Haarlem s Dagblad
Duitsche troepen bereiken op de Krim
de Zwarte Zeekust.
Nederland in de wenteling
van den tijd.
59e JAARGANG No. 17912
Uitgave Lourens Coster, Maatschappij voor Courant-
Uitgaven en Algem Drukkerij N.V. Bureaux: Groote
Houtstraat 93, bijkantoor Soendapleln 37. Postgiro-
dienst 38810. Drukkerij: Zulder Bulten Spaarne 12.
Telefoon: Directie 13082, Hoofdred. 15054. Redactie
10600, Drukkerij 10132, 12713. Administratie 10724,
14825. Soendapleln 12230.
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Directeurs P. W. P£EREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM, Heemstede
NOVEMBER 1941
Abonnementen per week 0.26, per maand 1.15,
per 3 maanden 3.42, franco per post 3.73, losse
nummers 6 cent per ex Advertentiën: 1-5 regels
2.—, elke regel meer 0.40. Reclames 0.65 per
regel. Regelabonnementstarieven op aanvraag.
Vraag en aanbod 1-4 regels 0.70, elke regel meet
0.17%. Groentjes rie rubriek.
Welke bonnen zijn thans geldig?
2 t.m. 8 November:
42-4 Brood
42 Brood
42 Vleesch
42 Vl.waren
42 Melk
42A Reserve
42B Reserve
4 rants.
Vs rants.
Vs rants.
1' rants.
1 3/4 L.
Brood of gebak
jï Vleesch of
l vleeschwaren
Melk
13/4 K.G. Aardappelen
K.G. Aardappelen
an 2 Xov. t. m. 29 November.
136 Algemeen 1 K.G.
137 250 gr.
138 500 gr.
139-142 Algemeen 1 rants.
D en E Havermout 25 0 gr.
148 Algemeen 250 gr.
144 250 gr.
149 100 gr.
145-148 Algemeen 100 gr.
van 2 t.m. 20 November:
Suiker
Koffiesurrogaat
Jam
Bloem brood of gebak
Rijst
Havermout
Gort
Vermicelli of maïzena
Herfstzonnestralen in den Haarlemschen Hertenkamp.
(Foto K. J. de Haas)
De klantenregeling voor
brandstoffen.
•s-GRAVENHAGE, 5 November. In aanslui
ting op het bericht inzake de invoering van een
klantenregeling voor de distributie van vaste
brandstoffen, opgenomen in de avondbladen van 5
November j.L, wordt van bevoegde zijde nog na
drukkelijk de aandacht van verbruikers op het vol
gende gevestigd.
Met ingang van 10 November mag iedere
leverancier aan de bij hem ingeschreven ver
bruikers slechts zooveel brandstoffen afleveren
als waarop deze krachtens de aan hem door
den distributiedienst uitgereikte bonnen recht
hebben. In verband hiermede is een leveran
cier verplicht, indien hjj er aan twijfelt, of hij
een bepaalden verbruiker al of niet meer levert
dan zijn rantsoen bedraagt, terzake bij den
plaatselijken distributiedienst inlichtingen in
te winnen.
Indien het een leverancier blijkt, dat een ver
bruiker, die naar zijn meening tot zijn afnemers
behoort, zijn inziens ten onrechte bij een anderen
leverancier is ingeschreven, kan hij. zich wenden
tot de brandstoffencommissie, die dan uit zal ma
ken bij welken leverancier de betrokken ver-,
bruiker ingeschreven moet worden. Aanvragen om
als klant te worden ingeschreven, welke door nieu
we verbruikers worden ingediend, moeten geac
cepteerd worden. (A.N.P.)
Het Huis ter Kleef
Werd 600 jaar geleden gebouwd
De Kroniek van Haarlem deelt mede dat het Huis
ter Kleef thans vindt men daarvan nog een ruïne
aan de Kleverlaan te Haarlem in 1340/1341 gebouwd
werd.
Dit is dus 600 jaar geleden.
Er zijn geen betrouwbare afbeeldingen van het
Huis ter Kleef in welstand, wel bestaat er een goede
beschrijving. Daaruit blijkt dat het Huis door een
ringmuur was omgeven en aan drie zijden in het wa
ter lag. De ingang was aan den kant van de Klever
laan en bestond uit een groote dubbele poort. Die
poort gaf toegang tot een groot plein of binnenhof,
dat van het eigenlijke kasteel was afgescheiden door
(en gracht en een valbrug.
Het kasteel bestond uit twee vierkante hooge ge
bouwen of torens, door middengebouwen vereenigd;
de daken waren vierkant toeloopend. Aan den ooste-
hjken ringmuur stond nog een gebouw met een
„koetsbaan". De moestuin en boomgaard waren ge
legen aan een weg die in het Huis verbond met het Le
prozenhuis (thans Tehuis voor Ouden van dagen en
kinderhuis aan den Schotersingel).
Als bouwmeester wordt genoemd Willem Huyser,
hofmeester van Hertog Albrecht.
Tijdens het beleg van Haarlem hadden de Span
jaarden in en bij het Huis kwartier opgeslagen.
Het was Don Frederik van Toledo die in 1573 het
Huis in de lucht heeft laten springen. Tot herbouw is
het nooit gekomen. In 1715 werd de ruïne met bij-
behoorenden grond door de gemeente Haarlem ge
kocht voor f 13.000.
Thans is daar ter plaatse de Stadskweekerij geves
tigd. De ruïne van het Huis vormt een mooie rots
partij in dezen tuin. Dat is het treurige overschot van
het eens zoo schitterende Huis ter Kleef.
„Daar zang en spel klonk door de ruime zalen
Daar Bredero, zoo ront, zoo bly van geest.
Den adel van ons Hollant plaght te onthalen...."
W aar schuwing
Het. is den laatsten tijd helaas herhaaldelijk ge
beurd, dat personen geld inzamelen z.g. ten bate
van het Herstellingsoord Kareol te Aerdenhout, of
dat voorwerpen te koop worden aangeboden die
door verpleegden op Kareol zouden zijn gemaakt.
Dit alles geschiedt echter buiten de leiding van
Kareol om en zonder haar medeweten. De aldus
verkregen gelden bereiken Kareol zelden; dus wordt
een ieder ertegen gewaarschuwd, geld aan deze per
sonen te geven of zelf inzamelingen te gaan houden!
Tevens vestigt de directie van Kareol er de aan
dacht op, dat uit den aard der zaak het aantal mili
taire gewonden allengs kleiner wórdt; daardoor
kunnen meer slachtoffers der burgerbevolking wor
den opgenomen.
Verkeersongevallen te Haarlem
Twee slachtoffers
Woensdagmiddag 3 uur is een 4-jarig meisje
Cornelia J. v. d. IC., wonende Raamgracht op de
Haambrug tegen een tandem aangeloopen. Het
meisje viel en brak het rechteronderbeen.
De ongevallendienst heeft hulp verleend waarna
bet kind met een ziekenauto naar het Groote Gast
huis is overgebracht.
Eveneens Woensdagmiddag. 10 minuten voor 3
lur, is in de Gierstraat (bij perceel 60) een 16-jarige
Jongen die daar per fiets reed, aangereden door een
aanhangwagen van een auto. Hij kwam te vallen en
brak het linkeronderbeen. Ook hij*is geholpen door
don Ongevallendienst en daarna per ziekenauto naar
het DIaconessenhuis gebracht.
Het slachtoffer is T. S.. wonende in de va*n Slin-
lerlandlaan te Heemstede.
Het onderzoek der politie heeft aangewezen, dat
de fietsende jongén achterop gereden werd door een
auto met aanhangwagen. De bestuurder heeft te
vlug naar? rechts uitgehaald, waardoor de aanhang
wagen den fietser op zij gooide.
De autobestuurder is onbekend daar hij na het
«ngeluk doorgereden is. De Haarlemsche politie
toept thans getuigen van dit ongeval op. zij moeten
aich melden aan het bureau In de Smedestraat.
VERDUISTEREN
Van 18.03 tot 8.4«
Maan i Nov. op 19.52, J Nov. ondei 11.57
Stopdiensten en blokken bij de
N. Z. H. T. M.
In de toekomst tien blokken tusschen
Haarlem en Amsterdam
Sinds Maandag rijden, zooals we In het eind van
de vorige week hebben aangekondigd, de sneldiensten
van de N.Z.H.T.M. niet meer. De omstandigheden heb
ben de Directie doen besluiten, in plaats daarvan de
z.g. stopdiensten te laten rijden, diensten dus, die dt
gebruikelijke halten aandoen, inplaats van, als tol
dusver, slechts enkele hoofdstopplaatsen.
Het is gebleken, dat de nieuwe regeling wel vol
doet. wat trouwens begrijpelijk is wanneer men be
denkt, dat deze stopdiensten slechts drie minuter lan
ger over het traject doen dan de sneldiensten. Veel
tijdverlies hebben de forensen er dus zeker niet/van.
Ook berichtten wij, dat het traject Haarlem-Am
sterdam in blokken verdeeld zou worden met
controlepost bij het begin van ieder blok, een en
der ter verhooging van de veiligheid op de trambaan.
Hieraan kunnen wij thans toevoegen, dat het aan
tal blokken, dat thans zes bedraagt, in de toekomst
zal worden uitgebreid tot tien Tienmaal dus zal in de
toekomst op het baanvak HaarlemAmsterdam iedere
tramtrein, die passeert, gecontroleerd worden door een
blokwachter, waardoor de mogelijkheid, dat een dienst
een blok berijdt, waar zich nog een voorgaande tram
trein bevindt, practisch uitgesloten is.
Natuurlijk is deze controle alleen noodig op de uren.
gedurende welke de duisternis het uitzicht belemmert
en het aantal diensten uitgebreid is. Daarom worden
op het oogenblik de blokdiensten van 68 1/4 uur
waargenomen. Met het toenemen der duisternis zal
deze tijd natuurlijk moeten worden uitgebréid.
Uit de Staatscourant
Bij beschikking van den Secretaris-generaal van het
Departement van Waterstaat is te rekenen van 1 Juli
1941. de hoofdingenieur-titulair bij den dienst der
Zuiderzeewerken Ir. J, F. R. van de Wall tc 's-Gra-
venhage benoemd tot hoofdingenieur bij den dienst
der Zuiderzeewerken.
Bij besluit van den Secretaris-generaal van het de
partement vah Binnenlandsche Zaken van 4 Novem
ber 1941 is mr. E. G. Bisschop,' met ingang van 15 No
vember 1941, tot burgemeester van de gemeente Rijns
burg.
EXAMENS
Academische opleiding.
Bevorderd aan da Gem. Universiteit van Amster
dam tot arts: mej. M. M. Huybers (Didam) en de hee-
cen D. A. Rijnders (Dordrecht), C. Deutekom (Velsen),
J. A. Philipszoon (Paramaribo) en. C. D. Westerman
(Amsterdam). Geslaagd voor het le gedeelte van het
arts-examen: H. A. J. Huddleston Slater (Driel).
GOUDEN BRUILOFT
18 November a.s. hoopt het echtpaar A. Scholte
M. Scholte-De Rooy, Schutterstraat 3, Haarlem-,
Noord, den dag te herdenken, waarop zij 50 jaar
geleden in den echt werden verbonden. De twee
oudjes genieten een nog goede gezondheid.
(Familiefoto)
Voorts:
Petroleum: Bonkaart M en O Bon 14 (2 1.) tot 27 Dec.
Zeep Bon 135 Algemeqp en Bon D Zeep der Zeep-
kaarten 1 rantsoen zeep. Bon D Toiletzeep 75 gram
toiletzeep 80 pet. t.m. 30 ^Jov. Bon J Textiel (Man
nen) 50 gram scheerzeep t.m. 31 Dec. 1941.
De arbeid in banketbakkerijen in
November en December
's-GRAVENHAGE, 5 Nov. De secretaris-generaal
van het departement van Sociale Zaken heeft aan
hoofden of bestuurders van banketbakkerijen niet
tevens zijnde broodbakkerijen in alle gemeenten
des rijks, vergunning verleend om in afwijking van
het gestelde In de Arbeidswet, in het tijdvak van 17
tot en met 28 November 1941 door mannelijke arbei
ders van 18 jaar of ouder gedurende 11 uren per dag
en ten hoogste 60 uren per week arbeid te doen ver-
riohten. Deze vergunning is gebonden aan de voor
waarde, dat, met uitzondering van den Zaterdag, de
arbeidstijd in zijn geheel gelegen moet zijn tusschen
7 uur des voormiddags en 8 uur des namiddags.
Voor den arbeidstijd op Zaterdag geldt, dat deze
móet liggen tusschen 7 uur des voormiddags en 10 uur
des namiddags.
In het tijdvak van 17 November tot en met 5 De
cember 1941, benevens op 23, 24, 30 en 31 December
1941 zal voorts door jongens van 16 en 17 jaar gedu
rende 10 uren per dag en ten hoogste 55 uren per
week arbeid mogen worden verricht, onder voorwaar
de, dat de arbeidstijd in zijn geheel gelegen is tus
schen 7 uur des voormiddags en 7 uur des namiddags.
Indien ingevolge het vorenstaande een arbeider op
Zaterdag na 1 uur des namiddags arbeid verricht, zal
hij, in dezelfde week, hetzij op ten minste één anderen
werkdag na 1 uur des namiddags, hetzij op Maan
dag vóór 12.30 des namiddags, niet mogen werken.
Over het tijdvak van 17 November tot en met 31
December 1941 dient aan de arbeiders, werkzaam in
ondernemingen, waarin van deze vergunning gebruik
wordt gemaakt, voor elk uur, dat zij boven 48 uren per
week arbeid verrichten, het geldende of berekende
uurloon te worden betaald, of,- zoo een hoogere ver
goeding voor overwerk is overeen gekomen, de over
eengekomen vergoeding.
KAMER VAN KOOPHANDEL EN FABRIEKEN
VOOR HAARLEM EN OMSTREKEN
De agenda voor de vergadering der Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor Haarlem en Omstre
ken, te houden op Dinsdag 11 November 1941, des
namiddags te half drie, bevat o.m.: Goedkeuring
verzonden brieven-aan: a. de Directie der Neder-
landsche Spoorwegen te Utrecht inzake treinverbin
ding Beverwijk; b. den Secretai'is-Generaal van het
Departement van Waterstaat inzake wiiziging laad-
en lostijden en vaststelling periodieke subsidies 1942.
Algemeen verbindend verklaring
C.A.O. chemigrafisch bedrijf
's-GRAVENHAGE, 5 Nov. Op verzoek van den
bedrijfsraad voor het chemigrafisch bedrijf, die daar
toe gemachtigd was door de contracteerende vereeni-
gingen, heeft het college van rijksbemiddelaars de
collectieve arbeidsovereenkomst voor het chemigra
fisch bedrijf, gesloten tusschen de vereeniging van
Nederlandsche chemigrafische inrichtingen eenerzijds
en den Algemeenen Nederlancjschen Typografenbond,
den Nederlandschen Katholieken Grafischen Bond en
den Nederlandschen Christelijken Grafischen Bond
anderzijds algemeen verbindend verklaard.
Krachtens deze beschikking worden de werknemers
in het chemigrafisch bedrijf onderscheiden in leer
lingen (wier leertijd minstens 5 jaar duurt), halfwas
sen (gedurende een tijdperk van 6 jaar), volwassen
gezellen en hulparbeiders. De gezellen worden on
derscheiden in drie loongroepen. Als minimum-week
loon voor volwassen gezellen is vastgesteld voor de
eerste loongroep f 39, voor de tweede loongroep f 34,31
en voor de derde loongroep f 32,11. Ook voor de half
wassen, leerlingen en hulparbeiders zijn minimum-
loonen vastgesteld.
Alle werknemers zullen een vacantie van 12 volle
dagen genieten, zooveel mogelijk aaneengesloten te
geven in de maanden Mei-September.
In een chemigrafische inrichting, waarin meer dan
vijf werknemers werkzaam zijn, kunnen deze uit hun
midden een fabriekscommissïe benoemen.
Voor het overige hebben de verbindend verklaarde
bepalingen o.a. betrekking op de getalsverhouding
tusschen de onderscheiden groepen van werknemers,
verkorting van werktijd en ontslag en berechting van
geschillen. Ook enkele bepalingen betreffende de leer
lingopleiding zijn algemeen bindend verklaard, echter
niet de examencommissie.
De algemeen verbindendverklaring is geschied voor
den tijd van 17 November 1941 tot 11 ApMl 1942
(A.N.P.)
DUITSCHLAND STRIJDT VOOR EUROPA
Duitsch weermachtsbericht.
Poging der bolsjewisten de Newa over te
steken verijdeld.
Industriestad Gorki zwaar
gebombardeerd.
UIT HET HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER,
November. (D.N.B.) Het opperbevel van de
weermacht maakt bekend:
„Op de Krim wordt de achtervolging zoowel in
Zuidelijke als in Oostelijke richting voortgezet.
Ondfenks moeilijke terreinomstandigheden zijn
onze troepen h*t Jailagebergte* op een plaats reeds
overgetrokken en is de kust van de Zwarte Zee
bereikt. De luchtmacht bombardeerde de Krim-
havens Sebastopol, Jalta en Kertsj en bracht in
deze wateren twee transportvaartuigen van te
zamen 10.000 br.t. tot zinken, alsmede een bewa
kingsvaartuig. Vijf andere koopvaardijschepen en
een kleine kruiser der bolsjewieken werden door
bommen aanzienlijk beschadigd.
Bij Leningrad werd een hernieuwe poging van
den vijand welke ondernomen werd na krachtige
voorbereiding door de artillerie om de Newa
o\%r te steken, onder zware verliezen voor den
vijand door de Duitsche afweer verijdeld. Van
ongeveer honderd booten werd de helft tot zinken
gebracht, de rest werd genoodzaakt terug te kee-
ren. Herhaalde door pantserwagens gesteunde uit-
valspogingen der bolsjewieken aan de rest van het
omsingelingsfront werden grootendeels reeds bij
de voorbereiding teniet gedaan.
Sterke formaties gevechtsvliegtuigen onderna
men overdag zware aanvallen op de industriestad
Gorki die van zoo groote beteekenis is voor de
auto- en vliegtuigproductie. Voltreffers van zwaar
kaliber richtten in de automobielenfabriek Molotof,
op de werven aan de Wolga en op de spoorweg
complexen der stad groote verwoestingen aan. Er
ontstonden verscheidene groote branden Bij lucht
aanvallen op Leningrad konden voor de oorlogvoe
ring belangrijke installaties in brand geworpen
worden. Ook Moskou werd in den afgeloopen nacht
gebombardeerd.
In de wateren der Farör-eilanden brachten ge
vechtsvliegtuigen een vrachtboot van 5.000 br.t.
lot zinken en plaatsten bomtreffers op een ander
groot koopvaardijschip. Patrouillevaartuigen ver
ijdelden in het Kanaal herhaalde aanvallen van
Britsehe torpdomotorbooten. In een artilleriêgé-
vecht werd een vijandelijke torpedomotorboot tot
zinken gebracht, twee andere vaartuigen van dit
type werden door verscheidene treffers bescha
digd.
In de Golf van Suez werd op 3 November een
Britsehe torpedoboot door bommen van een
Duitsch gevechtsvliegtuig beschadigd.
Britsehe bommenwerpers ondernamen vannacht
aanvallen zonder eenig succes op West- en Noord-
West-Duitschland".
Ambassadeur Koeroesoe naar
de Ver. Staten.
Ten behoeve der Japansch
Amerikaansche onderhandelingen.
Duitsche stuka's bombardeeren Leningrad. Bij een veroverde Sovjet-bunker
volgen officieren en soldaten de uitwerking van den luchtaanval.
.(Atlantic-Holland),
Het Japansche persbureau Domei meldt: Offi
cieel wordt te Tokio meegedeeld dat besloten is
ambassadeur Saboero Koeroesoe naar de Ver.
Staten te zenden ten einde ambassadeur Nomoera
woordvoerder der regeering heeft verklaard
dat Koeroesoe wordt uitgezonden om een vriend
schappelijke afdoening van de onderhandelingen
tusschen Japan en Amerika te vergemakkelijken.
Dit besluit is genomen met het oog op de heer-
schende zeer ernstige situatie-
Gemeld wordt dat Koeroesoe Woensdagochtend uit
Hongkong is vertrokken om den clipper te nemen die
morgen naar de Ver. Staten vertrekt. De woordvoer
der deelde nog mee dat het vertrek van dezen clipper
is uitgesteld tot Vrijdag als gevolg van een recht-
streeksch radiogesprek dat ambassadeur Grew Dins
dagavond heeft gehouden met den Amerikaanschen
minister van buitenlandsche zaken Cordell Huil.
WASHINGTON NIF.T TOT GROOTER
OPTIMISME GENEIGD.
De bladen te Washington hebben, naar het D.N.B.
uit Washington meldt, gisteren onder groote koppen
het bericht over het zenden van den Japanschen am
bassadeur Koeroesoe naar Washington gepubliceerd.
In politieke kringen van de federale hoofdstad wei
gert men echter als gevolg van het zenden van Koe
roesoe den toestand optimistischer te beschouwen. In
genoemde kringen wees men op de zeer diepgaande
verschillen tusschen Tokio en Washington, die, naar
men zeide, zelfs door een bijzonderen afgezant nau
welijks kunnen worden opgelost of het zou moeten
zijndat Tokio tot „grootere concessies" bereid zou
zijn dan men totdusver hier heeft.aangenomen.
Minister Huil zeide op de persconferentie var. een
nieuwe ontwikkeling in de betrekkingen met Japan
niets te weten. Berichten over een z.g. Japansch ulti
matum. dat op 15 November zou afloopen. noemde
Huil krantengepraat. Hij weigerde zich echter uit
te laten over de kwestie of de reis van Koeroesoe naar
Washington een hoopvol teeken vormde. De bespre
kingen, die totdusver met den Japanscl\en ambassa
deur Nomoera en met den gezant Wagasoekï zijn
gevoerd, noemde Huil „vrijblijvende" besprekingen.
De „Marken" getorpedeerd
NEW YORK. 5 Nov. (D.N.B.) De hier aangeko
men kapitein der Nederlandesche vrachtboot „Mar
ken". diein Engelschen dienst voer, heeft volgens
Associated Press verklaard, dat zijn schip 10 Septem
ber op 360 mijl ten Westen van Pernambuco op weg
naar Kaapstad getorpedeerd en gezonken is. Van de
bemanning zijn tot dusver 36 man gered.
(De Marken meet 5719 b.r.t. en is in 1937 te Rotter
dam gebouwd. Het schip was eigendom van de
Stoomvaart Maatschappij „Rotterdam".)
Incident in de Turksche territoriale
wateren
Turksch schip door duikboot aangehouden
en tot zinken gebracht
ANKARA. 6 November. (D.N.B.) Het Turksche
telegraafagentschap „Agence Anatolie" deelt mede
dat het Turksche motorzeilschip „Kaynakdere"
in de Zwarte Zee in de Turksche territoriale wa
teren door een duikboot aangehouden en tot zinken
is gebracht. De bemanning bevindt zich in veilig
heid Er wordt een onderzoek ingesteld.
Britsehe verliezen ter zee
Sedert het uitbreken van den oorlog
112 torpedojagers
BERLIJN, 6 November (A.N.P.) Duitsche onder
zeeërs hebben in de maand October 5 Britsehe torpe
dojagers, welke convooien trachtten te beschermen,
in den grond geboord. Hierdoor stijgt het aantal Brit
sehe torpedojagers, dat door de Duitsche marine werd
vernietigd, tot 65. Bovendien bracht het Duitsche lucht-
wapen sedert het begin van den oorlog in totaal 47
Engelsche torpedojagers tot zinken. De Britsehe ad
miraliteit heeft echter tot nu toe slechts 58 torpedo
jagers als verloren gemeld, terwijl het in werkelijk
heid 112 zijn, die alleen reeds in den strijd met de
Duitsche marine en het luchtwapen verloren zijn ge
gaan.
De Haarlemsche industrie
Een drukinktfabriek
De burgemeester van'Haarlem heeft aan de Ne
derlandsche Drukinktfabriek Lorllleux en Van Dijk
te Haarlem, vergunning verleend tot oprichting van
een drukinktfahriek ln het perceel aan de Gonnet-
atraat no. 7 t* Haarlem.
Oude en nieuwe betrekkingen
met het Duitsche Rijk.
's-GRAVENHAGE, 5 November. Het A.N.P. meldt:
In grooten stijl heeft Woensdag in een der zalen van
het Kurhaus te Scheveningen de aanbieding plaats
gehad van het boekwerk „Die Niederlande lm Um-
bruch der Zeiten", met ondertitel „Alte und neue
Beziehungen zum Reich", dat Reichsamtsleiler dr. Max
Freiherr du Prell met medewerking van Pressede-
zernent Willy Janke in opdracht van den Rijkscom
missaris, Rijksminister dr. Seyss-Inquart die daar
in het voorwoord heeft geschreven heeft doen
verschijnen.
De ^Rijkscommissaris heeft door zijn aanwezigheid
en door het houden van een toespraak tot de vele ge-
noodigden luister bijgezet aan deze samenkomst, waar
in verder tegenwoordig waren o.a. minister dr. Fisch-
böck, commissaris-generaal Schmidt, gezant dr. Otto
Behne, de gevolmachtigden van den Rijkscommissaris
voor Rotterdam. dr. VÖlcker en voor Utrecht, de heer
Sommer, de Commissaris der provincie Noord-Hol
land, dr. A. J. Backer, de directeur-generaal van den
Rijkswaterstaat, dr. ir, L. R. Wentholt, het hoofd van
de afdeeling perswezen van het departement van
Volksvoorlichting en Kunsten, de heer M. Blokzijl, de
voorzitter van het Verbond van Nederlandsche Jour
nalisten, de heer P. J. van Megchelen, de voorzitter
van de vereeniging „De Nederlandsche Dagbladpers"
mr. J. Kars, de voorzitter van den Nederlandschen
Kuituurkring, prof. dr. G. A. S. Snijder, de Neder
landsche voorzitter van de Nederlandsch-Duitsche
Kuituurgemeenschap, de heer van Maasdijk, en vele
anderen.
Dr. Seyss-Inquart sprak als volgt:
Bij het betreden van deze zaal zeide mijn begeleider
mij, dat het was alsof wij op een verjaarsfeest kwa
men. Deze opmerking klopt, want wij willen hier
den geboortedag van een boek vieren.
Omstreeks een jaar geleden werd de vraag ge
opperd, of niet iets geschreven kon worden over Ne
derland en zijn betrekkingen tot Duitschland, in de
eerste plaats met de bedoeling om onzen kring van
medewerkers, maar daarenboven ook onze volksge-
nooten in Duitschland op de hoogte te brengen met
de situatie in Nederland en de ontwikkeling daarvan
in den loop der geschiedenis.
Ik heb dit initiatief zeer gaarne overgenomen. De
eerste vraag was, wie dit werk zou schrijven. Deze
kwestie werd spoedig opgelost en het verheugt mij
zeer, dat dr. Freiherr du Prell deze taak dn samén-
werking met mijn medewerker Janke op zich heeft
genomen.
De tweede vraag was: „Hoe doen we het?" Het was
ons duidelijk, dat dit werk slechts dan succes kan
hebben, als het om zoo te zeggen als een der eerste
gemeenschappelijke werken vervaardigd zal worden
door mannen, die hier met een open oog leven. Of
het nu Duitschers of Nederlanders zijn, ts niet van
belang in dit verband. Van belang Is slechts, dat Duit
schers en Nederlanders er aan hebfen gewerkt
Het verheugt ons, dat wij er in geslaagd zijn een
vrij grooten kring van menschen voor dit werk te
winnen. Wij hebben thans een boek voor ons met
een inhoud, waarover ik geen oordeel wil vellen,
daar ik een te groot aandeel heb gehad aan de tot
standkoming daarvan. Ik hoop slechts, dat het wer
kelijk een goed overzicht geeft van de huidige situa
tie van Nederland en daarbij berekend is op den te-
genwoordigen toestand, vooral daar het een samen
vatting geeft van datgene, wat de geschiedenis van
dit gebied en dit volk heeft gebracht en wat heeft
geleid tot de huidige situatie.
Ik wil over dit boek verder niet spreken. De tech
nische bijzonderheden zal de Pressestelle u wel mede-
deelen. Mij zelf is het e^n behoefte ln uw tegenwoor
digheid alle medewerkers, die zich bereid hebben
verklaard dit werk tot stand te brengen, zoowel de
hoeren uit Nederlandsche kringen als ook de heeren
uit mijn kring van Duitsche medewerkers, van harte
te danken)
Ik draagt het aangenaam bewustzijn met mij mede.
dat wij hier een gemeen^happelijk werk hebben, dat
in kameraadschap tot stand gekomen is en ik spreek
de hoop uit, dat wij hier iets hebben gemaakt, dat
aan een breeden kring van lazers eenig inzicht zal
geven omtrent den toestand in Nederland, de waar
den, in dit land en volk gelegen, en de toekómst, die
het besehoren is, een goede toekomst volgens den
wensch van ons, Duitschers. Nogmaals dank ik alle
medewerkers en ik wensch het boek een waarlijk
groot succes.
Dr. Freiherr du Prell, daarna het woord verkrij
gend, merkte op, dat over Nederland werken zijn ge
schreven. die dit land van alle zijden hebben belicht,
doch dat over de ontwikkeling van Nederland in de
laatste tien jaren en de verhouding sedert dien tijd
tot Duitschland weinig te boek is gesteld, terwijl
juist deze periode van ontwikkeling van groote be
teekenis mag worden geacht.
In dit boek is vooral het volksche karakter tot uit
drukking gebracht doordat veel aandacht, is geschon
ken aan de groote cultuur-problemen, waarover be
kwame medewerkers, als prof. dr. H. Krekel, de heer
H. C. van Maasdijk en andere Nederlanders hun in
zicht in dit boek hebben weergegeven. De heer Janke
heeft over de ontwikkeling van Nederland sedert Me!
1940 onder den titel „Regungen des neuen Geist.es"
een belangrijke samenvatting in dit boek geschreven.
(Vervolg op de volgende pagj
