Niet vergeten
Aimt uHela&iei/ett
Italiaansch weermachtsbericht
Cevechten in het gebied van Solloem
en Halfaja duren voort.
Italiaansch-Duitscke luchtmacht
brengt den Britten aanzienlijke
verliezen toe.
ROME. 16 Januari. (StefaniV Het 593ste communi
qué van het Italiaansche hoofdkwartier luidt:
„In het gebied van Solloem en Halfaja duren de
gevechten voort. Wederzijdsche bedrijvigheid der ar
tillerie in het Westen van Cyrenaïca. Bij talrijke ope
raties heeft de Italiaansch-Duitsche luchtmacht den
vijand aanzienlijke verliezen toegebracht. Colonnes en
troepenconcentraties werden met machinegeweervuur
bestookt en verstrooid. Verscheidene pantserwagens
en auto's werden getroffen en vernield, verscheidene
op den grond staande vliegtuigen geraakten in brand
of werden beschadigd. Drie Hurricanes werden neer
geschoten.
Ook de bombardementen op de havens en de vlieg
velden op Malta zijn voortgezet: gemeerd liggende
schepen werden aangevallen en getroffen, batterijen
werden rechtstreeks getroffen. De bommenwerpers
der spilmogendheden veroorzaakten groote schade en
branden. Duitsche vliegtuigen hebben tijdens opera
ties boven een uitgestrekt deel van het Centrale en
het Oostelijke bekken der Middellandsche Zee mili
taire doelen in de haven van Alexandrië gebombar
deerd".
Generaal Rommel ontvangt
versterkingen
In Engeland houdt men rekening met
een stabilisatie van het front in
West-Cyrenaïca
STOCKHOLM 16 Januari. Het A. N. P. meldt:
Berichten uit Libië bevestigen dat generaal Rommel
door de lucht versterkingen heelt gekregen, zoo meldt
de Londensche correspondent van ..Aftonbladet".
Alles wiist er op dat hij zijn terugtocht zal staken en
ten Zuiden van El Agheila tegenstand biedt.
r
Reuter geeft uit Kaïro een merkwaardig militair com
muniqué. dat klaarblijkelijk offnceus is geïnspireerd en
dat de Britsche openbare meening schijnt le willen voor
bereiden op een stabilisatie aan het Westelijke front in
Cyrenaïca. aldus het Italiaansche persbureau Stefani. De
reden van deze stabilisatie, is aldus Stefani, dat de Engel-
schen zeer geslepen zijn. De Britsche militaire autoritei
ten geven er zich rekenschap van dat de bevelhebbers
van de spilmogendheden het voornemen hebben de Engel-
schen ln een hinderlaag te lokken en hen vermetel naar
Tripoli te laten oprukken zonder slag te leveren. De Engel-
sche generaals wenschen niet nog eens honderden kilo
meters in de woestijn op te rukken in een streek die den
Itallaansch-Duitschen generaals groote mogelijkheden
zou bieden. De behendige namoeuvres van Rommel en
Bastico zijn niet naar den ziri van de Britsche generaals.
Reuter verklaart, dat deze Britsche voorzichtigheid des te
verstandiger is, daar het waarschijnlijk ls dat de troepen
der spil versterkingen, vooral van de luchtmacht, hebben
ontvangen tenminste te oordeelen naar de groote Duitsch-
Italiaansche activiteit in de lucht tijdens de laatste dagen.
Reuter zegt dat generaal Auchinleck ook moet denken aan
Irak en Iran waar de rechtervleugel van zijn strijdkrach
ten zich bevindt en waar gebeurtenissen van grooten om
vang zouden kunnen plaatsgrijpen. Ais hij de gepantserde
strijdkrachten van de spilmogendheden zou kunnen ver
nietigen zou hij dat doen. maar het is duidelijk, geeft
Reuter toe. dat de strijdkrachten van de spil zich niet
door generaal Auchinleck zouden laten opruimen. Ten
slotte geeft Reuter te verstaan dat de Engelschen het voor
nemen hebben den strijd in Cyrenaica als geëindigd te
beschouwen. Als dit juist zou zijn, zou dit met andere
woorden beieekenen dat de Britsche regeering afgezien
zou hebben van het „tweede Waterloo" van Churchill
daar de vijand zich er energiek tegen heeft verzet.
Engeland's politiek in Turkije
De rol van Sir Knatchbull Hugessen
BERLIJN, 16 Januari. (V.P.B.) De Engelsche
gezant te Ankara, Sir Knatchbull Hugessen, heeft
allen Britschen staatsburgers in Turkije officieel
den raad gegeven dit land terstond te verlaten. In
Berlijnsehe politieke kringen weigert men hierin
iets anders te zien dan een poging om onrust te
zaaien, daar niets er op wijst dat de situatie van
Turkije den laatsten tijd wezenlijke veranderin
gen heeft ondergaan. Dit feit is echter voor de
Duitsche pers aanleiding om zich wat uitvoeriger be
zig te houden met Sir Knatchbull Hugessen. Deze
tracht klaarblijkelijk in dezelfde mate de aandacht
op zich te vestigen als Sir. Stafford Cripps, die zijn
actie voor een Sovjet-Russischen opmarsch tegen
Duitschland geruimen tijd voor zijn vertrek naar
Moskou te Ankara begon.
De naam van Sir Knatchbull Hugessen deed
voor het eerst de ronde in de wereldpers, toen hij in
1937. kort na het uitbreken der vijandelijkheden
tusschen Japan en China, in zijn auto op weg van
Nanking naar Sjanghai door Japansche vliegers
onder vuur genomen en ernstig gewond werd. Hij
was toen Engelsch gezant in China en dit incident
■werd door de anti-Japansche propaganda danig
uitgebuit.
Thans is hij door het Britsche ministerie van bui-
tenlandsche zaken uitverkoren om Turkije in
Britschen zin te bewerken. Hij nam ook deel aan
de conferentie die Eden te Moskou met Stalin had.
Na zijn terugkeer te Ankara heeft hij verkondigd
dat hij van Sovjet-Russische zijde de uitdrukke
lijke verklaring had ontvangen dat Turkije niets
heeft te vreezen van een overwinning der anti-
spilmogendheden.
Naar het schijnt is dit niet voldoende geweest
om deze regeering volledig gerust te stellen en er
is hem een vragenlijst voorgelegd die hij zoo goed en
kwaad als het ging heeft beantwoord. Zoo zou hij
o.m. de Turksche regeering te verstaan hebben ge
geven dat de Sovjet-Unie en Engeland niets liever
wenschen dan een sterk Turkije.
Van Duitsche zijde verwacht men dat Tur
kije zich hierdoor nauwelijks op een dwaalspoor zal
laten brengen, daar het immers de uitgesproken
wensch van Moskou is, dat Turkije zwak wordt en
blijft, zoo zwak zelfs dat de machthebbers van het
Kremlin vrijelijk kunnen beschikken over de
Dardanelles Intusschen heeft de Daily Telegraph
gemeld dat de volgende maand tusschen de Anglo-
Amerikaansche mogendheden en Ankara onder
handelingen van groote draagwijdte zullen begin
nen. die ten doel hebben Turkije te dwingen tot het
verdrag der 26 naties van Washington toe te tre
den. Als tegenprestatie zou Turkije een garantie
ontvangen voor de integriteit van zijn gebied na
Hoofdredacteur: C. J. v. Tilburg, neemstede.
PIv.-hoofdredacteur: G. N. Leenders, Heemstede.
(Er wordt nog eens sterk de aan
dacht op gevestigd dat men zijn
persoonsbewijs altijd by zich moet
hebben)
Hebt u uw persoonsbewijzen
Altijd bij u en paraat?
Niet slechts als u ver gaat reizen
Maar ook als u wandlen gaat.
Zelfs als u wat om gaat drentlen
Of gaat winklen of zooiets.
Of als u het wiel laat wentlen
Van uw oude trouwe fiets.
Uw persoonsbewijzen, vrinden.
Worden nu gecontroleerd.
Mocht men het niet bij u vinden
Dan wordt u verbaliseerd.
Denk erom. steeds bij u dragen,
Zorg dat ge daar goed op let,
Dat wil zeggen alle dagen,
't Is niet noodig 's nachts in bed.
't Is een zaak van even wennen,
Maar het is zoo gauw gewoon,
En dan zal men u erkennen
Als bewezen net persoon.
P. GASUS
den oorlog. Te Berlijn voegt trien hier aan toe dat
de uitbreiding van de leen- en pachtwet tot Tur
kije door de Ver. Staten en het aanbod eener ga
rantie der Turksche veiligheid door de Sovjet
unie klaarblijkelijk in dezelfde richting gingen als;
de huidige Engelsche diplomatieke stappen. Tur
kije heeft alle Amerikaansche en Sovjet-Russische
intriges weerstaan en voorloopig dient dus te wor
den afgewacht of Londen meer succes zal hebben
dan Washington en Moskou.
Gemengd stoken van brandstoffen
Een aantal wenken
's-GRAVENHAGE, 16 Januari. Het zal den brand-
stoffenhandelaar in het algemeen niet mogelijk zijn
aan alle wenschen van zijn afnemers, wat betreft de
soort, kwaliteit en afmeting van de brandstof, te vol
doen. aangezien de telkens beschikbaar komende ver
schillende soorten brandstof zoo redelijk mogelijk
over het publiek moeten worden verdeeld. Reeds eer
der werd hierop de aandacht gevestigd.
Teneinde het publiek in staat te stellen de brand
stoffen, welke zij zullen ontvangen, zoo doelmatig
mogelijk te gebruiken, volgen hieronder eenige aan
wijzingen betreffende het gemengd stoken van brand
stoffen.
1 Anthraeiet met eierbriketten. Eierbriketten of
eierkolen worden gemaakt van anthraciet-fijn en pek.
Stook men nu eierkolen ondeskundig, dan zal het
pek zich in de kachel afzetten en in het bijzonder de
rookgascirculatie van een hard vervuilen en verstop
pen. Dit bezwaar wordt- verminderd als men de eier
kolen mengt met anthraeiet (of met magere kolen).
Men bereikt het beste resultaat als de stukgrootte van
de anthraeiet ongeveer gelijk is aan die van de eier
kolen. Bovendien moet men er bij het stoken van
eierkolen (al dan niet met anthraeiet gemengd) op let
ten, dat" men het vuur in de kachel niet al te ver mag
laten wegbranden om de kachel dan weer in eens ge
heel te vullen met versche brandstof. Hierdoor wordt
de afzetting van teer in de hand gewerkt. Men moet
derhalve de eierkolen telkens bij kleine hoeveelheden
op "t vuur brengen en pas weer opnieuw bijvullen als
de bovenste laag goed doorgebrand is.
Na eiken keer bijvullen moet men het vuur een
oogenblik flink laten doorbranden en het dan pas tem
peren, aangezien de teerbestanddeelen dan grooten-
aeels verdwenen zijn.
2. Anthraeiet met cokes. Cokes heeft een hooge ont-
stekenstemperatuur en het gevolg hiervan bij het sto
ken van cokes is, dat een cokesvuur, als men het
tempert, snel dooft. Tempert men dus een kachel,
welke met cokes gestookt wordt op de normale wijze
20oals men bij het stoken van anthraeiet gewend is,
dan zal het vuur den volgenden morgen uit zijn.
Tempert men bij het stoken van cokes het vuur ge
durende den nacht minder sterk, dan loopt men het
risico, dat de kachel den volgenden morgen geheel
leeggebrand is. Bovendien bestaat de kans, dat men
bij het stoken van cokes de kachel of haard stuk
stookt. Dientengevolge kan men cokes onvermengd in
het algemeen dan ook eigenlijk alleen stoken in sa
lamanderkachels, welke voorzien zijn van een vuur
vaste binnenbekieeding. Het bovengenoemde bezwaar
van cokes verdwijnt als men de cokes mengt met
anthraeiet of magere kolen van een zelfde stukgrootte.
Men dient er op te letten, dat men deze brandstoffen
deugdelijk door elkander mengt.
3. Eierbriketten met cokes. Men kan cokes ook vlot
ter laten doorbranden door vermenging met eierkolen,
terwijl bij het stoken van zulk een mengsel tevens
minder last wordt ondervonden van roetafzetting dan
wanneer men enkel eierkolen stookt. De cokes moet
ongeveer even groot zijn als de eierkolen, dus bij
kleine eierkolen mengt men cokes 3 en bij de groote
cokes 2.
4. Essnootjes met anthraeiet of cokes. Esskolen, ook
wel kachel- of keukennootjes of half- of driekwart-
vetnootjes genaamd, bezitjen bakkend vermogen. Men
bemerkt dit hieraan, dat de essnootjes, als ie warm
worden, aan elkander bakken en een koek vormen
boven op het vuur. Bovendien geven ze, doordat ze
meer gas bevatten dan anthraeiet en magere kolen,
meer last van roetvorming. Beide bezwaren kan men
verminderen door de essnootjes te mengen met anthra
eiet of cokes. Men kieze bij voorkeur nootjes 3.
5. Anlhracietnootjes 1 of 2, of cokes 1 of 2. en meng
sels hiervan, met anthracietnootjes 3. Anthracietnoten
1 hebben een afmeting van 50 tot 80 m.M. en anthra
cietnoten 2 van 30 tot 50 m.M. Aangezien deze beide
afmetingen dus grooter zijn dan dfe gebruikelijke an
thracietnootjes 3 (20 tot 30 m.M.) is de ruimte tus
schen de enkele stukken grooter. met het gevolg, dat
de nootjes 1 en 2 in een kachel of haard meer lucht
doorlaten dan nootjes 3. Heeft men dus een stookin
richting. waarvan de luchttoevoer niet op deugdelijke
wijze regelbaar is (bijv. doordat de onderdeur slecht
sluit), dan stookt men met anthracietnoten 1 en 2
minder zuinig. Ditzelfde geldt voor de grovere afme
tingen cokas. nl. cokes 1 en 2. Men kan dit bezwaar
ontgaan door bij de anthracietnoten 1 of 2 of bij de
cokes 1 of 2 anthracietnootjes 3 te mengen of door via
een koudeluchtopening in de pijp (welke opening groo
ter of kleiner gemaakt kan worden door middel van
een schuifje) valschen trek te geven, waardoor het
vuur extra getemperd wordt. Verder kan men de
stukgrootte van grove cokes door het breken met
hamerslagen verkleinen.
6 Turf. gemengd met andere brandstoffen, bftv.
anthracietnootjes 3. Als huisbrandturf ls het meest
geschikt de z.g.n. baggerturf, daar deze nogal vast
van samenstelling is en niet al te snel wegbrandt. Om
een beter vuur te verkrijgen, is het soms noodig de
van Haarlem's Dagblad
Met ingang van 19 Januari 1942 zullen de
advertentietarieven van Haarlem's Dag
blad een wijziging ondergaan.
Nog steeds hebben wij niet tenvolle ge
bruik gemaakt van de vergunning tot
prijsverhooging, toegestaan door het De
partement van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart onder no. 12814 N.P. d.d. 17
Maart 1941.
Wij zien ons thans echter genoodzaakt
binnen het kader van deze vergunning de
tarieven nader als volgt vast te stellen:
Losse advertenties op advertentiepaginas:
42 cent per regel, op tekstpaginas 72 cent
per regel. Minimum grootte in beide ge
vallen 5 regels.
Regelabonnementen: bij 250 regels 24
cent, bij 500 regels 21 cent, bij 1000 regels
19 cent, bij 2000 regels 18 cent, bij 5000
regels 17 cent, bij 10.000 regels 15 cent,
bij 20.000 regels 14 cent, alles per regel.
Tusschen den tekst als vroeger dubbele
berekening.
Advertenties van Vraag en Aanbod: 1-4
regels 72 cent, elke regel meer 18 cent.
Kleine zaken-annonces: 1-3 regels 90 cent,
elke regel meer 30 cent.
In het tarief voor „Groentjes" komt g e e n
verandering.
Alle overige voorwaarden blijven onge
wijzigd.
Directie Haarlem's Dagblad
I ET ingang van 19 Januari 1942 gel
den ten aanzien van de grootte van
advertenties in de dagbladen beperken
de bepalingen, waaraan wij het volgende
ontleenen:
Geclicheerde annonces op advertentie
paginas: Maximum breedte 3 kolom. Maxi
mum hoogte bij 1 kolom breedte 24 cM.
(80 regels); bij 2 kolom breedte 18 c.M.
(60 regels); bij 3 kolom breedte 12 c.M.
(40 regels).
Idem op tekstpaginas: Uitsluitend 1 ko
lombreedte, maximum hoogte 16 c.M. (53
regels).
Voor gezette annonces zullen bepalingen
gelden die de grootte van het lettertype
en het gebruik van „wit" beperken, ove
rigens zijn zij aan dezelfde maten gebon
den als de geclicheerde annonces. Maakt
de omvang van den inhoud grooter af
meting noodzakelijk dan mag de annonce
slechts uit de kleinste bij de courant ge
bruikte letter worden gezet.
Van een adverteerder mogen op denzelf
den dag niet twee of meer advertenties
voor hetzelfde onderwerp worden ge
plaatst; advertenties voor verschillende
onderwerpen van denzelfden adverteer
der mogen niet vlak naast of onder elkaar
worden afgedrukt.
Tengevolge hiervan zullen wij,'reeds voor
latere plaatsing opgegeven, annonces In
sommige gevallen moeten veranderen.
Wij vertrouwen dat onze adverteerders
hiermede accoord zullen gaan.
Administratie Haarlem's Dagblad
mei
baggerturven, welke c.a. 9x8x4 c.M. groot zijn. met
een bijl in vier stukken te hakken. Ook persturf dient
in sommige gevallen met een bijl gekloofd te worden.
Turf moet men, evenals eierbriketten. bij kleine hoe
veelheden tegelijk op een goed doorgebrand vuur
brengen, daar anders hinder van teerafzetting wordt
ondervonden. Om deze reden is turf dan ook alleen
te stoken in salamanderkachels of fornuizen en niet
in haarden. Ook mag het temperen pas geschieden na
dat de turf goed is doorgebrand.
Een bezwaar van het stoken van turf is, dat de ka
chel des nachts gauw leeggebrand zal zijn en dus
moeilijk brandende te houden is. Gemengd stoken met
anthraeiet biedt geen noemenswaardige voordeelen.
Als men de kachel gedurende den nacht wil laten
doorbranden, kan men deze het best brandende hou
den door gedurende den nacht alleen anthraeiet, eier
briketten of bruinkoolbriketten te stoken. Overigens
kan men een met turf gestookte kachel zonder veel
bezwaren gedurende den nacht laten uitgaan, daar de
turf den volgenden morgen gemakkelijk weer aange
stoken kan worden.
In centrale verwarming kan men zeer goed cokes,
gemengd met persturf stoken, peze behoeft daarvoor
in het algemeen niet gebroken te worden. Het stoken
met dit mengsel beperkt sterk de lastige vorming van
slakken bij cokes en is dus niet te beschouwen als
een noodmaatregel. Ook vroeger werd dit mengsel
reeds dikwijls met succes gebruikt. (A.N.P.)
VOS BIJT 12 KIPPEN DOOD.
VEELERVEEN. (Gr.)16 Januari. De land
bouwer W. H. alhier, kwam tot de ontdekking, dat
een twaalftal van zijn kippen in een schuur waren
doodgebeten door een vos, die door een opgeschoven
dakpan naar binnen was gekomen.
DR. M. NOORDEWIER OVERLEDEN.
HILVERSUM, 16 Jan. Heden is alhier in alle
stilte ter aarde besteld het stoffelijk overschot van
den classicus-kunstschilder dr. M. Noordewier, die j.l.
Dinsdag op bijna 74-jarigen leeftijd in het Diacones-
senhuis is overleden.
Universiteit, Volksgemeenschap en
Wetenschap.
Rede van prof. dr. T. Goedewaagen
te Amsterdam.
„Universiteit gebonden aan de Gemeen
schap en de Wetenschap".
Hedenmiddag is in de aula van de universiteit van
Amsterdam een bijeenkomst gehouden, waarin het
woord is gevoerd door den secr.-gen. van het departe
ment van Volksvoorlichting en Kunsten, prof. dr. T.
Goedewaagen, en den heer L. J. van Apeldoorn Jr.,
afdeelingsleider van het Studentenfront Amsterdam.
Prof. dr. T. Goedewaagen sprak over het onderwerp:
Universiteit, Volksgemeenschap en Wetenschap.
Spreker begon zijn toespraak met te herinneren aan
een in 1937 gehouden universitaire week voor vrij
heid en wetenschap en van een uitlating van prof.
Hoetink in het kader van deze week, die volgens een
verslag o.a. zou hebben verkondigd „dat volkomen
viteit het doel is van de (in 't Derde Rijk) heerschen-
viteit het doel is van de in het Derde Rijk) heerschen-
de machten, en aan dc actie die hij in. antwoord op
die universitaire week heeft gevoerd, waarbij hij de
vraag opwierp of de waakzame intellectueelen eigen
lijk wel het recht hadden zich als verdedigers van de
vrijheid der wetenschap op te werpen.
Als de moderne clerken van het humanisme wei
geren hun leerlingen te onderwijzen in de resultaten
van het moderne rasonderzoek, zoo zei spr., mogen zij
als rechtgeaarde humanisten preeken over vrijheid,
maar in de practijk houden zij de vrijheid der uni
versiteit tegen en plegen zij verraad zelfs aan het
vrije onderzoek, dat zij niet erkennen. Vrij is de uni
versiteit alleen, voor zoover zij dient en niet alleen
naar eigen, maar ook naar anderer wetten luistert.
Vrij is zij, waar en in zooverre zij zich bewust is van
haar organischen samenhang m het geheel der cul
tuur; Die universiteit getuigt het meest van vrijheid,
die zich inschakelt in het geheel van eischen. die sa
menleving en geestesleven aan haar stellen. Onvrij is
een universiteit, die den gang der geschiedenis niet
kan bijhouden, omdat zij zich op een bepaald stuk der
geschiedenis heeft vastgelegd. Vrijheid is niet: zich
afsluiten, vrijheid is: zich verliezen in en aan de
eischen der totale cultuurorde en hierin zich zelf vrij
maken en zich zelf worden. Vrijheid is: binding aan
het geheel. Vrijheid is band.
Twee bindingen der universiteit wilde spr. In het
bijzonder vermelden de binding aan de gemeenschap
en die aan de wetenschap.
De universiteit is gebonden aan de gemeenschap,
orgaan der gemeenschap, verplicht aan de eischen, die
deze stelt. De samenleving heeft haar steeds veran
derende behoeften, die zij o.a. door universitair on
derwijs tracht te bevredigen. Tal van beroepen schep
pen zich boven de gewone vakopleiding nog een hoo-
ger onderwijs. De universiteit is een sociologisch ge
bonden verschijnsel: zij plant het cultuurgoed van een
volksgemeenschap voort. Juist dit sociologische ka
rakter der universiteit komt naar voren in een tijd
van volksche herleving Elk volk heeft zijn eigen hoo-
ger onderwijs, dat den stijl van den volksgeest open
baart. Bij den opbouw eener Nederlandsche universi
teit in nieuwen geest moeten wij over de grenzen
gaan om voorbeelden te zien, maar wij mogen nooit
vergeten, dat onze Nederlandsche philologen. historici
en natuurkundigen van Europeeschen naam dien naam
slechts verworven hebben, omdat zij ingeschakeld
waren in een Nederlandsche stijltraditie.
De universiteit is niet slechts aan de gemeenschap
gebonden, maar evenzeer aan de wetenschap, het
onderzoek. In verschillende tijden, bij verschillende
volkeren en in verschillende vakken ligt dit ver
band telkens anders. Terwijl de opvoeder, de docent,
ook de universitaire docent zich op den jongen mensch
richt en slechts één probleem heeft: hoe wek ik ken-
nisstreven bij mijn leerling, heeft de wetenschappe
lijk onderzoekende mensch als probleem: de zaak.
Ook hierdoor worden aan den docent der universi
teit verplichtingen opgelegd. Absolute leervrijheid is
even eenzijdig als absolute leergebondenheid, want de
geschiedenis der universiteit beweegt zich steeds op
de grc-ns van twee werelden en heeft aan beide in
tens deel.
Wanneer wij na de algemeene beschouwing over de
onverbrekelijke verbondenheid en organische saam-
hoorigheid van universiteit, gemeenschap en weten
schap een blik werpen op het groote proces, waarin
in onze generatie de wereldgeschiedenis zich duide-
liik hoorbaar manifesteert, zoo vervolgde spr., dan
zien wij deze trits van cultureele grootheden op- en
medegenomen in één algemeene omwenteling, die zich
op elk gebied in bepaalde vormen uitwerkt, maar
waarvan de verschijningswijzen tot een zelfde grond
kracht te herleiden zijn. Het is de tijdgeest en zijn
omwenteling, die in gemeenschap, universiteit en
wetenschap naar buiten treedt en zich doet kennen als
een ontwikkeling van het individualistisch naar het
totalitair beginsel.
Spr. zeide hierna, dat de 19de eeuw gekenmerkt is
door het overheerschen van het middelpuntvliedende
beeinsel op heel het terrein der cultuur en door het
gemis van een wijsbegeerte die het totale begrip der
wetenschap ontwikkelt. De universiteit raakte los van
het bloedwarme lichaam der volksgemeenschap en
alleen de intellectueele vorming gold als maatstaf.
Is het dan niet begrijpelijk, dat een nieuwe tijdgeest
zoowel de samenleving, als de wetenschap en de uni
versiteit in zijn vaart meeneemt?, zoo vroeg spr..
hierna. Wij hebben den tijdgeest, die achter ons komt
te liggen, centrifugaal genoemd. Laten wij het nieuwe
beginsel het middelpuntzoekende noemen. Het is toch
niet toevallig, dat in moraal, economie, politiek het
beginsel der binding naar voren komt. Dat na het
analyseerend verstand van het liberalisme en interna
tionalisme de organische levensvormen als gezin,
sibbe, volksstam, volk, stam en ras naar voren drin
gen met een kracht, waartegen het sceptisch gewor
den verstand der humanistische geleerdheid niet be
stand is. Het is ook niet toevallig,» dat een hernieuwd
wijsbegeerig bewustzijn de losgeslagen deelen weer als
momenten van een totale werkelijkheid tracht te ver
staan. Onze wetenschap keert het positivisme den rug
toe en zwenkt onder leiding van een veelal nog on
bewuste wijsgeerige tendenz naar een synthetisch ver
staan der werkelijkheid. Een reactie op het specia-
listendom is de herleving der wijsbegeerte. Ik meen
dat bij den opbouw eener universiteit in nieuwen
geest men met deze wetenschap der wetenschappen
terdege rekening zal moeten houden. Ik bedoel niet
een wijsbegeerte, die wegzweeft in deijle hemelen der
bloote speculatie, maar een, die zich toetst aan de
18
ervaring der wetenschap, zooals het Duitsche idealls
me dit begrepen heeft en van Kant tot en met Heg: 't
heeft verwezenlijkt.
En nu de nieuwe tijdgeest in de universiteit als leer 6t
school. Ook hier weer een reactie tegen de centri
fugale krachten en een streven naar binding, nai
totaliteit. Wij zullen langzamerhand weer meer ga:
inzien, dat zelfs wetenschappelijk werk een zaak n
karakter, van oprechtheid en trouw en eenvoud is. D
student van morgen zal een elite zijn en hij zal zie ,y
daarvan ook bewust zijn. Student zijn zal meer |t
plicht dan een recht worden. Student zijn zal morgt f
een zaak zijn, die van boven af, met het oog op h e
geheel der volksgemeenschap wordt beslist. Ordenir
is noodig, want ons volk heeft recht op de plicht zj
ner leden. De student van morgen zal lid zijn van o jn
eene corporatie, die het geheele studentendom omvi
Wat in de middeleeuwen mogelijk was, kan ook K
modernen vorm mogelijk worden. Alleen zoo heel jj
het volk de waarborg, dat inderdaad de meest begas! y
den tot de katheders worden toegelaten.
Dat slechts weinigen de kentering der tijden in d m
universiteit willen beluisteren en kunnen verstaan a
dat het meerendeel van de hoop des vaderlands ai M
zijdig staat in een hopelooze stemming van afwachte Q
en negativisme wat nood, als een kleine schan Dj,
vastbesloten jonge kerels klaar staat en een nog klei rt
r.ere schare van docenten, die den hartklop der tijde tt
kan hooren, bereid is met raad en daad uit langei
ervaring bij te staan. je
„De tijdgeest schrijdt voort door ons en over om ru
Wij willen zijn werktuigen zijn", aldus eindigde pro! jt
Goedeiyaagen zijn toespraak. or
ie
TOESPRAAK J. VAN APELDOORN Ji n
De heer J. van Apeldoorn Jr. zeide hierna o.m.: Vli je
leven evenwel snel: sinds de andere studentenvereeni
gingen een natuurlijken dood stierven door de han i
aan zichzelven te slaan, zijn wij de eenige studenten »i
organisatie. Vandaag hebben wij de vooraanzitting ii ro
deze aula, waar tot dusverre de naam nationaal a;
socialist nog nooit anders dan in afkeurenden of zeil ki
beleedigenden vorm is genoemd, en wij hebben dei ;r
vooraanzitting met niemand te deelen. Hierdoor zij jt
wij rebus ipsis et factis erkend als de studentenorg»
nisatie aan de Amsterdamsche universiteit. Intussche 1<
is het er verre vandaan, dat wij zouden meenen than t'
ons doel te hebben bereikt en op onze lauweren tl 1
kunnen gaan rusten. Want al weten we, dat de gani
der historie niet te stuiten is, wij zijn er evenzeer vai
overtuigd, dat een nationaal-socialist gewonnen tijden
de strijdperiode meer waarde heeft voor de Neder
landsche volksgemeenschap dan honderd, die zich, all
de strijd beslist is, als kameraden zullen aanmelden.
Ik denk ook aan het ontstellend feit, dat deze stu
dentenorganisaties blijkbaar hun samenbinding enktl
vonden in het Joodsche element. Want nauwelijks wal
dit laatste verwijderd of al die organisaties braken in
stukken. Onze strijd moet er vooral op gericht zijn
den Nederlandschen student er van te doordringen
dat zijn taak geen andere is dan het dienen van de
volksgemeenschap, door welke hij zelf is wat hij is
Wij weten ook, dat niet wij studenten alleen de uni
versiteit weer een plaats zullen kunnen geven midden
in het leven van ons volk, maar wat wij kunnen doen,
dat zullen wij doen. En daarom was het ons een
groote vreugde, dat prof. Goedewaagen zich bereid
verklaarde hiertoe mede te werken door voor ons te
spreken over „Volksgemeenschap en Universiteit".
Het keuren van tooneelstukken
's-GRAVENHAGE. 16 Januari. Het departe
ment van Volksvoorlichting en Kunsten, afdeelinj
theater en dans brentg ter kennis van alle liefheb-
berij-tooneelvereenigingen, rederijkerskamers et
zangvereenigingen. dat tooneelstukken. revues
voordrachten en liederen, welke voor 1 Maart 1941
zouden moeten gespeeld of gezongen worden, w
19 Januari niet meer ter keuring kunnen worden
aangenomen.
De democratie heeft afgedaan. De toekomst ls
aan het nationaal-sócialisme. Geen woorden,
maar daden. Meldt U dus aan bjj het
VRIJWILLIGERSLEGIOEN „NEDERLAND",
Koninginnegracht 22, Den Haag.
ZIE PAGINA No. 3 an
3.
(Adv. Ingez. Med.) W
en
Bij dc Waffen SS in het hooge Noorden pan den Poolcirkel. Een der manschappen
heeft zich bij het betrekken van zijn post met een spade ingegraven.
(Orbis-Holland-P. K. Krötz)
»°gei°UvandCyreSa ki'modd Jpielfn 0ok de icuBd droes haar st«n«e b« ->■<* onder voor vele moeders,
veranderd, waardoor de Duitsche colon- die aan den oproep van de N.S.V. en de N.S.V.O. gehoor hadden gegeven, om ge-
nes zich ee^veg^r^oeten^^banen^^ meenschappelijk te 's-Gravenhage te breien voor de soldaten aan het Oostfront.
P. K. Moosmüller) (Stapf-Mol)
Hoezeer de ontmanteling van de Sabels-
poort te Arnhem velen heeft verblijd, de j
vreugde wordt getemperd door de plaat
sing van het nieuwe gebouw van den
Raad van Arbeid. Het lijkt veel op een
nieuwe bemanteling. tFoto-Bouveti
