ABDIJSIROOP
Litteraire Kantteekeningen
LANGS DE STRAAT.
TOBIAS
HAARL. DAGBLAD, Zaterdag 14 Febr. 1942
Ontvangst door den Beauftragter van
den Rijkscommissaris in N.-Holland
Vrijdagmiddag had in de tuinzaal van de Gem. Con
certzaal te Haarlem een ontvangst plaats door den on
langs in functie getreden Beauftragter van den Rijks-
I commissaris voor de provincie Noord-Holland Gau-
Inspekteur W. Unger, van verschillende vooraanstaan-
de figuren uit de provincie niet hun dames.
De tuinzaal was door een' schat van bloemen en
planten opgefleurd. Palmen cyclames en tulpen vorm
den een fraai geheel. Op hef podium was in een smaak
volle bloemenversiering een borstbeeld van Hitier
aangebracht. Onder de gasten werden opgemerkt di
verse officieren, behoorende tot de Duitsche weer
macht in Noord-Holland, de Kreisleiter Ser N.S.D.A.P.,
Pg. Vogeler, te Amsterdam, met zijn staf, de Orts-
gruppenleiters der N.S.D.A.P. uit diverse plaatsen in
Noord-Holland, de Duitsche president der Ned. Duit
sche Kuituurgemeenschap Prof. Dr. Wehofsich, leiders
van den Duitschen Arbeidsdienst, Duitsche Scholen,
Duitsche Spoorwegen, Politie en Posterijen. Onder de
Nederlandsche gasten bevonden zich de Commissaris
der Provincie Mr. A. J. Backer, Bestuursraden en
Hoofden van Provinciale Bedrijven, de burgemeester
van Haarlem, S. Plekker en de wethouders Dr. Götte
en M. van Driel, de Boerenleider Saai, de Nederland
sche president de Ned.-Duitsche Kuituurgemeen
schap, de heer H. C. van Maasdijk, talrijke N.S.B.-
functionarissen en leiders van W.A., S.S., en Jeugd
storm, burgemeesters van Noord-Hollandsche ge
meenten, leidende figuren van Arbeidsbureaux, Ned.
Arbeidsdienst, Nederlandsche politie en groote in-
dustrieele bedrijven.
De heer Unger hield bij het begin van den middag
•een korte rede, waarin hij zeide, tot dit kameraad
schappelijk samenzijn Duitsche en Nederlandsche
gasten te hebben uitgenoodigd tot eenige oogenblik-
ken van verpoozing en om zoowel een terugblik te
werpen in het gemeenschappelijk verleden als een blik
vooruit in de toekomst van de Germaansche volken.
Hij legde er den nadruk op, dat wij, willens of on
willens, rekening te houden hebben met den tijd
waarin wij leven en dat thans van ieder mag worden
gevraagd, of hij voor of tegen den nieuwen tijd is. Op
den duur zal niemand zich daaraan kunnen onttrek
ken, want het gaat niet om den- enkeling, ook niet om
het zijn of niet zijn van een of ander volk, maar om
de waarden van een duizenden jaren oude kuituur.
Strijd zal er worden gevoerd om het behoud van eigen
aard en eigen ras en daardoor om het bestaan van al
wat Noord-Germaansch is. De kleine dingen verzinken
bij deze machtige doelstelling in het niet en de ge
stelde opgave eischt den strijdvaardigen inzet van
allen.
Heeft het Duitsche volk het voorrecht gehad, dat
de Voorzienigheid het een begenadigd Leider schonk,
die de ziel van het Duitsche volk gegrepen heeft, het
Nederlandsche volk is tot dusver, althans uiterlijk,
nog niet aangeraakt door de idee eener gemeenschap
pelijke beleving. Spr. verklaarde zich evenwel over
tuigd, dat eenmaal ook voor Nederland deze dag zal
aanbreken.
Na deze rede werd het woord gevoerd door den
heer H. C. van Maasdijk, president der Nederlandsch-
Duitsche Kultuurgemeenschép, over de kultureele
verhoudingen tusschen Nederland en Duitschland in
het verleden en in het heden. Spreker schetste de
taak van de Nederlandsch-Duitsche Kuituurgemeen
schap, die zich ten doel stelt, op het gebied der kui
tuur in ons land begrip te wekken voor het gebeuren
Jn Duitschland en in Duitschland te toonen, wat er
op het gebigd der kuituur in Nederlahd leeft. Spreker
gaf eerst'een beschouwing over het begrip „Kultuur-
gemeènschap", waarvan de zin veelal nog niet wordt
begrepen. Hij belichtte, hoe een gemeenschap tusschen
de Nederlandsche en Duitsche kuituur altoos heeft
bestaan, omdat het Nederlandsche en het Duitsche
volk loten zijn op een gemeenschappelijke wortel In
vroeger 'tijden was de gemeenschap tusschen den Ne
derlandschen en Duitschen mensoh geen probleem,
maar iets vanzelfsprekends. Men kende toen niet den
nngstigen strijd om het behoud van eigen waarden.
Spreker schilderde, hoe door de eeuwen heen Neder
landsche en Duitsche kunstenaars en geleerden elkaar
wederkeering geïnspireerd hebben en op alle gebie
den van het kultureele leven aanvulden. Spreker sprak
van de vroege middeleeuwen, den tijd van den Ro-
maanschen stijl en van den invloed van de kerkelijke
architectuur in Duitschland op Nederlandsche kerk
gebouwen uit dien tijd, over bouwmeesters en beeld
houwers uit de 15e eeuw in Duitschland, die veelal
van Nederlandschen oorsprong waren, over den in
vloed van de Nederlandsche architectuur van de 17e
eeuw op den stedenbouw van heel het Germaansche
Noorden en gaf tallooze voorbeelden uit de schilder
kunst, uit de wereld der philosophie en wetenschap
pen, om de vruchtbare wisselwerking tusschen Ne
derlanders en Duitschers te belichten. Daarna sprak
spreker over de scheuring tusschen de twee volkeren,
waarvan het politieke testament van Karei V het eer
ste document was, over de vervreemding van ons volk
van het «Duitsche na 1648 en tenslotte over de ont-
wikkelin^in de achter ons liggende decennia. De heer
van Maasdijk toonde aan, hoe in de jaren na den
wereldoorlog vooral het Nederlandsche zakenleven
zich steeds meer naar het Westen richtte en hoe. toen
de machtige staten van het Westen, Engeland en de
Vereenigde Staten, den weg van verzoening met
Duitschland niet vonden, het lot van Nederland ook
werd beslist. Thans komt het er op aan de wonden,
die in het bewustzijn van ons volk na den lOden Mei
1940 zijn geslagen, te heelen. De Nederlandsch-Duit
sche Kultuurggmeenschap heeft op dit gebied een
grootsche taak.
Na de pauze, waarin van de gelegenheid tot voort
gezette kennismaking druk gebruik werd gemaakt,
had een uitvoering plaats door het bekende Zepparonl-
quartet, dat op voortreffelijke wijze het Streichquar-
tett op. 20 Nr. 4 (D-dur) van Havdn, het Strijkconcert
van Mozart K.V. 499 (D-dur) van Mozart en op. 125 Nr.
2 (E-dur) van Schubert uitvoerde. De sublieme vertol
king werd met de grootste aandacht aangehoord, doch
aan het einde nam het applaus het karakter van een
-ovatie aan.
Nedat de voorzitter van de plaatselijke afdeeling
'der Ned.-Duitsche Kuituurgemeenschap, de heer Mr.
F. W. A. de Koek van Leeuwen, belangstelling had
gevraagd voor het streven dezer vereeniging .en na
mens de aanwezigen een woord jran dank tot den
Beauftragter had gesproken werd na een slotwoord
van den heer Unger de zeer geslaagde bijeenkomst
gesloten.
KWALITEIT
munt uit door
SMAKELIJKHEID x
BONERA-GOUDA
De dag der Duitsche politie
Naar wij vernemen, zullen de handbal- en de voetbal
wedstrijd. welke Zondag a.s. ter gelegenheid van den dag
der Duitsche Politie op het sportterrein Houtrust ln Den
Haag zouden worden gespeeld, niet doorgaan.
KEURING VOOR DEN N. A. D.
De Burgemeester van Haarlem deelt mede. dat in
Heze gemeente in het gebouw ..De Doelen". Gasthuis
straat no. 32, op 24, 25 Februari. 10, 11, 24. 25 Maart,
0, 10, 23, 24 April, 7 en 8 Mei 1942 telkeris van 9 tot
16 uur en op 10 Maart. 9 April en 7 Mei 1942 boven
dien van 18 tot 21 uur een keuring zal plaats hebben
van gegadigden voor vrijwilliger bij den Nederland-
schen Arbeidsdienst.
Degenen, die zich vrijwillig bij den N.A.D. hebben
aangemeld, ontvangen een oproeping ter verschijning
voor den Keurlngsraad. Ook de gegadigden, die zich
nog niet hebben aangemeld en zich alsnog voor vrij
williger wenschen op te geven, kunnen zich tot den
Keuringsraad wenden, waarbij tegelijkereijd een ge
neeskundig 'onderzoek kan geschieden Zij. die buiten
de gemeente woonachtig zijn kunnen hun reiskosten
berekend naar de laagste tariefklasse, vergoed krij
gen. Het is gewenscht een broodmaaltijd mee te ne
men De opkomst van degenen, die gedurende voren-
vermeld tijdvak worden gekeurd en geschikt zijn be
vonden. geschiedt tegen 1 Juni 1942.
Voor opneming als vrijwilliger kbmt in aanmerking,
hij die:
a. Nederlander is;
b. niet jonger dan 17 en niet ouder dan 23 Jaar is;
c. ongehuwd is;
d. voor zoover minderjarig zijnde, In het bezit is
van een bewijs van toestemming van een zliner ouders,
gijn voogd of verzorger.
ByGR/EPer,
INFLUENZA
zal Abdijsiroop dadelijk
die nare hoest temperen
en snel doen ve^iwjjnen-
De shjm komt los. Borst
en keel worden verzacht.
Vanouds beproefd by hoest,
griep, bronchitis, asthma.
AKKER'S
Frans HalsOnder het asfalt van een
wereldstad
Deze film, die eenige jaren geleden hier een groot
succes was, zal ook in den smaak van het tegenwoordige
publiek nog wel bevredigen. Gustav Fröhlich, de held
van vele meisjesdroomen, heeft als conducteur van
de Ondergrondsche twee maal het geluk het leven van
een jong meisje, (beide keeren hetzelfde) te mogen
redden van den dood door overrijden. Men zal zich de
inhoud van de film herinneren als ik vertel, dat het
bewuste meisje (Heli Finkenzeller) de zuster is van
een inbreker (Paul Hoffmann). Deze liefhebbende
broeder maakt het zijn zuster, na het ontslag uit de
gevangenis weer lastig, rooft geld uit de portefeuille
van haar verloofde Hans (Frölich) en pleegt chantage.
Aan alle kanten dreigt ellende en verdriet voor het
jong verloofde paar en de ouders van Hans. Het eind
van het drama speelt zich in de ondergrondsche af,
maar dan komt het gelukkige slot, dat zich makkelijk
raden laat.
De film geeft genoeg spanning om, al heeft men
haar al eens gezien, toch weer te gaan zien, vooral
ook omdat er zoo uitstekend gespeeld wordt door de
geheele cast.
M. MEYERINK—LEEMAN.
Moviac: Vliegende treinen
De film „Vliegende treinen" geeft een fpteressant
beeld op den arbeid in een Duitsche fabriek waar
gestroomlijnde Dieseltreinen vervaardigd worden.
Een zuiver technische film dus. De2e treinen onder
houden een zeer vlotte verbinding tusschen de groote
Duitsche steden en Berlijn.
Zeer spannend en vol actie is de film „Parforce-
jacht achter de meute" uitgeschreven door de militai
re rijschool te Hannover, en waarbij van ros en rui
ter, vooral ook door de terreinmoeilijkheden zeer veel
wordt gevergd.
„Ditjes en Datjes van overal" bevat tal van wetens
waardigheden uit binnen- en buitenland; o.m. bijzon
derheden van de Kaagweek, draverijen op Duindigt,
fraaie opnemingen van het vogeleiland Texel. Neder
land oogst, sly-sport in Zwitserland. De cameraman
is er zeer goed in geslaagd dit alles op het witte doek
vast te leggen.
Het Ufa-journaal omvat o.m. de benoeming in
Noorwegen van Vidkun Quisling tot minister-presi
dent, de, aanleg van een spoorweg dwars door de Sa
hara, fragmenten uit de soldatenloopbaan van gene
raal von Reichenau, het opereeeren van Duitsche
duikbooten aan de Amerikaansche kust en nieuws van
het Afrikaansche front.
Het binnenlandsche nieuws geeft een beeld van de
tentoonstelling van Jan Sluyters in het Gemeente
museum in Den Haag en van de schaatswedstrijden
te Zutfen om het kampioenschap van Nederland.
J. E. ANDREAS-
Luxor: Jaren gingen voorbij
De regisseur Wolfgang Liebeneiner is er zeer goed
in geslaagd van een eenvoudig gegeven een boeiend
filmwerk te maken met voortreffelijk spel van de
hoofdpersonen, het echtpaar Uhlig, vertolkt door
Joachim Gottschalk en Brigitte Horney.
De jeugdige Johan Uhlig bezit aanvankelijk maar
één weefstoel maar langzamerhand weet hij zich op
te werken en mede door de financieele hulp van
eenige groot-industrieelen slaagt hij erin een groote
fabriek te bouwen met stoommachines, waar kousen
worden gemaakt.
Zijn vrouw, Anna Uhlig strijdt haar heele leven
ertegen dat haar man te hard werkten zoo in zijn
werk opgaat, dat vrouw en zoon phs in de tweede
plaats komen. Prachtig wordt die strijd door Brigitte
Horney weergegeven en Joachim Gottschalk geeft als
haar partner uitmuntend tegenspel te zien. Zelfs als
het het echtpaar financieel beter gaat is hun geluk
nog niet volmaakt. De oorlog van 1914 breekt uit en
hun zoon moet naar het front, maar keert behouden
weer terug. De vader heeft de fabriek voor zijn zoon
in stand gehouden en sterft.
Een film die een boeiend levensbeeld geeft met sterk
spel der hoofdpersonen en knappe regie.
J. E. ANDREAS.
RembrandtPolonaise
Twee welbekende humoristen van het witte doek,
Paul Hörbiger en Hans Moser, vinden wij tegenover
elkaar gesteld in deze film die ons verplaatst naar
het Weenen van een dertig, veertig jaar geleden.
Beiden onderwijzen de kunst van Terpsichore, de een
volgens het strikt klassieke recept, de ander (Hörbi
ger) met de noodige concessies aan den nieuwen tijd,
welke o.a. den „cake-walk" introduceert. De concur
rentie is fel en de verstandhouding» tusschen de col
lega's laat zoowat alles te wenschen over.' vooral daar
er tusschen hen nog een oude liefdeskwestie hangende
Is. Toch zien we het wonder geschieden dat beiden
plotseling besluiten den strijdbijl te begraven. Dit ge
beurt onder de heilzame uitwerking van eenige glazen
„Heurigen", maar helaas is de strijd even later weer
opgelaaid als Roublé (Hörbiger) zijn concurrent er voor
aansprakelijk stelt dat de naam van zijn dochter
lichtelijk in opspraak raakt. -Zoo kibbelen de drukke
Moser en de zwierige Hörbiger door tot groot vermaak
van den toeschouwer die tal van grappige situaties
voorgezet krijgt. Hoe het komt dat de beide rivalen
elkander tenslotte toch nog en nu voor goed de
hand ter verzoening reiken, dat is iets waarover wij,
terwille van de diverse verrassingen in den loop der
gebeurtenissen, het stilzwijgen willen bewaren. Men
ga daarom deze „Polonaise" met eigen ooggn aai
schouwen en genieten!
H. VOSKUIL.
HET LEVEN IS NIET ZOO KWAAD.
In het Palace draait deze week de bekende film van
Lou Bandy „Het leven is niet zoo kwaad". Deze rol
prent is genoeg bekend, zoodat een bespreking over
bodig is. Ieder, die van vlot amusement houdt weet
dus waar hij terecht kan.
DIVERSE.
Geslaagd voor boekhouden mej. P. C. M. Ent
hoven, Haarlemmermeer; voor het ex. Ned. Stichting
v. Bedrijfsleiding de heer J. J. W. v. Delft, Haar
lem.
Net Houvvink. Herfst in Juni.
Leiden. Sythoff U. M.
Wat er in dit zeer goed geschreven en mooi door
dachte boek verteld wordt, speelt zich af binnen
twee dagen, doch bevat van verschillende interessan
te persoonlijkheden den levensroman als we het
zoo noemen willen in retrospectieven, in terug-
blikkenden zin. Dat mag dan misschien als procédé
niet geheel nieuw zijn en aan een filmisch inter
mezzo doen denken, de wijze waarop de schrijf
ster haar stof geconstrueerd en uitgewerkt heeft, is
buitengewoon boeiend en tevens scherp van karak-
tertypeering. Net Houwink's hier geschapen we
reldje is klaarblijkelijk uit een indringende overwe
ging van mogelijkheden, die zich daarin kunnen
voordoen, ontstaan.
In een onzer universiteitssteden doet, in de maand
Juni, een jong verloofd paar, op eenzelfden middag
het doctoraal examen m de rechten. De jonge man
heeft eenige weken te voren, het eerste gedeelte
schitterend afgelegd en zoowel de professoren als
zijn vrienden verwachten een promotie met lof. Maar
hoewel hij geen directe blunders maakt, is thans
zijn houding en zijn zijn antwoorden ver beneden
die verwachting en komen den hooggeleerden exami
natoren te eenenmale onbegrijpelijk voor. Hij schijnt
afwezig met zijn gedachten en de spirit die men van
hem kent, schijnt gebannen.
Zijn meisje wacht op de gang; na hem zal het
haar beurt zijn, maar ook is zij de eenige die weet
welke foltering haar jongen daarbinnen doorstaat:
zijn moeder ligt, ver van de academiestad, op ster
ven en heeft zelf hem er toe aangezet ziin examen
te doen en geen uitstel te vragen.
Een der professoren die een oogenblik het exa
menlokaal verlaat, komt het van haar te weten en
dan is de sfeer geschapen waarin het examen wordt
voortgezet en beëindigd. Jaap Verkouteren slaagt,
maar het cum laude blijft uit en als ook Thea
haar doctoralen bul naar behooren verworven
heeft zij had geen buitengewone verwachtingen
opgewekt en gold als goede middenstof gaan zij
beiden, na haefetig afscheid van de vrienden, naar
den trein en naar Jaaps dorp. Geen vroolijkheid.
geen promotiefuif, doch een stil meeleven hunner
studiemakkers, sluit dezen Junidag af.
Onder de professoren heeft dit examen onder
zeer bijzondere omstandigheden diepen indruk ge
maakt: hoewel ieder van hen er weer anders op
reageert, komt ieder van hen er toe het eigen af
gelegde levenspad in stilte te overzien herfst in
Juni en tot de meest uiteenloopende conclusies
te komen, al naar hun aard en eerzucht dat
logisch aanvaardbaar maakt.
Tragisch wordt een figuur als Amershoff triest
een professor Treekers. amusant de eerzuchtige
Klinknagelmaar ook de andere hooggeleerden
zijn als volkomen mogelijke gevallen, en zonder
neiging voor eenigerlei charge, geteekend. De zin
van dit boek is ernstig; midden in den levens-
zomer kan ergens de dood er aan komen herin
neren dat aan ieder leven een grens gesteld is
Dan komen plotseling veleri er toe al staan zij
met dat sterven niet eens in onmiddellijk ver
band, de eigen balans op te maken. Daar hoort
vaak moed toe en zelfs een hooggeleerde ontkomt
er niet aan. In die omgeving de balansquaestie
gesteld te hebben en dat gegeven op zuiver lit
teraire wijze te hebben behandeld, is zeer ver
dienstelijk en „Herfst in Juni" kan men veilig tot
de beste Hollandsche boeken der laatste maanden
rekenen
Anna Blaman. Kouw en vriend.
Amsterdam J. M. Meulenhoff.
Men zal zich van Anna Blaman wellicht op
merkelijk proza uit Criterium herinneren. Als
eerste roman is „Vrouw en Vriend" zeker niet
minder de aandacht waard. Door het verhaal loopt
een draad van nuchtere gevoeligheid, waardoor
zeer alledaagsche situaties een Zondagsch tintje
verkrijgen.
Wat er met den jongen prövinciaal George Blan-
ka, die nog niet zoo lang in het groote stadsleven
is opgenomen, passeert, zijn verliefdheid op de
nonchalante Sara Obreen, zijn vriendschap voor
Jonas Klinke, die op zijn beurt een korte poos van
fijngestemde gezindheid voor de verpleegster Marie
doorleeft, het zijn altemaal per slot alledaagsche
belevenissen van menschen zooals er twaalf in een
dozijn gaan. Maar het is een gevolg van Anna
Blaman's schrijf- en vertelkunst dat al wat zij
laat gebeuren heel kalm uit de nuchterheid naar een
hooger plan wordt gebracht en dan niet nalaat
den lezer te interesseeren. Daardoor wordt, bij
voorbeeld, de zieligheid van dien Jonas Klinke
sympathiek en zijn verlatenheid ontroert, terwijl
Sara's afscheid van George, met haar „Bel nog
maar eens op" ons even doet grijnzen om die met
een paar woorden geteekende situatie, die voor
George evenmin perspectief heeft, en hem toch
aan de lijn houdt.
„Vrouw en Vriend" zit vol mooie fragmenten
wat duiding en- beschrijving betreft. Ook dit is een
roman die buiten de gewone producten staat en
opvalt en waarvan men kennis moet nemen. In de
visie en uitdrukkingswijs is iets, nog niet direct
te definieeren, wat ik voor mij zelf Rotterdamsch
zou willen noemen, nuchter gevoelig en -scherp
toch, ook niet afwijzend soms tegen grofheid.
Stroman, Toonder en nog wel anderen maken
soms eenzelfden indruk. Pootig werk in ieder ge
val waarnaast „Vrouw en Vriend" niet afvalt.
Anke Servaes. Internaat en
Anke Servaes Kindertoevlucht.
Beide Hollandia Drukkerij, Baarn.
Anke ^Servaes is in de Hollandsche litteratuur
een specialiste. Zij kent door en door het leven in
inrichtingen voor verwaarloosde jeugd in alle
graden en leeftijden en vertelt ervan in een kalm
KlNDE.R_SPE.LEN Z.MN OP
P'lBAAN VERBODEN!
ART. -3 7.
WEGENVERNEE RSREGED NO
HOOGMOED KOMT VOOR
DEN VAL.
Een meneer liep heel voorzichtig langs de straat
't Was in een buitenwijk en dus was het er glad
zéér glad. Glad is eigenlijk het woord niet, want
de weg war wel met eerst half ontdooide en daarna
veer bevroren sneeuw bedekt, maar die laag was
ol keiharden bulten, zoodat het wegdek eigenlijk
niet „glad", althans niet effen te noemen was. Die
harde bulten waren gemeene, verraderlijke dingen
Menigeen was er al op uitgegleden of had er zelfs
al een buiteling door gemaakt.
Gezegde meneer liep dus héél voorzichtig. Ernstig
hield hij voortdurend den blik op den weg gevestigd
en voetje voor voetje kwam hij, leunend op een
stevigen stok, vooruit.
Van den tegenovergestelden kant naderde iemand,
die er een heel andere manier van loopen over
gladde wegen op nahield. Hij liep vlug en los, eer
stok had hij niet noodig. Sierlijk en gemakkelijk
hipte hy over de harde bulten heen. Het was of hi
jver een gewonen weg liep. waarop geen gladde
bulten en verraderlijke en niet minder gladde kui
len te ontdekken waren.
Hij kende b'ijkbaar den- voorzichtige, want uit
de verte zwaaide hij hem een groet toe. Maar de
ander zag hem niet, had alleen oog voor dien ellen-
digen, gevaarlijken weg. Hoe kwam hy er nog?
De vlugge stak nu den rijweg over naar zijn
vriend en riep: „Bonjour!"
De ander bleef stilstaan, plantte zijn stok stevig
op den grond, hief net hoofd op en zei: „O, ben jij
het? Ook goeienmorgen! Beroerde wegen, hè?"
„Nou", zei de vlugge, „jij loopt er tenminste be
roerd op! Maar ik zal je zeggen, hoe- dat komt. Dat
komt, omdat je bang bent om td^vallen. En dan val
je juist! Geloof me, je moet voor wegen als deze
een soort „gevoel" hebben. Je moet doen, of er geen
bulten of kuilen zijn. Ik doe gewoon, of ik ze niet
zie! Je moet er als 't ware overhéén wippen. Je moet
ze negeerev! Maar als je ieder oogenblik denkt:
„Daar ga ik!", nou, dan ga je ook op een zeker,
oogenblik. Zelfvertrouwen, dat is Mies op zoo'n weg.
Als ie jou zoo ziet loopen, danneem me niet
kwalijk, maar ik moet er om lachen! Ha, ha, ha'
Zooals jij daar angstig voorthobbelt, met een gezicht,
alsof zoo dadelijk ie laatste uurtje geslagen zal zijn!
Ha, ha. ha! Ha. ha, ha! Nou. ik ga weer verder.
Bonjour, en succes op je weg, hoor! Moet je nog
ver? Ik hoop het niet voor je! Ha, ha! Nou, tot
Ên' daar mat in eens de vlugge den weg met zijn
volle lengte!
Zoo'n harde bult had wraak genomen en hem
doen uitglijden. Zijn hoed lag naast hem.
Toen lachte hij niet meer. J c E
vloeiend proza zonder artistieke pretentie en
slechts doelbewust strevend belangstelling te Wek
ken voor de pupillen dier inrichtingen. Wie zich
voor socialen arbeid interesseert zal Anke's boeken
niet ongelezen laten. Dat ze in ruimen kring ge
waardeerd worden bewijzen de herdrukken die van
vroegere werken verschenen. Als litteratuur staan
ze misschien boven de propagandageschriften die
van wege ethische genootschappen verspreid plegen
te worden, doch verschillen er in wezen niet veel
van Letterkundige kunst stelt andere eischen en
het doet aan de innerlijke waarde van boeken als
Internaat niets af dat ze daaraan niet beantwoor
den. Dat ze zelfs als beelding zwak en eenzijdig
zijn verhindert niet dat ze van maatschappelijk be
lang kunnen wezen. Maar dat is iets anders dan
ontroering, bewogenheid produceeren wat het wezen
van een kunstwerk, ook in de litteratuur ,is. En
die zijh, bij de beste bedoelingen, niet te voor
schijn te too ver en, wanneer de auteur slechts wel
ter penne, doch geen artist is.
j. H. DE bois.
488e STAATSLOTERIJ
VIJFDE KI.AS8E ZEVENTIENDE LIJST
Trekking van 13 Februari.
ƒ1000 met premie van ƒ30.000 No. 10597
Premie van ƒ3000 No. 19218.
ƒ400 No. 6251.
PRIJZEN VAN ƒ70.
2520
3073
3312
3513
6036
6346
7966
8214
8353
8543
10036
12312
12457
12461
13229
14208
14534
14696
15195
15317
17574
18686
19132
20247
20837
21917
NIETEN
1032
1166
1707
1877
2187
2613
2614
2715
3138
3592
3814
4034
4364
4425
4842
4864
5413
5878
6450
6586
7097
7111
7728
8016
8205
8407
8429
8472
856C
8691
8697
9316
9441
979C
10186
10832
r0915
10954
10987
11011
12168
12391
12683
13349
13405
13791
13820
13870
14124
14173
14615
14642
15035
15130
15441
15669
15783
16429
16443
16761
17053
17081
17809
18133
18387
19143
19429
19791
20120
20135
20255
20702
21132
21492
21568
HILLEGOM
GEVONDEN V OOR WERPEN.
Terug te bekomen bii: Boot, Leidschestraat 54
Heeren bontmuts; de Groot Leidschestraat 31, 2
Zilverbons; Schrama Leidschestraat 27, Bruine
portemonnaie met inh.; v. Nobelen, Havenstraat
17, Lederen riem en^een blauw wantje; Rusman,
Havenstraat, Riem van damesmantel; Jansen, Pr.
Hendrikstraat 24, Houten platenlyst; Deen, Kerk
straat 21, Vulpen; Murk, Leidschestraat 33, Porte
monnaie met inhoud; Lodder, v. d. Endelaan 52,
Linnen boodschappentasch; Hoenderdos, Gasthuis
straat 8 Haarlem, Bruine damesportemonnaie met
inhoud. Bij de politie: Blauwe das, 2 bruine kin
derschoentjes. wollen kinderwantjes, idem dames
handschoen. lederen étui, ring met sleuetels.
JAARVERGADERING ,J3E UIL".
Onder flinke belangstelling hield de Schaakclub
„De Uil", onder leiding van den heer E. Wiedijk,
gisteravond in het clublokaal haar jaarvergadering.
Het jaarverslag van den secretaris meldde een
kleine vooruitgang van he; aantal leden; de finan
cieele positie is nu wel niet direct sterk, maar er
was toch nog een klein batig saldo.
De aftredende bestuursleden Hofkes en Staalen-
hoef werden herkozeh, in de vacature-Offringa
werd ^ls commissaris voor het materiaal gekozen
de heer J. Brauckmann.
Nadat de wedstrijdleider eenige bijzonderheden
over de wintercompetitie had medegedeeld, werd
besloten dit jaar wederom wedstrijden te organi-
seeren om het persoonlijk kampioenschap der
bloembollenstreek. Aangevraagd zal worden om
dispensatie te verleenen tot medespelen van niet-
bondsleden.
Voor de organisatie van een eenvoudige doch
passende herdenking van het 10-jarig bestaan werd
een commissie benoemd bestaande uit de heeren
Staalenhoef en Bax.
DISTRIBUTIE-OVERTREDINGEN.
Door de politie zijn twee personen aangehouden
wegens het frauduleus vervoeren van tarwe. Deze
werd in beslag genomen en proces-verbaal werd
opgemaakt.
Door de rijkspolitie zijn eenige personen aan
den Hillegommerdijk, na huiszoeking aangehouden
wegens het frauduleus slachten van een aantal
schapen. Het onderzoek is nog gaande.
Botsing..
DE „KLIEK" REVUE 1942.
Evenals vorige jaren brengt de
revue-vereenlging „De Kliek", ook
dit jaar weer een nieuwe revue ten
tooneele, getiteld „Loop naar de
maan" op Maandag 16 en Dinsdag
17 •Februari in den Stadsschouw
burg. Het programma biedt een
groote variatie aan zang, muziek,
balletten, schetsen en show.
„PENSION BÜSHG"
Mevrouw Charlotte Kohier zal op
Woensdag 18- Februari, aanvang
half acht, in den Stadsschouwburg
te Haarlem nog één enkele voor
stelling geven van „Pension Rustig"
TWENTSCHE BANK.
Het voorgesteld dividend voor de
Twsntsche Bank is 5Vit procent.
De zorg voor de cultuur
Goethe heeft eens gemeend tot hen. die zich met de
kunst bezig hielden, de vermaning te moeten richten
niet te praten, maar te scheppen. Met deze woorden
gaf hij aan. dat niet het praten, niet de discussie be
slist wie kunstenaar is. doch alleen de scheppende
daad. Deze waarheid, door hem onder woorden ge
bracht. heeft zoolang de wereld bestaat reeds haar
geldigheid gehad. Soms mag zich eene met veelheid
van woorden den kunstonaarsmantel om de schouders
hebben geplooid, in den tijd Is hij hem immer weer
ontgleden, want woorden kunnen den druk van den
tijd niet weerstaan, waar kunstwerken door de eeuwen
heen worden gedragen, omdat, ja omdat zij afgestemd
zijn op wat in den mensch edel en mooi is.
Goethe's aansporende vermaning heeft natuurlijk
alleen hen gegolden, die arbeid en plicht vergaten
door onvruchtbaar gesnap, want ongetwijfeld zal hem
ook wel Lessing's opvatting bekend zijn geweest, dat
de denkende kunstenaar eens zooveel waard is. En nu
zou geconcludeerd kunnen worden, dat het denken
niet door veel spreken gestimuleerd wordt, een ge
sprek te rechter tijd kan gansch nieuwe denkwerel
den doen opengaan. Niet het vele spreken is derhalve
beslissend, maar het spreken wanneer de tijd voor
spreken daar is.
In dezen tijd van overstelpende gebeurtenissen stelt
een enkele zich wel eens de vraag of het zin heeft de
cultuur te rangschikken onder de onderwerpen, waar
over in de tegenwoordige periode van schokkende
veranderingen kan worden gesproken. Woensdag is
door den Rijkscommissaris voor het bezette Neder
landsche gebie3 op deze vraag bij de installatie van
den Nederlandschen Kultuurraad geantwoord. Hij
zeide, dat door den oorlog de cultuur niet zwak is ge
worden. maar juist sterk, daarbij als verklaring ge
vende, dat juist door de gebeurtenissen van de laat
ste tien jaar in Duitschland „de kuituur in al hare
uitingen en vormen, in plaats van zich los te maken
uit het gemeenschappelijk lot. weer daarin betrokken
werd en dat de kultuurscheppende en kultuurdragcnde
mensch van zijn eenzaamheid werd bevrijd en weer
aan de gemeenschap van zijn volk werd gebonden."
Iri directe aansluiting hierop liet de Rijkscommissaris
volgen: „Het belangrijkste principe van onze kuituur
opvatting is, dat elke echte kuituurprestatie slechts
uit den grond en uit het leven van het volk kan voort
komen en dat zij daarom ook aan dit volk weer ver
plichtingen heeft, dat dus de kuituur haar oorsprong
evenals haar taak altijd vindt in den dienst aan het
leven van het volk. Evenmin als de kuituur als ge
heel uit dezen samenhang kan worden losgemaakt zon
der ziek te worden, evenmin kan zich de scheppende
enkeling, die kultureele prestaties volbrengt, aan de
banden van zijn «gemeenschap onttrekken. Kuituur is
niet anders dan de gezamenlijke uitdrukking der
scheppende krachten, .die in een volk leven en door
den scheppenden enkeling naar voren worden ge
bracht en gebruikt om het bestaan zijn vorm te
geven."
Slechts één mogelijkheid wordt hier dus den kunste
naar gelaten: de onmiddellijke gebondenheid aan het
volk. Alleen door de gemeenschap van en met het
volk kan een kunstwerk tot stand worden gebracht,
omdat als eenig criterium wordt gesteld- het naar
voren brengen van en vorm geven aan de scheppende
krachten van het volk. Geen aller-individueelste op
vattingen derhalve meer. geen theorie zus en geen
theorie zoo, noen. maar één algemeene band: die met
volk. Bij de beoordeeling of men met kunst te maken
heeft of niet, heeft men dus hierin een richtlijn. In
eerste instantie een alles beslissende, want elk werk
dat niet volksverbonden Is, is niet onder kunst te
rangschikken.
De Rijkscommissaris heeft er bij de installatie van
den Nederlandschen Kultuurraad verder ook op ge
wezen. dat de omschrijving „kuituur vindt haar oor
sprong en taak in den dienst aan het leven van het
volk", en „kultuurJs niet anders dan de gezamenlijke
uitdrukking der scheppende krachten, die in een volk
leven en door den scheppenden enkeling naar voren
worden gebracht en gebruikt om het bestaan zijn vorm
te geven", eensdeels zeer ruim is en 'anderzijds niet
diep genoeg gaat. Hij vestigde daarbij de aandacht op
de aan een bepaald ras gebonden vormen. Met die
vormen moet een volk verbonden blijven omdat over-
heersching „door Invloeden van vreemdsoortige, der
halve rassisch vreemde levenswetten de echte, n.l. nog
met haar oorsprong verbonden, kuituur ziek maakt
en het geheele volksche leven a&ntast"
Dit zijn enkele gedachten uit de Woensdag door dr
Seyss-Inquart uitgesproken rede. Zij zullen voor de
kunstenaars en zeer vele anderen aanleiding zijn tot
nadenken, tot dat nadenken, dat hen, naar het hier
boven gereleveerde woord van Lessing, moet maken
tot menschen die eens zooveel waard zijn.
Centrale Verwarming
autom. olie- kolenstookinr.
N.V. Mij. „HOLSTER" overveen
Adr. Stooplaan 35, Telefoon Haarlem 15597
SANITAIRE INSTALLATIES
ZANDVOORT
HET RUYS-ENSEMBLE.
Vrijdagavond trad het Ruys-ensemble op ln Mono-
pole voor de leden van V.V.V. en genoodigden. De
geheel gevulde zaal heeft van het begin tot het einde
genoten van de aardige klucht: Het meisje met de
negen punten en van het uitstekende spel dat te zien
werd gegeven. Speciaal Cor Ruys was onbetaalbaar.
Nu 't voor de inwoners van Zandvoort niet gemakkelijk
is elders een schouwburg te bezoeken, waardeeren zij
het dubbel, dat het actieve bestuur van V.V.V. hen
ln de gelegenheid stelt, gedurende dit winterseizoen
enkele goede stukken te zien.
HEEMSTEDE
BURGERLIJKE STAND.
ONDERTROUWD J. J. Hamzlnga en L. V. Wouw; C.
Schuiten en H. H. Kramer; J. TJoelker cn A. C. Weijers.
GETROUWD: F. G. Verrtjt en C. J. Peters.
BEVALLEN Z. Baaij— Droll, z.; P. J. v. Altcna—Lam-
merse. z.; A. H. Duindam—v. Deursen, z.
OVERLEDEN: L. v. d. Welden. 78 J„ ongeh.; H. Stefels,
79 J. geh.
V EISEN
Diefstallen-Kroniek
Diefstal van hoornen.
Een dezer dagen zijn van het landgoed van de Erven J.
Th. Cremer ln Santpoort eenige boomen omgezaagd en
ontvreemd. Dank zij het optreden van den rijksspeurhond
Bela, van den brigadier Groot uit Santpoort. Is het de
politie mogen gelukken de daders te vatten. Het waren
de gebroeders B. uit Santpoort, by wie het hout ln beslag
werd genomen.
Vlschdlefstat.
De havenpolitie van het StaatsvIsschershavenbedrUf heeft
een man aangehouden, die zich schuldig had gemaakt aan
diettf-jJ van vlsch. De aangehoudene, de 20-Jarlge Van R.
te I. ^lden bekende, gedurende de laatste drie maanden
7:chJ «riiaaldelijk «an het stelen van vlsch te hebben
schu dra gemaakt. HIJ werd in arrest gesteld en tegen de
afne.2 U' van de gèstolen vlsch werd proces-verbaal op-
gema Q
\T- Kolendlefstal.
Donderdagmorgen hebben twee agenten van politie drie
personen op hceterdaad betrapt op het stelen van kolen
uit een wagon, staande op het spoorwegemplacement te
Velsen—IJmulden-Oost. Twee personen, de Si-Jarige H. en
de 13-jarige S., belden wonende te iJmuiden werden ge
arresteerd. De derde wist, met achterlating van een zak
kolen te ontkomen.
SANTPOORT
Een aanhouding
Zooals reeds werd gemeld, is Vrijdagavond jl. op
den Kruidbergerwerg een dame aangerand. De politie
is er in geslaagd, den dader op te sporen. Het was de
38-jarige U. wonende alhier. Hij heeft bekend het feit
te hebben gepleegd.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM 14 Februari 1942.
BEVALLEN: 12 Febr., K. J. Heeremans—wan Opzeeland,
d.; 13 Febr., A. H van MorkensteinGrol, d.
OVERLEDEN: 12 Febr., A. van der Mooren—Links, 81 J.,
Rollandstraat; J Boks, S3 J.. Schermerstraat; P. E. Dor-
landColljn, Bl J„ Slllemstraat; J. Biel, 87 J„ Westerhout-
park; 13 Febr W S. Koning, $4 J., Dennenstraat; H. W.
van Amelroolj. 70 J., Schouwtjeslaan; A. Menalda, 80 j„
Westerhoutpark.
(Onderstaande is reeds in een deel van onze vorige
oplage opgenomen.)
HAARLEM. 13 Febr.
Bevallen: 11 Febr.: L. A. M. Smolenaars—Wamaar,
r. C. P. van Amelroolj—Arts. d. 12 Febr M. Hoogen-
doornBos, d.. A. F. OvertoomDonsen, d„ C. Jan
senBlankwater, d., B. Jansenvan de Pol, d., C. E.
J. Hollmann—van Diggelen, d
Overleden: 11 Febr.: M. de Vries, 80 J„ Lange Be
gijnestraat, P. Kieft, 70 J., Barendsestraat. 12 Febr.:
M. Verschoorvan Twuljver, 03 J., Caninefatenstraat.
M. Smit—Visser, 71 J., Anslijnstraat. T, J. Zuidweg—
Broersma, 58 Kleverlaan. G M Polman—Stolwijk,
78 j„ Kamperlaan. M. Milatz—van Dam, 78 j., Kam
perlaan. M. E. de Haan—Wisse, 91 j.. Kleverlaan.
