De waarheid over Ned.-Indië
HAARL. DAGBLAD, Vrijdag 6 Maart 1942
Handel in bewijzen van overdracht
voor ijzer en staal strafbaar
's-GRAVENHAGE, 5 Maart. Bij herhaling is
gebleken, dat veelal de meening heerscht, dat het
geoorloofd zou zijn handel te drijven in toewijzingen,
bewijzen van overdracht, Kontrollnummer-Aufstel-
lungen „Kennziffer"), Zuweisungsformblatter en
soortgelijke bescheiden, welke recht geven op den
aankoop van een bepaalde hoeveelheid walserjj-
of gieterijproducten.
Naar aanleiding hiervan wordt de aandacht er op
gevestigt dat het ten strengste vèrboden is, deze be
scheiden te yerkoopen te koopen of te koop aan te
bieden. Ook is het niet geoorloofd ze in pand te ge
ven, in pand te nemen, op andere wijze te gelde te
maken dan wel tegen het verstrekken van geld aan
te nemen of onbevoeg'd voorhanden te hebben.
Al deze handelingen zijn strafbaar volgens de be
palingen van het Economisch Sanctiebesluit 1941.
Vredegerechtshof
Verzet tegen politieman
's-GRAVENHAGE, 5 Maart. Op een namiddag in
November 1940 was er in de omgeving van de Paul
Krugerlaan en den De la Reyweg een straatrelletje
in verband met de aanwezigheid van eenige nationaal
socialisten, die met het weekblad „Volk en Vader
land" colporteerden.
Een agent van politie in burger, lid van de N.S.B.
zijnde en met het insigne dezer beweging op zijn jas,
trachtte in te grijpen, doch ontmoette tegenstand bij
eenige menschen, die aan zijn legitimatiepenning geen
waarde hechtten. Toen bij dit relletje de agent in
burger een waarschuwingsschot uit zijn revolver los
te, was dit voor zekeren G. J. R. aanleiding op den
man toe te loopen en te trachten hem te overmeeste
ren. Daar het publiek mede opdrong, ging de politie
man een winkel (slagerij) binnen, waarbij echter ge
noemde G. J. R. hem volgde, gesteund door een deel
van het publiek. In den winkel ontstond een handge
meen tusschen de twee mannen, doordat G. J. R. zich
op den ander wierp, waarbij deze laatste nogmaals
van zijn revolver gebruik maakte, zijn tegenstander
in de beenen rakend. G. J. R. werd licht gewond naar
het ziekenhuis overgebracht, dat hij spoedig weer kon
verlaten.
Wegens verzet en geweldpleging veroordeelde de
Haagsche rechtbank G. J. R. eenigen tijd later tot f 25
boete; de officier van justitie, die een maand gevan
genisstraf had geëischt, ging in beroep.
Heden heeft het Vredegerechtshof uitspraak in deze
zaak gedaan en verd. tot twee maanden gevangenis
straf veroordeeld.
De eisch van den procureur-generaal luidde drie
weken gevangenisstraf.
DE VERKOOP VAN BROOD IN DE
OCHTENDUREN.
De secretaris-generaal van het departement van
sociale zaken heeft de tot en met 7 Maart door
hem toegestane afwijking van de arbeidswet voor
wat betreft het vervoer en den verkoop van brood,
opnieuw verlengd. Het zal tot en met Zaterdag 21
Maart geoorloofd zijn, brood, dat na acht uur
des namiddags van den vorigen dag gebakken of
opgewarmd is, van zeven uur 's morgens af uit het
gebouw waarin zich de broodbakkerij bevindt, te
vervoeren. Dit brood mag van half acht af wor
den vervoerd of afgeleverd.
DE MOORD IN DE HAARLEMMERSTRAAT
TE AMSTERDAM.
Wie weet iets van een gouden horloge?
In verband met den moord, gepleegd op 24
Februari j.l. in het winkelhuis Haarlemmerstraat
106 te Amsterdam, verzoekt de plaatsvervangend
commissaris van politie in de 6e sectie te Am
sterdam, hun, die inlichtingen kunnen geven om
trent een te koop aangeboden gouden heerenhorloge
(polshorloge) merk „Centra", zich ten spoedigste
te willen vervoegen aan het politiebureau War-
moesstraat 48. Het horloge is voorzien van een
bruin lederen riempje, waaraan een gouden of
doublé gespje. Het is rechthoekig, heeft een gele
wijzerplaat, terwijl de rand rondom het glas, be
werkt is.
DE SNEEUW- EN IJSTOESLAG VOOR VERVOER
LANGS DEN WEG.
Eenige weken geleden werd voor bepaalde ver
voeren langs den weg een tijdelijke verhooging
"toegestaan in verband met de aany/ezigheid van
sneeuw en ijs op de wegen. De toestand op de
wegen is thans zoodanig vei-beterd, dat de toege
stane verhooging kan worden verminderd. De ge
machtigde voor de prijzen brengt ter kennis, dat
de tijdelijke toeslag op de veryoerprijzen met in
gang van den vijfdenMaart hoogstens nog slechts
20 pet. mag bedragen. De tijdelijke toeslag op het
tarief van den autobevrachtingsdienst zal in het
algemeen eveneens op 20 pet. worden terugge
bracht.
„Heb je dan
niet gedaan wat ik
je van morgen reeds heb
aangeraden, om AKKERTJES
te nemen, waar ik zelf altijd,
wanneer ik hoofdpijn voel, on
middellijk baat bij vind? Neem
er toch vlug een, wij moeten
uit en eer je gekleed bent heb
ben de AKKERTJES hun werk
gedaan en is je hoofdpijn over.
want AKKERTJES zijn uniek,
ook voor kiespijn of andere
pijnen. Den besten raad dien ik
\<f je in zulke gevallen geven kan
is: dadelijk AKKERTJES!"
Neem, AKKERTJE
De Nederlandsche Pijnstiller
WIJZIGING STATUTEN L. C. O.
Met ingang van 15 Februari j.l. zijn in de Statuten van
de Landbouw-Crisis-Organisatie belangrijke wijzigingen
aangebracht. De bestuursleden en de plaatselijke commis
sieleden zijn met ingang van dien datum van hun functie
ontheven, terwijl de Provinciale Voedselcommissaris als
eenuige Bestuurder is aangewezen. De functie van Plaatse
lijke Bureauhouder zal gehandhaafd blijven. Zoowel deze
bestuurder als de Plaatselijke Bureauhouders zullen in de
toekomst regelmatig overleg plegen met Commissies, welke
door den Landstand worden aangewezen.
Practisch was de leiding van het apparaat der Voedsel
voorziening reeds lang in handen van de P. V. C. en had
den ook de plaatselijke commissies niet meer de beteeke-
nls welke aanvankelijk daaraan was toegekend.
WEIDE CONTRACTEN 1942.
Zooals reeds gebleken is uit de officieele perspublicatie,
zal binnenkort worden overgegaan tot het verstrekken van
weidecontracten 1942. In afwijking van het voorgaande
jaar zullen deze runderen geschetst worden, daar zij reeds
allen van hetverplichte registratlemerk zullen zijn voor
zien.
Het ligt In de bedoeling, om uit de geleverde koeien in
gevolge de opzetcontracten, een gedeelte voor de weiderij
beschikbaar te stellen. Op de 'overname-markten zullen
dan C. en D. koeien beschikbaar gesteld worden. In ver
band met een eventueele groote aanvraag, moet het voor
behoud gemaakt worden, dat mogelijk niet aan alle ver
zoeken voldaan zal kunnen worden.
Op de overname-markten moeten deze runderen voet
stoots worden overgenomen, tegen een bruto slachtvee
prijs, verhoogd met f15.Vanzelfsprekend blijft het vrij
om ook runderen buiten de overname-markt te betrekken.
De gecontracteerde runderen zullen medetellen voor de
levering 1942. voor het aantal kg., dat zij naar schatting
tijdens het schetsen zullen wegen.
Zooals reeds bekend gemaakt is, sluit de termijn tot
aanvragen uiterlijk 7 Maart 1942.
Over dit onderwerp zullen nog nadere mededeelingen
volgen.
UITGAAN
Heden VRIJDAG 6 MAART.
Gemeentelijke Concertzaal: Ledenconcert H.O.V,.
7.30 uur.
Frans Hals Theater: „Terug naar het geluk",
2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Luxor Theater: „Het meisje uit Fanó", 2.30,
6.30 en 8.45 uur.
Palace: „Vracht van Baltimore", 2.6.30 en 8.45
uur.
Rembrandt Theater: „Mijn chef iseen vrouw
2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Moviac: Gevarieerd programma, o.a. „Walvisch-
vangst in de Zuidelijke IJszee", van 12 uur af.
ZATERDAG 7 MAART.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein: „Levend speel
goed" door het Nederlandsch Jeugdtooneel, 2.3(
uur.
Stadsschouwburg: „Het meisje met de negen pun
ten", door het Ruys-Ensemble, 7.30 uur.
Bioscooptheaters: Voorstellingen des middags en
des avonds.
Apotheken
De volgende apotheken te Haarlem zijn van des
avonds acht uur tot des morgens acht uur (ook op
Zondag) geopend:
Bosch en Vaart-apotheek, Bosch en Vaartstraat
26. Tel. 13290.
H. Remmers en Zoon, Kruisstraat 6. Tel. 10354.
Noorder Apotheek, Jan Gijzenkade 181, Tel.
23821.
Te Heemstede is geopend:
Heemsteedsche Apotheek. Binnenweg 98, Tel.
18197.
OFFICIEELE LANDBOUWMEDEDEELINGEN VOOR DE PROVINCIE NOORD-HOLLAND.
NOODSLACHTINGEN EN DESTRUCTIEGE VALLEN.
Er wordt de veehouders nogmaals de aandacht op geves
tigd. dat alleen die destructiegevallen en die noodslach-
tingen <w. o. ook wrakke dieren in nood geslacht), welke
hebben plaats gehad n£ 1 December 1941 in aftrek gaan
voor de verplichte veelevering 1941—1942.
In destructiegevallen wordt de leveringsplicht met een
vaststaand aantal kg. verminderd, hetwelk afhankelijk
is van het soort dier, zooals kalf, nuchter kalf. koe, stier,
os, pink. enz.
Bij noodslachtingen en wrak vee wordt de nieuwe leve
ringsplicht verminderd met een aantal kg., gelijk aan 5/3
maal het geslacht gewicht, ongeacht het goedgekeurde
deel hiervan. In het geval, dat nog niet aan de oude leve
ringsplicht tot l December 1941 is voldaan, kunnen destruc
tiegevallen hiervoor niet als geldige leveringen doorgaan,
wel een noodslachting of wrak rund; maar dan alleen,
wanneer het „goedgekeurd" geslacht tenminste 125 kg.
bedraagt. Deze bepaling geldt vanaf 28 Juli 1941.
Het is mogelijk, dat er eenige vertraging ontstaat in het
uitreiken der ontvangstbewijzen voor noodslachtingen en
wrakke dieren over de periode Augustus—December 1941.
terwijl de betrokken veehouders reeds in het bezit zijn
van de afrekening.
Daarom wordt er hier nogmaals op gewezen, dat ge
noemde ontvangstbewijzen worden verstrekt, nadat de ad-
vlezen van P. T. C. en B. O. v. V. V. te Den Haag te onzen
kantore, zijn ontvangen.
Aan schapenhouders, welke nog leveringspllcht hebben,
wordt in geval van destructie, ontheffing verleend.
De betreffende destructlebon dient daarbij te worden
overgelegd. Noodslachltngen. wrakke schapen gaan alleen
dan in aftrek voor de verplichte schapenlevering, indien
de betrokken eigenaar leveringspllcht heeft.
Wij vestigen er nogmaals de aandacht op, dat bij des
tructiegevallen alleen bewijzen, afgegeven door de Fede
ratie van Destructoren. geaccepteerd worden of indien de
betrokken veehouder voorkomt op de advleslljsten van
deze instantie.
DE PROVINCIALE VOEDSELCOMMISSARIS
VOOR NOORD-HOLLAND
Ingeschreven als „Officieele Landbouwmededeelingen"
No. 6.
(Adv. Ingez. Med.)
Een weekmenu voor de maand Maart
GRAVENHAGE 5' Maart. Het Voorlichtingsbureau
van den Voedingsraad schrijft: Meer dan in tijden, dat er
een ruime keuze in voedingsmiddelen is, is het gewenscht.
dat de huisvrouw aan het begin van de week vaststelt, op
welke wijze de levensmiddelen over de verschillende
dagen verdeeld zullen worden. Doet zij dit niet. dan is de
kans groot, dat zij tegen het eind van de week geen
maaltijd meer samenstellen kan, die genoeg van de ver
schillende voedingsstoffen ibevat, welke per dag noodig
zijn. Een huisvrouw, die voldoende lang tevoren overdenkt
wat de menu's van de week zullen zijn en welke nog aan
gevuld moeten worden, kan vooraf zorgen. Zij is als het
ware steeds >op haar hoede en zal iedere kans aangrijpen,
warineer de gelegenheid zich voordoet, .om het een of
ander levensmiddel, dat geschikt is, te koopen. Wij den
ken b.v. aan de levensmiddelen, welke in de plaats van
vleesch te gebruiken zijn, maar die men lang niet altijd
krijgen kan. zooals visch, mosselen, yoghurt, taptemelk,
taptemelkpoeder, karnemelk.
Een voorbeeld van een goed overdacht weekmenu vindt
u hieronder. Waarschijnlijk zult u het slechts ten deele
kunnen navolgen, omdat u visch, mosselen of bepaalde
groenten niet krijgen kunt op de daarvoor aangegeven
dagen. Dat is de bedoeling ook niet, het ls slechts een
voorbeeld dat u wellicht aan eenige ideeën zal helpen.
WEEKMENU.
ZONDAG: koud rundvleesch (50 g. p. p.). (Zaterdag's
wordt een stukje vleesch van 100 g. per persoon gebraden),
savoyekool. aardappelen in de schil, kofflevla van mai-
zena, taptemelk en extract van koffiesurrogaat.
MAANDAG: Jachtschotel met de rest van het vleesch
(50 g. p. p.), koolraap in een saus (zoo mogelijk met tapte-
lelk), aardappelen in de schil.
DINSDAG: Stevige aardappelsoep met taptemelk (3 4
d.l. p. p.) en groenten, gortmoutkoekjes.
WOENSDAG: Mosselen (150 g. p. p.. eventueel mosse
len uit liet zuur) of visch in uiensaus, roode koolsla, aard
appelen in de schil.
DONDERDAG: Stoofschotel van bruine boonen (60 g.
p. p.) met winterpeen en aardappelen.
VRIJDAG: Kaaskoekjes met bruine saus. schorseneeren
in taptemelksaus, aardappelen in de schil.
ZATERDAG: Stamppot van rauwe zuurkool (zoo mogelijk
met taptemelk), gebakken bloedworst (75 g. p. pO
De recepten van bovenstaande gerechten werden reeds
eerder gepubliceerd.
DE LANDSTAND IN UTRECHT.
Te Utrecht bestond heden veel belangstelling
voor de installatie van de Landstand in de pro
vincie. Er waren verscheidene sprekers. Boeren
leider voor de provincie Utrecht is boer E. H.
Blaauwendraad uit Westbroek en Achttienhove.
LEIDSCHENDAMMER SCHOOT BIJ ZIJN
BURGEMEESTER DE RUITEN STUK.
In een nacht in November 1940 werden bij den bur
gemeester van Leidschendam en bij den geineente-
architect te dier plaatse de ruiten vernield.
Het gelukte den burgemeester na enkele-dagen den
dader op te sporen: het was de 28-jarige ingezetene
W. A. M. K., die in bet bezit van een automatisch
pistool werd bevonderf, waarmee hij zijn wandaad ge
pleegd bleek te hebben.
De Haagsche rechtbank veroordeelde den dader tot
zes maand,en gevangenisstraf, doch de veroordeelde
ging in hooger beroep en kwam voor het Vredege
rechtshof.
Dit college heeft Donderdag overeenkomstig den
eisch van den procureur-generaal het vonnis beves
tigd.
PORT VOOR BRIEVEN NAAR DüITSCHLAND.
Een gedeelte van het Nederlandsche publiek
blijkt de berichten over verlaging van sommige
posttarieven in het verkeer met Duitschland mis
verstaan te hebben; veelvuldig worden brieven, be
stemd voor dit land te laag gefrankeerd.
Tot en met 20 gram bedraagt het port voor brie
ven naar Duitschland 19 cent en niet 7y2 cent.
Het is avond. De kinderen in het huis slapen en ook in
de speelkamer is alles rustigtot de klok 12 slaat en
de muziek van de speeldoos het speelgoed wekt. dat nu
voor enkele uren zijn eigen leven gaat leven. Een bont
gebeuren vol afwisseling, liedjes en grappen speelt zich
oor de oogen der jeugdige toeschouwersdie zuch-
van teleurstelling als het levend speelgoed weer sla
pen gaat.
Zoo zal het ook Zaterdagmiddag in den Haarlemschen
Stadsschouwburg zijn,waar Het Nederlandsch Jeugdtooneel
om kwart over twee een opvoering geeft van „Levend
Speelgoed". Aan deze voorstelling, die ook volkomen be
grijpelijk is voor de kleintjes, werd weer alle zorg be
steed. In het middelpunt der handeling staat Joep-de-
Clown, gespeeld door Rob Geraerds; verder werken o m
mede: Rie Beyer (als poppenfee), Tilly van Vliet (als Frle-
sche pop), "Diny Heyenes (als ondeugende jongenspop) en
Wlm Gaffel (als een Spaansch* pop, die gitaar speelt en
de liedjes begeleidt). De tekst werd geschreven door Rie
Beyer, het décor ontworpen en vervaardigd door Teddy
Goeth en de regre gevoerd door Rob Geraerds.
Wie er aan de beurt zijn?
Zaterdag 7 Maart zijn de bewoners-van de volgen
de straten aan de beurt om- de nieuwe bonkaarten
voor voedingsmiddelen af te halen:
Hofdijkstraat, Hoflanderweg, Van Hogendorp-
straat en Iepenlaan.
Het lokaal aan de Groenelaan is Zaterdagochtend
geopend van 9 tot 12.30 uur. -
HET CONTINGENT TAPTEMELK.
De plaatselijke organisaties van melkhandelaren
verzoeken opneming van het volgende: Het con
tingent taptemelk, hetwelk thans 75 pet. bedraagt, is
teruggebracht op 5060 pet. Zoodra de gelegen
heid daarvoor is. zal het contingent zoo spoedig mo
gelijk verhoogd worden.
BRIDGECLUB VAN „DE GIETELING".
De Bridgeclub van „De Gieteling" bestaat Za
terdag 21 Maart 5 jaar. Het eerste lustrum zal her
dacht worden met een feestelijken wedstrijd in
het Kennemer HoteL
BEVERWIJK
Drietal bij de Geref. Kerk opgemaakt
Zondag a.s. de stemming
De Kerkeraad van de Gereformeerde Kerk heeft
ter voorziening in de vacature> ontstaan door het
aanstaande vertrek-van Ds. H. Holtrop, het vol
gende alphabetische drietal opgemaakt:
Ds. O. C. Broek Roelofs te Geesteren—Gelselaar,
Ds. M. Feitsma te SchêttensSchraard en Ds. H.
C. Voorneveld te Haamstede.
Zondag 8 Maart wordt na afloop van de morgen
godsdienstoefening de stemming gehouden.
Het signaal „Politie"
De hoofdinspecteur van politie verzoekt ons op
neming van het volgende:
De aandacht van het pubhek wordt erop ge
vestigd, dat het signaal „politie", een hoornsignaal
van .meerdere opeenvolgende tonen (akkoord)
zooals dit is vastgelegd in art. 41 3e lid van de
Wegenverkeersrégeling, onvoldoende bekendheid
geniet.
Daar het van belang is, dat de politie bil even
tueele gebeurtenissen zoo snel mogelijk'ter plaatse
is, dient iedere weggebruiker bij het vernemen van
dat signaal, dat zoo luid gegeven wordt, dat een
ieder dit kan hooren. onmiddellijk den weg vrij
te maken, door met het door hem bestuurde voer
tuig snel. goed mechts van den weg stil te blijven
staan.
Men zij erop gewezen, dat degene, die by net
signaal „Politie" den weg niet onmiddellijk vrij
maakt en daardoor een aanrijding veroorzaakt,
geen enkel recht op schadevergoeding heeft en
bovendien vervolgd zal worden terzake overtre
ding van de Verkeersverordening.
Op het nakomen van deze verplichting zal zeer
streng worden toegezien.
DE EERSTE RABARBER.
Aan de Ver. Veilingen te Beverwjjk is de eerste
rabarber aangevoerd. Aanvoerder was de heer H.
Houtwipper Wz., alhier
R. K. A CAPELLAKOOR OPGEHEVEN.
Het R.K. A Capellakoor, directeur Leo Pielage, is
opgeheven.'
PERSONALIA.
De heer J. C. Witter, klerk by Sociale Zaken, is
benoemd als adjunct-commies bij Sociale Zaken te
Gorinchem,
BEWAAR UW LEDIGE
KRUSCKENFLACONS!
Tol nu toe Kon de verpakking van
Kruschen hier te lande nog regel
matig ais .voorheen voortgang
vinden. De voorraad Kruschen is
nog voor geruimen tijd voldoende,
doch glas-schaarschte bemoeilijkt
thans de levering. - Daarom kan
voortaan Uw apotheker of drogist
slechts Kruschen afleveren, indien
U hem
een onbeschadigde ledige
Kruschen-flacon met deksel
inlevert van gelijke grootte. Hij
vergoedt U daarvoor 5. 3 of
2 ets., naar grootte.
Kruschen wordt uitsluitend
verkocht in de bekende
gele verpakking.
(Onderstaande is reeds in een deel van onze vorige
oplage opgenomen.)
Vredegerechtshof
Noodweer tegenover aanranding van de
eer als het hoogste goed. Levende in
plaats van historische uitlegging der wet.
Tn de zaak tegen Albert. Korenhof. die op 7 Sep
tember 1940 bij een volksoploop in Zeist waaruit
beschimpingen tot hem en andere colporteurs met
het blad der Nationaal-Socialistische Beweging in
Nederland, Volk en Vaderland, werden geuit met
de tot zijn uitrusting als lid der W.A.. behoorenden
koppelriem naar de menigte geslagen en daarbij een
persoon pijnlijk getroffen had. heeft het Vredege-
echtshof o.a. het volgende overwogen:
Het hof is van oordeel, dat van de zijde van
'erdachte terecht een beroep op noodweer en nood
weer-exces ls gedaan. Immers verd. heeft zich tegen
over een volksmenigte teweergesteld. uit welker optre
den een gezindheid en houding bleek die zich kennelijk
richtte tegen de waardigheid van verlachte als
drager van beginselen, die slechts het welzijn van het
vaderland beoogen, en in zooverre als vertegenwoor
diger van do Nationaal-Socialistische Beweging in
Nederland. Verdachte hen: zich onder dozo omstan
digheden met recht in zijn eer, die mede gelegen
is in de eer deel uit te maken van de Nationaal-
Socialistische Beweging in Nederland, aangetast en
diep gekrenkt gevoeld, zoodat zijn recht van nood
zakelijke verdediging tegen de oogenblikkelijke we
derrechtelijke aanranding van dit hoogste goed door
het hof wordt erkend.
Voorzoover verdachte ilaarbij, een wellicht on
schuldig persoon treffend, de grenzen van nood
zakelijke verdediging overschreden heeft, aanvaardt
het hof het beroep van de zijde van verdachte op
noodweer-exces.
Het hof verklaarde derhalve verdachte niet straf
baar aan het hem ten laste gelegde feit.
OPROEP AAN NEDERLANDERS. DTE AAN
DUITSCHE UNIVERSITEITEN IVILLEN STUDEEREN.
's-GRAVENHAGE, 5 Maart. Het zomersemester
aan de Duitsche hoogescholen en universiteiten vangt
dit iaar den 9den April aan Nederlanders, die gedu
rende dén eerstvoigenden zomercursus aan een Duit
sche instelling van hooger onderwijs willen studee-
rcn. wordt verzocht zich te melden bij het Haagsche
bureau van den „Deutschen akademischen Austausch-
dienst Waalsdorperweg 12 alhier, waar zij alle ge-
wenschte inlichtingen over aangelegenheden de Duit
sche universiteiten betreffende, kunnen verkrijgen.
BESCHERMHEERSCHAPPEN. DIE NIET IN
OVEREENSTEMMING MET DEN TIJD ZIJN.
's-GRAVENHAGE, 5 Maart. Op grond van
een onlangs uitgevaardigde beschikking van den
Commissaris-generaal voor Bestuur en Justitie dra
gen. naar men weet, de Nederlandsche straten,
bruggen, enz. geen namen meer van levende le
den van het .Huis van Oranje Nassau.
Van bevoegde zijde worden wij er op opmerkzaam
gemaakt, dat het in overeenstemming daarmede
ook niet in den tijd past wanneer vereenigingen op
het gebied van het openbare leven, inrichtingen op
het gebied van wetenschap en kunst enz. zich thans
nog op het beschermheerschap van leden van het
Huis van Oranje beroepen en dit in het openbaar
vermelden.
De verwachting wordt, uitgesproken, dat de ver
melding van dergelijke banden, die met de feiten
in geenerlei opzicht meer in overeenstemming is,
in den loop van het jaar ook uit de jaai'boeken en
andere publicaties verdwijnt.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM, 5 Maart.
Bevallen 2 Maart: J. L. SchreuderRus. z.: 3
Maart: J. G. KruijerDijkstra, d.; 4 Maart: N. M.
van Oossanenvan Rljsbcrtren. d.: C. C. Wesselink
Slobbe. z.^G. RiezebosArend, d.: M. J. de Graaf
Jansen, z.: M. C. StokmanKoster, z.; M. J. Malie
paardvan Lemel. d.: M. C. ZomerWarmerdam,
z.; O. VosseZwartjens. z 5 Maart: A. CrlensBui
tenhuis. z.: E. J van der Voortde Helj. d.
Overleden: 2 Maart: M. J. PotVethake, S2 J„
Schouwtjeslaan: M. SpringveldZwemmer, 68 J.,
Lange Heerenvest; 3 Maart: D. v. d. PuttenSmal,
j6S J., Kenaupark.
Eind 1941 stond de Nederlandsche emigrantenregee-
ring te Londen na felle onderlinge discussies aan de
Ver. Staten de militaire bezetting van Suriname toe.
De Nederlandsche gezant-, te Washington, Loudon, mo
tiveerde dezen stap met de noodzakelijkheid, de aldaar
gelegen troepen voor Nederlandsch-Indië vrij te ma
ken. en met het feit. dat Noord-Amerika het bauxiet
van Suriname voor zijn vliegtuigproductie noodig had.
In een tot het moederland gericht^ radiotoespraak
verklaarde de gezant dat de Ver. Staten de overgave
van Suriname tot voorwaarde gesteld hadden voor hun
militaire steunverleening aan NederlIndie.
Aan de officieele overgave van het militair bestuur
in Suriname waren zeer lange onderhandelingen voor
afgegaan, die aan Nederlandsche zijde ernstige (bezwa
ren hadden uitgelokt. Dat ministerpresident De Geer
niet alleen zijn functie neerlegde, doch zelfs via Por
tugal naar Nederland terugkeerde, duidt ondubbel
zinnig op het afpersende karakter van deze onderhan
delingen. Kort voordat de overeenkomst tot stand
kwam. traden nog twee andere leden van het kabinet
af: zij wilden zich niet schikken in de Noord-Ameri-
kaansche afpersing. Niettemin kwam het pact tot
stand. Bezield door den angst voor Indië, stemde de
Nederlandsche emigrantenregeering tenslotte met alle
voorwaarden in.
Op 12 December 1942 werden Aruba en Curacao „op
wensch van de Nederlandsche regeering" afgestaan.
Daarmee werd de rest der Nederlandsche bezittingen
op het westelijk halfrond geliquideerd.
Tezelfdertijd hadden zich in Oost-Azië gebeurtenis
sen van wereldbeteekenis afgespeeld. Tusschen de Ver.
Staten en Engeland eenerzijds en Japan anderzijds was
de oorlog uitgebroken, die begon met de vernietiging
der Noord-Amerikaansche zware vlootstrijdkrachten
op Hawaii. Wel werd in een Nederlandsche mededee-
ling van 5 Februari beweerd, dat slechts „een deel
van de Noord-Amerikaansche vloot in den Stillen
Oceaan te Pearl Harbour tijdelijk gevechtsonklaar was
gemaakt", maar in werkelijkheid had Japan vijf slag
schepen en een reeks zware kruisers tot zinken ge
bracht, alsmede verscheidene andere slagschepen en
kruisers zwaar beschadigd.
Hoewel Japan daardoor ondubbelzinnig de superio
riteit op vlootgebied hadden verkregen, en er geen toe
reikende bescherming voor Nederl. Indië meer aan
wezig was, haastte zich de Nederl.-Indische regeering,
Japah den oorlog te verklaren, in weerwil van het
feit, dat haar van Japansche zijdetevoren stellige
verzekeringen gegeven waren voor de onschendbaar
heid van het Nederlandsche grondgebied. Men rekende
er op dat Singapore niet zou kunnen 'worden ingeno
men en men rekende ook op" de versterkingen, die,
zoowel dooNUe Britten als door de Noord-Amerika
nen waren toegezegd. Op 4 Februari verklaarde Lon
den dan ook, dat Wavell als opperbevelhebber der ge
allieerden meldde, /lat Engelsche en Noord-Ameri
kaansche versterkingen in Singapore zouden aanko
men. Op 13 Februari waren zij daar nog niet aange
komen, maar waren zij er ook niet meer noodig daar
inmiddels de „onneembare" vesting in een strijd van
acht dagen door de Japanners was veroverd.
NED.-INDIë IN DEN STRIJD BETROKKEN.
Inmiddels had Japan een reeks Nederlandsche eilan
den bezet. Thans begon de aanval op Sumatra en de
omsingeling van Java. De nood steeg van dag tot dag.
De eene hulpkreet na de andere werd tot de Ver. Sta
ten gericht, die immers den koopprijs voor hun hulp
verleening reeds in den zak gestoken hadden. Op 5
Februari zeide Dr. van Mook in een rede te New
York: „Wij staan tegenover een vijand, die over een
heid beschikt, en wij kunnen hem niet verslaan al
vorens wij dezelfde eenheid bezitten". Op 3 Februari
verklaarde minister van Kleffens na een conferentie
van een uur met Cordell Huil, dat hij zeer ontmoe
digd was over het algemeene beeld der geallieerde
samenwerking in den Stillen Oceaan. „Ons doel is en
blijft de aanval!"
Op 9 Februari kon men verheugd mededeelen dat
.,ook in Nederl'.-Indië versterkingen waren aangeko
men", doch de sterkte daarvan werd in het geheel niet
bekend gemaakt. Op 11 Februari meldden Noord-Ame
rikaansche persbureaux dat Japan Nederl.-Indië een
afzonderlijken vrede had aangeboden, waarop men
niet was ingegaan. Men hoopte nog altijd op hulp",
maar Cordell Hull, die garant stond voor de beloofde
hulp aan Nederl.-Indië. begon met te verklaren, dat
hij de griep had en eerst een flink verlof moest ne
men. Washington voegde daaraan toe, dat Pearl Har
bour voor Hull een zware slag geweest was, die hem
zwaar gedeprimeerd had.
Desondanks had Van Mook alle hoop nog altijd niet
verloren.
Op 8 Februari nam hij afscheid van Roosevelt met
de verklaring, dat de geallieerden het op alle punten
der oorlogvoering yolkomen eens waren. Hij rekende
toen nog niet op den val van Singapore, want nog op
10 Februari, dus kort voor den val van de vesting,
bracht Londen de mededeeüng „dat het politieke
evenwicht in Zuid-Oost-Azië zich ten nadeele van
Japan had" gekeerd en wel als gevolg van de vele En
gelsche en Noord-Amerikaansche gevechtsvliegtuigen,
die onlangs op de Philippljnen, op Malakka en in Ne
derlandsch-Indië waren aangekomen' Na den-val van
Singapore veranderde de stemming echter spoedig.
De eene hulpkreet volgde na den andere. Op 17 Fe
bruari smeekte Van Kleffens dringend om versterking
voor Ned.-Indië. Wanneer die versterkingen niet ter
stond verstuurd werden, zoo zeide hij, zou het lot van
Ned.-Indië binnen zeer korten tijd beslist zijn. Van
Mook evenwel koesterde altijd nog hoop. Op 18 Fe
bruari verklaarde hij nog te Sydney dat de Ver. Sta
ten alles wat zij konden opbrengen in den strijd om
het Zuidelijke deel van den Stillen Oceaan zouden
werpen, en dat de tijd thans rijp was voor groot
scheeps geallieerd offensief, dat nog van Java
zou kunnen uitgaan. De arme optimist!
Maar optimistisch was ook de koningin. In haar
rede van 21 Februari zeide zij letterlijk: „Het is mij
een groote voldoening dat de zware spanningen, welke
het leger ter verdediging en als voorbereiding tegen
den aanval van den vijand ontplooid heeft, thans zulke
voortreffelijke vruchten afwerpen". De vruchten wa
ren inderdaad voortreffelijk, want acht dagen later
waren de Japanners reeds op het laatste groote eiland,
op Java, geland.
Roosevelt, de oude menschenvriend en knappe za
kenman, liet inmiddels niet na de oude beloften te
vernieuwen. In zijn praatje aan den haard van 24 Fe
bruari zeide hij: „Het voornaamste doel van Noord-
Amerika is op het oogenblik zijn bondgenooten te
helpen door het vervaardigen van oorlogsmateriaal in
geweldige hoeveelheden. Helaas is daarvan tot dusver
nog niets op zijn plaats van bestemming aangekomen.
Denzelfden dag had Van Kleffens eveneens weer moed
gevat. Hij verklaarde dat zijn regeering zeer bevredigd
was dat Groot-Brittannië en Noord-Amerika alles wat
hun mogelijk was in het werk stelden om aan den toe
stand in het Zuidelijke deel van- den Stillen Oceaan
het hoofd te bieden. Er wordt in het geheel
niet aan gedacht, aldus Van Kleffens, J a
verlaten.
Ondanks alle optimisme kan het echter niet langer
een geheim blijven dat de toestand in snel tempo berg
afwaarts ging. Batavia, dat iets dichter bij het vuur
zat dan Van Kleffens. uitte precies op denzelfden dag
waarop laatstgenoemde zijn optimistische rede hield,
n.l. op 24 Februari, wanhopige kreten om hulpver
leening. Batavia 'tnaakte een redevoering bekend van
den gouverneur-generaal, die deze hulp in de volgende
dramatische woorden opeischte: „Stuur thans hulp
Ge kunt het absoluut, en ge hebt den
plicht, dit kunnen onverwijld met
terdaad te toohen!"
De hulp bleef uit, hoewel zij, zooals bekend, door
de overgave van Suriname, Curapao en Aruba en be
halve dit met baar geld reeds vooruit betaald was. Ook
de laatste hulpkreet van Van Mook kon daar niets meer
aan helpen, toeti hij op 25 Februari tegenover den
Amerikaanschen' journalist Knickebocker aèndrong op
de onverwijlde levering der door Nederland
reeds betaalde vliegtuigen. Er kwam
niets, het drama naderde zijn hoogtepunt.
Aan de Noord-Amerikanen bleef dat niet verborgen.
Met den hun aangeboren scherpen blik hadden zij het
hopelooze van den toestand en hun eigen onbekwaam
heid ingezien en trokken daaruit de conclusies. De
Amerikaansche admiraal Hart, die, zonder dat de
Nederlandsch-Indische regeering daarnaar gevraagd
was. tot opperbevelhebber der geallieerde zeestrijd
krachten benoemd was. trad op 11 Februari af, n.l. na
een zeeslag die een aanmerkelijk deel van de ge
allieerde vlootmacht, vooral van de Nederlandsche.
vernietigd had. Hart trad af ..om gezondheidsredenen"
Vermoedelijk had hij hoofdpijn.
Zijn plaats werd nu ingenomen door den Nederland-
schen vice-admiraal Helfrich die daarmee de eervolle
taak kreeg de verantwoordelijkheid voor de onvermij
delijke nederlaag op zich te nemen en Nederland daar
mede te belasten. Verdwaasd als de Nederlandsche
autoriteiten waren, lieten zij Helfrich die benoeming
niet alleen aannemen, neen, zij waren er zelfs nog
trotsch op. Wanneer zooals Londen op 12 Februari
door W. I. Ispert
meldde „in Amerika de benoeming levendig werd
toegejuicht", dan was dat volkomen te begrijpen want
daarmede had men immers nu een bliksemafleider ge
vonden. Minder begrijpelijk daarentegen was het dat
Batavia op 12 Februari verklaarde: „De benoeming ls
tegen de verwachting in geschied en heel Indié heeft
zich erover verheugd De indruk in vele kringen is. dat
zij ten goede zal komen aan de doeltreffendheid der
operaties van alle zeestrijdkrachten In dit werelddeel
Het getuigt van een merkwaardige storing in het nor
male denkvermogen, wanneer Radio Oranje denzelfden
dag in juichende woorden losbarst: ..Wij zien het dus
gebeuren dat een Nederlandsch admiraal aan Engelsche.
Amerikaansche en Australische eskaders zijn bevelen
geeft. Het denkbeeld zou ons tot voor kort nog fan
tastisch geleken hebben!" Jawel, n.l. tot aan den ver
melden zeeslag, nadat er van „eskaders" in het geheel
geen sprake meer was. De rest van de geallieerde
overwegend Nederlandsche vloot is inmiddels bij
Java vernietigd. Op den 5den Maart werd bekend dat
Helfrich was afgetreden: hij had geen schepen meer.
Het geval-Hart vond een parallel in het geval-
Wavell. Ook Wavell is verdwenen toen de zaak hooe-
loos werd en heeft heel genadig zijn commando aan
den Nederlandschen generaal Ter Poorten afgestaan,
die thans, door alle geallieerden in den steek gelaten,
den laatsten wanhoopsstrijd van Nederlandsch-lndië
voert. En hoe meer zijn troepen en Helfrichs scheoen
aan de bondgenooten den tijd verschaffen om het door
Nederland betaalde oorlogsmateriaal naar hun eigen
bezittingen te brengen, des te luider worden de door
Nederland dankbaar in ontvangst genomen bijvals
kreten van Engeland en Noord-Amerika.
.Alles lof aan de Nederlanders, die den vijand op
j schitterende wijze trotseeren, Zij zijn een aan
stekelijk voorbeeld voor de geallieerden", verklaart
Londen op 19 Februari 1942. Natuurlijk, wie zich voor
zijn bondgenooten vrijwillig laat afslachten staat bij
hen destemeer in aanzien naarmate hij door hen In
den steek gelaten wordt en desondanks doorvecht.
Na alle andere eilanden is thans Java zelf aan de
beurt. De regeering is reeds uit Batavia vertrokken,
nadat de geallieerden allang verdwenen waren. ZIJ
konden toch niet helpen, want buiten eenige staven
was er niets meer van hen op Java aanwezig. De laat
ste wijsheid der Nederlandsche regéering krijgt thans
haar kracht: de politiek der verschroeide aarde. Wat
blij is zij dat zij alles trouw volgens de aanwijzingen
van haar Amerikaansche vrienden vernietigt wat er
aan waarden in dit land steekt, en hoe slecht ziet zij
den werkelijken achtergrond, die Roosevelt tot deze
politiek gevoerd heeft. Voor ons Nis die achtergrond
echter volkomen duidelijk, ondanks het feit dat wij
niet tot de regeering behooren: De Vereenigde Staten
hebben den oorlog aangewakkerd omdat zij daarvan
afzet van hun industrie en beleggingsmogelijkheid
voor hun goud verwachtten, nadat al hun hervormings
plannen door eigen onbekwaamheid gefaald hadden.
Thans vervolgen zij consequent het doel om bovendien
alle grondstofbronnen en industrieën in Europa of
Azië die zij niet zelf bezitten of beheerschen, te ver
nietigen, opdat de concurrentie voor langen tijd blijft
uitgeschakeld. A.nders n.l. zou hun vooroorlogsche
crisis na het sluiten van den vrede in sterk overtref
fende trap van- voren af aan beginnen en onafwend
baar tot revolutie leiden. Zoo is het zonneklaar waar
om zij zoo blij zijn wanneer in Indië alles verbrand
of verwoest wordt, of wanneer er bommen vallen op
Duitsche, Nederlandsch en ook Britsche industrieën.
DE BETEEKENIS VAN DE INEENSTORTING
Het verlies van Nederlandsch-Indië beteekent de in
eenstorting van de Nederlandsche politiek en het
einde van een geheel tijdvak in de Nederlandsche ge
schiedenis. Sinds in de dagen yan De Ruyter en Tromp
Nederland's positie ter zee verloren ging, heeft het
steeds in de schaduw van Engeland gestaan en afge
zien van een, politiek met eigen kenmerk. De mannen,
die als generaal van Heutz hun waarschuwende stem
verhieven werden niet gehoord omdat men liever zon
der moeite geld wilde verdienen dan met offers den
staat beschermen. Zooals altijd in tijden van verval
der volkeren werd ook hier het beroep van soldaat
een secundaire aangelegenheid, waarop een fatsoen
lijke burger met een zekere minachting neerzag. Men
verwaarloosde de bewapening en wat nog erger was
den geest van weerbaarheid Wanneer thans de
troepen in Indië zich zoo dapper verdedigen, dan doen
zij dat niet wegens, maar ondanks de Nederlandsche
voor-oorlogsche politiek. Nog tot de laatste dagen
hebben de officieele vertegenwoordigers van Neder
land altijd weer gehoopt op de Amerikaansche en En
gelsche hulp en daarnaar verwezen. Zij zijn verraden;
en met hen het gehèele Nederlandsche volk.
„Wanneer de Japanners Java bezetten, omdat de stel
lig beloofde versterkingen niet zijn verschenen, dan
zullen niet-Nederlanders wellicht minder goed dan wij
in staat zijn hun gevoelens van spijt en bitterheid te
verbergen, zoo zeide Van Mook op 3 Maart en hij trof
daarmee de spijker op den kop Nederland is verraden,
maar het werd verraden niet zonder eigen schuld Ieder
volk heeft immers de regeering die het verdient De
wereldgeschiedenis is geen rekensom en zij verloopt
niet volgens de wetten der koopmansboekhouding In
tegendeel, zij weegt de inwendige geestelijke krachten
der volkeren of en schat ze op den wil tot handelen
en niet naar den flinken zakengeest. Niet geld ver
dienen, maar strijd is de vader van alle dingen een
uitspraak die niet van een nationaal-socialist afkom
stig is. „Onze offers mogen zeer zwaar zijn, maar hel
gaat om dingen die het leven waard maken geleefd t«
worden", zoo sprak onlangs de vlootmedewerker var,
Radio-Batavia. Waar heeft men tot dusver in Neder
land ooit een dergelijke taal verstaan of ook maar ei
naar geluisterd?
Duitschland kan den geweldigen schok die het Ne
derlandsche %'olk heeft aangegrepen zeer goed begrij
pen. Toen in 1918 de Duitsche frontsoldaten onover
wonnen van het front terugtrokken, verraden door de
zelfde krachten die de ineenstorting van Nederland op
't geweten hebben, droegen zij reeds de kracht met zich
mee die tot een vernieuwing moest leiden. En deze ver
nieuwing begon op het moment, waarop zij de drijvendt
krachten en de aanstichters van de ineenstorting dui
delijk herkenden. In dat upr werd de volksgemeenschap
het nationaal-socialisme van den frontsoldaat Adoll
Hiltler geboren. De oude afgodsbeelden stortten neer,
een nieuwe tijd brak aan.
Zoo ligt ook in de Nederlandsche catastrophe, hoe
ongerijmd het ook moge aandoen, de kiem voor
nieuwen bloei. Zoolang een volk nog over volksche
kracht beschikt, zoolang is de chaos altijd slechts een
eerste stap naar de vernieuwing. De weg daarheen
is evenwel niet gemakkelijk. Hij veronderstelt dat men
breekt met veel tftot aan dierbaar geworden overleve
ring van de vaderen tot ons gekomen is. Velen gaan
daaraan te gronde. De sterken echter blijven volharden
en worden tot figuren van een nieuwen tijd. In plaats
van bezige politici maken eindelijk weer mannen de
geschiedenis.
Het is de onvermijdelijke tragiek van Nederland dat
deze krachten zich pas thans zullen laten gelden, nu
de staat ineen gestort is. Een reden tot wanhoop is dit
echter niet. Integendeel: slechts over de onvoon^aar-
.delijke liquidatie van het doode verleden voert de weg
naar de vernieuwing. Zij zal het Nederlandsche volk
uiterlijk wel armer, innerlijk echter rijker maken en
het van voren af aan den blik verschaffen voor de
werkelijke waarden van het leven.
Vrijwillige toetreding
tot den Ned. Arbeidsdienst
's Winters gewerkt......
's Zomers gesterkt!
Jongemannen, jullie hebt het overal kunnen lezen
op de tallooze affiches dip alom in den lande op
reclamezuilen en borden waren aangeplakt en waar
mede wij origehuv/de Nederlanders van 17—23 jaar
opwekten tol dienstneming bij den Nederlandsdien
Arbeidsdienst.
In zoo grooten% getale kwamen de aanmeldingen
binnen dat wii velen, die zich voor de lichting van
2 Februari «hadden opgegeven, hiervoor hebben moe
ten afwijzen. Zij .komen nu in aanmerking voor de
kampen die op 1 Juni a.s, beginnen, 's Winters ge
werkt, 's zomers gesterkt! schreven wij in den aan
hef. Dit devies Ts op de zomerlichting natuurlijk
niet van toepassing. Maar dit wil volstrekt niet zeg
gen dat het minder aangenaam zou zijn om in zomer
maanden zijn arbeidsdiensttaak te verrichten.
Integendeel! welke jonge kerel ^telt het bijv.
niet op prijs om 's zomers de heilzame werking der
zonnestralen te ondergaan? Wij verwachten jullie
dan ook in grooten getale.
Denk vooral niet dat het nog ver van 1 Juni
a.s. af is en je nog maanden hébt om te overwe
gen, want dan herhaalt zich waartoe wij thans ook
moesten overgaan, vele laatkomers overschrijven
naar een volgende lichting.
Dezer dagen beginnen dan ook reeds de keuringen
in talrijke plaatsen van ons land. Dinsdag en
Woensdag wordt er te Haarlem «en keuring ge
houden. 1
