Pepermunt van Bonera
BON ERA - GOUDA
Stop-vers.
KORT NIEUWS
Remmen in de Britsche
bewapeningsproductie.
Onvoldoende organisatie,
constateert de Times.
LISSABON, 13 Januari. (A.N.P.) Onder het op
schrift „Rcmmon der bewapeningsproductie" houdt
een bijzondere correspondent van de Times zich in
twee uitvoerige artikelen bezig met de hindernissen,
welke de Engelsche oorlogsproductie nog steeds ont
moet. Lord Beaverbrook had gelijk, aldus de Times,
toen hij verklaarde dat de Britsche bewapeningspro
ductie nog niet op volle kracht werkt en Bevin ver
langde niets onmogelijks toen hij zeide dat men de
productie nog met 40 procent kan opvoeren. De mee
ning van deze twee ministers wordt door breede
kringen der arbeiders en ook van hun leiders ge
deeld. De reden voor dit falen der Engelsche bewa
peningsondernemingen ig de omstandigheid dat niet
alle machines volledig gebruikt worden Ook ont
breekt in vele gevallen een zekere continuïteit der
verdeeling van orders. Zoo komt het voor dat een fa
briek volkomen stil ligt, terwijl een naburig bedrijf
met orders overladen is. Hier ontbreekt het dus aan
de juiste organisatie. Hetzelfde geldt, wanneer een-
en hetzelfde wapenbedrijf zich steeds moet omzetten
op de vervaardiging van ander oorlogsmateriaal, zoo
bijv. vandaag torpedo's maakt, morgen affuiten, en
na geruimen tijd wepr heel iets anders. Ook speelt de
geldkwestie bij de gebrekkige productie een zeer groo-
te rol, ja vele bedrijfsleiders, arbeiders zelfs zeggen
dat die kwestie dc wortel is van het kwaad. Zij ver
klaarden dat al te hooge loonen veel tot de storingen
in de productie bijdroegen. In andere gevallen werden
arbeiders onwillig, omdat zij zich het waandenkbeeld
in het hoofd gezet hadden, dat hun werkgevers ge
weldige oorlogswinsten maakten.
De winstkweslic houdt in het algemeen de ge
moederen van vele arbeiders bezig. Voortdurend ge
praat over den wederopbouw na afloop van den oorlog
en het maken van plannen voor de toekomst belem
mert voorts de oorlogsindustrie en werkt het ver
richten van maximale prestaties tegen. Een ander
euvel is het nog altijd niet in vollen omvang functio-
neerende verkeerswezen. Onvermijdelijke opstoppin
gen worden veroorzaakt door troepen transporten,
luchtaanvallen en moeilijkheden in de organisatie.
Ook heeft men in Engeland nooit geleerd goederen
transporten met een maximum aan economisch in
zicht uit te voeren. De meeste goederentreinen rijden,
zooals dat in vredestijd gebruikelijk is, niet met volle
belading. De propaganda, die in Engeland gemaakt
wordt om de productie op te voeren, is ook niet erg
doeltreffend en de verschillende slagwoorden die van
officieele zijde worden uitgegeven brengen bij de ar
beiders of wel geeuwen of onwil teweeg.
De laatste zes maanden, waarin er slechts betrek
kelijk weinig luchtaanvallen hebben plaats gehad, zijn
voor de Britsche bewapeningsproductie zeer slecht ge
weest, omdat de rechtstreeksche aansporing, welke
het gevaar en de strijd met zich mede brengen, ont
braken. Steeds nog wordt er geklaagd over een on
voldoende aantal vrouwen in de wapenbedrijven. De
tot de vrouwen gerichte oproepen waren echter on
handig opgesteld en hadden niet overtuigend genoeg
gewerkt. Daar komt bij dat men een beroep deed op
het eigen belang der vrouwen. Jonge moeders zouden
gaarne zoo werd er gezegd bij duizenden haar
arbeidskracht in dienst van het vaderland willen
stellen, maar de kinderbewaarplaatsen, waar de
kleintjes tijdens afwezigheid der moeders verzorgd
werden, ontbraken. Een andere hindernis voor den
vrouwenarbeid wordt gevormd door de moeilijkheden
bij het verrichten van inkoopen. De Times-correspon
dent meent tenslotte het volgende: Wat aan de En
gelsche bewapeningsproductie ontbreekt, zijn centrale
staatscontrölecommissles. die echter niet alleen ad-
viseerend doch ook bevelend zouden moeten kunnen
optreden.
JAPANSCHE PERS OVER DEN OORLOG IN NED. INDIë.
TOKIO 13 Januari. Twee redenen waren er, zoo wordt
in de ochtendbladen van vandaag verklaard, waardoor
Japan genoodzaakt was een militaire actie tegen Neder-
landsch Indië te beginnen:
1. Het actieve ingrijpen van Nederlandsch Indië in den
Groot Aziatlschen oorlog en
2. De bereidwilligheid van Nederlandsch Indië om zijn
gebied ter beschikking te stellen aan de Anglo Amerikaan-
sehe landen als basis voor verdere operaties tegen Japan.
De Nederlandsch Indische regeering danste naar het Anglo
Amerikaansche pijpen, zoo schrijft „Tokio Asahi Sjlm-
boen". Zij heeft den waren zin var. den Groot Oost-
Aziatischen oorlog verkeerd begrepen en zich bij het
Ai^lo-Amerikaansehe front aangesloten. De operaties te
gen Nederlandsch Indië zijn zoolang uitgesteld, omdat
Japan er op wachtte, aat Nederlandsch Indië uit zijn
droom zou ontwaken. In plaats hiervan is het aan een
Anglo Amerikaansche overwinning blijven gelooven en
heeft het zich reeds voor den oorlog bij het ABC D-front
tegen Japan aangesloten.
„Jemioeri Sjimboen" schrijft dat Japan oorspronkelijk
•lechts den Anglo-Amerikaanschen invloed in Oost Azië
wilde vernietigen en geen nieuwe plannen had tegen an
dere mogendheden. Op onverstandige wijze echter heeft
de Nederlandsche emiprantenregeering zich door Enge
land en Amerika tot een oorlog tegén Japan laten verlei
den en Nederlandsch Indle heef: thans zelfs de vesting
Soerabaje ter beschikking gesteld als hoofdkwartier van
den Engelschen opperbevelhebber. Ook de overblijfselen
van de Britsche vloot In Oost Azië te Singapore zijn te
Soerabaja gestatlonneerd. Engeland en de Vereenigde Sta
ten probeeren thans na het verlies van belangrijker steun
punten, in Nederlandsch Indië de laatste verdedigings-
stellingen te betrekken. (D. N. B.)
UITGAAN
"WOENSDAG 14 JANUARI.
Stadsschouwburg: „Ik hou van vier vrouwen",
.7.30 uur.
Rembrandt Theater: Piet Köhler In „Hoe ouder
hoe gekker". 2.30 en 7.30.
Palace: „Gevaarlijke Vrouwen". 2, 6.30 en 8.45
Dur.
Frans Hals Theater: „La Habanera", 2.30, 6.30 en
8.4 5 uur.
Luxor Theater: „Dik Trom", 2.30. 6.30 en 8.45 uur.
Moviac: „Kinder-Cabaret" en binnen- en buiten-
landsche actualiteiten, van 12 uur af.
DONDERDAG 15 JANUARI.
Bioscoop theaters: Voorstellingen des middags en
des avonds.
Nachtdienst Apotheken
De volgende apotheken te Haarlem zijn van des
avonds acht tot des morgens acht uur (ook op
Zondag) geopend:
Firma C. G. Loomeljer en Zn., Barteljorlsstraat IJ,
Tel. 10175.
Park Apotheek. Kleverparkweg 13, Tel. 11793.
Teyler Apotheek, Teylerplein 79, Tel. 17946.
Te Heemstede Is geopend:
Apotheek Schotsman. Binnenweg 206, Tel. 28320
Hoofdredacteur: C. J. v. Tilburg, Heemstede.
Plv.-hoofdredactcur: G. N. Leenders, Heemstede.
Gouw» 218
(Adv. Ingez. Med.)
(Van 7 Januari af kunnen geen
zekeringen of stoppen meer gele
verd worden, tenzij de kooper
een even groot aantal oude smelt-
veiligheden inlevert)
Zeker hooien zekeringen
Tot de kostelijke dingen,
In ons leven vol gewicht;
Ook wanneer ze daarentegen
Niet zoo erg gewichtig wegen
Schatte men ze nimmer licht.
En in deze duistre tijden
Moet men zeker 't kwaad vermijden
Van zoo'n licht-, maar zwaar, gemis.
Men moet altijd er voor waken
Dat de kans om licht te maken
Ver- en ook ge-zekerd is.
Daar 'k een vijand ben van stroppen
Ben ik ook een vriend van stoppen
En daarbij valt het me zwaar.
Nu mijn daaglijksch rijm te dichten.
Om mijn zorg ook te verlichten
Stop ik daarom lièver maar.
Na herhaling der verklaring:
Stel verzekerde bewaring
Op uw doorgeslagen stop
Voordat het te laat mocht wezen,
Anders, is het wel te vreezen,
Gaat u straks geen licht meer op.
P. GASUS
Italiaansch weermachtsbericht
Britsche aanvallen in de zone
van Solloem gestuit.
ROME, 13 Januari (Stefanil. In zijn weermacht-
bericht no. 590 maakt het Italiaansehe opperbevel het
volgende bekend:
..Hevige aanvallen op onze stellingen in de zóne van
Solloem zijn afgestuit op het heldhaftige verzet van
onze detachementen. Er worden verwoede gevechten
geleverd. Ten Zuidwesten van Agedabia is een aanval
van vijandelijke pantserwagens snel afgeslagen. Eeni-
ge vijandelijke strijdmiddelen werden vernietigd. For
maties vliegtuigen vielen herhaalde malén den vijand
met zichtbaar resultaat in den rug aan. De vijand
verloor drie Curtlss machines tijdens luchtgevechten
met Duitsche jagers. Engelsche vliegtuigen deden aan
vallen op Holmes en Tripolis zonder ernstige schade
aan te richten. De actie in de lucht op de doelwitten
van Malta wordt voortgezet".
HITTEGOLF IN AUSTRALIë!
STOCKHOLM, 13 Jan. In Australië heerscht, naar
de Britsche Berichtendienst meldt, een vreeselyke
hittegolf. In Melbourne woeden zeer zware zandstor
men. Auto's moesten des middags reeds de koplampen
branden. Tevens zijn -overal ,,bush"branden uitge
broken. Zij hebben vooral in Zuid Australië groote
schade aangericht. Heele kudden vee, groote uitge
strektheden grasland en landbouwmachines zijn ver
brand. In Sydney is het watergebrek zoo ernstig dat
men slechts des ochtends tusschen 6 en 10 uur en
's middags van 4 tot 8 uur water kan krijgen.
ONDERGANG VAN HET SLAGSCÜIP „BARHAM"
BEVESTIGD.
Het D.N.B. meldt: In het Duitsche weermachtbe-
richt van 26 November 1941 werd medegedeeld dat
een Duitsche duikboot onder bevel van kapitein-lui
tenant Freiherr Von Tiesenhausen in het zeegebied
van Solloem een Britsch slagschip had getorpedeerd.
Naar thans door Britsche gevangenen is bevestigd
droeg dit slagschip den naam „Barham". Het schip is
volgens de verklaringen der gevangenen gezonken.
CRIPPS VRAAGT ONTSLAG.
GENèVE, 14 Januari. (D.N B.) De politieke cor
respondent van de Daily Telegraph meldt dat Sir
Stafford Gripps verzocht heeft hem van zijn functie
van ambassadeur te Moskou te ontheffen. Bij de
Sovjet-regeering is reeds het verzoek ingediend, toe
stemming te verleenen voor het benoemen van een
nieuwen ambassadeur.
WAJANG EN GAMELAN.
Vanwege de Vereeniging „Oost en West" wordt
Zaterdagmiddag een lezing met muzikale illustratie
en lichtbeelden gehouden door Dr. J. Kunst. De lezing
wordt gehouden in de bovenzaal van de Gem. Concert
zaal te Haarlem.
In een woning aan de Amstelkade te Amsterdam
heeft een rijwielhersteller zijn schoonvader met een ijzeren
stang een zwaren slag op het hoofd gegeven, zoodat de
schoonvader in een ziekenhuis moest worden opgenomen.
De Amsterdamsche politie heeft twee mannen aange
houden. die 21 flesschen bessenjenever vervoerden, welke
ze van een onbekenden zeiden te hebben gekocht. Naar
de herkomst van de jenever wordt een onderzoek inge
steld.
Twee inbrekers, die in een grossierderij in de Lau
rierstraat te Amsterdam bezig waren met het stelen van
suiker, zijn door de politie op heeterdaad betrapt.
De 29-jarige mej. J. H. is ln de Dorpstraat in de Bilt
po onvoorzichtig overgestoken, dat zij recht onder een
•rachtauto liep en op slag werd gedood.
Een veehouder, wonende aan den Gageldijk te Maar
tensdijk. heeft, toen hij door twee mannen werd aange
vallen, een van hen bewusteloos geslagen. De ander nam
daarop de vlucht, doch kon door de bekentenis van den
later weer bijgekomen bewustelooze ook spoedig worden
gearresteerd.
Door verregaande vernielzucht en de vele niets ont
ziende houtdiefstallen dreigt het onder de gemeente Soest
gelegen Baamsche bosch te worden gesloten.
Uit de Staatscourant
Be besluit van den secretaris-generaal van het departe
ment van sociale zaken en van den secretaris-generaal
van het departement van landbouw en vlsscherij Is met
ingang van 1 Januari 1942 dr. B. J, C. te Hennepe, onder
gelijktijdige toekenning van eervol ontslag als directeur
van de rijksseruminrichting te R'dam. benoemd tot hoofd
inspecteur van de volksgezondheid bij den dienst, welke in
het bijzonder in belast met het toezicht op de naleving van
de vleeschkeuringswet, tevens directeur van den Vee-
artsenljkundlgen Dienst.
TENTOONSTELLING „DE RIJST".
De afd. Haarlem en Omstreken van de Vereeniging
„Oost en West" organiseert op Zondag 8 Februari een
excursie naar de tentoonstelling „De rijst", welke
tentoonstelling jvordt gehouden in het Koloniaal In
stituut te Amsterdam.
De rondleiding op de tentoonstelling zal geschieden
door den heer G. L. Tichelman, conservator aan de
afd. Volkenkunde van het Kol. Instituut.
's-GRAVENHAGE, 13 Januari. In verband met
de noodzakelijke papierbezuiniging is het gebruik
van transparantpapier zooals cellophane e.d. als ver
pakking voortaan aan beperkende bepalingen gebon
den. Naar aanleiding hiervan is het gebruik van dit
papier verboden voor die soort verpakkingen, welke
niet noodzakelijk zijn ter bescherming van de verpakte
artikelen tegen schadelijke invloeden, zooals vocht,
droogte enz.
In een in de bladen op te nemen officieele publicatie
zijn de artikelen genoemd, welke in bepaalde gevallen
niet in transparante papiersoorten mogen worden ver
pakt. In speciale gevallen kan de directeur van het
rijksbureau voor papier, na schriftelijk verzoek, dis
pensatie verleenen van de verbodsbepalingen.
•s-GRAVENHAGE, 13 Jan. Door het college van
rijksbemiddelaars is een regeling van arbeidsvoorwaar
den bindend vastgesteld voor de ondernemingen, be-
hoorende tot de bedrijfsgroep „textiel-industrie", met
uitzondering van die. behoorende tot de ondervakgroep
„vlasbewerkende industrie".
De door het college vastgestelde regeling omvat be
palingen betreffende de uitbetaling van loon bij ver
zuim en christelijke feestdagen, vacantiedagen, toe
slag voor arbeid in ploegendienst, arbeidsduur, over
werk en ontslag.
De regeling, die in de Staatscourant is gepubliceerd,
treedt in werking met ingang van de eerste volle loon-
week na 31 Januari 1942.
FAMILIEBERICHTEN UIT ANDERE BLADEN.
VERLOOFDA. v. Leeuwen en K. Geria, de Bilt; G.
Pierrot en E. G. v. Breukelen. Vlnkeveen—Den Haag; v. G.
H. A. Rijsdijk en G. G. H. Hamm, H. I. Ambacht—Oegst-
geest.
GETROUWD: J. J. G. M. Walenkamp en N. Ramackers,
Maastricht: J. Haks en E. Warmeling.
BEVALLEN: MijnarendsBergdorffev. d., Hilversum;
Wijs—v. Son, z.. Amsterdam; N. J. Niemandsverdriet—v.
Schouwen, d.. Geervliet; Hensen—Remmers, z.. Utrecht;
D. Scholten—Zoetelief, z., Amsterdam; van Rossen—Ger
ritsen. d.. Den Haag: Lenshoek—Stuitje, z., Oost-Java.
OVERLEDEN: A. M. v. d. Slu.js—Scharp, v., 80 j., Den
Haag; H. de Vries, v., 24 j.. Den Haag; J. Prins van Wijn
gaarden, m., 74 j., Velp (G.)G. J. ten Dam, m., 76 i„ Hil
versum; M. de Joode. m„ 68 j.. Venlo; J. J. Hooghuts
Gallas, v., 72 j„ Rotterdam; J. A. Willeumier—Vogel, v.,
58 j., Baarn; T. K. Jansma, m., 66 j., Velp (G.),
Geweldige inspanningen
Geweldige inspanningen zullen de leden van de
Nederlandsche ambulance zich moeten getroosten
wanneer zij eenmaal aan het Oostfront hun taak heb
ben aanvaard.
Denk niet dat de werkzaamheden van een ambulance
in den tegenwoordigen oorlog zonder levensgevaar is.
In het heetst van den strijd moeten de mannen van
het Roode Kruis arbeiden. Stel daar eens tegenover
hoe gemakkelijk het voor u is om dezen menschlieven-
den arbeid te steunen. U behoeft slechts even een
girobiljet in te vullen en het bedrag te storten op
girorekening
87600.
NEDERLANDSCHE AMBULANCE,
Koninginnegracht 22, rs-Gravenhage.
Schaatsenrijden
Zaterdag a.s. te Hoofddorp:
Kampioen swedstrijden
van Noordholland
Onder auspiciën van den Nederlantischen Schaatsen-
rijdersbond zal a.s. Zaterdag te Hoofddorp het kampioen
schap van Noord-Holland hardrijden voor heeren worden
verreden, waarbij de deelnemers de 500, 1500 en 5000 M
moeten afleggen.
Op denzelfden dag zal waarschijnlijk te Rotterdam een
nationale proefwedstrijd plaats vinden, te organjseeren
door de pas opgerichte ijsclub ..Charlols".
Zondag a.s. volgt een soortgelijke wedstrijd te Zutfen
Voor de nationale kampioenschappen is nog geen datum
vastgesteld. Deze zullen pas verreden worden, nadat een
behoorlijk aantal wedstrijden de rijders gelegenheid heeft
gegeven om zich te
HET UITSCHRIJVEN VAN WEDSTRIJDEN.
Van bevoegde zijde wordt er nogmaals de aandacht op
gevestigd, dat vereenigingen voor het uitschrijven van
wedstrijden op de schaats voor amateurs de goedkeuring
behoeven van ,den Nederlandschen Schaatsenrijdersbond.
Wat de beroepsrijders betreft, blijven, zoolang de reorga
nisatie in deze tak van het wedstrijdwezen nog niet is
doorgevoerd, de bepalingen geldig van vorige jaren. Deze
houden in, dat vereenigingen voor het uitschrijven van
wedstrijden voor beroepsrijders de toestemming noodlg
hebben van de betreffende provinciale vereeniging belast
met het toerisme op de schaats.
NATIONALE HARDRIJDERIJ TE SPAARNDAM.
Zondag a.s. wordt een groote nationale hardrijderij
op de korte baan van de IJsclub Nova Zembla gehou
den om den grooten prijs van Kennemerland.
DE BANEN VAN DE VOLHARDING TE
HEEMSTEDE.
Met de grootste zorg zijn dit jaar de banen uitgezet,
en zeker wel ten gerieve der bezoekers.
In den hoek achter het bestuursgebouwtje is een
flinke kinderbaan afgezet, terwijl de toegang tot de
verschillende banen is omgelegd naar de rechterzijde.
Behalve de bekende vlaggen op de trams zijn ook
vlaggen geplaatst aan de Jan v. Goyenstraat, Zand-
voortschelaan. Raadhuisplein, Wilhelminaplein en
Rijnstraat, ook in de groen-witte kleuren, ten teeken
dat de banen geopend zijn.
Boksen
Karei Sijs wint van Rienus de Boer
ANTWERPEN. 14 Januari. (A.N.P.) Onze landge
noot Rinus de Boer heeft gisteren in België een goed
resultaat behaald, door den bokswedstrijd tegen den
Belg Karei Sys slechts op punten te verliezen.
De wedstrijd werd onder groote belangstelling te
Charleroi gehouden, nadat de ontmoeting, welke
eenige weken geleden reeds te Brussel was georga
niseerd. moest worden uitgesteld.
Rinus de Boer bood in deze partij, welke over tien
ronden van drie minuten ging, veel weerstand en hij
gaf Sys geen gelegenheid door zijn dekking heen te
breken en een k.o.-overwinning te forceeren. Sys
bleek ook nu in uitstekende conditie te verkeeren en
ten slotte werd de Belg dan ook tot winnaar ver
klaard op punten.
De Boer mag met dit resultaat meer dan tevreden
zijn. daar Sys reeds een serie overwinningen ïn de
wacht heeft gesleept. Tot nu toe moesten alle andere
tegenstanders van den Belg reeds voor het einde op
geven.
Dammen
3. OTTER 25 JAAR H. D. C.'ER.
Zooals wij reeds hebben medegedeeld, zal de penning
meester der Haarlemsche Damclub, de heer J. Otter. Don
derdag a.s. den dag herdenken waarop hij zich 25 jaren
geleden bij de Haarlemsche Damclub aansloot. Donderdag
avond a.s. zal de jubilaris op een speciaal daarvoor geor-
ganiseerden clubavond in het clublokaal der Haarlemsche
Damclub, bovenzalen Restaurant Munniks, Groote Markt
10, door bestuur en leden gehuldigd worden en zal hem
een fraai geschenk worden aangeboden.
Een Japansche verklaring
Inzake den oorlog tegen
Ned.•Indië
Mededeelingen inzake het doel der actie
Het D. N. B. meldt uit Tokio; Met betrekking tot het
ingaan van den staat van oorlog tusschen Japan" en Ned.
Indië heeft het inlichtingenbureau der Japansche regee
ring een officieele verklaring uitgegeven, waann o.a. ge
zegd wordt:
„Ofschoon de Japansche regeermg aan de Ver. Staten en
het Britsche rijk den oorlog verklaard heeft, heeft zij er
van afgezien, tot vijandelijke maatregelen tegen Ned.
Indie over te gaan. Zij heeft dit gedaan in het oprechte
verlangen, zoo mogelijk te vermijden, dat ook de be
woners van Ned. Indië door de verschrikkingen van den
oorlog zouden worden geteisterd. De regeering van Ned.
Indie heeft echter aan de Japansche regeering meege
deeld, dat zij zich genoodzaakt zag. met het oog op de be
ginnende vijandelijkheden van de zijde van Japan tegen
over de Ver. Staten en het Britsche Rijk. waarmede Ned.
Indie onafscheidelijk verbonden is, te constateeren. dat
tusschen Japan en Ned. Indie den staat van oorlog bestaat.
Daarenboven hebben de Ned. Indische strijdkrachten
sindsdien de meest uiteenloopende vijandelijke handelin
gen jegens Japan begaan. Japan koestert ten opzichte van
de onschuldige bevolking van Ned. Indië geenszins vijan
delijke voornemens. Met het oog echter op de noodzake
lijkheid. het vijandige optreden van Ned. Indië 'e onder
drukken en leven en eigendom der daar wonende Japan
ners te beschermen, hebben het leger en de marinestrijd
krachten van Japan den llden Januari de militaire opera
ties tegen de strijdkrachten van Ned. Indië ingeleid."
DE GEMEENTELIJKE ORGELCONCERTEN.
TE HAARLEM.
De bekende organist van het Concertgebouw te
Amsterdam, de heer Piet van Egmond, zal Dinsdag
0 Januari a.s., op het 4e Gem. Orgelconcert, het
orgel In de Gem. Concertzaal to Haarlem bespelen.
Burgerlijke Stand
HAARLEM 13 Januari.
Bevallen:
9 Januari: J. Bakker-Alexander, z. 10 Januari;
E. M. Stam-Schuijt, z. C. Kok-Kaagman, z. 11
Jan B. J. Sijbolts-Bijlsma, z. V D. Winnubst-
Berkhout, z. T. M. Staata-Brink, d. J. van Halst-
Hagtingius. d. 12 Jan.: J. Bogaards-Jansen d. T.
Toerlng-Langenberg, d. W. M. Hennekam-de Groot,
d. J. de Koning-Kagchelland, z. 13 Jan.: I. T.
Sellmeljer-Hondeman, z. H. W. Bruinsma-van
Schaijk. z.
Overleden:
10 Januari: C. Nieuwenhuizen-Koolen, 70 j Schut
terstraat. 11 Jan.: A. E. M. Vastenhout-Lek, 34 j.,
Kamperlaan. A. van Donselaar-van Putten, 73 j.,
Spijkermanslaan. D. Kiekens, 60 j., Zuiderstraat.
12 Jan.: T. Mooij, 86 j., Cheribonstraat. 13 Jan.: G.
C. M. Braam-van der Welden, 68 j., Kamperlaan.
Haarlem's Begrooting
en
(less
Haarlem's begrooting voor 1942 wijst zooals beken;
is. een tekort aan van niet minder dan f 2.376,000. 0j
het eerste gezicht om van te duizelen. Maar als wi,
dc cijfers nader bekijken verliest dit schrikbeeld ai; pct
scherpte. Want dit tekort wordt voor een deel ge 1UU
dekt door een wissel die de gemeente op het rijk kaj ,,e!
uitschrijven. Alleen weet men niet hoe groot die z; „c
zijn.
Haarlem verkeert daaro%*er in het onzekere. Mas
die onaangename situatie geldt voor zeer vele gemeen
ten. in elk geval voor de grootste. Dit komt omdat n<
altijd het vraagstuk van de nieuwe financieele ver-Lfh
houding tusschen rijk en gemeenten geregeld me* ja2
worden. w
Als wij nog leefden onder de financieele verhoo R
ding die vóór 1940 gold, zou de gemeente aansprak bi,
kunnen maken op extra bijdragen uit het Werkloot |de
heidssubsidiefonds tot een bedrag van f 1.535.000, zot va
der onder het begrip „noodlijdende gemeente" te ver je
vallen. Dat was geen cadeautje dat het rijk aan d< j j
gemeenten deed, want het rijk heeft indertijd voor dj jes
financiering van dit fonds gelden aan de eigen be jjd
lastingheffing der gemeenten onttrokken. Nemen w^ Ook
dit in aanmerking dan zou krachtens de oude regelinj eeg
het tekort voor Haarlem boven de grens der „nood- c,
lijdendheid" voor 1942 niet op f 2.376.000, maar O) lot
f 841.000 gesteld moeten worden. Bovendien was prat ie,
tisch het begrip „noodlijdende gemeenten" al opge- ctti
geven.
Wij herinneren er aan dat destijds het college va:
B. en W. bij het opmaken van de begrooting vooi N
1941. om aan het cachet „noodlijdende" gemeente t( na
ontkomen, voorgesteld had om de afschrijvingen of
de bedrijven met f 500.000 te verminderen. De nota
voor „noodlijdend" is, dat een gemeente geen gro»
ter bedrag aan extra uitkeeringen uil het Werkloos-
heidssubsidiefonds kan krijgen dan 40 pet. van dt
eigen belastingopbrengst. Bij de mondelinge beha»,
deling der begrooting in den raad is dit voorstel dooi
B. en W. evenwel teruggenomen, omdat juist in die
tusschentijd gebleken was. dat men in Den Haag nie
meer de oude beteekenis aan het begrip „noodlij,
dend" hechtte.
In wezen is de gemeente Haarlem dus toen al
een goed jaar geleden onder het begrip „noodljj.
dende" gemeente gekomen.
In zooverre heeft dit besluit betreffende de
grooting 1941 gevolgen gehad, dat ongeveer eaIT
maand geleden uit Den Haag aan alle gemeentebe-
sturen die onder het oude begrip „noodlijdend" val
len dus ook Haarlem de mededeeling is
den, dat zij buiten de begrooting om geen gelden mo-
gen uitgeven zonder machtiging van den Commissa
ris der Provincie.
dit
De
erl
Alle gemeenten vragen zich af: wat zal het rijk m
doen om ons de helpende hand te bieden. Het eenigi
dat men, blijkens een aanschrijving uit Den Haag, -
weet. Is dat de gemeenten in elk geval van het te
kort 1/10 van de belastingcapaciteit voor eigen reke
ning moeten nemen. Haarlem's belastingopbrengst
ongeveer f 3,800.000. zoodat dit wil zeggen, dat Haar
lem in elk geval f 380 000 van het tekort voor eiget
rekening moet nemen. Het zou een verlichting van dt
gemeentelijke zorgen zijn als men zou weten dat h«
rijk zich voor het overblijvende deel geheel aanspra
kelijk zou stellen, maar die toezegging heeft
Haag niet gegeven. Zijn wij wel ingelicht dan weel
men in Den Haag ook nog niet hoeveel men preciei
uit 's lands geldmiddelen beschikbaar kan stellen voc:
de gemeenten. Dit hangt o.a. af van de opbrengst va*
verschillende belastingen, waarover nu nog onzeker
heid bestaat.
De gemeente Haarlem heeft over 1941 toen he
tekort op f 2.125.000 geraamd werd nog geen er.-
kele extra uitkeerïng uit Den Haag ontvangen. He
gevolg daarvan is, dat de gemeente dit tekort
loopig heeft moeten dekken door het sluiten
kasgeldleeningen. Gelukkig is kasgeld op dit oogen-
blik niet duur. de rente is slechts 2 a 2 1'4 pet.
In 1940 kreeg men uit Den Haag bericht, dat aas£
Haarlem niet meer dan f 1.000.000 gegeven kon wor
den, hoewel het tekort toen f 1.404.500 beliep.
De ontbrekende 4 ton moest de gemeente dus weer
Ieenen.
In de crisisjaren heeft de gemeente Haarlem steeds
met tekorten gekampt. Het cene gat moest steeds mei
het andere gestopt worden. Dat is natuurlijk een
handeling die de moeilijkheden wel is waar naar la
tere jaren verschuift, maar tevens die moeilijkheden
steeds grooter maakt. De gemeente had, om een
voorbeeld te noemen, over 1936 en 1937 tekorten die
tezamen f 1.450.000 beliepen. Er werd toen besloten
ter dekking een geldleening met een looptijd van 10
jaar aan te gaan. met de bedoeling dat elk jaar Ï'IO
(f 145.000) werd afgelost. Een goed saneeringsplan,
maar in de praktijk is het er op neer gekomen,
Haarlem om elk jaar die f 145.000 aan oude schuld il
te lossen, nieuwe schulden op zich moest nemen. Zoo
iets Is geen geneesmiddel.'
Op de begrooting drukt de schuldenlast der
meente zeer zwaar. In 1942 moet niet minder
f 4.048.455 opgebracht worden voor rente en aflossing
Dit is op een totaalcijfer van f 18 211.028 aan inkom
sten zeer veel. De gemeente moet meer aan rente
aflossing opbrengen dan alle belastingen tezamen be
dragen. Wat zou men zeggen als een gezin dat een
inkomen heeft van f 36 in de week, f 8 moest afstaat
voor een afbetalingsmagazijn? Deze vergelijking gaat
natuurlijk niet geheel op. want een deel der gemeen-
teleeningen is immers gesloten voor productieve doel
einden, maar er ligt toch een kern van waarheid in.
Natuurlijk zal het moeilijk zijn in dezen oorlogstijd
de gemeentefinanciën te saneeren. Het is al mooi all
er voor gewaakt kan worden, dat zij niet veel ver
slechteren. In de naaste toekomst zal het evenwel
absoluut noodig zijn, dat met steun van Den Haag,
goed saneeringsplan wordt opgezet en uitgewerkt,
want de gemeente kan niet op deze manier blijven
voortwerken. Wat voor Haarlem geldt, geldt voor alle
andere groote gemeenten, geen uitgezonderd.
De begrooting voor Haarlem voor 1942 is ee
wijs, dat er naar gestreefd wordt de financiën in de
zen oorlogstijd in elk geval zoo weinig mogelijk te
verslechteren.
Daarover een volgenden keer.
WEDDEN VAKONDERWIJZEND PERSONEEL.
Ten einde de plaatselijke verordening in overeen
stemming te brengen met het regeeringsbesluit inzake
de intrekking per 1 Augustus 1941 van het K.B
verlaging met 5 pet. van de wedden van het rijksper
soneel heeft de Burgemeester van Haarlem besloten,
de hiertoe noodige wijziging aan te brengen.
VEREENIGING „HAERLEM".
Mr. B. van 't Hoff, gemeente-archivaris van De
venter, zal Zaterdagmiddag 17 Januari voor de Ver
eeniging „Haerlem" in gebouw „Zang en Vriendschap"
spreken over: De Nederlandsche Provinciekaarten en
Stadsplattegronden uit de 16e eeuw van Jacob van
Deventer.
Ook de oorlogsbodems vertoonen bij hun
thuiskomst de sporen van den winter,
welke zich op den Atlantischen Oceaan
doet gelden.
(Atlantic-Holland-P. K. Schürer).
Op marsch door de woestijn. Een colonne van het Duitsche Afrika-corps baant
zich een weg naar het front. (Hoffmann-Stapt-P. K. Dömer),
Volendam op dc schaats. Dc bewoners van het karakteristieke visschersplaatsje
hebben de ijzers ondergebonden, om een baantje te maken.
(Pax-Holland-De Haan-c)
Winter aan de kust van het IJselmeer.
Het opspattende water heeft zich in gril
lige vormen tegen den dijk vastgezet.
(Pax-Holland-De Haan-m),
