Haarlem's Dagblad
59e JAARGANG No. 17873
t
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendaplein 37. Postgiro-
dienst'^38810. Drukkerij. Zuider Buiten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054, Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendaplein 12230
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directeur: P. W» PEEREBOOM Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM, Heemstede
DINSDAG 23 SEPTEMBER 1941
Abonnementen per week 0.26, per maand 1.1^
per 3 maanden 3.42, franco per post f 3.73, loss#
nummers 6 cent per ex. Advertentiën: 1-5 regels
2.elke regel meer 0.40. Reclames 0.65 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels 0.70, elke regel meel
0.1 Groentjes zie rubriek.
Uitreiking Aardappelkaarten.
Voor Haarlem-Zuid in het Gebouw van den
Haarlemschen Kegelbond.
Nu het agentschap Zuid van den Distributiedienst
sedert korten tijd verhuisd is naar het gebouw
Frederikspark S, wordt er speciaal de aandaoht
op gevestigd, dat de uitreiking van de aardappel-
kaarten niet langer in het kantoor van het agent
schap zelf geschiedt, doch ditmaal in het gebouw
ran den Haarlemschen Kegelbond, Tempeliersstraat
85.
De Haarlemsche Ziekenhuizen.
Hoeveel, patiënten voor gemeenterekening?
In de Statistische Gegevens der gemeente worden
cijfers opgenomen over het aantal patiënten dat in de
Haarlemsche ziekenhuizen wordt opgenomen. Door
de meeste ziekenhuizen werd niet alleen het aantal ver-
pleegdagen van patiënten die geheel of gedeeltelijk
voor rekening der gemeente verpleegd werden opge-
;even. maar ook het totaal aantal verpleegdagen; al-
een de Marïastichting volstond ^net dc eerste opgave.
Met ingang van 1940 heeft evenwel ook de Maria-
stichting de volledige opgaaf gestuurd. Daardoor is
het mogelijk vergelijkingen te makën over de bezet
ting der ziekenhuizen. Onder het totaal aantal ver
pleegdagen zijn dus niet alleen de patiënten opgeno
men die geheel of gedeeltelijk voor rekening der ge
meente zijn opgenomen, maar ook de patiënten die
uit Haarlem voor eigen rekening werden opgenomen
en alle patiënten van buiten de stad.
Over 1940 ziet het staatje èr als volgt uit:
Totaal Gemeenterekening
St. Elisabeth's Gasthuis 74725 52541
Mariastichting 94990 46503
Diaconessenhuis 71449 34757
St.. Johannes de Deo 37587 10101
Jolesziekenhuis 1706 910
In het totaal waren er dus in 1940 in alle Haarlem-
iche ziekenhuizen patiënten verpleegd roet 280.457 ver
pleegdagen. Daarvan waren er 144 812'geheel of ge
deeltelijk voor rekening der gemeente Haarlem.
Over de eerste 6 maanden v^n 1941 zijn de aan-
St. Elisabeth's Gasthifis 43964 32185
Mariastichting 59107 27570
Diaconessenhuis 42164 21089
St. Johannes de Deo 17791 6741
Jolesziekenhuis 480 28
Op een totaal van 163506 verpleegdagen waren er dus
87613 geheel of gedeeltelijk voor rekening der gemeen
te Haarlem.
Vergeleken bij de andere ziekenhuizen heeft het
St. Elisabeths Gasthuis in verhouding meer patiën
ten voor gemeente- en minder voor particuliere reke
ning. Indertijd is op dit verschijnsel al eens de aan
dacht in den Haarlemschen gemeenteraad gevestigd,
waarbij dan de opmerking werd gemaakt dat de
quaestie van de tarieven van invloed is.
De nieuwe Inkomstenbelasting.
Afschrijving op woonhuizen.
Op een naar aanleiding van het in ons blad op
genomen artikel betreffende de nieuwe inkomsten
belasting door een onzer lezers gestelde vraag of de
afschrijving op.woonhuizen ten bedrage van 10 pCt.
van de huuropbrengst niet alleen van toepassing is
op huizen in eigen gebruik, maar ook op ver
huurde woonhuizen, welke niet tot het bedrijfs- of
beroepsvermogen van den belastingplichtige be-
hooren, antwoordt de schrijver (de heer B. Sohip-
pers) bevestigend.
Deze afschrijvingsregeling is neergelegd in artikel
5 van de Eerste Uitvoeringsbeschikking Inkomsten
belasting 1941.
Openbare pompen.
40 jaar geleden verdween de laatste te
Haarlem.
Toen er nog geen waterleiding bestond Haarlem
verheugt zich al meer dan een halve eeuw in het be
zit daarvan! vond men in de meeste huizen pom
pen. Maar niet ieder gezin had drinkbater water, om
dat op sommige plaatsen der stad de kwaliteit wel te
wenschen over liet.
Bovendien was het soms nog al kostbaar om pompen
te slaan, want op verschillende punten moest men
de buizen heel diep in den grond drijven om water
te krijgen dat aan de eischen voldeed. Dit was dan
ook de oorzaak waarom in vele huurwoningen de
eigenaar voor eenige woningen tezamen slechts één
pomp liet slaan. Dit was ook aanleiding waarom op
de hofjes meestal slechts één pomp gevonden werd.
Ter aanvulling van de particuliere pompen had het
stadsbestuur op vele plaatsen openbare pompen laten
maken. Haarlemmers die de 50 genaderd of al gepas
seerd zijn zullen zich die nog wel herinneren. Op de
Groote Markt werden er niet minder dan drie ge
vonden, waarvan er twee bij de vischmarkt stonden.
Van een van deze pompen (die nabij de Jansstraat
Stond) werd verteld, dat haar water heilzaam was te
gen kinkhoest. Kinderen die aan deze lastige ziekte
leden, zouden zoo werd althans beweerd door
het drinken van dit water spoediger genezen. Of het
water inderdaad succes had, werd door de geneeshee-
ren betwijfeld.vMaar dit belette toch niet dat soms
menschen uit de omgeving van Alkfhaar naar Haarlem
kwamen om water uit die pomp te halen.
Ook in de Groote Houtstraat stonden verscheidene
Openbare pompen. Evenz.oo in de Anegang, de Koning-
Straat, de Botermarkt, de Nieuwe Groenmarkt en
Oenige andere voorname straten van de oude binnen-
•tad.
Na den aanleg van de waterleiding liet het stadsbe
stuur geregeld het water van de openbare pompen
keuren. »Dit onderzoek viel niet al te best uit, want
op steeds meer pompen werd een bordje „ongeschikt
drinkwater" gehangen. Ook op de zoogenaamde
„hinkhoestpomp". Deze pompen konden dus nog wel
gebruikt worden om er water uit te halen voor het
•chrobben van straten, het wasschen enzoovoort. Toen
Ovenwel bleek dat een deel van het publiek zich aan
dé waarschuwingen niet stoorde, werden de pompen
feheel afgesloten. Met zware ijzeren kettingen en
angsloten werdén de zwengels verzegeld, waardoor
«li dus niet meer te gebruiken waren.
Het is nu juist 40 jaar geleden dat te Haarlem de
laatste openbare pomp werd afgesloten. Dat was de
pomp op de Nieuwe Groenmarkt, tegenover het toen
malige Postkantoor, thans Distributiekantoor
Ook al werden de pompen toen dus niet meer ge
bruikt, zij bleven toch nog vele jaren staan. Slechts
langzamerhand verdwenen zij uit het stadsbeeld. De
zware hardsteenen gevaarten werden op enkele plaat
sen vervangen door kleine ijzeren drinkfonteinen.
De Heemsteedsclie Dreef.
Strenge handhaving *-an het één-richtings-
verkeer.
Zooals uit het groote aantal borden d|e op de Heem-
Steedsche Dreef zijn geplaatst blijkt, wordt het één
richtingsverkeer op deze Dreef Streng gehandhaafd.
Toch zijn er nog véle weggebruikers, die het te veel
moeite vinden een der talrijke doorgangen van 't mid
denplantsoen te benutten en kalm in de verkeerde rich
ting fietsen. Tegen hen wordt thans streng opgetre
den. Velen werden reeds bekeurd en moesten een
flinke geldboete betalen. Men houdo zich dus op de
ze Dreef aan het éénrichtingsverkeer, dat tenslotte
toch juist in het belang Van de weggebruikers is in
gesteld.
CARILLONBESPELTNG TE HAARLEM.
Het programma van den heer Jack. Vermaak vpor
de carillonbespeling te Haarlem voor a.s. Vrijdag
luidt als volgt:
1. Allegro, Kamiel Lefèvere.
2 a. Klein Moederken, b. Klein Kleuterken,
Hullebroek.
8. Menuetto I en II, M. v. d. Cheyn (1750).
4. Rubens marsch en klokkenlied. Peter Benoit.
5. Sonate I, Plevel.
De levejide have der'gemeente.
Herten vragen aardappelschillen.
Nu het schrale getijde irt* het gezicht komt doet
de vraag zich voor, hoe het met de voedselvoör-
ziening staat van de dieren die aan de gemeente
Haarlem toebehooren, de herten, eenden, ganzen,
pauwen, zwanen e.d.
'We hebben deze vraag aan den technischen dienst
van „Hout en Plantsoenen" voorgelegd. De voede
ring zal, zoo deelde men ons mede, natuurlijk dezen
winter een probleem vormen. De voedselcommissa-
ris wijst een kwantum toe, maar wat er beschikbaar
is is weinig. In den zomer kan men dit aanvullen
met gras en ander gemakkelijk te verkrijgen voed
sel, maar 's winters is men daarvan verstoken en al
mag verwacht worden, dat de toewijzing iets meer
zal worden dan in den zomer, voldoende zal het
vermoedelijk niet zijn. Het valt dan opk te voor
zien, dat een deel der verzameling dieren na
tuurlijk de exemplaren die in eerste plaats voor
opruiming in aanmerking komen moet worden
opgeruimd. Het is jammer maar het kan niet an
ders.
Gebleken is, en het is begrijpelijk, dat het pu
bliek minder geeft. Men heeft het brood, dat in nor
malen tijd aan herten en vogels gevoederd werd,
zelf te zeer noodig en een opwekking aan het
publiek om de dieren te gedenken met brood zou
dus weinig baten. Maar toch zou men nog wel iets
kunnen doen ten behoeve van de herten. Die houden
óók van aardappelschillen, die gewoonlijk toch bij
het keukenafval terecht komen en nu zou menigeen
kunnen bijdragen tot vermindering van den voed-
selnood in de Haarlemsche hertenkamp, wanneer
eens of een paar maal per week deze aardappel
schillen aan de herten gegeven werden, natuurlijk
met zorg, dat daartusschen niets verdwaalt, dat
minder geschikt is voor de dieren. Want al is een
hert niet kieskeurig, een kapot aardappelmesje of
iets dergelijks verdraagt zelfs een hertenmaag niet.
G. J. VELDHEER, t
Op 69-jarigen leeftijd is hier ter stede overleden de
heer G. J. Veldheer, gep. commies le klasse der
H.IJ.S.M.
De heer Veldheer was destijds le secretaris van de
afdeeeling Haarlem der Broederschap van Commiezen
in dienst van de H.IJ.S.M. Gedurende den laatsten
tijd van zijn dienstvervulling was hij te Utrecht werk
zaam. doch vestigde zich. toen hij gepensionneerd
was, weder te Haarlem.
De teraardebestelling heeft in stilte plaats gehad.
EXAMENS
APOTHEKERS-ASSISTENT.
Geslaagd mej. D. v. d. Plaat, Overveen.
UITSLAANDE BRAND IN KERKFABRIEK
„HOLLANDIA".
Zondagavond is om ongeveer 11 uur bij de
kurkfabriek „Hollandla" aan de Brouwerstraat In
's-Gravenhage een brand uitgebroken. Het fabrieks
gebouw dat uit vier verdiepingen bestaat, brandde
geheel uit. Groote schade werd aan den aanwezigen
kurkvoorraad aangebracht.De brandweer was tot. cir
ca vier uur met de blussching bezig. (A.N.P.)
Zand gekocht inplaats van koffie,
Utrechtenaar bij clandestienen handel bedrogen
UTRECHT, 22 September, Een Utrechtenaar,
die behoefte had aan <An voorraadje koffie, trachtte
dit langs clandestienenTweg ln zijn bezit te krijgen.
Hij >stak hier en daar zijn voelhorens eens uit en
kwam tenslotte in een café hier ter stede met enkele
lieden ln connectie, die waarschijnlijk, althans aan
hun tongval te hoeren, afkomstig waren uit liet Zui
den des lands. Deze mannen vertelden hem, dat het
voor hen een koud kunstje was om hem een flinken
voorraad koffie te leveren. De prijs hiervan zou f 24
per K.G. bedragen. De Utrechtenaar had hier wel
ooren naar, vooral toen men eenige dagen later met
een monster van deze koffie aan zijn huis kwam.Deze
koffie was werkelijk van voortreffelijke kwaliteit en
hij besloot een hoeveelheid van 40 K.G. voor een be
drag van f 9G0 te koopen. Het bedrag werd alvast
voldaan en enkele dagen later kwam een der mannen
opieuw bij den kooper. Thans rfad hij een zware kist
bij zich, waarin de koffie was verpakt. De kooper
wilde zich echter wel even vergewissen van den in
houd, waarop de leverancier van de koffie ant
woordde, dat hij dan zijn fiets, welke voor de deur
stond, even op slot moest zetten. Inderdaad begaf de
man zich ook naar buiten, om echter niet nteer terug
te komen. Als een haas was hij verdwenen. Inmid
dels had de kooper het kistje met veel moeite open
gemaakt. Hij kwam daarbij tot de onaangename ont
dekking, dat in alle pakjes koffie zand zat. De ge
dupeerde kooper heeft zich thans tot de politie ge
wend, die een onderzoek Instelt.
(A.N.P.)
Welke bonnen zijn thans geldig?
an 21 t.m. 27 September:
36- B-rood
36 Brood
36 Vleesoh
36 VI.waren
36 Melk I
37 Reserve
4 rants,
i/i raints.
V? rants.
1 raints.
1 3/4 L.
3>/z K.G.
an Sept. t.m. 4 Oct.:
114 Algemeen
115
116
34-3:
1 K.G.
250 gr.
500 gr.
Bloem1/! rants.
C Rijst
C Havermout
117 Algemeen
118
119
250 gr.
250 gr.
250 gr.
250 gr.
100 gr.
Kaas 100 gr.
,an 7 Sept. t.m. 24 Sept.:
34-35
36-37
Brood af gebak
(Vleesch of
vleeschwaren
Melk
Aardappelen
Suiker
Koffies<irrogaat
Jam
Bloem, brood of gebak
Rijst
Haverrruout
Havermout
Gort
Verrjvicelli of maizena
Boter
Boter met reductie
De hoofdredacteur van dit blad zal tot Dinsdag
September met vacantie afwezig zijn. De plaatsver
vangende hoofdredacteur, de heer C. J. van Tilbura
aal in dien tijd zijn functie waarnemen.
VERDUISTEREN
van 19.38 tot 7.28
Maan 23 Sept. onder 20.56, 24 Septl op 11.51
KIEV IS GEVALLEN. Een telegrafisch over
gebrachte foto van den intocht der Duitsche
troepen in de stad.
(Foto OrbLs-Holland)
34-35 Boter 250
34-35 Vet. 250
Voorts:
Petroleum: Bonkaart M en O (2 L.) tot 5 October,
Zeep Bon 113 en Bon B Zeep der Zcepkaarten P en
Q tot 30 Sept.. Scheerzeep Bon J (Textielkaart) t.m.
31 December.
Niet meer geldig zij-n de bonnen: 35 Brood, 35
Vleesch en Vleeschwaren, 35 Melk 1 en 36 Reserve
(aardappelen).
Geen parkeergelden te Zandvoort
meer.
Heffingsverordening ingetrokken.
De secretaris-generaal van het depai^ement, van
binpenlandsche zaken heeft bezwaar gemaakt te
gen het heffen van rechten voor het parkeeren van
auto's op den openbaren weg. Er bestaat alleen geen
bezwaar tegen om parkeergelden te heffen voor
aputo's die geplaatst zijh op speciaal voor dat doel
ingerichte terreinen, In verband hiermede heeft de
burgemeester van Zandvoort de heffing van parkeer
gelden uit de precarioverordening geschrapt.
Drie uren Duitsch in de 7de klas L.O.
Voor Fransch en Engelsch goedkeuring van
den Secretaris-Generaal noodig.
's-GRAVENHAGE, 22 September. De Neder-
landsche staatscourant bevat een besluit van den
secretaris-generaal van het departement van op
voeding, wetenschap en cultuurbescherming, waar
bij o.m. wordt bepaald, dat aan het leerplan van een
school voor gewoon lager onderwijs, voor wat be
treft het zevende leerjaar, het vak Duitsche taal
wordt toegevoegd.
De vakken Fransche taal en Engelsche taal mogen
behoudens goedkeuring door den secretaris-gene
raal van het departement van opvoeding, weten
schap en cultuurbescherming, in het in het vorig
lid genoemde leerjaar niet aan het leerplan worden
toegevoegd.
Het leerplan van een school voor gewoon lager
onaeywijs wijst aan, dat in het zevende leerjaar drie
uren aan Duitsch zullen worden besteed. (ANP)
Engelsclie luchtaanvallen.
's-GRAVENHAGE, 22 September. In het afge-
loopen weekeinde kwamen slechts enkele Engelsche
vliegtuigen boven ons gebied. Het kleine getal neer
geworpen brisant- en brandbommen richtte uitslui
tend eenige onbeduidende terreinschade aan. Een
koe werd gedood.
Geen overschrijving van leerlifigen
midden in den cursus.
's-GRAVENHAGE, 22 September. Een in de Ne-
derlandsche Staatscourant van heden opgenomen be
sluit van den secretaris-generaal van het departement
van Opvoeding, Wetenschap en Cultuurbescherming,
bepaalt, dat ten aanzien van leerlingen, die bij den
aanvang van het schooljaar of den schoolcursusu een
bepaalde lagere school bezoeken, overschrijving in
den loop van dit schooljaar of dien schoolcursus naar.
een andere school, behoudens in geval van verhui
zing, alleen is toegelatert met goedkeuring van den
inspecteur.
Een afwijzende beschikking van den inspecteur Is
met redenen omkleed.
Van deze beschikking staat binnen veertien dagen,
te 'rekenen van ^en datum, waarop zij den belang
hebbende is to' inden, beroep open bij den secre-
tlris-generaal het departement van Opvoeding,
Wetenschap en Cultuurbescherming.
(A.N.PO
FIETSENDIEF IN HET BEEN GESCHOTEN.
ZAANDIJK, 22 September. De gemeenteveld
wachter van Zaandijk betrapte 's avonds omstreeks
negen uur een fietsendief, die er op een ander
mans karretje van door was gegaan. De politieman
ging er achter aan en trok zijn revolver. Door de
duisternis misleid, raakte hij eerstt een burger, die
aan de achtervolging deelnam, in het been, waarna
hij ook (len dief in het been schoot.
Het bleek de Wormerveerder W. J. te zijn. die
reeds meerdere rijwielen gestolen bleek te hebben.
De burger' en dé dief bleken beiden lichte ver
wondingen aan het been te hebben opgeloopen en
werden ter plaatse verbonden. De fietsendief is in
arrest genomen.
Byzantijnsche wijk te Istanboel
door brajid geteisterd.
Kerkgebouwen door het
vuur verwoest.
ISTANBOEL. Een geweldige brand heeft "in. de
vroege Zondagmorgenuren in de oude Byzantijnsche
wijk van Istanboel meer dan honderd van de daar
dicht opeen staande houten huizen vernield en een
duizendtal menschen dakloos gemaakt. De brand werd
veroorzaakt door kortsluiting in het ambtsgebouw van
het Grieksch-orthodoxe patriarchaat. Dit gebouw werd
eveneens een prooi der vlammen, evenals de synodale
kanselarij, het gebouw voor kerkvergaderingen en een
blok hulzen, waarin monnikcellen zijn ondergebracht.
De archiefruimten, de St. Eustachioskapel en de schat
kamer die in de nabijheid liggen, bleven door de vlam
men gespaard en kregen slechts eenige waterschade.
Daarentegen vielen drie Mohammedaansche moskeeën
in dezelfde wijk aan den brand ten offer. Men is er
inmiddels in geslaagd het vuur te stuiten. Men schat
de totale schade op een millioen Turksche ponden.
Daarbij.is geen rekening gehouden met de moeilijk
op waarde te schatten kostbare schilderijen en andere
kunstwerken in de verwoeste kerkgebouwen.
(United Press).
EXTRA BERICHT VAN HET
ITALIAANSCHE OPPERBEVEL.
ItaliaanscKe marine brengt in de
haven van Cibraltar 3 schepen
tot zinken.
ROME, 22 September. (D.N.B.) Het opperbe
vel der weermacht publiceert het volgende bericht:
Snelle vaartuigen van de marine, wellA de reede
en de binnenhaven van de vesting Gibraltar waren
binnengedrongen, hebben een petroleumtankschip
van 10.000 b.r.t., een ander tankschip van 600
b.r.t. een met munitie geladen koopvaardijschip
van 6000 b.r.t. tot zinken gebracht en een ander met
oorlogsmateriaal geladen koopvaardijschip
12.000 b.r.t. zwaar beschadigd. Het laatstgenoemde
schip werd naar dé rotsen gedreven, waar het om
hoog liep en daarom als verloren kan worden be
schouwd.
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR EUROPA
Duitsch weermachtsbericht
t)e strijd om Ósel bijna voltooid. Successen der Duitsche
luchtmacht in de Zwarte Zee en de Finsche Golf. - Dertien
schepen uit twee convooien op den Atlantischen Oceaan wegge
schoten. - 31 vliegtuigen boven het Kanaal vernietigd.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER, 22 Sep
tember. (D.N.B.) Het opperbevel van de weermacht
maakt bekend:
In het gebied ten Oosten van Kief werd de ver
nietiging voortgezet van de vijandelijke strijdkrach
ten, welke in verscheidene groepen zijn verstrooid
en op een zeer kleine oppervlakte zijn samenge
perst.
De getallen omtrent krijgsgevangenen en buit,
waarvan gisteren in een extra bericht is melding
gemaakt, zijn thans weer aanzienlijk gestegen. Bo
vendien zijn den vijand bij het verijdelen van zijn
wanhopige uitvalspogingen zware, bloedige verlie
zen toegebracht.
Zooals eveneens in een extra bericht is bekend
gemaakt is gisteren Arendsburg, de hoofdstad van
het eiland Oesel, tijdens een vastberaden aanval in
genomen. De actie om het eiland te zuiveren van
de nog aanwezige resten van de vijandelijke be
zetting is bijna voltooid.
De luchtmacht heeft gisteren overdag bij tal van
aanvallen *op bolsjewistische schepen bijzonder
groote successen behaald. Zij bracht in de Zwarte
Zee een kruiser, twee torpedojagers, en een lucht
doelkruiser, alsmede negen koopvaardijschepen,
met tezamen ongeveer 25.000 br.t. tot zinken. Op
twee andere oorlogsbodems en twee groote koop
vaardijschepen ontstond brand door de uitwerking
van bommen. In de wateren ten Westen van Kroon
stad kregen het slagschip „October-revolutie" en
de zware kruiser „Kirow" elk twee voltreffers
van bommen, een andere zware kruiser kreeg vier
voltreffers. Voorts werden drie torpedojagers, een
mïjnveger en een kanonneerboot door voltreffers
beschadigd.
Zooals in een extra bericht is bekend gemaakt
hebben duikbooten op den Atlantischen Oceaan
twee vijandelijke convooien en een alleen vérend
koopvaardijschip aangevallen. In harden strijd
werden dertien zwaar geladen schepen waaronder
vier tankschepen, in totaal metende 82.500 br.t. tot
zinken gebracht. Een ander schip werd door een
treffer van een torpedo beschadigd.
De luchtmacht heeft gisteren overdag op 1600
kilometer ten Westen van La Rochelle een tank
schip van 6.000 br.t. tot zinken gebracht en heeft
in dgn afgeloopen nacht met goede uitwerking be
langrijke militaire inrichtingen aan de Engelsche
Zuidoostkust aangevallen.
In het gebied van het Kanaal hebben Duitsche
jagers bij het afweren van vijandelijke aanvalspo-
gingen gisteren overdag in hevige luchtgevechten
29 Britsche vliegtuigen omlaag geschoten. Slechts
een enkele Duitsche machine ging verloren. Lucht
doelartillerie en patrouillevaartuigen haalden elk
nog een vijandelijk vliegtuig omlaag.
In Noord-Afrika werd het vliegveld Koefra met
goede uitwerking gebombardeerd.
Noch overdag, noch 's nachts heeft de vijand
militaire acties boven het gebied van het Duitsche
rijk ondernomen.
De vijandelijke propaganda stelt pogingen in het
werk opi de in het weermachtsbericht van 19
September bekend gemaakte cijférs aan dooden,
gewonden en vermisten van onze luchtmacht op
misleidende wijze met de verliezen aan vliegtuigen
in verband te brengen. Hieromtrent valt op te mer
ken, dat de Duitsche luchtmacht niet alleen uit
vliegerformaties bestaat doch ook de formaties
luchtberichtendienst en luchtdoelgeschut omvat. Een
deel van laatstgenoemde formaties wordt voortdu
rend gebruikt in den strijd te land om vaak dicht
achter de voorste linies infanterie bij de afweer
van pantserwagens en bij dè bestrijding van kaze
matten mede te werken. Hun verliezen zijn vervat
in de bekend gemaakte totale cijfers van de lucht
macht
Open brief aan den Aartsbisschop
van Canterbury.
Finscli geestelijke over de
geloofsvervolging in de
Sovjet-Unie
HELSINKI, 22 September (ANP) Het blad
„Suomen Sosialidemokraatti" het orgaan van de
Sociaal-Democratische partij van Finland, heeft een
open brief gericht tot den aartsbisschop van Canter
bury, welke geschreven is door den aan het FinSfehe
Oostelijke front vertoevenden Evangelischen gees
telijke A. Rantamaa en welke bij de Finsohe open
bare meening sterk de aandacht heeft getrokken.
In dezen brief wordt het volgende gezegd:
„Met het oog op een door de bolsjewisten ge
schonden kerk schrijf ik dezen brief en richt hem
juist aan u als hoofd van de Anglicaanscke kerk,
omdat u zich in een zaak gemengd hebt, die ook
mij als jeugdig Finsch geestelijke diep geschokt
heeft. Ik heb een kerk gezien, waarin Christus'
kruis was afgerukt. Waarom? Omdat hier twee
jaren lang de bolsjewieken geheerscht hebben. Wij
Finnen, als naburen, kennen dat. Van de verte zou
het er wellicht anders kunnen uitzien. Maar in de
twintig jaren, dat de Sovjet Unie bestaat moet de
mare van haar houding tegenover de kerk ook
elders ter wereld wel bekend geworden zijn".
De Finsche geestelijke beschrijft dan het ge
schonden Godshuis: „Van het altaar werd een too-
neel gemaakt, daarop een piano en roode beschil
derde lappeh. Op de plaats van de muurschilderin
gen kwamen leuzen van den bond van goddeloozen,
waar de banken gestaan'hadden, verrees een dans
vloer en aan den zij ként werd een bar ingericht.
Voor het orgel werd ruimte gemaakt voor balalaika
en harmonica's. De sacristie, waar de geestelijken
zooals u, mijnheer de aartsbisschop wel weet, in
stilte mediteeren, werd door de Russen als W.C.
gebruikt. Ik heb foto's gemaakt opdat ik hei be
wijzen kan. Ook de parterre van den klokkentoren
diende voor deze doeleinden. Ook dit heb ik gefoto
grafeerd, opdat de waarheid niet vergeten wordt.
Maar dit is nog niet alles. Op een zijdeur waren
afbeeldingen geschilderd, die slechts, afkomstig
kunnen zijn uit een bordeel. Daar stond een tekst
bij geschreven, die een scherp licht werpt op het
beschavingspeil en de denkwijze van het bolsjewis
tische leger. Ook daar heb ik foto's van gemaakt.
Ik geloof wel niet, dat zn ergens zullen worden ge
publiceerd maar met duizenden andere bewijs
stukken, die het Finsche leger verzameld heeft,
zullen zij een licht werpen op het moreel van het
Sovjet leger. Op het kerkhof een beeld van ver
woesting en van de ergste grafschending.
Maar er was nog iets anders, dat mij nog heviger
griefde. Dat is uw oproep, mijnheer de aartsbisschop
aan millioenen leden van de Engelsche kerk om in
de godshuizen en thuis te bidden voor de over
winning en het succes van het „dappere Russische
legér". U hebt onwetende menschen verzocht te
bidden voor de wapens, die juist onschuldige bur
gers in de Baltische landen gedood hebben, welke
landen na den eersten wereldoorlog vooral door de
Engelsche politiek in het leven geroepen werden
Wij. Finnen, kunnen ons niet onderwerpen aan het
bolsjewisme, dat het gezinsverband uiteengerukt,
de kinderen van hun ouders wegneemt en de vrou
wen laat vernederen en schandvlekken, zooals dit
in de Sovjet Unie gebruikelijk is, dingen, waarvan
de Engelsche diplomaten wel afweten. Ik, als
geestelijke, vrees de ontzettende verantwoording,
welke u als Protestantsch bisschop op u genomen
hebt, toen gij uw verzoek hebt gericht tot milli
oenen menschen. die het ware karakter van het
bolsjewisme niet kunnen weten. Er bestaat een God
en die zal eenmaal van ons allen rekenschap
vragen. Dan zullen wij elkaar ontmoeten en zullen
wij de duizenden geestelijken en Christenen, lie
sinds het jaar 1917 door de bolsjewisten vermoord
zijn en wier bloed om wraak roept, ontmoeten. Wij
zullen ook de geestelijke ontmoeten, wiens kerk
hier geschonden staat en die in dezen .oorlog voor
vrijheid en christendom zijn leven heeft gelaten.
Ter verantwoording zullen ook die machtige heeren
geroepen worden, die duizenden menschen in het
ongeluk gestort hebben. Dan zal de vraag beslist
wórden of men de zaak van het bolsjewisme in
Christus' naam mag zegenen",
Amerikaansch vrachtschip
tot zinken gebracht.
In het oorlogsgebied voor
Engeland.
WASHINGTON, 23 September (D.N.B.) Het
departement van hultenlandsche zaken maakt be
kend dat het onder Panameesche vlag en in het oor
logsgebied voor Engeland varende Amerikaansche
vrachtschip „Pinkstar" tot zinken gebracht ls.
Werking van de Smeroe.
NEW-YQRK. Het Nederlandsch-Indische persbu
reau Aneta meldt een uitbarsting' van de vulkaan
Smeroe op Midden-Java. Een aschregen heeft den
hemel boven Malang volkomen verduisterd.
(United Press).
V Victorie Duitschland wnt
voor Europa op alle fronten.
0
Ontbindingsverschijnselen
bij ingesloten Sovjettroepen
Extra bericht van het
Duitsche Opperbevel
HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER, 23 Sep
tember (D.N.B.). Het opperbevel van de weer
macht maakt bekend:
„Nadat de uitvalspogingen van de bolsjewistische
strijdkrachten die in het gebied ten Oosten van Kiew
waren Ingesloten zonder succes gebleven waren,
hebben zich toenemende verschijnselen van ontbin
ding onder de vijandelijke strijdkrachten vertoond.*
Op vele plaatsen hebben de officieren en commissa
rissen der Sovjets op laffe wijze de vlucht genomen
en hun troepen in den steek gelaten, teneinde zich
zelf in veiligheid te stellen. Niettemin konden zij
hun lot niet ontgaan. Het aantal krijgsgevangenen
uit dezen veldslag is inmiddels gestegen tot 380.000.
Meer dan 570 pantserwagens en 2100 stukken ge
schut werden tot dusver buitgemaakt of vernietigd.
Deze cijfers stijgen nog voortdurend. Vijftig divisies
der Sovjets kunnen als volkomen vernietigd be
schouwd worden. Onder de gevangenen bevindt zich
de opperbevelhebber van het vijfde Sovjet-leger.
Behalve de reeds genoemde legers hebben aan den
gelukkigen afloop van den slag ook de legers van
General-oberst Freiherr von Weichs en van den ge
neraal der infanterie von Stülpnagel een belangrijk
aandeel gehad."
Twaalf communisten te Parijs
terechtgesteld.
Vergeldingsmaatregel wegens moord
i op Duitschen soldaat.
Waarschuwend woord van maarschalk Pétain. 9
Het D N.B verneemt uit Parijs: DeAnilitaire bevel
hebber in Frankrijk heeft via de pers bekend ge
maakt dat op 16 September een laffe moord is ge
pleegd op een Duitschen soldaat Als vergeldings
maatregel zijn twaalf met name genoemde communis
ten. die wegens agressieve handelingen jegens Duit
sche soldaten, daden van sabotage, verspreiding van
communistische pamfletten en het dragen van wape
nen gearresteerd waren, doodgeschoten. De militaire
bevelhebber kondigt voorts aan dat indien een nieuwe
aanslag gepleegd wordt, een aanzienlijk grooter aan
tal communisten zal worden doodgeschoten.
In scherpe bewoordingen geeselt de „Paris Midi"
den aanslag op den Duitschen soldaat en schrijft dat
het Fransche volk eenstemmig de bolsjewistische aan
slagen veroordeelt die door Engelsche en Moskousche
huurlingen in Frankrijk worden aangewakkerd. Het
is echter niet voldoende, zoo vervolgt het blad. te
veroordeelen en de moordenaars te laten vluchten,
neen. het geheele volk moet actief meewerken aan
de onderdrukking van deze laffe handelingen.
De chef van den staat, maarschalk Pétain, heeft
zich door den omroep tot de Franschen van het bezet
te gebied gericht om hen er op te wijzen dat aansla
gen. op soldaten van het bezettingsleger gepleegd, mis
dadig zijn en slechts ongeluk teweeg kunnen brengen.
Zij moeten worden toegeschreven aan hultenlandsche
agenten, want het is niet in overeenstemming met de
Fransche traditie om in de duisternis soldaten te
overvallen die gehoorzamen aan het hun gegeven be
vel. De regeering keurt de aanslagen ln eiken vorm
af en verzoekt de bevolking de opsporingswerkzaam
heden zooveel mogelijk te bevorderen. Wanneer deze
misdadige handelingen niet onderdrukt zouden wor
den, zouden onschuldigen gestraft worden. De moei
lijke omstandigheden waarin het land zich bevindt
leggen dc bevolking als geheel een bijzonder zware
verantwoordelijkheid op. Voornaamste plicht daarbij
is in alle omstandigheden de eenheid van Frankrijk
te bewaren. Dit elscht in de eerste plaats handhaving
van de openbare orde.
ZUIVELBE SLUIT 1941.
's-GRAVENHAGE, 22 September. In de staats
courant van heden is opgenomen een besluit van
den secretaris-generaal van het departement van
landbouw en visscherij. waarin de richtlijnen wor
den uitgegeven krachtens welke de centrale bij
niet-nakoming van voorschriften de bij het Zuivei-
besluit 1941 (kaas) gegeven boeten en andere met
name genoemde maatregelen kan toepassen.
