur, wordt in de Groote Kerk te Haarlem een orgel
bespeling gegeven door den heer Valentijn Schoon-
derbeek uit Naarden. Het programma luidt als volgt:
1 Fantasia op 8e töon Pieter Cornet
1562—1626
2. Choralphantasïe „Wie schön Dietrich leuchtet der
Morgenstern" Buxtehude.
1637—1707
3. Praeludium en Fuga in b. kl. t J S Bach.
1685—1750
4. Drie stukken uit opus 59 Max Reger.
18731916
Kyrie eleison
Gloria in excelsis Deo
Benedictus Osanna
5. Pièce héroïque César Franck.
1822—1890
HANDELS PRAKTIJKEXAMENS.
Eenige weken geleden meldden we, dat zich ge
vormd heeft een Nederlandsche Associatie voor
Praktijkexamens. Deze examens zijn vervroegd, n.l.
van 9 tot en met 16 December. Er zijn morgen-,
middag- en avondexamens met als Regeeringsge-
committeerde dr. S. Elzinga te Haarlem. In het
bestuur heeft o.a. zitting de heer W. A. Haak te
Heemstede. JBij voldoende deelneming hebben deze
examens in 47 centra plaats o.a. te Haarlem.
SALARISVERHOOGING VOOR ONDERWIJZERS
GEVRAAGD.
Het Algemeen Nederlandsch Onderwijzers Ver
bond heeft den Secretaris-Generaal van het Depar
tement van Opvoeding, Wetenschap en Cultuurbe
scherming te 's-Gravenhage een adres om salaris-
verhooging gezonden met een uitvoerige memorie
van Toelichting. De gehuwde onderwijzer met
hoofdacte zou dan na 15 jaar op minstens 36-jarigen
leeftijd een salaris van f 4200 hebben bereikt.
H.O.V.-CONCERT.
Gastdirigent Hugo de Groot.
Het concert dat a.s. Donderdagavond half acht
onder leiding van Hugo de Groot zal worden uitge
voerd, zal worden geopend met de Ouverture der
Opera „Le Nozze di Figaro" van W. A. Mozart. Uit
diezelfde opera zal door Hélène Ludolph, die op
dit concert als soliste optreedt, de Aria ..Dovo Sono"
worden gezongen. Het concert wordt dan vervolgd
met Tweede Symphonie van L. von Beethoven.
Na de pauze wordt gespeeld de Ouverture
„Phèdre" van J. Massenet, gevolgd door drie liede
ren van Edv. Grïeg, n.l. Solveigs Wiegenlied. Letzter
Frühling en Ich liebe aich.
Het concert wordt besloten met de uitvoering
van het Symphonisch, gedicht „Les Préludes" van
Franz Liszt.
TERAARDEBESTELLING JHR. IR. H. LOUDON.
's GRAVENHAGE 8 September (A. N. P.) Onder bui
tengewoon groote belangstelling is vanmiddag op Oud
Eik en Duinen teraardebesteld het stoffelijk overschot
van Jhr. Ir. H. Loudon, president-commissaris van de
N.V. Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot Exploi
tatie van Petroleumbronnen in Nederlandsch Tndlë. Eenige
honderden belangstellenden, voor het meerendeel ver
tegenwoordigers van de vele maatschappijen en andere
instellingen, waaraan de overledene in eenlgerlet vorm
verbonden is geweest, waren naar het kerkhof gekomen
om wijlen Jhr. Loudon de laatste eer te bewijzen.
Aan de groeve heeft een zoon voor het hartelijk mede
leven en de groote belangstelling bedankt., waarna Ds. ten
Kate uit Wassenaar de plechtigheid besloot met het voor
lezen van Psalm 23 en het bidden van het „Onze Vader".
Een schat van bloemstukken dekte de baar.
WINKELIERTEN PAPIERSCHAARSCHTE.
's-GRAVENHAGE, 10 September. In verband
met de papierschaarschte verzoekt het Centraal Bu
reau voor het bakkersbedrijf de consumenten drin
gend bij het afhalen van brood ln den bakkerswin
kel een mandje of tasch mede te brengen, waarin het
brood meegenomen kan worden, zoodat de bakker
geen papier voor verpakking beschikbaar behoeft te
stellen. (A.N.P.)
HONG RRIGE HERTEN PLUNDERDEN DE
VELDEN.
EDE. 9 September (A.N.P.) Herten hebben
de laatste nachten groote schade aangericht aar
de landbouwgewassen op de landgoederen „De Hin
dekamp" en „De Ginkel", .gelegen op circa» 4 K.M
ten Noord-Oosten van 'Ede. Schade ls toegebracht
aan de rogge, aardappelen en bieten. De roggescho-
ven zijn uit elkaar gerukt, waarna de gevulde aren
zijn opgegeten. Voorts hebben de dieren aardappel
velden omeewoeld, waardoor zij in de gelegenheid
waren zich te goed te doen aan aardappelen.
Verder hebben ook de bietenvelden het moeten ont
gelden. De schade wordt geschat op eenige honder
den guldens.
DISTRIBUTIE VAN VASTE BRANDSTOFFEN.
Zooals wij gisteren hebben medegedeeld» zullen van 10
September tot en met 30 April 1942 de met de woorden:
een eenheid eerste (resp. tweede, derde en vierde) periode
gemerkte bonnen van de periode bonnenstellen voor vaste
brandstoffen recht geven op het koopen van een eenheid
vaste brandstoffen met uitzondering van fabrieksturf.
Verzocht wordt, aan dit- bericht toe te voegen
Deze perlode-bonstellen zijn uitgereikt aan de verbrut-
kers in de groepen b, c ren d, alsmede aan parliouliere
verbruikers, die een extra-toewijzing verkregenhebben
voor verwarming van ruimten voor bijzondere doeleinden
als kantoren, winkels enz., voor zoover dc hun toegewe
zen hoeveelheden minstens 12 eenheden bedragen.
VEREENIGING VAN NOORD-HOLLANDSCHE
WATERSCHAPPEN.
ALKMAAR, 10 September. De Vereeniging voor
Noord-Hollandsche waterschappen hield onder voor
zitterschap van den heer J. Commandeur Kzn., een
vergadering te Amsterdam. De leden van het be
stuur. die in een vorige vergadering hunne zetels be
schikbaar hadden gesteld, werden herkozen. In de
vacature van Tienhoven werd gekozen de heer P.
G. van Mees, bestuurslid van den Middelpolder on
der Nieuwer-AmsteL
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR EUROPA
Duitsch weermachtsbericht
In den Atlantischen Oceaan vier
koopvaarders tot zinken gebracht
HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER, 9 Sep
tember. (D.N.B.) Het opperbevel der weermacht
maakt bekgnd:
Zooals reeds in een speciaal bSricht bekend is
gemaakt, hebben snelle divisies van het Duitsche
leger, op schitterende wijze gesteund door gevechts
formaties van het luchtwapen, ten Oosten van Pe
tersburg de Newa op een breed front bereikt. De
stad Schlüsselburg aan het Ladogameer is door een
regiment infanterie stormenderhand ingenomen.
Daarmede is de Duitsch-Finsche ring om Lenin
grad gesloten en de stad thans afgesneden van alle
verbindingen over land.
Gevechtsvliegtuigen hebben gisteren en in den
afgeloopen nacht wapen- en ravitailleeringsbedrij-
ven in Petersburg gebombardeerd. Een tweede
nachtelijke aanval van het luchtwapen was gericht
op Moskou.
Duikbooten hebben in het Noorden van den At
lantischen Oceaan vier koopvaarders, met een to
taal van 21.500 ton, tot zinken gebracht.
Op het Britsche eiland heeft het luchtwapen in
den nacht van 8 op 9 September militaire instal
laties gebombardeerd in het graafschap York en
haveninstallaties van Great Yarmouth. Een aanval
van Duitsche gevechtsvliegtuigen in den nacht van
7 op 8 September op vijandelijke schepen in de
golf en op de reede van Suez heeft groot succes
gehad. Ec-n tankschip van 7000 br.t. werd vernie
tigd. Vijf andere groote koopvaarders werden zwaar
beschadigd.
De vijand is in den afgeloopen nacht naar West
en Zuidwest-Duitschland gevlogen. Door het neer
werpen van bommen op woonwijken, vooral in
Kassei, heeft de burgerbevolking verliezen geleden
aan dooden en gewonden. Luchtafweergeschut
schoot een der aanvallende Britsche bommenwer
pers neer.
Bij de uitvoering van convooi-diensten ter' ravl-
tailleering van de in het uiterste noorden strij
dende troepen, ontmoette de artillerieschoolboot
„Bremsc", groot 1.400 ton, ln Noord-Noorsche wa
teren tijdens slecht zicht plotseling Britsche zee-
strijdkrachtcn, bestaande uit een kruiser en twee
torpedobootjagers. Ter bescherming van het con-
vooi aanvaardde de „Bremse" den strijd tegen deze
superieure vijandelijke strijdkrachten en ging na
een kort, hard gevecht tengevolge van verschei
dene torpedotreffers verloren. Door het dappere
optreden van de „Bremse" bereikten alle schepen
van het convooi ongedeerd hun plaats van be
stemming. Een deel der bemanning is gered".
Rede van dr. Tiso.
„Het nationaal-socialisme zal
beslissen over het lot van
Europa."
Het D.N.B. meldt: Pressburg 9 September. Het Slo-
waaksche staatshoofd dr Joseph Tiso heeft in Waag-
Bistritz voor 20.000 arbeiders een rede gehouden,
waarin hij o.a. het volgende zeide:
..Evenais het volksche beginsel triomfeerend voor
waarts schrijdt, zoo schrijdt ook het nationaal-socia
listische beginsel met groote stappen voorwaarts.
Slowakije isr er vast van overtuigd dat' uitsluitend en
alleen het nationaal-socialisme beslissen zal over het
lot van Euro ja. Even overtuigd is het er van dat
niemand op de geheele wereld de menschheid van
het roode bolsjewistische gevaar zou hebben be
vrijd, wanneer het nationaal-socialisme en het gewel
dige Duitsche leger dit niet zouden hebben gedaan.
Men zegt, zoo zeide dr. Tiso verder, dat het nationaal-
socialisme als politieke factor niet strookt met de
Pauselijke encyclieken. Hierover zeg ik het volgénde:
De beginselen van de Pauselijke encyclieken en
vooral die beginselen, waarop de sociale instellingen
zijn gebaseerd en de beginselen van het nationaal-
socialisme zijn een en dezelfde. Slechts diegenen die
noch de encyclieken, noch de beginselen van het na
tionaal-socialisme kent, kan hieruit een verschil con-
strueeren of alleen van een strijd tusschen deze
spreken.
Dr. Tiso besloot: Het Slowaaksche volk zal aan dè
zijde van het Duitsche volk en zijn grooten Führer
Adolf Hitler in goede en kwade tijden vereend blij
ven tot de overwinning op de duistere machten die
Europa en zijn volkomen in een eeuwigen nacht willen
storten.
Indische petroleum.
SJANGHAI, 9 September. Door het gebruiken
van buitenlandsche tankschepen op de routes van
en naar de Philippijnen bestaat de mogelijkheid, dat
het petroleumvervoer van Ned.-Indië naar de Ver.
Staten wordt vergemakkelijkt.
Volgens het zoo juist gesloten %-erdrag tusschen
de Nederlandsche r^reerlng en de Ver. Staten zul
len de leveranties naar de Philippijnen plaats vinden
via de petroleumhaven Tarakan op Noord-Borneo
De afstand van Tarakan naar de Zuid-Philippijnsche
eilanden in de Soeloe-Archipel bedraagt slechts 150
zeemijlen. De jaarlijksche opbrengst van de petro-
leumvelden van Tarakan wordt op 735.000 ton be
rekend.
Blijkens berichten, uit Batavia 5s in den laatsten
tijd de petroumexport van Nederlandsch-Indlë naar
Tsjoenklng-China belangrijk toegenomen, welke
toenemingen in Japan sterk de aandacht hebben ge
trokken.
(Europapress)
Japanners zullen het Britsche rijk
verlaten.
Het D.N.B. meldt:
Naar officieel te Tokio wordt medegedeeld zal
Japan drie passagiersschepen naar verschillende
deelen van het Britsche rijk zenden om de aldaar
woonachtige Japanners naar het vaderland terug
te brengen.
In aansluiting op dit bericht meldt Domei dat een
schip naar de Staits Settlements zal worden ge
zonden, een tweede naar Britsch-Indië en een derde
naar Oost-Afrika.
Churchill over den oorlog.
De Britsch-Amerikaansche hulp
aan de Sovjet-Unie.
STOCKHOLM, 9 September. De Britsche mi
nister-president Churchill heeft vandaag in het La
gerhuis verslag over den oorlogstoestand uitge
bracht.. Hij zeide o.a. dat Britsch-Amerikaansche
hulpverleening voor. de Sovjet-Unie dringend noo
dig is, hoewel de Sovjet-Unie over zeer groote mid
delen en zeer groote troepenmassa's beschikt. Daar
om, aldus Churchill moeten de Engelschen zich
groote offers getroosten om de Sovietbehoeften door
leveranties te bevredigen. (D.N.B.)
De stad Aunus bij verrassing
door de Finnen genomen.
Aanzienlijke oorlogsbuit.
Uit Helsinki verneemt het D.N.B.: De Finnen heb
ben de stad Aunus aan het Zuidoostelijke front van
Finland genomen bij verrassing. Toen de bolsjewis
tische linies bij Tuulos werden doorbroken, was de
divisiecommandant aldaar doodelijk gewond. De
Sovjets waren na 7 uur taaien tegenstand omsingeld.
Daarmee was het lot der stad beslist De Finsche
troepen dreven uiteengeslagen bolsjewistische afdee-
lingen in een wilde vlucht voor zich uit en ofschoon
de bolsjewiki er in slaagden een belangrijke brug
op te blazen, werd de Finsche opmarsch hierdoor
niet tegengehouden. In de stad woedden eenige
branden, maar dé Sovjets hadden blijkbaar niet
voldoende tijd gehad voor vernielingen op groote
schaal. Door den verrassenden aanval werd een
groote oorlogsbuit veroverd. In de stad Aunus zelf
veroverden de Finnen 9 stukken zwaar geschut, een
aantal zware en lichte granaatwerpers, tractors en
machinegeweren. Voorts werden verschelden pantser
auto's vernield.
Kort na de inneming begon de bevolking reeds te
rug te keeren en overal op straat ziet men colonnes
bewoners die de bevrijders blij verwelkomen.
Omtrent de aantallen gevangenen zijn er geen
definitieve gegevens beschikbaar, maar alleen tijdens
de omsingeling bij Tuulos werden 1.200 soldaten ge
vangen genomen. De Finsche troepen zijn bij hun
snellen opmarsch terstond voorbij Aunus doorge
trokken naar de Swi»,
De omsingeling van Sint Petersburg.
Viervoudige beteekenis.
Bedreiging van Finland en de Oostzee
definitief ten einde.
In aansluiting op het weermachtsbericht ver
neemt het D.N.B. dat door de omsingeling van
St Petersburg de Sovjetscheepvaart over de
Newa naar het Ladogameer en over het kanaal
naar de Witte Zee onmogelijk geworden Is.
St. Petersburg is na Moskou het belangrijkste cen
trum van metaalnijverheid, chemische en electrotech-
nische indutsrie Bovendien is de helft van de scheeps-
bouwnijverheld te Petersburg gevestigd. De energie
voorziening der stad is zeer geschaad door den
Duitschen opmarsch en de Finsche successen bij de
Swir De productie zal dan ook binnenkort gestaakt
moeten worden en dit verlies kan niet door andere
industriegebieden gecompenseerd worden.
De lucht- en marinebases in het gebied van Pe
tersburg worden eveneens bedreigd, waardoor ook
de aanvoer van voorraden voor de Sovjets op Hangö
en op Oesel en Dagö opnieuw beperkt wordt
Dé Berlijnsche bladen bespreken de beteekenis van
de omsingeling van Petersburg. De „Berliner Börsen-
zeitung" schrijft dat dit het resultaat is van de
Duitsch-Finsche samenwerking. Volgens de D.A.Z is
de beteekenis van het feit viervoudig: 1. De Inge
sloten troepen zijn met het oorlogstuig uitgeschakeld
voor de overige oorlogstooneelen en gaan hun ver
nietiging tegemoet. 2. Een bijzonder belangrijk ver
keersknooppunt naar de Oostzee en de Karellsch©
landengte is uitgeschakeld. 3 De wapenfabrieken ko
men niet meer ln aanmerking voor de bewapening
van het hoofdfront en 4. De bedreiging van Finland
en de Oostzee is definitief ten einde.
Tijdens den strijd om Schlüsselburg heeft een
Duitsche afdeeling artillerie, naar het D N B van
militaire zijde verneemt, de scheepvaart op de Newa
ten Oosten van de stad onmogelijk gemaakt en de
pogingen der Sovjets om met oorlogsvaartuigen de
stad binnen te komen verijdeld. Vijf Sovjetkanon-
ne.erbootcn werden zwaar getroffen en zitten thans
aan den grond. Niet ver daar vandaar drijven de
wrakstukken van twee groote stoombooten waar
mede de bolsjewisten versterking wilden halen
Bij gevechten ten Noordoosten van Raslawl heb
ben Duitsche troepen tegen numeriek sterkere Sov-
jetafdeelingen de laatste dagen 2650 gevangenen ge
maakt en 178 pantserwagens vernield. In den cen-
tralen sector hebben snelle Duitsche troepen Maandag
talrijke gevangenen gemaakt en 38 stukken geschut
en 6 pantserwagens buitgemaakt. In den Zuidelijken
sector hebben de Duitsche troepen in talrijke kleine
gevechten 2000 gevangenen gemaakt en 40 stukken
geschut benevens verscheidene wapendépóts ver
overd.
Britsche en Canadeesehe
troepen op Spitsbergen.
Op het eiland wonende mijnwerkers
naar Engeland overgebracht.
Naar uit een Reuterbericht blijkt zijn korten
tyd geleden Britsche en Canadeesehe troepen op
Spitsbergen aan land gegaan, aldus deelt het D.N.B.
mede. Naar uit de Engelsche berichten verder blijkt
is een groot deel der aldaar wonende mijnwerkers
met hun familie naar Engeland overgebracht. Naar
het heet zullen zij daar worden „ingeschakeld in de
oorlogsinspanning der geallieerden".
Zooals de Engelsche berichtendienst aangaande
«Jé expeditie naar Spitsbergen meldt, had men er
zich tevoren van overtuigd dat geen Duitschers op
Spitsbergen aanwezig waren. Na de landing der
troepen, in hoofdzaak Canadeezen, werd de be
volking genoodzaakt naar Engeland te gaan. Meer-
endeels betreft het hier mijnwerkers die nu blijk
baar in de Engelsche mijnen moeten werken.
Naar het A.N.P van welingelichte zijde te
Berlijn verneemt moet in de bezetting van Spits
bergen door Engelsche en Canadeesehe troepen naar
de meening van toonaangevende Duitsche kringen
zonder twijfel een nieuw bewijs worden gezien
voor de toenemende behoefte aan prestige der En
gelschen, wien men met deze nieuwe „landaanwinst"
met het oog op de ruwheid van den winter aldaar
„veel genoegen" wenscht Als naar Duitsche mee
ning aan dit gebied indjrdaad militaire beteekenis
moest worden toegekend, zou men zeker niet, naar
men hier verklaart, den Engelschen den voorrang
hebben gelaten.
Wolga-Duitschers naar
Siberië.
Decreet van den Oppersten
Raad der Sovjet Unie.
Het D.N.B meldt: BERLIJN. 9 September - Vol
gens een Exchange Telegraph bericht uit Moskou
heeft de opperste raad der Sovjet-Unie krachtens een
door Kalinin geteekend decreet op 28 Augustus beslo
ten alle Wolga-Duitschers na5r Siberië over te plaat
sen. Hiermede ls men, naar in dit bericht verder
wordt gezegd, reeds begonnen. Deze overplaatsing
staat onder leiding van den verdedigingsraad. waarvan
Stalln voorzitter is.
Het Duitsche Nieuwsbureau schrijft ln een commen
taar o.a. het volgende:
„Dit wegsturen vormt een nieuwe afgrijselijke mis
daad der Sovjets. Deze overplaatsing komt, wanneer
men rekening houdt met het organisatorische onver
mogen en de maar al te dikwijls bewezen totale ge-
wetenloosheid der bolsjewieken, neer op een DOffin*
tot welbewuste vernietiging,'*
