De luchtaanval op Parijs
Aantal dooden gestegen tot 700,
gewonden ruim 1400
Heftige verontwaardiging
Het zijn vreeselijke berichten die uit Parijs ko
nten. Het aantal dooden dat bij den Engelschen
luchtaanval als slachtoffer gevallen is, is nu al
gestegen tot 700. terwijl er meer dan 1400 gewon'
den zijn.
Niemand zal er zich over verwonderen dat deze
aanval onder de Parijsche bevolking groote veront
waardiging heeft gewekt. Die verontwaardiging
blijft niet tot Parijs en Frankrijk beperkt. Velen
spreken van een moorddadigen' luchtaanval. El-
wordt gezegd, dat de Fransche soldaten eenmaal
naar Engelsche vliegtuigen hebben uitgekeken. Dat
was toen de Franschen nog in den oorlog waren en
op hulp van de Engelsche luchtmacht hoopten, maar
toen kwamen ze niet. Deze uitspraak is wel ken
merkend en toont aan dat men heftig verontwaar-
dgd is over de houding der Engelschen, waarin een
verraad jegens de Franschen gezien wordt. Ook
wordt gemeld dat een Franschman, die nauw con
tact onderhoudt met de kringen van de Gaulle, ge
zegd heeft dat het bericht over den luchtaanval op
Parijs het beste is dat hij sinds twee jaar vernomen
heeft. Het cynisme van deze woorden kan moeilijk
overtroffen worden. De Duitschers hebben zoo
wordt geconstateerd tijdens den geheelen veld
tocht in Frankrijk de bevolking van de Fransche
hoofdstad in haar huizen volkomen voor bomaan
vallen gevrijwaard. Nu schrikt Engeland er niet
v«or terug, nadat eerst vliegmachines met bommen
gestuurd waren, vliegtuigen te zenden om boven
Parijs pamfletten te laten uitstrooien waarin
uitingen van leedwezen staan. Dat is het toppunt
van cynisme. Vroeger hebben de Engelschen Parijs
de „moeder der beschaving" genoemd, heilig voor
eiken aanval.
BERLIJN, 5 Maart. De A.N.P.-correspondent
meldt: Volgens de laatste opgave bedraagt het
aantal slachtoffers van den laffen Britschen
luchtaanval op de Parijsche voorsteden 700 dooden
en meer dan 1400 gewonden. Dat is, verklaart men
hier, meer dan bij de bombardementen op Rot
terdam en Belgrado, die gedurende oorlogshande
lingen bij vijandelijken tegenstand uitgevoerd
werden.
De begrafenis der slachtoffers zal Zaterdag
plaats vinden te Issy, Villejuif en Boulogne.
„Het toppunt van schaamteloosheid" zoo werd Don
derdag in Duitsche politieke kringen de volgende
Londensche uitzending ln de Fransche taal genoemd:
„De regeering van Zijne Majesteit betreurt den dood
van diegenen die het slachtoffer geworden zijn van
het bombardement van Villancourt en betuigt den
gezinnen haar diepste medelijden, die zoo wreed ge
troffen zijn. Evenals hen, welke gemeenschappelijk
met onze soldaten op het veld van eer zijn gevallen,
groeten wij de dooden in de gebieden van Parijs met
ontbloot hoofd".
De wereld weet thans, zoo verklaarde men in de
Wilhelmstrasse, volkomen duidelijk wat de bomaanval
op Parijs beteekent. Niet vliegtuigen van den voor-
maligen Dultschen vijand, doch die van den vroegeren
bondgenoot hebben Parijs aangevallen en onschuldige
mannen, vrouwen en kinderen vermoord. Men staat,
zoo wordt verklaard, vol ontzetting voor het feit dat
Engelsche politici thans zonder eenig militair doel
bommenwerpers naar de hoofdstad van hun vroegeren
bondgenoot zenden, die daar een bloedbad aanrich
ten, vervolgens nog pamfletten neerwerpen, waarin
den Franschen arbeiders verzekerd wordt dat men niet
komt om hen te dooden, doch om hen te bevrijden. De
Engelsche luchtmacht vergrijpt zich, zoo werd in de
Wilhelmstrasse verder verklaard, aan de weerlooze
Fransche bevolking, terwijl zij geen neiging vertoont
zich in den strijd te werpen aan de werkelijke fronten.
Deze actie tegen Parijs zal in de geschiedenis als een
bijzonder groote misdaad worden opgeteekend. De
sympathie van het Duitsche volk gaat, zoo verklaarde
men in de Wilhelmstrasse. geheel uit naar het Fran
sche volk, geheel onafhankelijk van alle politieke, ju
ridische of andere vraagstukken, die de Duitsch-Fran-
Bchc betrekkingen betreffen.
Dakar-Oran-Parijs zijn de étappes van de Engelsche
politiek jegens zijn voormaligen bondgenoot, die onder
den last van een door Engeland ontketenden oorlog
ineengestort is.
In de Wilhelmstrasse wordt het feit dat de Ameri-
kaansche onderstaatssecretaris Sumnér Welles Woens
dag op een desbetreffende vraag op de persconferen
tie verklaarde dat hij persoonlijk op de hoogte was
van den aanstaanden aanval op Parijs, bijzonder ver
helderend genoemd. Deze verklaring is afkomstig
hierop wordt te Berlijn de nadruk gelegd van een
vertegenwoordiger van een land, waarmede Vichy for
meel diplomatieke betrekkingen onderhoudt. Ook deze
verklaring verdient het praedicaat „schaamteloos".
DE AANGERICHTE VERNIELINGEN.
PARIJS, 5 Maart (D.N.B.) Bij den nachtelijkcn
bomaanval van Engelsche vliegtuigen op Parijs is,
zooals bekend, ook de wereldberoemde porceleinfa-
briek van Sèvres zwaar beschadigd. Aan de frontzij
van het imposante gebouw is geen venster meer heel,
ook de muren toonen barsten. He», ijzeren traliewerk,
dat om het park staat, is hier en daar verbogen 'of
ingedrukt. Aangezien de overval des nachts geschied
de, waren alleen de nachtwakers en de in de dienst
woningen ondergebracht fabrieksemployés aanwezig.
Desondanks zijn twee leden van het personeel omge
komen. Een deel van het fabrieksgebouw moest ge
schoord worden, aangezien instortingsgevaar bestaat.
Aan de „welgerichte" bommen der Engelschen zijn
ook hospitalen en cultuurmonumenten ten offer ge
vallen, o.m. het Rodinmuseum in Neudon. Het betreft
hier hot oude atelier van dezen beeldhouwer. Vlak bij
dit atelier zijn verscheidene bommen in den tuin van
het naburig ziekenhuis gevallen, zonder te ontploffen.
De luchtdruk heeft echter de ruiten aan den binnen
kant van alle gebouwen vernield, deuren uit de schar
nieren gelicht en het glazen dak van het atelier voor
een deel vernield.
NATIONALE ROUW.
De nationale rouw voor de slachtoffers van
den Engelschen luchtaanval begint 'Zaterdag en
duurt tot Zondagmiddag. Schouwburgen, bioscopen,
scholen en ambtelijke bureaux zijn Zaterdag ge
sloten, In de Notre Dame wordt Zondag een
rouwdienst gehouden.
Kardinaal Suhard, de aartsbischop van Parijs,
zal Zondag in alle kerken een herderlijken brief
laten voorlezen, waarin aan de geteisterde bevol
king troost wordt verleend en de hoop wordt geuit,
dat Parijs van een nieuwe ramp verschoond zal
blijven.
De schade, die in de porseleinfabriek van Sèvres
is aangericht, wordt door de Parijsche pers op 50
millioen franc gesteld. Onder de vernielde voor
werpen bevindt zich ook 'n waardevol servies, dat
binnenkort aan maarschalk Pétain zou worden aan
geboden.
HET PUBLIEK
EH DE SCHAARSCHTE AAK
VERPAKKINGSMATERIAAL
Wij doen een dringend
beroep op U, de ledige
Biomals-ver pakking
in te leveren bij Uw
jotheker of drogist, die
voor elke complete
verpakking 5 cent ver
goedt. U helpt aldus
mede, opdat ook in de
toekomst de aflevering
van Biomals aan
jonge moeders, babies,
kinderen en zwakken
verzekerd zij.
DE FABRiKANTE:
N.V. MALTOSTASE MIJ. - WEESP
apo
U i
Italiaansch weermachtsbericht
Gevechten met gunstig verloop in
de streek van Mechili.
ROME, 5 Maart (Stefani). Het 642ste communi
qué van het Italiwnsche hoofdkwartier luidt:
„In de streek van Mechili gevechten tusschen pa
trouilles, die voor ons een gunstig verloop hadden.
Beperkte activiteit der wederzijdsche luchtmachten
boven Cyrenaïca. Italiaansche en Duitsche vlieger-
afdeelingen hebben opnieuw met succes vernielings-
aanvallen ondernomen op de vloot- en luchtbases op
Malta. Bij een Engelschen aanval op Tripolis is gister
avond lichte schade aangericht. Er zijn geen slacht
offers."
RADIO PROGRAMMA
ZATERDAG 7 MAAKT 1942.
HILVERSUM I, 415.5 M.
7.15 Gramofoonmuziek. 7.45 Ochtendgymnastiek. 7.55
Gramofoonmuziek. 8.00 Brandende kwesties, causerie
<opn.). 8.15 Gramofoonmuziek. 8 20 Ochtendgymnastiek.
ii.90 B. N. O. Nieuwsberichten. 8.45 Gramofoonmuziek. 9.15
Voor de huisvrouw. 9.20 Gramofoonmuziek. 10.00 Ernstige
muziek (opn.). 11.00 Voor de vrouw. 11.20 Pianovoordraeht.
11.55 Gramofoonmuziek. 12.00 Orgelconcert en zang. 12.40
Almanak. 12.45 B. N. O. Nieuws-, en economische berich
ten. 13.00 De Kustvisschers: Hun werken en hun streven.
13.15 Otto Hendriks en zijn orkest. 14.00 Waarom leeren
wij eigenlijk?, causerie. 14.20 Na gedanen arbeidmuziek
en vroolijkheld. 15.45 Gramofoonmuziek. 16.00 Bijbellezing.
16.20 Fluit en clavecimbel. 16.45 Utrechtsch Madrigaalkoor
en leden van het Utrechtsch Stedelijk Orkest. 17 15 B. N.
O. Nieuws-, economische- en beursberichten. 17.30 Gramo
foonmuziek. 17.35 Duitsche taalcursus. 18.00 Het kwartier
van den arbeid. 18.15 Ramblers. 18.50 B. N. O. Nieuwsbe
richten. 19.00 B. N. O. de wereldmeenlng uit den aether
geplukt. 19,10 Bonte avond, vanaf 20.15 alleen voor de
Radio-Centrales die over een lijnverbinding met de studio
beschikken. 20.15 Utrechtsch Stedelijk Orkest (opn,). 21.00
Gramofoonmuziek. 21.45 B. N. O. Nieuwsberichten. 22.00
Amusementsorkest (opn.). 22.45—24.00 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM II. 301.5 M.
7.15—8.00 Zie Hilversum I. 8.00 Gramofoonmuziek. 8.15—
8.45 Zie Hilversum I. 8.45 Gramofoonmuziek. 10.00 Morgen
wijding. 10.15 Gramofoonmuziek. 10.30 Lichte muziek (opn.)
12.00 iVool en piano. 12.35 Gramofoonmuziek. 12.45 B. N. O.
Nieuws- en economische berichten. 13.00 Klaas van Beeck
en zijn orkest. 13.40 Voor de jeugd. 14.00 Stedelijk Orkest
van Maastricht. 14.45 Het kweeken van erwten, peulen en
tulnboonen, causerie. 15.00 Stedelijk Orkest van Maas
tricht en soliste. 15.45 Hier W. A. 16.00 Ernst van 't Hof:
en gramofoonmuziek. 17.00 Voor de binnenschippers. 17.15
B. N. O. Nieuws-, economische- en beursberichten. 17.30
Orgelconcert. 18.00 Gramofoonmuziek. 18.15 Als ik 't voor
"t zeggen had. 18.30 Cyclus In een nieuw licht bezien
(Voorbereid door de N. S. B.) 18.45 Het ABC in de lichte
muziek IV (opn.). 19.30 3. N. O. Nieuwsberichten. 19.40
Spiegel van den dag. 19-50 B. N. O Praatje in Groningsch
dialect. 20.00 Programma-overzicht. Vanaf 20.15 alleen voor
de Radio-Centrales die over een lijnverbinding met
de studio beschikken. 20.15 Gramofoonmuziek. 29.45 Bonte
avond. 21.30 Filmpraatje. 21.45 B. N. O. Nieuwsberichten.
22.00 B. N. O. Toelichting op het weermachtsbericht. 22.10
—22.15 Avondwijding.
De strijd tegen liet Engelsche
imperialisme
Weerklank die de oproep van Bose wekte
Eenige dagen geleden is gemeld, dat de Indische
leider tegen het Britsche imperialisme, Soebbas
Chandre Bose, een vrijheidsoproep heeft gericht tot
de bevolking van Britsch-Indiè. waarin hij o.a. zei:
,,Op dit kruispunt der wereldgeschiedenis waai
wij staan, verklaar ik plechtig in naam van alle
vrijheidslievende Indiërs in Indië zoowel als in hel
buitenland, dat wij verder zullen strijden tegen het
Britsche imperialisme tot Indië weer meester is over
eigen lot. In dezen strijd en in den tijd van herbouw
die daarop zal volgen, zullen wij van ganscher
harte met al diegenen samenwerken die ons helpen
den gemeenschappelijken vijand neer te slaan. Het
uur der verlossing is voor Indië gekomen. Thans
zal Indië opstaan en de ketenen der slavernij ver
breken die het zoo lang geboeid hielden. Door de
bevrijding van Indië zullen ook Azië en de geheele
wereld voortgaan op den weg naar het hoogere doel
der emancipatie van de menschheid".
Uit verschillende landen komen thans berichten
dat de oproep van Bose tot den heiligen oorlog te'
gen Engeland met instemming en geestdrift is ont
vangen.
De Vrije Indische Vereeniging te Bangkok heeft
vernomen dat de boodschap algemeen weerklank
gevonden heeft bij de Indische bevolking. Bose
heeft ook in Indië zelf de meerderheid der Indische
bevolking achter zich. Aangenomen kan worden,
dat zijn boodschap die ook door de radio ver
spreid is vooral onder de Indische jeugd een
storm van geestdrift heeft gewekt. Reeds voor den
oorlog in Oost-Azië wenschten breede Indische
kringen het wederoptreden van Bose als leider der
Indische vrijheidsbeweging. Stellig is zijn bood
schap door millioenen Indiërs gehoord: zij zullen
moed en kracht vinden in de zekerheid dat hij de
leiding weer genomen heeft om Indië van het B
sche juk te bevrijden.
Via Rome komt de mededeeling, dat de bood
schap van Bose onder de Indische gevangenen in de
Italiaansche gevangenkampen in Noord-Afrika zeer
levendige geestdrift heeft gewekt. Aan het slot van
de radio-uitzending juichten zij: „Leve de onaf
hankelijkheid van Indië. Zij gaven uitdrukking
aan hun verachting jegens Engeland en zijn veront
waardigd over de behandeling der Indiërs door de
Engelschen tijdens den slag op Malakka en de be
legering van Singapore.
De Slowaaksche pers wijst erop, dat Indië ont
waakt. De geheele beschaafde wereld zou het In
dische volk de vrijheid wenschen. „Als deze oorlog
niets anders oplevert dan de bevrijding der wereld
van het Bolsjewisme en de vrijheid van Indiërs en
Chineezen, dan is het bloed der beste zonen van
Europa niet vergeefs gevloeid".
De Roemeensche pers schrijft dat Bose de In
diërs zal overtuigen van de onverdraaglijkheid der
Britstfie heerschappij in Indië. De Hindoes kunnen
niet meer overtuigd worden door Britsche beloften.
Het manifest van Bose bewijst dat Engeland niet in
staat is geweest één van de belangrijke economische
en nationale en sociale problemen van Indië op te
lossen
De Deensche pers verklaart dat met deze bood
schap van Bose een belangrijk stadion" op den weg
naar het verval van het Britsche wereldrijk is ge
naderd. Aan de verklaring van Bose, als leider van
het z.g. vooruitgangsblok in het Indische congres,
moet groot gewicht gehecht worden.
De Zwitsersche pers verzekert dat de boodschap
van Bose een tot dusver nooit gekenden weerklank
heeft gewekt. De boodschap is gekomen op een
keerpunt in de geschiedenis van zijn land. De „Bas-
Ier Nachrichten" wijst op de ondubbelzinnigheid èn
onvoorwaardelijkheid van Bose's standpunt, dat
niets meer heeft uit te staan met boycot, lijdelijk
verzet, noncoöperaties en burgerlijke ongehoor
zaamheid.
Uit Helsinki komt bericht dat de „Ajan Suunta"
schrijft, dat het strijdparool van Bose levendigen
weerklank wekt bij alle vrije volken en wordt op
gevat als oorlogsverklaring aan Engeland. „De
strijd om Indië is thans in allen ernst begonnen. Het
nationale Indië heeft zich als medestrijder hierbij
aangesloten".
Wanneer wij blijven geven,
Moeten wij ook blijven vragen.
Het is aan u, ons dit geven
Mogelijk te maken.
Winterhulp Nederland Giro 5553.
REORGANISATIE SECRETARIAAT RIJKS
BEMIDDELAARS.
De uitbreiding van werkzaamheden, welke de uitvoering
der loonverordeningen voor de rijksbemiddelaars mee
bracht. heeft tot een reorganisatie geleid van het apparaat,
hetwelk dit college bij de uitvoering van zijn taak ten
dienste staat. Als gevolg hiérvan is de functie van secre
taris van het college van ruksbemlddelaars komen te ver-
tallen en vervangen door die van directeur-secretaris van
het bureau van het college van rijksbemiddelaars. Deze
treedt behalve als directeur van het bureau tevens op als
secretaris van het college. Als zoodaning ls benoemd mr.
F. E. J. vnn der Valk, voor dien plaatsvervangend secre
taris v-in het college van rijksbemiddelaars, terwijl mr.
ir. A. W. Quint, die dè functie van secretaris bekleedde,
is aangesteld als adviseur van het college van rljksbe-
mlddelaars. Deze reorganisatie is op 1 Maart J.l. ln werking
getreden.
DE LANDSTAND IN OVERUSE!..
Tot boerenleider is Overijsel is aangewezen boer J. B.
v. d. Sluys.
HooMredneteur: O. .7. vnn Tilburg, Heemstede
Plv. Hoof<1 redacteur: G. X. Lecndcrs, Heemstede
Kerste medewerker: F. t\ I)erks, Haarlem
Naar te Athene van bevoegde zijn wordt medegedeeld
zijn ln Griekenland met Italiaansche vrachtschepen groote
hoeveelheden Italiaansch meel en broodgraan voor de
Grleksche bevolking aangekomen.
De kleine gemeente Bouvellemont (Fransche Arden
nen) werd gedeeltelijk door een brand, in een loods ont
staan. vernfetigd. Bij gebrek aan water en beschermings
middelen werd de schade betrekkelijk groot en meer dan
20 personen werden dakloos.
De opperbevelhebber in Britsch Indie. generaal
Wavell. en Tsjang Kal Sjek hebben naar Radio Tsjoeng-
king meldt, onlangs te Koenmlng elkander ontmoet en
militaire kwesties besproken.
De pSaansche visschertreiler „Lueho Montenegro" is
op 50 mijl van kaap Villano gezonken. Zes opvarenden
worden vermist.
President Roosevelt heeft, naar de Britsche Nieuws
dienst uit Washington meldt, in het Witte Huis een bespre
king gevoerd met Sumner Welles en den nieuwen Amert-
kaanschen ambassadeur in de Sovjet Unie, admiraal
Stanley, die binnenkort naar Moskou vertrekt. Voordien
had Roosevelt een onderhoud met den minister van oorlog,
Stimson.
De zender van New York deelt mede dat er in de
Ver. Staten nog steeds 3'.> millioen werkloozen zijn.
De stad Vidin aan den Donau is tengevolge van het
dooiende Ijs door een overstroonung getroffen, zooals
Bulgarije sinds lang niet heeft beleefd, 3000 hulzen wor
den door het water omringd. Men houdt er rekening
mede dat een groot aantal menschen het slachtoffer is
geworden.
Directie cn commissarissen der Holl. Beton Mij. stel
len aan aandeelhouders voor het geplaatste bedrag aan
anndeelen van 3 millioen gulden tot 4.5 millioen gulden
te verhoogen door gratis ter beschikkingstelling van nieu
we aandeelen. aan aandeelhouders. Verder wordt voor
gesteld het primaire dividend van 5 op 3U& te ver
lagen.
Uit een azljnmakerij ln de Bloemstraat te Amster
dam zijn vier vaten blanke spiritus, elk 400 liter inhoudend,
gestolen.
Twee inbrekers die bezig waren de deur van een wol
winkel op de Nieuwendijk te Amsterdam te bewerken,
weiden bij dezen arbeid door de politie in de kraag gepakt.
Twee mannen, die negen balen meel uit een pakhuis
in de Roomoolensteeg te Amsterdam hebben gestolen, zijn
aangehouden.
Hetzelfde lot heeft vier inbrekers getroffen, die zes
balen capucijners en een baal groene erwten uit een pak
huis aan den Iepenweg te Amsterdam hadden gestolen/
Het algemeen Rijksarchief zal voorloopig Maandag,
Donderdag. Vrijdag en Zaterdag voor het publiek gesloten
zijn.
Bij besluit van den secr-gen. van het departement van
blnnenlandsche zaken is J. Roelofs op zijn verzoek met
ingang van 30 April a.s. eervol ontslagen als burgemeester
van de gemeente Finstei wolde.
Het eerste contingent voor de Amsterdamsche politie
bestemde manschappen, die in de politie-opleidingsschool
te Schalkhaar hun eerste vorming hebben ontvangen, ls
in de hoofdstad aangekomen.
Grenscommiezen hebben onder de gemeente Maas-
strict een auto van den handelaars S. uit Maastricht aan
gehouden, die poogde 75 zakken uien over de grens te
smokkelen
Het studentencorps van de Vrije Universiteit te Am
sterdam heeft een socialen dag gehouden. In de morgen-
zitting hield prof. dr. J. Waterink, hoogleeraar aan de V. U.
een referaat over het onderwerp „Het gevaar voor de cul
tuur van het sociale leven". Des middags sprak mr. A. J.
L. van Beeck Calkoen uit Den Haag over „Individueele en
sociale hulpverleening".
De postbeambte L. te Tilburg ls gearresteerd, ver
dacht van diefstal van f 8000 uit een postzak, afkomstig
van het kantoor te Hilvarenbeek.
Op het stationsemplacement te Zwolle is Donderdag
de arbeider J. W. Evers onder een achteruit rijdende loco
motief geraakt. De ploegbaas G. Hollander ls bij dit onge
luk gewond. Een derde arbeider kwam met den schrik
vrij.
Een 33-jarige buffetjuffrouw uit Amsterdam, die van
twee apothekers in den Bosch op listige wijze morphine
had weten los te krijgen, ls door de Bossche rechtbank
deswege tot drie maanden gevangenisstraf veroordeeld.
„Wat heeft (le krant te zeggen?"
Rede van prof. dr. 'T. Goedewaagen
te Bussum
BUSSUM, 5 Maart. Op een vormingsbijeen
komst der N.S.B. in gebouw „Concordia" te Bus
sum, gehouden op 5 Maart, hield prof. dr. T.
Goedewaagen een redevoering over: „Wat heeft
de krant te zeggen?"
Spr. begon met er op te wijzen, dat de pers in
ons land van het oogenblik af, dat zij van nieuws
papier tot critische drager van een politieke ge
dachte werd, een groote rol irj de volksvoorlichting
heeft gespeeld. Reeds de wegbereiders der latere
democratie in de ach tiende eeuw hebben begrepen,
welk een machtig middel in den politieken strijd
met het dagblad gegeven was. Het liberalisme der
vorige eeuw ware zonder krantenvoorlichting en
propaganda niet mogelijk geweest. Eerst de moderne
techniek, de opleving der industrie en daarmee die
van het kapitalisme hebben de moderne krant ge
schapen, waaraan in de grondwet een zeer groote
vrijheid werd gegeven. Werd vroeger de politiek
door staatslieden bedreven, door de krant is ook het
publiek door eigen oordeelen in staal om een stem
in het kapittel te hebben, althans om te begrij
pen wat de groote politieke vraagstukken zijn.
Twee dingen hebben deze .op zichzelf gunstige
ontwikkeling ten eenen male bedorven: het kapi
talisme en de liberale democratie.
De grondwet spreekt van verantwoordelijkheid
voor de wet, maar in de practijk was de verant
woordelijkheid voor adverteerders en aandeelhou
ders niet minder. Dit was de vrijheid der pers, die
vooral in de laatste jaren tegen ons is uitge
speeld.
Gebonden aan kapitalistische belangen was de
pers. Maar niet minder aan partijpolitieke belan
gen.
De vraag: Wat heeft de krant te zeggen? be-
teekende eigenlijk in ons land: Wat hebben ad
verteerders, aandeelhouders en partijbonzen te
zeggen?, aldus zeide prof. dr. Goedewagen verder.
De journalist was niet vrij om te schrijven en het
publiek was meestal zonder het zelf te weten
vastgeklonken aan kapitalistische en partijpolitieke
belangengemeenschappen.
Wat heeft de krant te zeggen? Voor ons natio-
naal-socialisten beteekent die vraag niet: wat
zeggen adverteerders, aandeelhouders en partijbon
zen, maar: wat zegt het Nederlandsche volk over
dit en over dat? Voor ons is de pers een uiting van
het volk, voor het geheele volk. Voor ons zijn uit
gever en journalist dienaren van het volk en geen
meesters, die het kunnen dwingen waar zij wil
len. En zoo zijn wij dan ook onmiddellijk be
gonnen met de hand aan den ploeg te slaan.
Prof. Goedewaagen zette hierna in den breede
uiteen, hoe reeds voor, maar vooral na den oorlog
de gedachte van een ordening onzer pers naar
voren was gekomen. Vrijheid der pers wil zeggen:
Verantwoordelijkheid aan het volk en zoo kwam
in Mei 1941 het journalistenbesluit, waarbij de
journalist aan openbare plichten gebonden werd en
tegelijkertijd zijn rechten werden beschermd. De
journalist werd bevrijd van ongepaste inmenging
der bedrijfsbelangen. Hij werd door dit besluit een
openbaai- functionaris.. De kroon is echter pas ge
zet met oprichting van de Nederlandsche Kultuur
kamer en daarbinnen van het persgilde, waarmee
de ordening onzer perswereld zijn beslag heeft ge
kregen. De bedoeling van het persgilde is te zijn:
de beroepsorganisatie van allen, die op eenigerlei
wijze bij het tot stand komen van periodiek ver
schijnende geschriften .verantwoordelijk werk
zaam zijn. Pas nu is het eigenlijk mogelijk de
pers te stuwen in de richting der volkseenheid.
Zij immers heeft een hoogst verantwoordelijke
taak. Zij moet weten, wat volkseenheid beteekent
om dit weten aan den lezer te kunnen meedeelen.
Zij moet ook weten, wat de belangen van ons land
zijp. Zij moet weten, dat dit belang verbonden is
aan het Europeesche geheel en dat alle volkeren
van Europa een strijd tezamen voeren tegen de
machten der ontbinding, tegen den chaos. En ook
dit weten moet uitstralen in alles, wat er in de pers
verschijnt en gelezen wordt.
Wat heeft de krant te zeggen?, moet beteekenen:
wat heeft ons volk te zeggen? en dit beteekent niet
anders dan: wat heeft de politieke draagster dier
eenheid, de beweging ,te zeggen? Wij zijn geen
partij, maar een beweging, de staat als beweging,
de bewegende factor van den staat in den staat. Dit
is organisch gedacht, zooals pok een lichaam een
wil heeft, die het bestuurt, zoo heeft de staat zijn
wil in de beweging.
Die eenheidswil moet ook in uw krant te lezen
staan, niet op uniforme of eentonige wijze, maar
rijk geschakeerd, zooals ons volkswezen eenmaal
en gelukkig is. Het doel der kranten is: het vor
men van een algemeene Nederlandsche overtuiging,
een meening. Hiervoor moeten de millioenen ge
wonnen worden, hiertoe moeten zij overtuigd wor
den, ieder van zijn eigen kring en stand uit en
met behoud van volksche eigenaardigheden, voor
zoover deze waardevol zijn voor het geheel van ons
volk.
Wat heeft de krant te zeggen?, zoo stelde spr.
nogmaals de vraag. Nu zegt zij niet v.eel, wegens
ruimtegebrek. Maar wat zij zegt is niét meer uit
drukking van een haatcomplex, van volksverdeeld
heid en verdachtmaking, maar van een algemeene
Nederlandsche meening.
Toen het journalistenbesluit uitkwam, gaf het
grootste deel der pers blük, althans iets van de
nieuwe dingen te begrijpen. Enkele onverbeterlij-
ken zijn er trouwens ook. Die hooren nu eenmaal
bij elke omwenteling. Sindsdien wordt het begrip
voor den nieuwen tijd steeds scherper. De beste
leermeesteres is de geschiedenis en het tijdsverloop
zelf. Wie gelooven haasten niet. Wij nationaal-
socialisten hebben het onwrikbare geloof, dat ons
de toekomst is, en dat wij de volksvoorlichting
weer kunnen maken tot een werkelijk instrument
van heel het volk van Nederland. Wat heeft de
krant te zeggen? alleen dat wat heel het volk wil.
Verbrande aarde
Het parool dat men te Batavia uitgaf toen men de
resultaten van zijn oorlogsverklaring aan Japan on
dervond, beteekent tevens het einde van onzen in
vloed, economisch, zoowel als politiek, in Oost-Azië.
Verbrande aarde. Het is een bolsjewistisch parool.
Het beteekent de vernietiging van alles wat waarde
heeft, van alles wat met moeite en zorg, ten koste van
bloed en offers, werd opgebouwd.
Verbrande aarde. Dat zal ook het lot zijn van geheel
Europa. Dus ook van ons land, indien het bolsjewisme
de overwinning behaalt.
Landgenoot, dat mag nooit gebeuren. Ons land zal
geen verbande aarde worden. Te wapen tegen de hor
den, die dit tot oorlogsdoel verhieven. Het bolsjewis
me moet en zal uitgeroeid worden. Meldt u aan bij het
Vrijwilligerslegioen Nederland, Koninginnegracht 22,
's-Gravenhage.
HOOFDKWARTIER VRIJWILLIGERS
LEGIOEN NEDERLAND.
De val van Batavia
Voor Nederland is heden, een ernstig bericht ge
komen: de val van Batavia. De korte mededeeling
uit het Japansche hoofdkwartier, dat de Japansche
troepen Donderdagavond de stad zijn binnenge
trokken en haar bezet hebben „hoewel de tegen
stander op vele punten den opmarsch hardnekkigen
tegenstand Dood", zal ongetwijfeld in ons land met
ontsteltenis vernomen worden. Het is waar, de val
van Batavia komt niet onverwachts, maar toch is
het lot van de hoofdstad van ons Indië sneller be
slist dan velen dachten. Dp Japanners hebben met
groote kracht den aanval op Java ingezet, zoodat
het een ongelijke strijd voor de verdedigers werd.
Men mag aannemen dat er dapper gestreden is,
maar dapperheid alleen kan een leger dat tegen een
overmacht staat niet redden.
Ongetwijfeld zal in de deernis over den val
van Batavia in menig hart de vraag ritzen of de
Engelschen en Amerikanen wel gedaan hebben
wat in hun vermogen was om het Nederlandsche
leger en de Nederlandsche vloot in Indië den.'
noodigen bijstand te verleenen. Wij herinneren er
aan dat de luitenant-gouverneur-generaal van Ned.-
Indië, dr. van Mook enkele dagen geleden in een
persconferentie te Bandoeng gezegd heeft.
„Toen ik onlangs in de Vereenigde Staten was,
trachtte ik duidelijk te maken, welke de gevolgen
zouden zijn van nalatigheid in een onmiddellijk op
treden tegen Japan's eenige kwetsbare plek: zijn
steeds langer wordende zeeverbindingen, doch, om
het maar ronduit te zeggen, men heeft den alge-
meenen toestand slechter en slechter laten worden
door een tekortschieten in het toepassen van aan
vallende tactiek op het moment dat dit het hardst
noodig was. Indien de Japanners erin mochten
slagen Java te bezetten tengevolge van het nïet-
nakomen van vastbeloofde geallieerde versterkin
gen. dan zullen anderen dan Nederlanders wellicht
minder goed in staat zfjn hun gevoel van spijt en
bitterheid te verbergen".
Daarna vervolgde dr. Van Mook: „Dit was een
oorlog van verzuimde gelegenheden en de Ameri
kanen zijn in de hoogste mate verantwoordelijk
voor het feit, dat niets gedaan is, ondanks raad
gevingen. De Britten deelen eveneens in de ver
antwoordelijkheid, omdat na den val van Singapore
de nadruk alleen nog maar gelegd werd op Malakka
of Birma".
In een persgesprek beklaagde dr. van Mook er
zich ook over, dat alle oorlogsleveranties die in
de Vereenigde Staten waren besteld en thans
op r
waren betaald.
Deze vertraging, aldus dr. Van Mook, is een mis
daad, die de Vereenigde Staten hebben gepleegd
jegens Ned.-Indië, dat thans zoo gevaarlijk wordt
bedreigd door de Japansche strijdkrachten. .Als
Java in handen der Japanners valt kunnen deze
er een onneembare vesting van maken".
Scherper kan het moeilijk gezegd worden.
De houding van Amerika en Engeland geeft
krachtige argumenten in handen van hen die het
verkeerd geacht hebben dat Ned.-Indië zich in den
oorlog in Oost-Azië gemengd hebben. Met meer
klem wordt door den loop dien de gebeurtenissen
genomen hebben de vraag gesteld was het te ver
dedigen dat Ned.-Indië aan Japan den oorlog ver
klaarde.
Het is wel aan te nemen dat Japan's troepen, de
verdedigers van Java steeds verder achteruit zullen
dringen, want de overmacht der Japanners is, nadat
die nieuwe troepen hebben geland, nog toegenomen.
Naar thans uit Bandoeng (waarheen de zetel der
regeering verplaatst werd nadat Batavia bedreigd
wérd) officieel gemeld wordt, heeft generaal Wavell
in zijn afscheidsrede bij zijn vertrek uit Java naar
Birma, de plechtige belofte afgelegd, dat zijn ver
trek geen stagnatie in den toevloed van vliegtuigen
en oorlogsmateriaal naar Ned. Indië zal veroorza
ken. Tot nu toe is die belofte blijkbaar niet ver
vuld, Of zij in den komenden tijd zal worden na
gekomen moet worden afgewacht. Na hetgeen ge
beurd is kan de hoop niet groot zijn dat er iets van
terecht komt.
Na den val van Batavia zal men er zich in Ned,
Indië en ook in Nederland op moeten voorbereiden
dat geheel Java binnen korten tijd door de Japan
ners zal zijn bezet. Niemand rekent meer op hulp
van Engeland en Amerika. Het vertrouwen in -deze
is wel beschaamd.
De loop van den oorlog in Oost Azië toont aan
dat de geallieerden de kracht van Japan sterk on
derschat hebben. Tot nu toe hebben zij slag op slag
moeten incasseeren. Na den val van Honkong en
SineaDore komt nu ook de verovering van Batavia.
.Met tic veldkeuken op nXirseh door sneeuw en ijs naar «Ie stellingen aan het Oostfront.
J>e paardeu bewijzen bij bet transport uitstekende diensten. Orbis-iloiland-P.K. Jkger
Op de JnaiIlJkselic keuring van se ringen en heesters te Aalsmeer werd Donderdag een
bloemen- cn planton weelde tentoongesteld welke in deze wiitterselte dagen weldadig
aandeed. Een der prachtvolle collecties. l'ax-Holiaitd-de Haan-u.
De nieuwe commissaris der provincie Groningen, de heer C". F. Staar gaard, inspecteert
de «ïerewncht der W.A. ter gelegenheid vtui zijn iusiallaile. J'olygoon-v. Bilsea
