aan slay
AGENDA
Maanverkeer.
En nu
Sporthuis „Haarlem"
LANGS DE STRAAT.
De Kettinghandelaar
HAARL. DAGBLAD, Maandag 6 Oct. 1941
Maria Mozaiek door den Bisschop
gewijd.
Zondagmiddag werd in de Kathedraal „St.-Bavo"
te Haarlem door Mgr. J. P. Hulbers, bisschop van
Haarlem, tijdens een pontificaal Lof het Maria
Mozaiek gewijd, voorstellende Maria als Koningin
des Vredes, dat ontworpen en üitgevoerd is door
Anton Molkenboer. De plechtigheid werd door tal
van geloovigen en door Mgr. J. J-l. M. Taskin, proost
van het Kathedrale Kapittel bijgewoond. Na af
loop van de plechtigheid werden de gever, de
vervaardiger, en de kunstenaar Han Bijvoet van
wie,n kortgeleden de 14e Statie in den Kruisweg is
gereed gekomen in de zaal van de plebanie door
den bisschop ontvangen.
GEM. ZANGVEREENIGING COX AMOItE.
Zondag 5 October gaf bovengenoemde zangver-
eeniging onder leiding van Willem Hespe een welge
slaagd concert in het Diaconessenhuis te Haarlem.
Welwillende medewerking verleenden mej. Leonie
Smits, sopraan en Emmy van Eden, orgel. De
sopraan zong zeer fraai haar liederen. De hoofd
zuster dankte dirigent, koor en solisten uit naam
van de zieken.
Den 25en October hoopt het koor ln Meer en
Bosch te concerteeren onder leiding van haar diri
gent.
HAARL. WEER- EN STERREKUNDIGE
KRING.
Zaterdagmiddag j.l. sprak d© C. Braak uit De Bilt
voor de leden van bovengenoemden kring over
„IJstijdperken".
Uit in de aardkorst gevonden sporen kan men
afleiden, zei hij, dat er verschillende ijstijdperken
zijn geweest. Zoo kent men al eerste het precam-
bnsche ijstijdperk, ongeveer 500 millioen jaar ge
leden. Daarop volgt het permocarboon, afgeleid uit
sporen, gevonden in het jong carboon. De sporen
uit dit tweede tijdperk kwamen echter alleen voor
on het Zuidelijk halfrond, n.l. in Australië, Zuid-
Afrika, Zuid-Amerika (tot Brazilië) en Voor-
Indië. Het laatste en recente ijstijdperk begon pl.m.
500.000 jaar geleden en bestond uit vier ijstijden,
afgewisseld door interglaciale tijdperken, waarin
het warmer was. De onderzoekers Günz, Mindel,
Risz en Würm hebben zich speciaal bezig gehouden
met de studie dezer ijstijden. Het optreden ervan
kan men afleiden uit het voorkomen van zwerf-
steenen, uit het afslijten der moraines, enz. Zoo
heeft men in het fossiele ijs geheel geconserveerde
mammouths gevonden. Doch ook van de warmere
perioden zijn de sporen aanwezig. Aan de Theems
b.v. werden sporen gevonden van Nijlpaarden;
Groenland moet een temperatuur gehad hebben ge
lijk aan die van Montreux o.a. kwam er de wijn
stok voor.
Op Frans Jozefsland groeiden palmen, op IJs
land de populier, eik en plataan. Dat de' tempera
tuur inderdaad veel hooger moet zijn geweest,
blijkt dus wel, want hoe zouden anders de tropi
sche planten den poolnacht hebben kunnen door
staan? Als het einde van het recente ijstijdperk
wordt aangenomen 't tijdstip waarop in Zweden het
gletscherijs is gebroken en ten Zuiden daarvan een
doode ijshoek achterbleef. Dit is volgens De Geer
ongeveer 6800 jaar geleden geschied, hetgeen o.m.
werd afgeleid 'uit de kleibanden afgezet in Zweed-
sche meren, o.a. het Ragundameer.
Zeer nauwkeurig zijn ook de wisselingen in het
klimaat bekend; reeds ongeveer 50003000 jaar v.
Chr. heerschte er een maritiem Wimaat. In de
laatste eeuwen is ook een sterke ternggang van de
gletschers te constateeren, sommige bleken in 1850
wel 20 meter dikker te zijn geweest, dan in 1940.
Het al of' niet terugtrekken der gletschers hangt
af van de gemiddelde jaartemperatuur. Koele zo
mers met veel neerslag remmen Het proces.
Er bestaan wel ongeveer 50 theorieën over het
ontstaan der ijstijden. Enkele besprak dr. Braak
uitvoerig, o.a. die van Wagner, Wegener en Brooks.
KINDERVOEDING TE HAARLEM.
Door ..Kindervoeding" werden in de week van 29
Septefnber tot en met 4 October 1941 2395 porties
warm eten verstrekt nl. in lokaal Lekstraat 643, Ce-'
ramstraat 504, Zoetestraat 574, Kamperstraat 194,
Bern. Zweersstraat 342, Voorm. Spaarndam 108.
GRONINGEN, 4 October. Prof. jhr. dr. G. A. Kr.
von dem Borns benoemd tot hoogleeraar ln de ge
neeskunde aan de Rijksuniversiteit te Groningen,
heeft hedenmiddag dit ambt aanvaard, met het uit
spreken van een rede over vitaminen, hypovitamino-
sen en avitaminosen.
Spr. eindigde met de gebruikelijke toespraken, waar
bij hij in oe eerste plaats den leider der N.S.B. dank
zegde voo™het in hem gestelde vertrouwen. (A.N.P.)
AFSCHEID W. H. M. NIëNHUIS RUYS.
Zaterdagmiddag heeft hét personeel van het Ge
westelijk Arbeidsbureau voor Haarlem en Omstre
ken gelegenheid gehad, afscheid te nemen van den
heer W. H. M. Niënhuis Ruys, die, zooals men weet,
zijn functie als directeur van genoemd Bureau heeft
moeten neerleggen in verband met zijn benoeming
tot Bestuursraad der Provincie Noord-Holland.
Vrijwel het geheele personeel was aanwezig, toen
de heer A. J. Winter het woord nam, om namens
alle aanwezigen den scheidenden chef toe te spre
ken. Hij gewaagde van het moeilijke begin, nu vijf
maanden geleden, toen de nieuwe dienst begon.
Veel plannen dienden besproken en uitgewerkt te
worden. Veel moeilijkheden dienden zich daarbij
ook aan, doch dank zij uw geweldige werklust, al
dus spr., gelukte het steeds, deze te boven te ko-
men. Ook aan u danken wij de prettige verstand
houding, die deze dienst kenmerkte. Thans wacht
u een andere taak, wellicht nog moeilijker dan
deze, doch die u zeker bevrediging zal geven, daar
hij u in de gelegenheid zal stellen, kennis te blij
ven nemen van de nooden van het Nederlandsche
volk.
Hierna bood spr. namens het personeel den heer
Niënhuis Ruys een fraaie schemerlamp en zijn
echtgenoote een bloemstuk aan.
Nadat de heer v. d. Schoot met enkele woorden
de capaciteiten van den directeur had geroemd,
nam de heer Niënhuis Ruys het woord, om
voor de hem gebrachte hulde te danken. Ook hij
releveerde de moeilijkheden, die deze dienst aan het
begin opleverde en de bezwaren, die nog altijd
worden gevoeld. Want handel, scheepvaart en in
dustrie beleven zeer moeilijke tijden en onder die
omstandigheden valt het allesbehalve gemakkelijk,
arbeidsbemiddelend op te treden. Het is heerlijk,
iemand te werk te kunnen stellen, maar de moge
lijkheid daartoe moet er zijn en die is er helaas niet
altijd. Met de handwerkers gaat het nog maar groo-
ter zorg geven de intellectueelen, al worden ook te
hunnen aanzien dikwijls nog resultaten bereikt.
Mijn taak, zoo vervólgde de heer Niënhuis Ruys.
Is nog niet afgeloopen. Alleen zal mijn arbeidsterrein
wat grooter zijn. Dat ik daarbij heel wat met u te
maken zal hebben is buiten kijf. Arbeidsbemidde
ling, arbeids-inzet, werkverruiming zal voortdurend
de aandacht hebben en met den nieuwen directeur
Kuyk zal'ik nog heel wat moeten overleggen. Spr.
gaf de verzekering, den gepresteerden arbeid altijd
zeer gewaardeerd te hebben.
Een kort onderling samenzijn besloot de bijeen
komst.
Heden:
MAANDAG 6 OCTOBER.
Frans Hals Theater: „Artistenliefde", 2.30, 6.30
en 8.45 uur.
Luxor Theater: „Bel Ami", 2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Rembrandt Theater: „Drie maal bruiloft", 2.39,
6.30 en 8.45 uur.
Palace: „Mannen uit één stuk", 2, 6.30 en 8.45
uur.
Frans Halsmuseum: Groepstentoonstelling .Kunst
zij ons Doel". 104 uur.
DINSDAG 7 OCTOBER.
Bioscooptheaters: Voorstellingen des middags en
des avonds.
Frans Halsmuseum: Groepstentoonstelling .Kunst
zij ons Doel", 104 uur.
Nachtdienst Apotheken.
De volgende apotheken ^;e Haarlem zijn van des
avonds acht tot des morgens acht uur (ook op
Zondag) geopend:
Fa. Duym en Keur, Keizerstraat 6, Tel. 10378.
Firma Begeman en Sneltjes, Kruisweg 30, Tel.
10043.
Marnix Apotheek, Marnixstraat 65, Tel.. 23525.
Te Heemstede is geopend:
Heemsteedsche Apotheek, Binnenweg 98, TeL
88197.
FEESTAVOND „EENSGEZINDHEID".
De Overijselsche-Geltlersrho en Drentsche amu-
sementsvereeniging „Eensgezindheid" te Haarlem
opende Zaterdagavond het' seizoen niet een feest
avond in het Gemeentelijk Concertgebouw. De voor
zitter, de heer G. Ensirrk, opende de bijeenkomst
met een welkomstwoord, vooral tot de medewerken
den en nadat de hand „The Jolly Jokers" onder
leiding van den heer Grootegoed eenige nummers
ten gehoore had gebracht, zat al spoedig de ge-
wenschte stemming er in. De Haarlemsche humo
risten J in van Tongeren en Lou Marti werkten niet
veel succes een groot prgramma af. Dat deze avond
zoo goed geslaagd is, ïjjag grootendeels aan deze hu
moristen toegeschreven worden.
Tegen het einde dankte de voorzitter alle mede
werkenden: hij hoopte, -dat alle leden het bestuur en
de feestcommissie zouden steunen opdat het vijf
jarig bestaan der vereeniging in Januari a.s. op
waardige wijze gevierd kan worden.
DE RAMBLERS TE HAARLEM.
Zondagavond 12 October geeft het Nederlandsch
Orkest „De Ramblers" in het Gem. Concertgebouw,
een Jazz-concert.
LIJ STEN COLLECTE WINTERHULP.
De lijstencoUecte. die de vorige week ten bate
van Winterhulp Nederland te Haarlem gehouden
werd, heeft rond f 2 500 opgebracht. In Heem
stede f 1270 en in Zandvoort f 649,36.
De opbrengst te Bloemendaal kon ons nog niet
medegedeeld worden.
487e STAATSLOTERIJ
vijfde klasse negende lijst
Trekking van 6 October.
100.000 No. 15831.
50.000 No. 8864.
1.000 No. 4044, 4748, 7029.
400 No. 1353, 1949, 1975, 2061,
7480, 11791, 18072, 18554,
19326.
200 No. 5144, 15285, 16856.
100 No. 2818, 9296, 10377, 11128,
11468, 12211, 12761, 14188,
15635, 17379, 21045, 21872.
PRIJZEN VAN ƒ70
1096 1209
1677 1745
2239 2273
2701 2760
3235 3286
3553 3555
4085 4097
4784 4810
5343 5472
5985 6277
7151 7272
8004 8054
8642 8657
9132 9157
9761 9769
10459 10522
10974 11111
11356 11417
12224 12246
12635 12657
13291 13351
14101 14171
14535 14565
15027 15215
15666 16698
16104 16111
16728 166937
17282 17348
17953 18027
18677 18769
19288 19322
19530 19556,
20514 20628
21157 21208
21664 21802
1343
1770
2314
2800
3342
1.40
4231
4874
5580
6297
7460
8123
8762
9173
9812
10536
11163
11633
12418
12756
13461
14190
14614
15239
15701
16163
16955
17413
18105
18846
19324
'19800
20705
21312
21806
1534 1552
1946 2184
2318 2377
2819 3088
3401 3494
3709 3871
4309 4447
4969 5066
5699 5765
6375 6883
7491 7751
8144 8169
8827 8876
9501 9524
9850 10115
10595 10697
11192 11248
11748 11754
12474 12496
12978 13239
13475 13484
14276 14292
14764 14835
15347 15417
15705 15868
16204 16233
17004 17033
17498 17701
18216 18391
18935 19014
19339 19347
19931 20097
20752 20914
21381 21474
21896
1586
2206
2547
3208
3539
3885
4483
5216
5771
6913
7803
8502
8878
9551
10367
10840
11256
11934
12539
13266
13819
14297
14884
15628
15971
16621
17065
17813
18449
19081
19456
20291
20991
21476
1599
2208
2562
3224
J542
4069
4615
5310
5839
7T33
7822
8581
9122
9580
10400
10890
11278
12014
12578
13267
13943
14458
14921
15643
15983
16623
17256
17947
18598
19126
19461
20345
21120
21499
1022
1186
1358
1579
1713
1999
2191
3189
3397
3524
3630
3819
3990
4010
4305
4395
4649
4842
5218
5451
5633
5819
6050
6220
6552
6850
7022
7110
7359
7710
7814
1059
1233
1408
1590
1740
1926
2203
2353
2801
2999
3193
3469
3545
3630
3825
1071
1245
1471
1618
1747
1078
1257
1477
1638
1802
2914
3049
3234
3488
3597
1506
1655
1836
2052
2244
2406
2935
3117
3242
3502
3602
3247 3302
35'0 8514
3615 3623
3844 3846 3855
4021 4145
4320 4326
4441 4523
4671 4682
4885 4896
5285 5288
5483 5504
5659 5661
5883 5886
6059 6066
6303 6309
6644 6681
6869 6951
7025 7044
7114 7148
7411 7424
7728 7731
4237
4361
4528
4709
5031
5304
5548
5685
5908
6075
6443
6763
4241
4372
4553
4734
5054
5305
5602
5748
5947
6080
6482
6771
6986
7092
7239
7601
7776
8014 8117- 8191 8193
8448 8462 8497 8530
8673 8699 8720 8801
4249 4266
4375 -1380
4588 4597
4754 4768
5144 5212
5309 5346
5615 5626
5762 5763
5972 6035
6130 6131
6508 6545
6816 6833
7095 7097
7254 7336
7646 7703
7780 7795
7949 7966
8232 8277
8556 8585
8804 8859
9016 9041
9167 9204
9433 9449
10286 10290
10489 10505
10721 10724
10943 10975
11132 11147
11293 11295
11494 11503
11733 11757
11913 11933
12024 12025
12235 12252
12419 12420
12641 12647
12835 12841
13079 13096
13314 13331
13568 13606
13720 13732
13883 13889
14024 14067
14306 14378
14613 14686
14746 14834
15131 15147
15296 15312.
15453 15515
15808 15832
16331 16406
16583 16586
16755 16817
16931 16954
17150 17182
17318 17324
17551 17556
17694 17703
17834 17844
18084 18086
18225 18243
18574 18656
18795 18801
18911 18918
19052 19086 19093 19125 19159 19192 19196
19279 19290 19352 19355 19359 19381 19407
19426 19428 19453 19458 19497 19502 19560
19564 19621 19635 19639 19650 19671 19674
19668 19698 19712 19743 19783 19791 19869
19881 19902 19929 19945 19948 19960
19994 20034 20061 20102 20142 20159 20160
20133 20199 20309 20336 20360 20377 20405
20427 20445 20501 20512 20526 20551 20566
20623 20641 20657 20769 20780 20894 20903
20986 21029 21036 21056 21067 21093 21094
21116 21130 21167 21185 21262 21310 21313
21377 21391 21409 21413 21418 21433 21483
21510 21534 21546 21562 21569 21571 21593
21596 21613 21644 21700 21702 21758 21794
21797 21823 21875 21923 21932 21950 21977
In de vorige lijst siond5975 n. m. z.
5806 7021263 n. m. z. 21263 78.
9083 9086
9205 9213
9549 9654
9870 9925
10013 10085
10370 10418
10533 10634
10836 10844
10979 10989
11177 11204
11341 11366
11520 11537
11808 11859
11936 11945
12107 12148
12267 12314
12433 12439
12680 12691
12877 12887
13002 13006
13106 13142
13380 13478
13641 13655
13753 13756
13948 13967
14099 14105
14453 14482
14698 14710
14975 15051
15156 15162
15334 15338
15685 15687
15858 15869
16034 16069
16444 16454
16610 16659
16827 16948
16962 16988
17188 17194
17334 17349
17559 17581
17752 17763
17925 17927
18113 18154
18368 18373
16708 18737
18822 18825
9136 9141 9145
9343 9383 9399
9657 9724 9750
9937 9980 9992
1014$ 10221 10228
10419 10446 10472
10646 10650 10674
10864 10868 10934
11011 11020 11025
11249 11258 11280
11373 11438 11477
11540 11650 11716
11873 11896 11904
11949 11973 12015
12165 12172 12176
12331 12343 12368
12485 12503 12629
12755 12819 12831
12902 12913 12979
13014 13038 13070
13219 13251 13282
13488 13539 13561
13666 13680 13692
13760 13786 13848
14002 14011 14023
14177 14199 14227
14509 14513 14539
14712 14718 14734
15074 15096 15102
15193 15259 15273
15349 15376 15413
15725 15742 15786
15872 15901 15922
16073 16078 16176
16457 16470 16547
16693 16718 16748
16885 16888 16918
17108 17116 17122
17261 17278 17296
17362 17386 17408
17606 17614 17691
17776 17788 17819
17982 18009 18073
18165 18173 18218
18435 18497 18543
18745 18762 18768
18839 18853 18891
Naar ik ergens las heeft iemand uit
gerekend, dat een gewone trein 6
maanden noodig zou hebben om naar
de maan te rijden en dat de rit 15000
gulden zou moeten kosten
Ik wil graag veel dingen weten,
Maar totnutoe had 'k vergeten
Om precies eens na te gaan,
Hoe lang het nu wel zou duren,
Hoeveel weken, dagen, uren,
Van de aarde naar de maan.
Kijk, dat is nu uitgerekend.
Wat toch weer een winst beteekent
Voor de aardsche wetenschap:
Hoe? 'k denk met een manometer,
Maar dat geef ik graag voor beter,
Hoe dan ook, ik vind het knap.
En men wist zelfs te bepalen
Hoeveel men dan moest betalen
Voor een maanrit-plaatsbewijs;
Vijftienduizend pop, een futje,
En dat is dan, groote grutje,
Nog maar voor een enkle reis.
Vreemd, om het nou zacht te zeggen,
Dat men d'afstand af wil leggen
Met een doodgewonen trein;
Ik dacht zoo, een vliegmachine
Kan daarvoor toch beter dienen,
Dak ligt logisch in de lijn.
Maar daarover wil 'k niet twisten,
Hier is iets dat wij niet wisten
En dat nu blijkt vast te staan;
Eén blij ding kan het ons leeren,
Menschen, mag men concludeeren,
Gaan zoo gauw niet naar de maan.
met Hollandsche
Hockeysticks,
voorradig vanaf
8.50.
GROOTE HOUTSTRAAT 125 - TELEF. 12215
A
Adv. lngez. Med.)
VERGIFTIGDE ZAAIT AR WE GESTOLEN".
HOOFDDORP, 6 October. In den nacht van
Vrijdag op Zaterdag j.l. is uit een zaaimachine,
staande op land aan den IJweg in de gemeente
Haarlemmermeer, een hoeveelheid van 40 a 50 K.G.
zaaitarwe gestolen. Deze tarwe Is vergiftigd en is dus
gevaarlijk voor de consumptie. Aangezien ge
vreesd wordt, dat men zal trachten het gestolene
clandestien te verkoopen, verzoekt de burgemeester
der genoemde gemeente ons, het publiek te waar
schuwen, daar het eten van deze tarwe doodelijke
gevolgen kan hebben .(A.N.P.)
JUBILEUM D. DE JONGH.
Zondag was de heer D. de Jongh, wagenbe
stuurder bij de N.Z.H.T.M. te Haarlem, 25 jaar bij
deze maatschappij in dienst. Hij werd te zijnen
huize- door de heeren P. M. Gieske en J. Jurressen
namens de directie gecomplimenteerd, waarbij hem
het gebruikelijke geschenk onder enveloppe werd.
overhandigd. Van het jubileumfonds ontving de
jubilaris een oorkonde en een pendule.
NEDERLANDSCH ARCHITECTEN GILDE.
UTRECHT, 4 October. Zaterdagmiddag hield
het Nederlandsch Architectengilde in hotel Des
Pays Bas alhier een algemeene ledenvergadering.
De leider van het Technisch gilde, dr. ing. Her-
weyer, wees er ln zijn inleiding op, dat de architec
ten, hoewel zij bij het „Technische" gilde zijn
aangesloten, toch een eigen zeer onafhankelijke or
ganisatie hebben.
Vervolgens sprak de hèer W. Retera over de
toekomstige opleiding van den architect, waarbij
spreker van oordeel was, dat daaraan tot nu toe
alles ontbreekt. Er is eenerzijds een opleiding tot
bouwkundig ingenieur, die echter zoodanig voor
anderen is afgesloten, dat hiervan alleen eenige
bevoorrechten kunnen gebruik maken, anderzijds
heeft de opleiding alleen door de practljk ook zeer
groote bezwaren.
Naar spreker's meening zal de niei/we oplei
ding op schoolsche wijze dienen te geschieden met
dien verstande. dat aan de practijk een groote
plaats moet worden gegeven. Naast de technische
voorbereiding mag echter niet vergeten worden
den toekomstigen architect van nieuwe inzichten
te doordringen.
Hierna hield dr. ir. G. A. C. Blok. leider van het
„Nederlandsch Architectengilde" een Inleiding. Hij
verheugde zich er over, dat de architecten einde
lijk hun wensch waarvoor reeds zoolang door
verschillende organisaties werd gestreden in
vervulling zullen zien gaan en wel de bescherming
van het architectenberoep. Het beroep beschermd
beteekent: alleen ter zake kundigen toegelaten tot
de uitoefening Van dat beroep.
De architect, aldus spr.. is verantwoordelijk je
gens heden en toekomst, hij dient de Nederland
sche bouwkunst op landselgen wijze te ontwikkelen
en hij moet zich, ln dienst van de Nederlandsche
volksgemeenschap, verantwoordelijk achten voor
het bewaren en bevorderen van de architectonische
schoonheid van het stads- e'n landschapsbeeld.
Het optreden als makeldar, het handelen in grond,
het aannemen van provisie, zoowel als het zelf
'bouwen, moeten ten eenenmale verboden zijn. De
architect is en moet blijven de vertrouwensman
van zijn opdrachtgever.
Tot slot deelde spreker nog mede, dat wanneer
eenmaal een begin zal zijn gemaakt met het vor
men van de vakgroep, waarschijnlijk een termijn
gesteld zal worden, waarbinnen een ieder, die ar
chitect is of meent te zijn, zich als zoodanig zal
moeten aanmelden. Nadien zal het beroep dus
gesloten zijn. (A.N.P.)
TENTOONSTELLING VAN WERK VAN DICK KET
EN JAN TOOROP.
In het Stedelijk Museum té Amsterdam zijn
Zaterdagmiddag twee tentoonstellingen geopend. Een
daarvan is gewijd aan het nagelaten werk van den
jonggestorven schilder Dick Ket. terwijl de andere
"en bijzondere verzameling schilderijen, teekenin-
ken en etsen van Jan Toorop toont.
Frans Halsmuseum.
Vijfde Groepstentoonstelling.
Zaterdagmiddag is, met eenige vriendelijk waar-
deerende woorden van den voorzitter van Kunst Zij
Ons Doel, den heer H. F. Boot, deze expositie, die
groepen werk van negen Haarlemsche kunstenaars
omvat, geopend.
Ook reeds onder deze groepen heerscht voldoende
verscheidenheid om opnieuw te doen zien hoe in
Haarlem de verschillende uitingswijzen in de schil
derkunst volgelingen gevonden hebben en met liefde
en toewijding beoefend worden.
Een schilder als J. C. Busè behoort tot hen die in
hevige, soms felle kleuren zich blijft uitspreken .en
daarbij aan wijlen Herman Kruvder herinnert, al
heeft hij niet nog overal die rijpneid van kleur be
reikt waardoor Kruyder's werk, bij al zijn felheid,
zich placht te kenmerken. Niettemin kan men in
Buse's stillevens en bloemen vooral zijn forsche
verfopdracht en breed opgevatte voordracht waar-
deeren.
Een ernstig werkend schilder is Dr. D. M. Hooge-
veen, die tegen een schijnbaar droog onderwerp als
die verzameling houtblokken niet opziet om er zijn
studieusen zin aan te wetten. Zijn ruim gezien en
1 ?t zuiver athmospherisch gevoel geschilderd
- iesch weidelandschap zal men met genoegen terug
zien. Ernstig en. serieus is ook het zelfportret be
handeld dat door een vloeiender schildertrant alleen
misschien aan aantrekkelijkheid gewonnen zou
hebben. Die eigenschap bezitten ten slotte, behalve
de serieusheid in de behandeling, de beide kleine
stillevens met de kastanjes. Het doek met de stads
tuintjes heeft die vriendelijke gevoeligheid, die bij
de lente past.
M. van den Burg is in zijn stillevens en bloemen
ook hier weer de man der fijne nuances in schijn
baar zeer om niet te zeggen te vaak gebruikte
arrangementen. Zoo ze die weinig opdringerige,
haast in het verscholen bloeiende kleurfijnheid mis
ten, zou men ze licht onopgemerkt voorbijgaan. Nu
trekken ze den beschouwer door hun onopzettelijk
raffinement en brengen in herinnering dat aan de
vaakst geziene dingen nog wel een aristocratische
houding te geven is.
Zakelijk, doch allerminst koel, is het werk van W%
A. van der Colk. Hij heeft een reputatie als bloe
menschilder, bloemen, waarmee hij als kenner, zoo
wel als artist, leeft en omgang heeft. Doch niet min
der genegenheid spreekt uit de wijze waarop hij
doode voorwerpen in zich opneemt en uitbeeldt wan
neer vorm of kleur dier dingen hem hebben aange
trokken. Een verrassing is het hem hier als portret
tist te ontmoeten. Het jongensportret tusscnen de
stillevens is ongetwijfeld een verdienstelijk schilde
rij zoowel door de zorgvuldige behandeling van het
moeilijk gegeven als door de zeer karakteristieke
typeering van zijn jeugdig model. Houding en ex
pressie maakten het tot een echt jongensportret.
H. F. Boot's schildersqualiteiten behoeven hier
niet naar voren gebracht te worden. Het heeft geen
nut uilen naar Athene te dragen. Het bekende stil
leven met de Apollobuste is in den loop van tijd
een rijp, en een prachtig gerijpt stuk schilderkunst
geworden waar men als totaliteit, zoowel als in de
details, aan smullen kan. De rijpheid heeft het
groote damesportret van den lateren-tijd nog niet,
al is in den kop reeds alles aanwezig, dat het werk
af en interessant maakt. Men mag rustig aannemen
dat de tijd de nu nog wat uitspringende kleurmep-
pen in jurk etc. binden zal en de gaafheid van het
geheel verhoogen. Ook Boot's overige stukken hand
haven hier zijn niet geringe schildershoedanigheden.
Ook Herman Heuff heeft uit zijn vroeger werk
met een zestal doeken een keuze gedaan, die voor
dat werk gelukkig en typeerend mag heeten, terwijl
de nu ruim tachtigjarige Rens Lensselink de be
schouwers hier verrassen kan door een zestal aqua
rellen van land, lucht'en water die, werk van de
laatste paar jaren, van een zeldzame frischheid en
levensblijheid getuigenis afleggen. Die met den mor
gennevel in den Hampolder is wel zeldzaam ver
fijnd en muzikaal aangevoeld en in beeld gebracht.
En in andere treft een even zeldzame correctheid
van teekening. Terecht heeft Boot in zijn openings
woord dezen nestor der exposanten eenige waardee-
rende woorden gewijd.
Tot de jongeren behoort W. A. de Wijn. die zich
langzamerhand tot een grootscheepsch teekenaar der
grootindustrie ontwikkelt. De omvang zijner doeken
is onevenredig vaak met de intensiteit der kleur en
zou ze eer als muurschildering dan als schilderij
doen waardeeren. Maar knap zijn deze zaken zeer
zeker en een eigen weg ligt voor dezen schilder open.
J. B. de Lange" ten slotte, vertegenwoordigt dit
maal het gilde der beeldhouwers op een te waardee
ren wijze, zoodat al met al,' aan variatie en hoeda
nigheid deze expositie niet te wenschen overlaat.
J. H. DE BOIS
HAARLEMSCHE OPERETTE VEREENIGING
De operette „Der Zigeunerbaron" van Johann
Strauss jr. (1825-'99) behoort zeker niet tot de ge
makkelijk uitvoerbare werken op dit gebied. Even
als zijn elf jaar vroeger, n.l. in 1874 geschreven „Die
Fledermaus" gaat de muziek veelszins uit boven het
peil, waarmee we in de nieuwere Weensche operet-
des vooral door toedoen van Fr. Hirsch vertrouwd
geraakt zijn en bereikt het dat der goede komische
opera. De orkestratie is geestig en kleurrijk en ver
langt de medewerking van een geschoold, volledig
bezet orkest. En de eischen die aan de zangkunst der
hoofdpersonen gesteld worden zijn zóó groot, dat
menig gezelschap zich nimmer aan de opvoering
gewaagd heeft. Maar welk een dankbare opgave
biedt daartegenover zoo'h Strauss-werk voor hen,
die de noodige fantasie en techniek bezitten! Welk
een rijkdom aan verrassende wendingen, mooie me
lodieën, pakkende rythmen en geniale klankeffecten
bevat ze, en welk een gelegenheid geeft ze boven
dien tot levendige actie!
Had nu de Haarl. Operi Ver. door het- ter opvoe
ring kiezen van „Der Zigeunerbaron" boven haar
bereik gegrepen? De beantwoording hangt af van
het standpunt dat men wil innemen. Voor dilettan
ten is de taak wel heel moeilijk. In zijn korte toe
spraak na het tweede bedrijf, toen de hoofdpersonen
met bloemen gehuldigd waren, heeft de heer Ely
Huyboom, die behalve als vertolker ook als regisseur
een belangrijk aandeel in de opvoering had, be-
scheidenlijk erkend dat de moeilijkheden, vooral de
samenwerking met het orkest, niet meegevallen
waren. Ja, er waren dan ook wel eens ongelijkhe
den. zooals bij het eerste koor, dat achter de scher
men zong en dus den dirigeerstok niet kon zien; in
het derde bedrijf reageerde het orkest niet altijd op
de aanwijzingen; de dansen der grooten en kleinen
toonden behalve gracieuze standen ook wel eens een
tekort aan gelijkheid der bewegingen; er waren en
kele fermates door onvolkomen rolkennis, waarbij
dan de souffleur redden moest; het tempo had hier
en daar vlotter kunnen zijn. Dat zijn allemaal van
die factoren, die men ten aanzien van een beroeps
ensemble als tekortkomingen zou mogen duiden.
Maar voor een dilettantengezelschap was de opvoe
ring hoogst verdienstelijk en overtrof ze verre onze
verwachtingen. De hoofdvertolkenden toonden allen
respectabele keelvaardigheid, muzikale beslagen-
heid en rolvastheid. Daar waren Joop Reinders met
zijn mooi, krachtig tenorgeluid in de titelrol, Piet
Franse als de geaffecteerde „Conté Carnero", Ely
Huyboom („Zsupan"), even levendig en expressief
in spel en mimiek als in zang, George Spijkstra
(„Homonay"), die met zijn mooie bariton het Hon-
gaarsche lied rythmisch pittig voordroeg. Daar wa
ren mevr. Hoeben-Baas, die een voor een „oude Zi
geunerin" merkwaardige coloratuur ontwikkelde, de
krachtige sopranen mevr. Moriën-Blom („Saffi") en
mevi\ Graas-Zwart („Arsena") en de mezzo Leny
van Tricht („Mirabella"). Zij allen leverden knap
werk. En ook wat de anderen, vooral wat de koren
van grooten en kleinen presteerden mag met eere
genoemd worden. Daar moet zeer hard gewerkt zijn
om dit resultaat te bereiken en de huldiging van den
dirigent Jac. Zwaan was dan ook alleszins verdiend.
Voor de kinderen
De Avonturen van Barrabas de Rode Bosmier.
(Teekeningen van f. wagner). 23 De gevolgen van Hein's blijdschap
23. Het krekeltje was zo
gelukkig, dat hij daar bo
ven op de rots als een
dwaas stond te dansen. En
toen pakte hij de helm van
Barrabas op van de grond
en hield die voor zich uit
om zijn vriend te laten
zien, dat hij hem weer te
rug ha'd. En toen begon de
dolle rondedans weer op
nieuw. Hoera! Barrabas
was weer terug; ze zouden
weer samen zijnl Maar dit
zou eerder gebeuren, dan
Hein wel gedacht had, want door zijn woeste, gekke spron
gen raakte hij plotseling zijn evenwicht kwijt. De helm
van Barrabas vloog hem uit de poten en zelf viel hij ach
terover van de rots af. Hein dacht heus, dat de wereld
verging, 't Is ook een rare gewaarwording, als je ineens
misstaat en .het luchtruim intuimelt.. Barrabas zag Hein
vallen. Even schrok hij, maar dan moest hij onbedaarde-
lijk lachen! Hij zag zijn helm ln het water verdwijnen en
even later Hein ook. ..Gauw naar beneden paardje!" riep
hij „daar zullen we hem wel gauw vinden". En 't volgend
ogenblik waren ook Barrabas cn zijn rtjpaardje weer in de
diepte verdwenen. Nog even rimpelde het water en toen
lag daar het meer even roerloos als tevoren. Alleen de
hoge. zwarte rotspunten spiegelden zich ln haar heldere,
gladde wateroppervlak en ^verroerden zich niet, maar
daarvoor waren het ook trotse en stele stukken steen.
TIJDREKENING.
„Komt dat zien, komt dat zien. komt dat zien!
Het achtste wereldwonder! De grootste attractie
van deze eeuw! Laat deze zeldzame gelegenheid om
uw kennis van de menschelijke natuur te verrij
ken. net voorbij gaan.
De persoon hier binnen wordt op den ge-
heelen aardbol niet geëvenaard, niet in China of
Japan, niet in Afrika of Amerika, niet in Australië
of Europa, niet aan Noord- of Zuidpool. In deze tent
Ran iedereen het meest begaafde menschenkind in
actie zien. Wat deze jongen presteert is nog nooit
vertoond; hij is voor zijn leeftijd het grootste genie,
dat de wereld ooit gekend heeft of zal kennen.
„Hier in deze tent is de knaap, die op zijn vijfden
verjaardag kon lezen en schrijven. Hij kan Duitsch
en Engelsch spreken, hij speelt saxophone en
mandoline, hij zingt als een bariton, hij heeft een
baard als Robinson Crxisoë. maar hij kan zichzelf
scheren. Hij teekent en schildert, hij kan thee en
koffie zetten, biefstuk bakken en aardappel jassen".
„Alleen hier is het origineele wonderkind, komt
dat zien voor slechts tien centen. Entree slechts
één dubbeltje of twee stuivers. Haast u, dames en
heeren. want de voorstelling begint direct. Komt u
overtuigen, neemt ïiu deze kans waar. Geen zwen
del, geen bedriegerij. Voor slechts vier plakkers
kunt u dit genie bewonderen en u verbazen. Dit
komt nooit weer terug, want volgende week zijn
we weer ergens anders".
„Dames en heeren, over vijf minuten begint.
„Hela daar!"
„Mot u mijn hebben?"
„Bent u de baas van dit spul?"
„Jawel, om u te' dien^i".
„Komt u dan maar eens even met mij mee".
„Wat is er aan het handje?"
„Ik ben van de arbeidsinspectie. U hebt daar zoo
juist verteld, dat u in deze tent een kind van vijf
jaar laat optreden en u weet natuurlijk heel goed.
dat zoo iets niet mag. Dat kind had trouwens al lang
in bed hooren te liggen. U wilt hem dus wel even
naar buiten brengen en zoi"Vn, dat hij zoo spoedig
mogelijk zijn nachtrust krijgt".
„En de voorstelling dan?"
„Daar heb ik niets mee te maken. Het beste is,
dat u die menschen hun geld terug geeft. En ik
zal van de overtreding proces-verbaal moeten op
maken".
„Overtreding, meneer! Ik ben niet in overtreding,
nu niet en nooit niet".
..Zoekt u nu asjeblieft geen uitvluchten; u weet
heel goed dat een kind van vijf jaar geen arbeid
mag verrichten".
„Maar daar is geen sprake van, meneer".
„Kom, kom; zoo even hebt u nog rond gebazuind,
dat die jongen pas zijn vijfden verjaardag heeft
gevierd".
„Nou meneer en wat dan nog? Wat zou dat eigen
lijk? Er is hier geen sprake van een overtreding,
want hij is op 29 Februari jarig".
Een bijzonder voorrecht bij deze opvoering was,
dat nagenoeg het geheele orkest der H. O. V. mede
werkte. Bij operette-opvoeringen wordt anders met
de begeleiding nogal eens de hand gelicht. Nu hoor
den we de geestige Ouverture in optima forma en
ook in het verder verloop troffen ons dikwijls staal
tjes van instrumentale schoonheid. Alleen in het 3de
bedrijf kwamen inzinkingen voor.
Alles bijeengenomen een opvoering die hqi „uit
verkocht" van den Stadsschouwburg rechtvaar
digde. K. DE JONG
Volksschets van Henvo
„De Kettinghandelaar" is een volksschets van
Henvo, die Zaterdag en Zondag in ons Gemeentelijk
Concertgebouw is gespeeld geworden. De titel van
het tweede bedrijf: Liefde met sla-olie, koffie en
thee" geeft eenigszins aan, waarom het in ,dit stuk
gaal Men ziet aan dezen wat zonderlingen titel, dat
deze volksschets actueel is. Met 6 flesschcn sla-olie,
1 pond koffie en 1 pond thee koopt Leo, de ketting-
handelaar, moeder De Jong om en krijgt daarvoor
haar dochter Annie met haar onwettige kind als prijs.
In den gewonen tijd zou hij met 6 flesschen sla-olie,
wat koffie en thee niet zoover komen, maar u ge
lieve te bedenken, dat het stuk in deze oorlogsjaren
speelt en men met deze producten thans heel
wat bereikt. Zelfs in de liefde. En ik behoef u wel
niet te zeggen, dat Leo als kettinghandelaar meer
bronnen van inkomsten heeft.
Maar deze kettinghandelaar speelt een dubbel ge
vaarlijk spel, zoowel in den handel als in de liefde.
Het vierde bedrijf heet niet voor niets „Liefde die
je nooit vergeet", want in die acte keert de va
der van Annie's kind van over de zee terug en vraagt
rekenschap aan den man, die met sla-olie, koffie en
thee zijn vrouw van hem heeft afgenomen. En om
dat het een volksschets is, wordt de deugd beloond
en de misdaad gestraft, zoodat Annie haar Marinus
terug krijgt en Leo, de kettinghandelaar, zijn straf
niet ontloopt. Dan is ons geweten gerustgesteld, om
dat wij weer ervaren, dat zelfs in dezen tijd met sla
olie, koffie en thee niet alles en zeker niet de
eer van een brave vrouw te koop is.
Het spel van dit melo-drama van den tegenwoordi-
gen tijd wordt afgewisseld met zang en dftns, zooals
het in een echte Amsterdamsehe volksschets nu een
maal behoort. Henvo is geen Boubcr en erg overtui
gend is dit stuk ondanks de actualiteit zeker niet.
Ook het spel was niet, zooals wij dat van de Boubers
gewoon zijn. Clara Vischer kwam als juffrouw Flap
dat nog het meest nabij en zij wist dan ook iets van
de sfeer van de Jordaan op het tooneel te brgngen.
De anderen gelukte dat minder goed, wat niet be
lette, dat het publiek Zondagavond de opvoering
dankbaar aanvaardde. Maar het drama van den ket-
tinghandel is met dezen „Kettinghandelaar" nog niet
geschreven. J. B. SCHUIL.
Droste's Tooneelvereeniging.
Henk Bakker heeft zijn blijspel „Het Paard van
Troje", dat Zaterdagavond door Droste's Tooneel
vereeniging in den Stadsschouwburg voor een volle
zaal werd gespeeld, drie jaar geleden bij Cremer ge
ïntroduceerd. Het is niet een van zijn beste stukken.
Een figuur als de uitgever Marcus Moll, wien 't vuur
na aan de schenen wordt gelegd voor een oude
jeugdzonde, die hij heeft bedreven, is niet nieuw
in mijn Zedelijkheidsdictator wist de burgemeester
van Dordwijk daar ook reeds van mee te praten
maar daarom blijft dat gegeven altijd nog wel
bruikbaar. Bakker heeft het echter wat al te in
gewikkeld en opzettelijk verwerkt en zijn blijspel
niet sterker gemaakt door in het derde bedrijf nog
als pendant den heer Willem Vermaes. die 22 jaar
geleden ook de bons heeft gekregen van mevrouw
Moll, ten tooneele te laten verschijnen. Dat is van
het goede vooral van het overgevoelige wat te
veel. En als papa en mama Moll dan samen begin
nen te moraliseeren over de leugen in het huwelijk
en zoowaar sentimenteel gaan worden, wordt dit wel
erg ouderwetsche blijspelletje mjj te zoetig, vooral
als aan het slot allen plotseling zoo heel erg braaf
gaan worden om tot een happy ending te komen.
Voor een dilettanten-opvoering, waarop het pu
bliek niet zoo critisch is. is het echter door de ver
schillende rollen toch altijd nog wel een dankbaar
speelstuk, zooals Zaterdagavond weer is gebleken.
Droste's Tooneelvereeniging heeft er tian ook wel
genoegen van-beleefd, ondanks de zwakke plekken,
die de voorstelling hier en daar had. De voorzitter
had van te voren onze clementie ingeroepen, omdat
er vele jonge krachten voor het eerst medespeelden
en wanneer wij daarmee rekening houden viel het
toch ook weer aardig mee. Er waren bij die jonge
krachten vooral onder de dames enkelen, die
bij goede leiding wel wat beloven. Zoo werd het
dienstmeisje Annie door juffrouw van Gulik frisch
gespeeld en was Tine mej. van den Berg een
aardig tooneelfiguurtje.
Verreweg de beste was Zaterdag de heer Van Put
ten. die oom Herman Moll met werkelijk komisch
accent speelde. Hij typeerde dezen opgewekten
oude'n heer levendig en met veel gevoel voor humor
en wist zijn tekst ook geestig te lanceeren.
De heer P. den Braber had het als Marcus Moll
moeilijker, doordat de schrijver hem in zulke moei
lijke perikelen plaatst. Van deze rol had zeker meer
gemaakt kunnen worden, maar de heer Braber toon
de toch wel begrip meer dan de kapper, die hem
een clownachtige pruik had opgezet en had ook
zijn goede momenten, vooral toen hij zoo leelijk in
de knoei zat. Het scènetje met Eline bijvoorbeeld
speelde hij lang niet slecht.
Mej. Leenders is i een charmante tooneelverschij-
ning en brengt ook een prettige distinctie mee op
het tooneel. Zij wist deze romancière ook wel relief
te geven, en groeide hoe langer hoe meer in haar
rol. Het derde bedrijf was verreweg het beste van
haar.
De heer Van Dongen had op een enkele hape
ring na voor een behoorlijk tempo gezorgd en de
rollen zaten er dan ook blijkbaar goed in.
Over het succes hadden de spelers met té klagen.
Vooral aan het slot, toen er bloemen voor de dames
op het tooneel werden gedragen, was er hartelijk
applaus en moest het doek eqjiige malen omhoog.
J. B. SCHUIL
