al
a
AGENDA
Eet pap!
Verzekering tegen
Oailaty&schade
INCASSOBANK
ïopuiahe Dansles voor qwo»dhipen
Puzzlerubriek
Dansschool Schroder - Raamsingel 16
LANGS DE STRAAT.
TOBIAS
Eigenaardigheden
HAARL. DAGBLAD, Dinsdag 7 Oct. 1941
Haarlemsche Politierechter
RUZIE OM „APIE".
Het gebeurde op den Paradijsweg te Zandvoort
in den namiddag van den achttienden Juli. Precies
weet ik het niet meer maar ik geloof dat de zon
toen stralend scheen, de hemel helderblauw was en
de zee lokkend en verkoelend, kortom, We kunnen
aannemen, dat het een dier dagen was waarop het
menschelijk gemoed neigt naar teederheid en be
grijpen. Niet echter van de dames, overburen nog
wel, die op gemeld tijdstip met elkaar in woorden
wisseling geraakten. Ï-Iet kwam dan tenslotte hier
op neer, dat een der dames, wier haren zooiets niet
zouden doen vermoeden, beleedigende woorden
tegen haar overbuurvrouw zou hebben gebezigd.
En vertelt u me nu eens, vroeg de politierech
ter aan de 76-jarige verdachte, die echter nog ter
dege van den tongriem gesneden was, hebt u die
woorden gezegd of niet?
Nee, zei de verdachte, en als u in Zandvoort
inlichtingen gaat inwinnen dan zal iedereen u
kunnen vertellen, wie ik ben.
U houdt van hondjes?
Ja en ook van arme menschen.
Maar dan toch zeker niet yan de beleedigde?
Toch wel, ik heb niets tegen haar.
De getuige, die beleedigd was, wat het daarmee
natuurlijk niet eens. Zij had juist haar fietspomp
aan een kennis geleend en stond bij de voordeur te
praten toen haar hondje dat naar den lieflijken
naam „Apie" luisterde de straat over ging en naar
de overbuurdame toe wilde. Dat wilde zijn bazin
echter niet hebben en daarom riep ze: „Apie, kom
terug, je mag niet naar den overkant". Omdat de
buurdame echter ook „Apie" riep, liet Apie
kalm door. Daarop snelde de juffrouw naar de
overzijde van de straat en nam Apie op haar arm
weer mee terug. Op dat moment zou de buurdame
geroepen hebben: „Ja, toen je bijna failliet ging
wist je me wel te vinden en nou mag je hondje
geeneens bij me komen.... enfin, ze riep nog wat
en dat was nou juist het beleedigende geweest.
Er bleek dat de beleedigde dame inderdaad
vroeger geleend had van de verdachte maar dat
had ze eerlijk terugbetaald. Wat nu echter precies
de reden was van de onvriendelijke verstandhou
ding tusschen de dames kwam niet duidelijk aan
het licht maar in ieder geval er was een animositeit
en die was er nu nog, dit bleek wel uit de wijze
waarop verdachte en getuige elkaar tegenspraken.
De juffrouw, die de fietspomp geleend had, had
ook de beleedigende woorden gehoord. Weliswaar
kwam er nog een dochter van de verdachte ver
klaren, dat de woorden niet waren gesproken doch
de Officier achtte het bewijs geleverd en eischte
f 5 of 5 dagen.
Mr. B. W. Stomps, de verdediger, bracht naar
voren, dat de achtergrond van dergelijke eigen
lijk zeer onbelangrijke detailzaak het belangrijk
ste is. De verdachte heeft de beleedigde uit finan-
cieele moeilijkheden geholpen en nu ondervindt ze
deze aanklacht als dank. De verdediger meende
dat het bewijs niet geleverd was en vroeg vrij
spraak subsidiair een zeer milde straf. De Politie
rechter veroordeelde de verdachte echter conform
den eisch.
IN SEPTEMBER VERDRONKEN 47 MENSCHEN
EN KINDEREN.
De Ned. Zwem- en Reddingsbond geeft ons de
volgende gegeven: Er verdronken in de maand
September 1941: 17 jongens,- beneden 16 iaar, 6
meisjes, 21 mannen en 3 vrouwen, tezamen 47 doo-
den. In de voorgaande maand, dus Augustus, be
droeg het aantal verdronkenen: 55; in de maand
September 1940: 75. September was dus vrij gun
stig.
Onder het getal van 47, behooren 8 jongens, 5
meisjes, tezamen 13, beneden zes jaar. Door bij
diepe duisternis te water geraken verdronken: 8
mannen en 2 vrouwen. Gemeentebesturen worden
dringend verzocht, zoo noodig maatregelen te nemen
tegen den verdrinkingsdood bij duisternis. Bij
baden in open water, zonder de z\yemkunst machtig
te zijn verdronk één jongen. Door zich te ver in
zee te wagen: één jongen en één man.
Een tragisch verarinkingsgeval kwam voor op 8
September te Ermelo. Twee jongelui, de zwemkunst
nog niet voldoende meester, raakten in het diepe
bassin van het prachtige boschbad. De chef-bad
meester, oud 65 jaar en lijdende aan rheumatiek,
springt onmiddellijk in het reeds koude water, ge
volgd door een paar geoefende zwemmers. De
laatsten wisten de slachtoffers vrij spoedig op het
droge te brengen. Eenigen tijd later werd de bad
meester vermist. Hij werd spoedig van den bodem
opgedoken doch de levensgeesten waren reeds ge
weken.
In September werden gered of wisten zich te
redden: 15 jongens, 7 meisjes, 32 mannen en 15
vrouwen, tezamen 69. Bovendien uit auto's te
water 2 mannen, in totaal: 71 gered. In Augustus
1941 bedroeg het aantal geredden: 47 en in Septem
ber 1940: 86. Ook in dit opzicht was September
dus gunstig.
Het aantal dat zwemmend werd gered bedroeg
tezamen 29, n.l. 11 jongens, 6 meisjes, 8 mannen
en 4 vrouwen. Zwemmend wisten zich in veiligheid
te stellen: 2 mannen en één vrouw .Het „Leert
zwemmen" is nog lang niet genoeg tot de massa
doorgedrongen; ons waterrijk vaderland eischt
dringend: Zwemvaardigheid 'voor de gansche be
volking.
Er reden vier auto's te water waarbij geen per
soonlijke ongelukken voorkwamen.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Inlichtingen te bekomen aan het Bureau van Politie te
Haarlem, Smedestraat, tusschen 11 en 13 uur.
Terug te bekomen bij: Lak, Paul Krugerstraat 54; bank
biljet; Schwaner, K. v. Manderstraat 55, beugel v. strijk
ijzer; Bureau van Politie, Smedestraat 9. étui met inhoud;
Hansen, Pr. Hendriklaan 86, étui met Inhoud; Bakker,
Goetzeestraat 24, handschoenen; Ekster, Thorbeckestraat
51, Molenkamp, Poortstraat 5 rood, zakmes; Esse Plataan-
straat 44, oorbel: Bureau van Politie, Smedestraat 9, por-
temonaie; Driessen, Amsterdamstraat 15, pakket; Bureau
van Politie, Smedestraat 9, persoonsbewijs; Lokhorst, Bosch
en Vaartstraat 19, portemonnaie met inhoud; Vestering,
Dunklerstraat 28, schortje; Reijnders, Crayenesterlaan 19,
tasch met inhoud; Groenenberg, Torbeckestraat 19 na
12 uur, actetasch met inhoud; Zwier, Scheepmakersdijk 38
rood, taschje met inhhoud; Bureau van Politie, Smede-
6traat 9, kindertasch met inhoud; Leine p/a. Hin, Zijlweg,
tusschen 7.45 v.m.—4.30 n.m., vulpen.
HINDERWET.
Aan het Uitgevers- en Drukkerijbedrijf Boom
Ruygrok N.V. te Haarlem is in verband met de
hinderwet vergunning verleend tot uitbreiding van
haar drukkerij, gevestigd in het perceel aan de
Gedempte Oude Gracht nos. 138-140.
„MARIA STUART".
Aangemoedigd door de groote belangstelling
voor de voorstellingen van Maria Stuart door het
Gemeentelijk Theaterbedrijf Amsterdam, Het Ne-
derlandsch Tooneel, Intendant Cor van der Lugt
Melseït, zal op Zondagavond 12 October, om kwart
over zevenen precies, in den Stadsschouwburg te
Haarlem een voorstelling van Schiller's meester
werk worden gegeven. Medewerkenden zijn de
dames: Charlotte Kohier (a.g.). Magda Janssens,
Caroline van Dommelen, Nel Snel en de heeren:
Henri Kerens, Louis van Gasteren, Anton Roe
mer, Johan Elsensohn, Fons Rademakers, "Willem
de Vries, Johan te Wechel, Cor Dommelshuizen,
Floor Middag, Bob Wijsman, Herman Frentzen,
H. Kluizenaar e.a.
De décors, ontworpen door Jacques Snoek, zijn
Uitgevoerd door Karei Brucltman.
Heden
DINSDAG 7 OCTOBER.
Frans Hals Theater: „Artistenliefde". 2.30, 6.30
«n 8.45 uur.
Luxor Theater: „Bel Ami", 2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Rembrandt Theater: „Drie maal bruiloft", 2.39,
6,30 en 8.45 uur.
Palace: „Mannen uit één stuk", 2, 6.30 en 8.45
uur.
Frans Halsmuseum:.Groepstentoonstelling „Kunst
lij ons Doel", 104 uur.
WOENSDAG 8 OCTOBER
Bioscooptheaters: Voorstellingen des middags en
des avonds.
Frans Halsmuseum: Groepstentoonstelling .Kunst
zij ons Doel". 104 uur.
Nachtdienst Apotheken.
De volgende apotheken te Haarlem zijn van des
avonds acht tot des morgens acht uur (ook op
Zondag) geopend:
Fa. Duym en Keur, Keizerstraat 6, Tel. 10378.
Firma Begeman en Sneltjes, Kruisweg 30, Tel,
10043.
Mamix Apotheek, Marnixstraat 65, Tel. 23525.
Te Heemstede is geopend:
Heemsteedsche Apotheek, Binnenweg 98, TeL
f8197.
(Het Voorlichtingsbureau van den
Voedingsraad beveelt het eten aan
van pap, die in tal van vormen kan
.worden klaar gemaakt).
Pap, waarom geen pap gegeten
In den een of andren vorm,
't Papregister, zult u weten,
Is niet klein, het is enorm.
Iedereen zal dat beamen
Als ik er maar enkle noem:
Havergort en -mout met name,
Havervlokken, haverbloem.
Maak de gortmout ten nutte,
Gortebloem en gruttenmeel,
En dan gort zelf groote grutten
Er is werkelijk zoo veel.
Men kan pap in melk bereiden
Maar ook heel goed in de wei,
Om vergissing te vermijden,
Voeg ik dadelijk erbij
('t Is verwarrend soms met namen)
Wei van kwark en hangop daji,
Niet die, waarin u slechts samen
Met de koe uit grazen kan.
Geef den kindren pap te slikken,
Geef aan pappie zelfs wat pap.
Hij zal er zich gauw in schikken,
Na den eersten besten hap.
Er is eer mee in te leggen
Als hij, na een volle maat,
Nauwelijks meer pap kan zeggen
Op zijn ouden toon vol smaad.
Als hij eraan moet beginnen
Zet hij zich nog even schrap,
Maar heeft hij het eenmaal binnen,
Dan verheugt hij zich erin en
Zegt: da's geen papperlapap.
P. GASUS.
Inlichtingen
HAARLEM, KRUISWEG 59, Telef. 15842
(Adv. Ingez. Med.)
THALIA.
In andermans Schoenen
Het stond wel niet op het programma vermeld,
maar het lijkt mij wel z^ker, dat Dom de Gruyter
„In Andermans Schoenen", het blijspel, dat Zondag
en Maandag in den Stadsschouwburg door de R.K.
Tooneelver. Thalia" is gespeeld geworden, naar een
tneisjesboek heeft bewerkt, zooals hij het ook met
zijn andere stukken heeft gedaan. Het blijspel heeft
er alle kenteekenen van en de jongedamesfiguren
allen min of meer clichés in dit stuk herinne
ren sterk aan ,,'n Zomerzotheid". Truus Mertens bij
voorbeeld, de jolige flapuit, heeft duidelijke familie
trekken met de geesteskinderen van Cissy van Marx-
veld en ook Freule Beek ten Hove schijnt zoo uit
een der boeken van deze bekende schrijfster te zijn
gestapt. Het is een heel onschuldig, naïef, maar vroo-
lijk gevalletje, dat zich prettig spelen laat door di
lettanten, vooral ook om de vele dankbare jonge-
damesrollen die er in voorkomen.
Thalia bleek die rollen uitstekend te kunnen be
zetten en heeft dan ook veel pleizier van dit blijspel
letje gehad. De dames in het pension van mevrouw
Mathilde Vermeer werden allen zonder uitzondering
met blijkbare liefde door de leden van Thalia ge
speeld en het spel trof mij dit keer door losheid en
natuurlijkheid. Het grootste succes was voor Riet
van Doorn, die van de jolige bakvisch Truus Mer
tens iets heel aardigs en levendigs maakte. Miek
Copini was als Nelly Dupont zeker niet minder. Zij
onderscheidde zich vooral door zuivere uitspraak en
goede dictie. Dit laatste geldt ook voor Bep Nijs-
sens, al moest zij zich dan ook een geaffecteerd
Haagsch accent aanmeten, dat zij zonder overdrij
ving deed. De dames To Kruup en Jos Timmers
van Hoof completeerden zeer goed de gasten van dit
damespension, aan welks hoofd mevrouw Loerak-
ker-Dingerdis met haar routine en spelzekerhëid
stond. Bertha Koevoets en Thea te Nijenhuis-Copini
knapten de dienstbodenrollen op, en ook zij deden
dit naar volle tevredenheid van het publiek en den
reeensent. Maar het was vooral door het vlotte,
levendige samenspel der dames in dit pension, waar
door de voorstelling zich dit keer onderscheidde.
Alle eer aan den regièseur, den heer Jos. van Turen-
hout, die hiervoor en voor de smaakvolle aanklee
ding wat zagen de dames in haar avondtoiletten
voor het concert er allerliefst uit verantwoorde
lijk was.
De heeren stonden bij deze voorstelling in het
tweede gelid; doordat de auteur hen wat verwaar
loosd had en alle aandacht aan de dames had ge
schonken. Martien Langeveld had als de gepension-
neerde kolonel het dankbaarste deel en hij typeerde
dezen ouden brommerigen vuurvreter met het goede
hart zeer verdienstelijk. Dick, de z;oon, had het
moeilijk te midden van zooveel leden van het schoo-
ne geslacht. Dat hij aait het slot „geknipt" was
spreekt vanzelf. Ad Timmer maakte er een gewonen
gezonden man van. Piet Loerakker had den niais,
die in zulke blijspelen nooit ontbreekt, op te knap
pen en hij deed dit ondanks wat chargeering
niet onaardig. André Klein had als de broer van
Nelly Dupont weinig te doen; hij speelde onge
dwongen en natuurlijk.
Thalia heeft met deze eerste voorstelling in dit
seizoen veel succes gehad en dat zoowel aan het stuk
als aan de opvoering te danken.
J. B. SCHUIL
PERSONALIA.
De oud-Haarlemmer ds. H. W. Wierda, predikant
bij de Geref. kerk van Vijfhuizen, ontving een be
roep naar de Geref. kerk van Soest in de vacature,
die aldaar ontstond door het vertrek van ds. H.
van Andel naar Arnhem.
NIEUWE BURGEMEESTER VAN BORCULO.
Bij besluit van den secretaris-generaal van het
departement van binnenlandsche zaken van 4 Octo
ber is mr. J. P. Drost met ingang van 15 October
1941 benoemd tot burgemeester van Borculo, onder
toekenning van gelijktijdig eervol ontslag als
burgemeester van Breskens.
Onze
vangt aan a.s. Zaterdag 11 October. DEZE LES
is speciaal bedoeld voor personen welke
reeds EEN of meerdere jaren les hebben
genoten.
INSCHRIJVING DAGELIJKS. TELEFOON 11045
(Adv. Ingez. /Wed.)
DE PAN.
De zon scheen met milde goedkeuring door de
boomen, die hun eerste bladeren gelaten deden
neerdwarrelen op het meisje, dat daar kwam
aanrijden. Een meisje met twee oortjes, die onder
hafvr in den wind wapperende krullen vandaan kwa
men alsof ze wilden zeggen: „Wij komen even den
ondeugenden Indruk, dien ge al van dien neus had
gekregen, bevestigen." Wat ze inderdaad met zoo'n
overtuiging deden, dat niemand dan een ander
meisje had kunnen ontkennen dat dit de aantrek
kelijkste vertegenwoordigster van het schoone deel
van de schepping was, dat iemand van gevoel zich
voor kon stellen.
Zij bereed haar flqts met weinig zelfvertrouwen;
maar wanneer men zich geneigd gevoeld zou heb
ben om haar dat te verwijten, zou het'hart gepro
testeerd hebben. Want krampachtig klemde het
puntje van haar tong tegen haar bovpnllp slechts
met éen hand sturend, terwijl de andere een pan op
haar bagagedrager in evenwicht hield. Een doodge
wone pan. Een ontnuchterende pan in het groen
,met gele streepjes, die van onder zijn deksel af en
toe een klein sliertje damp liet ontsnappen en
slechts dank zij groote moeite op zijn plaats ge
houden werd.
Nu begrijpt u dat er iets met de pan moet gebeu
ren: men introduceert geen ontoepasselijke pan ii
een verhaal als hij niet onmisbaar is in een be
langrijke rol. Er gebeurde dan ook inderdaad iets
met dit goudgebiesde stuk keukengerei: het viel.
Van de flets, op den grond. En terwijl al eeuwen
lang d® menschen moeite hebben om, wanneer zij
met hun beenen naar beneden op een springplank
staan, met hun hoofd naar beneden in het onder
hen flonkerende water van het zwembad terecht
te komen, draaien pannen zich steevast zonder
eenlge inspanning in de vluqht om. Zooook deze. Zij
begon al onderweg een oranje-gele massa kwistig
over de straatsteenen uit te spreiden. Het was huts
pot.
Het meisje slaakte een bekoorlijk gilletje, sprong
van haar fiets en bleef met wijd opengesperde
oogen en met haar handen voor haar mond de
droevige overblijfselen van het toekomstige fa-
mille-diner aanstaren, draaide toen de pan om et
begon met een paar trillende vingers al wat er nog
te redden was erin terug te gooien. Het was Iets,
maar niet veel en toen^zij na een paar minuten
wegreed, terwijl een groot kalf van een hond met
een paar krachtige happen de straat -reinigde, kon
zij zich met moeite beheerschen door haar tan
den in een zenuwachtig trekkende onderlip te zot
ten.
„Zoo", zult u zeggen, na dit gelezen te hebben.
„En daar stond jij, gewetenlooze copiejager, toe
te kijken zonder een vinger uit te steken. Een
fraaie rol in het stuk!" Dan krimp ik ineen, want
ik voel het treurige van mijn» optreden en ik kan
geen excuus aanvoeren; tenzij u als zoodanig het
feit wilt aanvaarden dat ik niet durfde vanwege
het andere meisje: dat aan mijn zijde. Te minder
omdat ik werkelijk even dacht: „Dit hier is maar een
meisje uit honderden en da\ daar met die pan
uit duizenden." En omdat ik met deze gedachte
een beetje voorzichtig was. Voelt u dat?
De gedachte is nu natuurlijk voorbij.
J. J. P.
N. A. D.-Kamp Henirik viert feest
„Een leven zonder feesten, is als een lange weg
zonder pleisterplaatsen". Deze spreuk werd bij de
vlaggenparade in het N.A.D.-kamp „Hemrik" ih de
provincie Friesland door den commandant uitge
geven, als „devies van den dag". Dien dag immers
was de gang naat het werkobject aan den Hooiweg
in de gemeente Opsterland, waar barre heidegrond
wordt omgevormd tot vruAtbaar bouwland, "een
extra-feestelijke, want hopman Kouwenberg wilde
het gereedkomen van een afgerond deel van dit
werk niet zonder meer voorbij laten gaan.
In den grooten halven cirkel schaarden de
mannen zich om hun commandanten, die hen
toesprak en met enkele forsche schepbewegingen
de laatste hand aan het werk legde.
's Avonds was het „verzamelen in de cantine-
eetzaal", waar een gemeenschapsavond, getiteld
„Groot Heidefeest" werd gehouden. Daarbij had
o.a. de Rijkscommissaris zich laten vertegenwoor
digen door den Beauftragte des Reichskommissars
in Friesland, terwijl ae Ortskommandant van
Leeuwarden en eenige hooge kaderleden van den
Reichsarbeitsdienst met belangstelling een gedeelte
van den dag bijwoonden.
Ieder van de vier groepen gaf iets ten beste met
betrekking tot het werkobject. De burgemeester
van Opsterland was met vele van zijn dorpelingen
aanwezig; hem werd een oorkonde met een gigan
tisch zegel aange* oden.
Nadat de arbeidsleider Van der Sluys, die den
wnd. Commandant van den N. A. D. vertegenwoor
digde, de mannen nog eens krachtig had toege
sproken, sloot de commandant dezen kampdag.
(A.N.P.)
MAATREGELEN VOOR HET VOORTBESTAAN VAN
BEDRIJFSVEREENIGINGEN.
's GRAVENHAGE 6 October. Kortgelden heeft de
secretaris-generaal van het departement van sociale zaken
aan het college van toezicht op de krachtens de ziektewet
in het leven geroepen bedrijfsvereenigingen, machtiging
verleend om, indien door het ontbreken van werkgevers
en/of arbeidersleden In het bestuur van een bedrijfsver-
eeniging, gevaar bestaat dat deze haar taak niet naar be
hooren kan voortzetten, de noodige maatregelen te tref
fen ten einde de voortzetting der werkzaamheden te ver-
zekerep.
Gebruikmakende van deze bevoegdheid heeft het
college thans een wijziging aangebracht in de statuten der
Algemeene Bedrijfsvereeniging te Amsterdam, waardoor,
ondanks het wegvallen van de werkgeversverenigingen,
het bestuur zijn werkzaamheden kan blijven voortzetten.
Ten aanzien van de Gemengde Bedrijfsvereeniging te
's Gravenhage is voort bepaald, dat het bestuur daarvan
zal zijn samengesteld uit de bestuursleden, aangewezen
door de arbeidersverenigingen, welke lid van die be
drijfsvereeniging zijn, zoodat ook hier het wegvallen van
bepaalde werkgeversverenigingen is opgevangen. De
ledenraad dezer bedrijfsvereniging zoo is verder nog
besloten zal bestaan uit de personen, die door de even-
bedoelde arbeidersverenigingen als leden van den leden
raad zijn aangewezen, met bepaling voorts, dat In het
bestuur en in den ledenraad besluiten kunnen worden
genomen met meerderheid van stemmen. (A. N. P.)
Het goederenvervoer langs den weg
Uitvoeringsbesluit in de
Staatscourant verschenen
's GRAVENHAGE 6 October. Omtrent het goederen
vervoer langs den weg bericht men het A. N. P. nader:
In de Staatscourant van Maandag !s het uitvoerings
besluit van den secretaris-generaal van het departement
van waterstaat gepubliceerd, houdende de regeling van
het goederenvervoer langs den weg (autobevrachtingsbe-
slult 2). Dit besluit vervangt het autobevrachtlngsbe-
sluit I, dat op 13 Januari j.l. in werking is getreden en dat
herziening behoefde op grond van de ervaringen sinds
13 Januari met den Autqbevrachtingsdlenst (A. B. D.)
opgedaan en op grond van de op 1 October ingetreden
sterke vermindering van de beschikbare boeveelheid mo
torbrandstof. Om laatstgenoemde reden en gelet op de
zorgwekkende bandenpositie van Nederland, was
onvermijdelijk het goederenvervoer langs den weg aan
strenge voorschriften te onderwerpen. Het hierboven ge
noemde autobevrachtingsbesluit n berust op de volgende
beginselen:
le het goederenvervoer langs den weg zal in zijn gehee-
len omvang aan de leiding en het toezicht van den A. B. D.
zijn onderworpen. Deze leiding zal zich in enkele gevallen
bepalen tot het contröleeren van de uit te voeren ritten,
In andere gevallen zal de A. B. D. op ruimere schaal dan
voorheen zijn bemiddeling verleenen bij het tot stand
brengen van vervoeren. Aan de zuivere contröle van den
A. B. D. zullen in beginsel worden onderworpen de vaste
lijn- en bodediensten en de afhaal- en besteldiensten, voor
zoover deze stukgoed vervoeren, de plaatselijke vervoe
ren, voor zoover hiervoor nog toestemming zal worden
verleend om deze per motorvoertuig te bewerkstelligen
het eigen vervoer, voor zoover nog vergunning voor het
vervoer van pigen goederen wordt afgegeven. Voor a 1
het overige vervoer zal de A. B. D. zijn bemiddeling ver
leenen, d. w. z. dat geen rit per motorvoertuig plaats
heeft, zonder dat de A. B. D. hiervoor zijn toestemming
heeft gegeven.
2e. Een noodwendig gevolg van het vorenstaande ls dat
in den vervolge de verladers hun lading aan den A. B. D,
zullen moeten aanbieden. Geschiedt dit niet, dan zal de
lading niet voor vervoer In aanmerking kunnen worden
gebracht.
3e. De tot heden in het autobevrachtingsbesluit I van de
bemiddeling uitgesloten transporten, zooals vervoeren over
korten afstand, veevervoer, melkvervoer, vervoer van
versche visch en veilingvervoer zijn thans ook aan de be
middeling van den A. B. D. onderworpen,
4e. Gelet op de bepalingen van het tweede en derde uit
voeringsbesluit mag een eigen vervoerder alleen eigen goe
deren in eigen voertuigen met eigen personeel vervoeren
en ls het een beroepsgoederenvervoerder alleen toegestaan
vervoeren ten behoeve van derden te verrichten. Het
nieuwe autobevrachtingsbesluit geeft den ambtenaren van
den A. B. D. de bevoegdheid een eigen vervoerder te
plichten goederen ten behoeve van derden te vervoeren
en een beroepsgoederenvervoerder toestemming te ver
leenen goederen voor eigen bedrijf te transporteeren. Bij
dit laatste is bijv. gedacht aan het vervoer van brandstof
voor generatoren, welke in gebruik zijn bij de beroeps-
goederenvervoerders.
5e. Voor zoover de A. B. D. het vervoer alleen contröleert
worden de tarieven niet door den A. B. D. vastgesteld.
Vervoeren, welke door bemiddeling van den A. B. D. tot
stand komen, hebben plaats op de tarieven en voorw
den, welke door den A. B. D. zijn vastgesteld. De eerst
bedoelde vervoeren geschieden zonder dat hiervoor pro
visie verschuldigd is. VJn de laatst bedoelde vervoeren I:
de vervoerder aan het Rijk een provisie verschuldigd, wel
ke in het algemeen ls gesteld op 10 pet. van den vracht
prijs. Een uitzondering op dezen regel is het geval,
waarin een eigen vervoerder voor een rit wordt belast
met A. B. D.-transporten, terwijl de rit in omgekeerde
richting voor het eigen bedrijf geschiedt. In een dergelijk
geval geschiedt het vervoer wel tegen de normale A.
D.-tarieven, doch is de eigen vervoerder een provisie van
25 pet. van den vrachtprijs verschuldigd.
6e. In het autobevrachtingsbesluit ls de mogelijkheid
open gelaten, dat zoowel een eigen vervoerder als een be
roepsgoederenvervoerder met bijzondere toestemming van
den A. B. D. gedurende een zeker tijdsverloop goederen ten
vervoer mag aannemen, zonder bemiddeling van den
A. B. D. Zij zijn dan evenwel toch onderworpen aan de
contróle van den A. B. D„ zoowel wat betreft de vraag
in oheverre een lading per motorvoertuig zal mogen wor
den vervoerd, als ten aanzien van de provisiebetaïing aan
den A. B. D.
7e. Tenslotte bevat het Autobevrachtingsbesluit straf
bepalingen, zoowel tegen verladers en vervoerders, als
tegen hun personeel, wanneer de bepalingen van het
Autobevrachtingsbesluit niet, of niet voldoende of niet
tijdig door hen worden nagekomen. (A. N. P.)
AFWIKKELINGSMAATREGEL.
Naar aanleiding van het vijfde uitvoeringsbesluit
van het hoofd van het Afwikkelingsbureau van het
departement van defensie nopens maatregelen ten
aanzien van de bezoldiging en verzorging van mili
tair en burgerlijk personeel der voormalige Neder-
landsche zee- en landmacht, gepubliceerd op Sa
terdag j.l., verzoekt het Afwikkelingsbureau ons
ter voorkoming van onnoodige correspondentie
mede te deelen, dat de in dit besluit genoemde
tijdelijke verhooging van zes procent, uitsluitend
ziet op mobilisatie-slachtoffers uit de jaren 1914-
1918 (wet van 3 December 1831. Staatsblad 489).
(ANP)
EXAMENS
MACHINISTEN-EXAMENS.
Geslaagd voor diploma B, le gedeelte de heer: H.
C. J. v. d. Lem, te Haarlem.
men veel buiten is,
beschermen g
(Adv. Ingez. Med.)
Zweefvlieger....
(T~\
Oplossingen* van Zaterdag j.l.
Cijferraadsel.
A is 7
5
is 6
D is
E ls
F is
G is 10
H is 12
I is 8
K is 14
L is 11
M is 13
Woordraadsel.
tlkKen
vEr Anderen
sMaAkvol
vArKen
kNuS
eDiTie
vAzEn
bAlLen
kNeLlen
aDdEr
rEnNen
IEMAND AAN DE KAAK STELLEN.
Methaangas voor auto's
AMSTERDAM, 6 October. Dat de Nederland-
sche bodem steenkool levert waaruit de gasfabrieken
lichtgas produceeren, weet de jongste scholier. Dat
de vaderlandsche grond ook langs difecten weg
brongas levert, is minder bekend, hoewel vele bron
gasinstallaties op het platte land bewijzen, dat vele
boeren dit product reeds lang weten té waardeeren»
Nieuw is echter wel het aanwenden von dit gas
methaan als brandstof voor automobielmotoren.
Het is vooral dr. W. Lulofs, directeur van het
G.E.B., die daartoe hier ter stede den stoot heeft
gegeven. Thans is op een terrein aan den Karper-
weg nabij het Stadion een gastankstation
gebouwd, uiteraard min of meer provisorisch, dat
methaangas zoowel als lichtgas voor auto's levert.
Na proefboringen op verschillende' plaatsen in deze
gemeente bleek het terrein aan den Karperweg
wel het meest gunstige voor methaanwinning te
zijn. Het methaan ontstaan door het rotten van
organische stoffen onder water wordt gewonnen
uit grondwater, dat van pl.m. 30 meter diepte uit
zes bronnen omhoog wordt gepompt. Per uur wordt
zoo ongeveer 90.000 liter water naar boven ge
bracht, dat naar eeri gashouder met een inhoud van
40 M3. wordt gevoerd, waar het methaan uit het
water wordt vrijgemaakt. De totale productie be
draagt ongeveer 30 M3. methaan per uur. Daarna
wordt het door een compressor tot 200 atmosferen
gecomprimeerd, waarna het* in voorraadvaten
groote stalen cylinders "wordt opgeslagen. De
warmte, welke tijdens het comprimeeren vrij komt,
wordt ook productief gemaakt en wel, voor zoover
noodig, ter verwarming van het gebouwtje.
Niet alleen is de winning van net methaan naar
verhouding weinig kostbaar, doch de calorische
waarde is het dubbele van die van lichtgas, zoodat
een auto, loopende op lichtgas, ongeveer slechts den
halven afstand aflegt van dien die een wagen welke
op methaan rijdt. Een nadeel, welke dit laatste gas
nog heeft, t.w. een te hoog koolzuurgehalte, hetgeen
bij expansie bevriezing van leidingen kan veroor
zaken, zal ook over enkele weken zijn opgeheven,
wanneer een daartoe gebouwde zuiveringsinstallatie
gereed is.
Wijl de hoeveelheid methaan welke ter plaatse
gewonnen kan worden, betrekkelijk gering is
slechts ongeveer 20 wagens per dag kunnen ermee
getankt worden wordt het tot nu toe vrijwel uit
sluitend gebruikt voor de auto's van den Gem.
Geneeskundigen Dienst.
Dé proeven zijn echter uitstekend geslaagd, zoo
dat waarschijnlijk binnenkort ook op andere pun
ten der stad methaangas-installaties zullen worden
gebouwd. (ANP)
in Haarlem en omgeving
ï-
■■v.V'-i:,
-
Vs wl
De „Donjon".
(Foto De Haas).
In deze eigenaardigheden is al eens gewezen
op de dikke muren van de ruïne van Brederode.
Velen zullen zich misschien afvragen hoe dit eer
tijds zoo machtige kasteel tot een ruïne vervallen
is.
Zooals we een der vorige keeren bij het meertje
t van Caprera zagen, ligt hét kasteel aan een
ouden Rijnarm. Het is waarschijnlijk, dat om
streeks 990 Graaf Arnout hier voor het eerst een
versterking heeft gebouwd. Maar dit zal wel niet
veel meer zijn geweest, dan een heuvel, met een
houten fruis erop en omringd door een muur van
houten palen.
Later, omstreeks 1000 werd de eerste steenen
toren gebouwd, de z.g. „Donjon". Deze vormde
voorloopig het kasteel. Het is wel merkwaardig,
dat juist deze toren door de eeuwen heen zoo goed
bewaard is gebleven en thans, na gerestaureerd te
zijn, van buitenaf weer als van ouds is. Pas na 1200
is heUkasteel vergroot met de drie andere torens,
die onderling door walmuren werden verbonden.
Het geheel werd door een breede diepe slootgracht
omgeven, terwijl de voorhof, waarvan t^jans nog de
poortruïne over is, evenals een apart eiland
vormt.
Nu volgen verschillende verwoestingen. In den
strijd tusschen Hoeken en Kabeljauwen wordt het
kasteel in 1351 ingenomen en verwoest door Gijs-
brecht van Nijenrode, een Kabeljauw. Het wordt
weer opgebouwd, maar in 1426, als de strijd tus
schen de twee partijen weer ontbrandt, nemen de
Kabeljauwsche Haarlemmers het in. De Donjon
wordt hierbij gedeeltelijk verwoest, maai" in 1478
weer hersteld. Omstreeks dien tijd is het kasteel
voor het laatst bewoond. Het blijft dan leeg staan
tot 1573. In 1568 is het kasteel als leen aan Philips
II van Spanje vervallen en als zoodanig nemen
de Spanjaarden er tijdens de belegering van Haar
lem in 1572'73 hun intrek. Als zij eenige jaren
later moeten vertrekken, verwoesten ze hei ge
deeltelijk.
Daarna verviel het steeds meer en meer, totdat
omstreeks 1870 een begin werd gemaakt met het
blootleggen van de ruïne. De grachten werden uit
gegraven en het puin weggeruimd. Daarna zijn er
verschillende herstellingen aan verricht, zooals
onder andere aan de Donjon. Thans kan men uit
de ruïne een goed denkbeeld krijgen van de ligging
van het vroegere kasteel. Het is opmerkelijk, dat de
toren links van de poort een ronae toren is, terwijl
de andere alle vierkant zijn. Men heeft dit nooit
geweten en het is pas bij de opgravingen aan het
licht gekomen.
