Bestrijding van den „zwarten handel"
TOBIAS Stijgkracht.,
Neem 'n AKKERTJE
Van listen
en lagen
Vroeg of laat hopen de clandestiene
handelaars tegen de lamp
Een station ergens in het Noorden van het land. Een
trein staat op het punt van vertrek. Het gewone ge
loop en gedraaf, het openen en weer sluiten van cou-
pé's, het gebruikelijk zoeken van gemakzuchtigen
naar een hoekplaatsje. In een volle coupé stapt een
man naar binnen met een langwerpig pak in zijn hand,
dat hij nonchalant in een bagagerek.gooit. Dan gaat
bij weer naar buiten en wacht tot het oogenblik waar
op de trein zal vertrekken. Als het fluitje, ten teeken
dat alles klaar is, weerklinkt, stapt hij weer naar bin
nen, monstert even de menschen, bromt iets, dat moet
beteekenen, dat alles vol is, doet een paar stappen
ajwaarts, kijkt in de naastgelegen coupé en valt daar
op een bank neer. De trein vertrekt. Niemand denkt
meer aan het pak, dat de reiziger zooeven in het net
heeft gedeponeerd.
Een paar stations verder stappen twee mannen in
en trein en al spoedig blijkt het, dat zij gekomen zijn
om de bagage van de reizigers te onderzoeken. Want
men moet vooral niet denken, dat men op het oogen
blik straffeloos allerlei waren kan vervoeren waarvan
men zich in strijd met de voorschriften op een clan
destiene wijze in het bezit heeft gesteld. De controle
wordt steeds strenger en langzamerhand wordt een
ieder er wel van overtuigd, dat de „zwarte handel"
niet alleen een laakbaar, maar bovendien ook een
jeer riskant bedrijf is. Vroeg of laat loopt men tegen
de lamp. De reeks van berichten in de' bladen over het
aanhouden van personen, die zich met den verboden
handel inlaten, vormt daarvan een duidelijk bewijs.
De coupé wordt doorzocht. Koffers worden geopend
en alles wordt in orde bevonden. Maar dan haalt een
der opsporingsambtenaren het langwerpig pakket te
voorschijn, verwijdert het papier en constateert, dat
er een groot atuk rookvleesch in zit. „Is dit van U,
mijnheer?" vraagt hij aan den reiziger, die vlak onder
het bewuste pakket zit. „Neen", antwoordt de man
verschrikt. Degene die tegenover hem zit weet zich
heel goed te herinneren dat een man vlak voor de
trein vertrok het pak heeft gedeponeerd en in de cou
pé ernaast is gaan zitten. Een andere inzittende kSn
dat bevestigen en het is een geluk voor dengene
boven wiens hoofd het rookvleesch ligt, dat er getui
gen zijn, die zijn onschuld in het licht kunnen stellen.
Direct wordt een onderzoek in de coupé er naast in
gesteld, maar de reiziger, die zoo nonchalant het pak
In het bagagenet heeft gegooid, is nergens meer te
vinden. Wellicht heeft hij den trein verlaten of zit
misschien ergens anders in den trein. Hij heeft gezien
dat de ambtenaren van den crisis-contróledienst in
stapten en wist meteen, dat hij zich naar veiliger oor
den moest begeven. Vanzelfsprekend wordt het rook
vleesch in beslag genomen, maar de clandestiene han
delaar is den dans ontsprongen. Een andere maal zal
hij echter minder gelukkig zijn en met de verboden
waren zal hij zelf ook worden gepakt. Nu is-hij het
pakket, dat ongetwijfeld een flinke waarde vertegen
woordigt, in elk geval kwijt.
Het bovenstaande moge voor iederen treinreiziger
een waarschuwing zijn óm vooral te letten op hetgeen
men in de bagagenetten boven zijn hoofd plaatst en
goed toe te zien, dat de betrokkene niet in een andere
coupé gaat zitten. Want ahders loopt men groote kans
oor den „zwarten" handelaar te -worden aangezien!
ROOKARTIKELEN.
Het is helaas nu eenmaal een feit, dat allerlei arti
kelen aan den normalen .handel worden onttrokken en
met name is dat ook het geval met rookwaren, tabak,
sigaren en sigaretten. In alle branches zijn er lieden,
die ten koste van hun gewone afnemers hun artikelen
in den „zwarten handel" stoppen. Maar hoe riskant
dat is, is onlangs in Steenwijk gebleken. Daar werd
op klaarlichten dag eep man aangehouden, die in het
bezit bleek te zijn van een groot aantal pakjes siga
retten. Hoe was hij d^eraan gekomen? Het onderzoek
wees al spoedig uit, dat enkele winkeliers hun siga
retten aan dezen man, een ingezetene van Enschedé,
hadden verkocht, terwijl hun normale klanten te ho«o
ren hadden gekregen, dat alles was uitverkocht. De
betrokkene, die vlak bij het station werd aangehou
den, werd even in de wachtkamer „gedeponeerd", daar
men meende, dat er nog een paar personeh uit Ensche
dé in de buurt waren geweest, die men ook verdacht
zich bezig te houden met ongeoorloofde zakenmetho-
den. Deze lieden werden evenwel niet gevonden, maar
van de gelegenheid maakte de ander gebruik te ont
vluchten. Het baatte hem echter weinig, want men
zette hem over de landerijen na en hij kon spoedig
weer worden gegrepen. Zijn naam was trouwens toch
»1 bekend.
Er is na dit voorval in Steenwijk minder vriende
lijk gesproken over sommige winkeliers. Hoe de vork
in den steel zat weten wij niet. maar het blijft in elk
geval een merkwaardig feit, dat iemand met duizen
den sigaretten poogde het stadje in NOord-Overijsel
te verlaten. Van belang is, dat Steenwijk naar gelang
van het aantal inwoners een groot kwantum rook
artikelen krijgt. De toewijzing geschiedt n.l. met hel
jaar '39 als basis en daar er toen garnizoen lag, was
de omzet aan sigaretten uiteraard zeer groot. Intus-
schen is wel gebleken dat het grootste deel van de
Steenwijker sigarenwinkeliers bonafide is en niets
met de hiervoor gemelde zaak uitstaande heeft.
LISTEN EN LAGEN.
Groot is het aantal listen, dat de „zwarte hande
laars" toepassen, maar voortdurend worden de con
troleerende ambtenaren slimmer naarmate ze langer
in de practijk zijn. Onlangs werd ergens in Overijsel
gezocht naar een partij manufacturen, welke naar men
zeker wist in een bepaald perceel aanwezig moest zijn.
Men vond echter niets, zelfs niet onder den vloer,
waar men door middel van een luik onder kon komen.
Maar toen men later dien vloer nog weer eens onder
zocht bleek dat verderop onder de balken pakken met
manufacturen waren bevestigd, welke men eerst niet
kon zien maar die-bij een grondige inspectie voor den
dag kwamen.
Dezer dagen werd in het Westen een man aangehou
den, die naar het scheen mismaakt was. Het was een
gebochelde, maar toen de .controleurs hem eens be
tastten en hem ter visitatie meenamen bleek, dat zijn
hooge rug op een kunstmatige wijze was ontstaan. Hij
had n.l. een groot aantal pakjes thee om zijn lichaam
gedrapeerd en daarmede had hij een kunstmatige
bochel gevormd!
HOOGE BOETEN.
De bureaux van de inspecteurs voor prijsbeheer-
sching worden met werk overstelpt. In de meeste
gevallen houden de zaken, waarmede deze inspec
teurs zich bezig moeten houden, nauw verband met
Hoesten
Door het gebruik van Hoestival,
verdwijnt Uw hoest geheel en al!
„Wat Mijnhardt maakt is goed"»
Flacon 90 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
HAARL. DAGBLAD, Donderdag 19 Mrt 1942
UITGAAN
Heden DONDERDAG 19 MA ART y
Gemeentelijke Concertzaal: Bokswedstrijden, 7.30
uur.
Stadsschouwburg: Revue „Elck wat wils", 7.30
uur.
Luxor Theater: „Heimkehr", 2.30, 6.30 en 8.45
uur.
Frans Hals Theater: „Ich kenn' dich nicht und
liebe dich", 2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Rembrandt Theater: „De moderne blauwbaard",
2.30, 6.30 en 8.45 uur.
Palace: „De getemde draak", 2.6.30 en 8.45
uur.
Moviac: Gevarieerd programma, o.a. „Rose Marie
jokt niet meer", van 12 uur af.
VRIJDAG 20 MAART: -
Stadsschouwburg: „Het meisje met de negen pun
ten" door het Ruys-ensemble. 7.30 uur.
Bioscooptheaters: Voorstelling des middags en des
avonds.
Apotheken
De volgende apotheken te Haarlem zijn van des
avonds acht tot a es morgens acht uur (ook op Zon
dag) geopend: m
Tn. A. Klinkhamer, Koninginneweg 69, Tel.
11569.
Grijseels en Van Hees, L. Veerstraat 19, Tel.
11000.
Frans Hals Apotheek, - Frans Halsplein 1. Tel.
11180.
Te Heemstede is geopend:
Heemsteedsche Apotheek, Binnenweg 98. Tel-
28197.
den „zwarten handel". Wat er In de betrokken bu
reaux omgaat leeren de gegevens, welke de te Arn
hem gevestigde inspecteur heeft gepubliceerd over de
maand FebTUari. Het ambtsgebied van dezen inspec
teur omvat alleen de provincies Overijsel en Gelder
land.
maand Februari werden door de inspectie
Arnhem in totaal 794 zaken behandeld, hetgeen dus
neerkomt op ca. 200 per week. In deze periode werden
192 zaken aan den Officier van Justitie overgedragen,
26 werden-naar een andere Inspectie verwezen, ter
wijl er eind Februari nog 213 op berechting wachtten.
Het totaal der opgelegde boeten bedroeg f 59.607;
hierbij was er één van f 1000, twee van f 1500, één
van f 2.000, ja zelfs één van f 10.000.
In/121 gevallen werden inbeslaggenomen goederen
verbeurd verklaard.
Ergerlijke woningtoestanden
in Den Haag
Bezoek aan hofjes die dringend
verbetering behoeven
Meest verwaarloosde panden worden weer in
bewoonbaren staat gebracht
's-GRAVENHAGE, 19 Maart. Voor den ingang
van het „Koninginnehofje" staat een met 'n paara
bespannen mestkar. Menschen groepen samen voor
een W.A.-man, die op post staat, en volgen nieuws
gierig de verrichtingen van een paar gemeentewerk
lieden. Per kruiwagen worden afval en huisvuil, af
komstig van1 de binnenplaats, afgevoerd en opgela
den. Het voorspel van de groote schoonmaak die hier
de eerstvolgende dagen zal worden gehouden.
Aan het woningvraagstuk is in Neaerland veel ge
daan. Niemand zal dat ontkennen. Dat er echter
nog lang niet genoeg gedaan is en woningen worden
■aangetroffen, die men eerder in Sovjet-Rusland dan
op Hollandschen bodem zou verwachten is een te
weinig bekend feit.
Een staaltje daarvan is ons gisteren getoond, toen
wij onder leiding van de referenten Dickmann en
Hundenborn van den Beauftragte voor Zuid-Hol
land en in gezelschap van heerbanleider Feenstra
van de W.A., den districtsleider der N.S.B., v. Ier-
sel, mevr. A. v. d. Water van de Nat. Soc. Vrouwen
organisatie en van den heer Hollander van den N.
V. D. een bezoek brachten aan eenige hofjes in de
Residentie. Het eerste bezoek gold dit Koninginne
hofje aan de Koningstraat.
Rond een modderig binnenplaatsje, waarop hoo-
pen huisvuil en groentenafval liggen èn tuinhekjes
blijkbaar den weg van kachelhout zijn opgegaan, be
vinden zich twaalf woningen, waarvan de meeste in
verregaanden staat van verval. Drempels en raam-
-kozijnen zijn uitgesleten, kapotte ruiten gedicht met
linoleum of stukken blik. De adem stokt in de keel
wanneer men ze betreedt en de bedompte lucht in
ademt.
In perceel 459 troffen we een gezin aan van elf
personen, ouders en negen kinderen. Het huisje, dat
2.75 huur deed, bestond uit slechts één kamer,
waarin gekookt, gegeten, geleefd, geslapen en ge-
wasschen werd. Via een trapje bereikte men een
vlieringzoldertje met een vertrekje van 2 bij 3->.-
meter. Onder lekkende dakpannen sliepen daarin
vijf kinderen op een bed en drie op een beddezak
op den grond. Het gezin, dat hier ruim een jaar
woonde, moest rondkomen met een weekloon van
19 gulden.
In het nevenliggend pand nummer 461 huisde se
dert drie maanden een kleiner gezin op even primi
tieve wijze. De twee kinderen sliepen daar in een
donkere nis van amper 1 bij V/2 meter Een behoor
lijke waschgelegenheid was er niet, het privaat een
onhygiënisch hok, en de kalk' viel uit het plafond.
Bij gebrek aan ruimte werd huisvuil vóór de wo
ning gedeponeerd.
Hoe deze menschen, die een enkelen keer eens
wat van kerkelijke instellingen kregen, het m deze
woningen bij 14 graden vorst hebben kunnen uit
houden is onbegrijpelijk. Eén der gezinshoofden
bleek rheumatieklijder en derhalve ongeschikt voor
arbeid. In het gezin met negen kinderen kon een
der dames het resteerende ondergoed van al deze
kinderen in één hand bergen. De huiseigenaar, een
Jood, die eehigen tijd geleden onder een beheerder
werd gesteld, had sinas jaren geen verbeteringen
meer laten aanbrengen.
Voorts werd nog een bezoek gebracht aan het v.
Ostadehofje. Hier was de aanblik wat minder on
gunstig omdat de gemeentereiniging al aan t werk
was geweest. Enkele dezer huisjes bleken bewoond
door weinig honkvaste lieden die her- en der
waarts trekken en voor den winter een onderko
men hadden gezocht. Een opkamertje voor kinde
ren, dat we bezichtigden, leek met zijn klem getra
lied raam meer op een gevangeniscel dan op een
slaapvertrek. Overigens had een zindelijke huis
vrouw b.v. in een der huisjes met weinig al heel
wat weten te bereiken.
Natuurlijk kon met dezen rondgang slechts een
kleine greep worden gedaan uit talrijke voorbeel
den. We kregen den indruk, dat er, een zekere wis
selwerking bestaat tusschen bewoner, woning en
huiseigenaar. Is het aan den eenen kant begrij
pelijk, dat gezinnen, door de omstandigheden ge
dwongen krotten te betrekken, a-sociale neigingen
gaan vertoonen, verklaarbaar hoewel niet goed
te keuren is het ook, dat huiseigenaartjes niet
altijd bereid waren de vaak geruineerde en met
huurschuld verlaten woningen weer op te lappen.
Ongetwijfeld zijn er ook gevallen van opzettelijke
nalatigheid wederzijds. Hier had de overheid moe-
'^Naar wij6 vernamen heeft de wnd. burgemeester
van den Haag jl. Dinsdag een bezoek aan de wo
ningen gebracht. De sociale diensten van de WA,
de af deeling den Haag v^n de N. S. B., de N. S. V.
O. en den N. V. D. zullen gezamenlijk een voorbeeld
stellen door de meest verwaarloosde panden weer
in bewoonbaren staat te brengen.
Genoemde diensten stellen hiermee een daad van
practisch socialisme. Het is de bedoeling, dat de ge
meente in samenwerking met deze instellingen op
den ingeslagen weg voortgaat. Want het eenige ka
pitaal van het Nederlandsche volk is mpmenteel
zijn gezondheid. Daaraan ontleent de arbeider zun
arbeidskracht. Vooral thans, in oorlogstijd, moet
alles gedaan worden wat mogelijk is om hem deze
te doen behouden. tAWi')
Meisje door Duitsch militair uit het
water gered
Zondag 15 Maart j.l„ tusschen 5 en 6 uur n.m., heeft
een onderofficier van de Duitsche weermacht e®n
meisje gered uit het water van de Jan Gijzenvaart te
Haarlem, aldus het Haarlemsche Politierapport.
Aangezien dit meisje onbekend gebleven is, w-ordt
zij verzocht zich. voor het geven van nadere inlich
tingen, te vervoegen aan de Koudenhorn-Kazerne en
daar te vragen naar den onderofficier Küberg.
NIEUWE UITGAVEN.
Gestichtstypen uit den ouden tijd, door
A. Hallema, Uitg. „De tijdstroom", Lochem
Er is een tijd geweest, dat besmettelijke zieken,
krankzinnigen, melaatschen, hulpbehocftige ^uden van
dagen, a- en anti-sociale elementen in menige stad
onder één dak huisden, ja zelfs dat zulk een inrich
ting gecombineerd was met een tucht- en spinhuis,
dol- ne pesthuis en kinder- en armenweeshuis. Ook in
Haarlem zijn dergelijke combinaties van sociaal-phi-
lantropische instellingen jaren lang bekend geweest.
De bekende geschiedvorscher A. Hallema heeft een
onderzoek ingesteld naar de centralisatie en decentra
lisatie in ons vaderlandsch gestichtswezen tijdens dé
republiek en vertelt daarover aan de hand van his
torische "gegevens en interessante plaatjes. Voorname
lijk heeft hij daarbij de gestichten geschiedenis van en
kele Nederlandsche steden als Delft en Rotterdam tot
grondslag genomen, doch het spreekt vanzelf, dat
hierdoor eert beeld werd verkregen van het gestichts
wezen in het algemeen. Het is een interessant boekje
geworden, waarin menigeen, die iets wil weten van
de beoefening van philantrople, ziekenverpleging, be
strijding van maatschappelijke euvelen e.d. veel we
tenswaardigs zal vinden.
MARKTBERICHTEN
BARNEVELD (Donderdag). Pluimveemarkt. Oude kip
pen f2—f3.50. Oude kippen per K.G. f0,90. Oude .hanen
f 2,40—f 4,20. Jonge hanen f 2,35—f 3,60. Jonge hanen per
K.G. f 0.90. Jonge hennen f 4.25—f 5,50. Tamme eenden f 1,50
f 2. Ganzen f 6—f 7,50. Kalkoenen per K.G. f 0.90- Tamme
konijnen f3,75—f6,50. Wilde konijnen f 1,10. Aanvoer 700.
Handel redelijk.
Eiermarkt. Witte eieren f 1,32 per K.G. Eenden eieren
f 6,70. Aanvoer 7000. Handel vlug.
Veemarkt. Zeugen f150—f 250. Biggen f24—f 28. Nuchtere
kalveren £12—f20. Aanvoer 55. Handel redelijk.
Al kunt u nog zoo goe<l fietsen, toch mag n niet on
der het rijden liet stuur niet belde handen los laten
of de voeten van de trappers nemen.
Art. 22 Wegen verkeersregeling ,(Polygoon-Seym)
Zure snijboonen, zuurkool en zure
roode kool
Eenige recepten
Het Voorlichtingsbureau van den Voedingsraad schrijft:
Degenen, die van den zomer onzen raad volgden en zure
snijboonen. zuurkool en zure roode kool inmaakten, zijn
nu te benijden. Zij bezitten nu n.l. zeer smakelijke vat-
groenten, die In tegenstellng met snijboonen en andijvie
uit het zout, uit voedingsoogpunt bijna gelijk te stellen
zijn met versche groenten.
Nu zoo langzamerhand de zelf ingemaakte groenten aan
de beurt komen, zullen vele huisvrouwen, die voor het
eerst op een dergelijke wijze inmaakten, verbaasd zijn over
het geurig product, dat zij uit hun inmaakpot te voorschijn
halen.
De zure snijboonen en ook de zure roode kool behoeft
men niet af te koken, zij kunnen op de gewone wijze
gaar gekookt worden en zijn in pl.m. een half uur gaar.
De jonge malsche snijboonen zijn wat eerder gaar; waren
het oude snijbotfnen, dan moet men een wat langeren
kooktijd rekenefi/.
Een bekende eèmbinatie is: „Snijboonen uit het zout met
itte boonen"; zure snijboonen smaken daarentegen goed
bij bruine boonen. Dat komt dus goed uit, nu er witte
boonen te krijgen zijn.
Zure roode kool heeft meer smaak, dan de versche;
dezelfde wijze wordt zij (slechts een half uur) gekookt; zij
kan met versche vlsch, gérookte visch of mosselen gege
ten worden. Zure roode kool kan zóó geurig zijn, dat mer
er geen azijn aan toe behoeft te voegen. Heeft men zelf
zuurkool ingemaakt en ls die reeds eenige maanden oud,
dan leent zij zich meer nog dan die, welke men koopt,
voor het maken van een rauw slaatje en voor den stamp
pot met rauwe groenten, omdat zij zoo zacht geworden is.
Rauwe zuurkool ls heel gezond; kook haar dus bij voor
keur niet en doet u dit wel, kook haar dan slechts een
half uur; de zuurkool ls dan zeker gaar. De verschillende
voedingsstoffen, die het gebruik er van zoo belangrijk
maken, blijven behouden.
De zelf Ingemaakte groenten worden als volgt bereid
(recept voor vier personen):
ZURE SNIJBOONEN: 1 kg. zure snijboonen, zout. De
zure snijboonen met een weinig kokend water en zout in
een goed gesloten pan vlug aan de kook brengen en gaar
koken. Kooktijd een half uur. Afmaken met een stukje
boter en desgewenscht met wat zout of iets suiker. Zure
snijboonen smaken goed bij bruine of witte boonen, bij
boonengehakt met een bruin sausje en bij koud rund-
vleesch.
ZURE ROODE KOOL: 1 kg. zure roode kool, kruidna
gelen, suiker, zout. De zure roode kool met wat kruid
nagel. suiker en zout in een goed gesloten pan gaar koken.
Kooktijd een half uur. Het vocht zoo noodig met wat ge
raspte rauwe aardappelen of fijngehakte gekookte aard
appelen binden, naar verkiezing de groenten met een ^tuk
je boter afmaken. Zure roode kool smaakt heerlijk bij
mosselen en bij visch. terwijl ook gebakken bloedworst
zure roode kool niet te versmaden is.
STAMPPOT VAN ZURE ROODE KOOL MET BRUINE
BOONEN EN AARDAPPELEN: Anderhalf twee.kg. aard
appelen, 1 kg. zure roode kool. 200 g. bruine boónen, wat
suiker, kruidnagel (azijn), zout, boter en lipt. 4 dl. tapte-
melk. De boonen wasschen, weeken en gaar koken. De aard
appelen schoonboenen en in stukken, snijden. Een weinig
water met zout aan de kook brengen en daarin de aard
appelen en de groente inet wat kruidnagel en suiker vlug
aan de kook brengen. Dc pan goed sluiten en de aard
appelen en kool op een getemperd vuur gaar koken. Kook
tijd een half uur. Aardappelen en groenten vlug fijn
stampen en de gekookte taptemelk, de gaargekookte
boonen en de boter of het vet erdoor mengen. Den stamp
pot niet lang stampen en roeren en niet meer nastoven.
EXAMENS
ACADEMISCHE OPLEIDING.
Geslaagd aan de Gem. Universiteit te Amsterdam voor
cand.ex. geschiedenis J. H. J. Heidoorn en A. J. Vis er
voor doet. ex. geschiedenis mej. D. de Hoop Scheffer. Be
vorderd tot arts mej. M. S. L. van Schuylenburch (Poer-
woredjo) en de heeren P. Staverman (Vllsslngen), P. Slort
(Gouda) en F. C. B. Jacobs (Bergen op Zoom). Artsexamen
le gedeelte mej. M E. Polak Daniels (Den Haag) en de hee
ren J. J. Zijlstra (Hoogeveen), A. H. H. van Liebergen
(Roosendaal), Tan Lek Lim (Fekalongan), P. Scherpemsse
(Schiedam). W. Koenlgsberger (A'dam) en G. de Reus
(Leiden); voor het candidaatexamen sociale geografie
mej. T. de Groot en voor het doctoraal examen aardrijks
kunde (vrije studierichting) de heer C. A. P. Takes.
APOTHEKERSASSISTENT.
Geslaagd mej. J. M. Klein—Schiphorst te Haarlem.
BRITSCHE PROPAGANDA ONDER FOREIGN
OFFICE.
STOCKHOLM, 19 Maart (DN.B.) De
vervangende Britsche premier, Attlee, heeft giste
ren volgens een bericht van „Svenska Dagbladet"
uit Londen in het Lagerhuis meegedeeld, dat de
geheele buitenlandsche propaganda van Engeland
voortaan onder het Foreign Office zal ressorteeren.
De minister van buitenlandsche zaken Eden zal
dus de functie van propagandachef op zich nemen.
Het ministerie van voorlichting zal voortaan
slechts aansprakelijk zijn voor de bestuurstechnische
zijde der politieke oorlogvoering.
Alcazar
Een film van heldenstrijd
Het jaar 1936 heeft als hoogtepunt in den Spaan-
schen burgeroorlog de belegering en het ontzet van
het Alcazar in Toledo gekend. De communistische
revolutie teisterde Spanje en talrijke waren de
dramatische voorvallen waarmede de verschrikking
hgar weg teekende. In de volksvertegenwoordiging
ontbrandde" de strijd, die al spoedig den afge
vaardigde Sotelo het leven kostte, vervolgens het
karakter van straatgevechten aannam en binnen
weinige dagen een communistisch schrikbewind
van ongekende afmetingen geworden was.
Maar op verschillende plaatsen wierpen moedige
patriotten een dam op tegen de aanrollende re
volutie en weerstonden, dikwijls met succes, de
revolutionaire benden. Er zijn vele van deze bol
werken geweest, doch geen enkele heeft op zooveel
roemrijke heldenfeiten kunnen wijzen als het oude
Alcazar dat, als een herinnering aan den tijd van
Karei en Flips, nog altijd sterk en onbedwongen
met zijn machtige torens ten hemel wees en van
den heuvel, waarop het was gebouwd, de stad
Toledo beheerschte. 1
In het Alcazar was de militaire academie ge
vestigd en bij het uitbreken der revolutie trokken
de cadetten zich in het Alcazar op zichzelf een
uitgestrekt gebouwencomplex vol middeleeuwsche
schoonheid terug en verschansten zich met een
deel der burgerbevolking achter de stevige muren.
Spoedig, evenwel verschenen de revolutionairen,
welbewapend met al de hulpmiddelen der moderne
krijgstechniek. Bombardementen wisselden af met
heftige aanvallen, muren en torens moesten het
ten slotte afleggen tegen de granaten en weldra
verdedigden de belegerden, die aangevoerd wer
den door kolonel Moscardo, weinig meer dan een
punhoop. Vrijwel geen enkele beproeving werd
de dappere verdediging bespaard en een ontzet
tende explosie scheen het einde van de maanden
lange belegering te zullen vormen, doch ook dit
maal werd stand gehouden en weinig dagen later
geschiedde het wonder, toen generaal Franco er in
slaagde, zijn getrouwen te ontzetten.
De Bassoli-film, een Italiaansche onderneming,
heeft het aangedurfd, het Alcazar-drama te ver
filmen. Om 't dadelijk te zeggen: de even ver
schrikkelijke als heldhaftige Sagen uit 1936 zijn
in deze film herleefd en de bekwame regisseur
Augusto Genina is er in geslaagd, ons het epos
van den Spaanschen burgerkring voor oogen te
tooveren, zooals het zich inderdaad moet hebben
afgespeeld.
Het is moeilijk te zeggen, in welk opzicht de
bijzondere waarde van deze film het meest aan
den dag treedt: Het spel der hoofdpersonen, de
commandant van het Alcazar (Rafael Calvo). ka
pitein Vela (Fosco Giachetti). Francisco (Aldo
Fiorelli) Conchita (Maria Denis) en Carmen Her-
rero (Mireille Balin) is voortreffelijk, doch het
kunstenaarschap van den regisseur komt al even
zeer tot uiting in de massaregie, waarbij in de
eerste plaats gedacht <noet worden aan de paniek
in het Alcazar bij het eerete bombardement en
voorts aan de bestorming nadat de mijnen, die
door de belegeraars onder het Alcazar zijn aan
gebracht, tot ontploffing zijn gekomen.
Voegt men hieraan toe, dat de decors volkomen
de illusie wekken van het machtig bouwwerk in
welstand er was daartoe o.m. noodig 30 ton
gips, 7 ton cement, honderden kubieke meters
hout, 700 gedraaide houten balustraden enz., zoo
dat men als het ware de volkomen vernietiging
van het Alcazar zich ziet voltrekken, dan moge
uit het bovenstaande blijken, dat de film „Alca
zar" niet ten onrechte op de Biennale den Mus-
solini-bokaal verwierf.
Vrijwel geen enkele episode uit het lijden en
strijden van de Alcazar-bezetting of zij is met
meesterhand geschetst: we zien hoe de burgerbevol
king zich met de onherbergzame ruimten moet be
helpen, hoe zij honger lijdt, totdat nieuwe graan
voorraad wordt ontdekt, hoe het Alcazar-krantje
gedrukt wordt en hoezeer zij medeleeft met de wor
steling der soldaten. Doch ontroerender zijn de
vele getuigenissen van trouw en offervaardigheid
der troepen, het offer van den commandant, wiens
zoon wordt gefusilleerd, als de vader weigert tot
den prijs van zijn kind het Alcazar over te geven,
de moeilijkheden, die de bediening van de radio
toestellen meebrengt, als de electrische leidingen
zijn verbroken, de onderhandelingen omtrent de
overgave en de heroische eindstrijd, tijdens welken
Vela de roode vlag der revolutie van het Alcazar
rukt en die weer vervangt door de Spaansche vlag,
tenslotte de ontmoeting van den commandant met
generaal Franco tusschen de nog rookende puin-
hoopen en omgeven door het handjevol overleven
den: „Niets nieuws te melden van het Alcazar,
generaal!"
Door het Alcazar-epos is in de film het verhaal
geweven van Conchita en Carmen, die genoodzaakt
zijn, het beleg mede te maken en daarbij ontroe
rende ervaringen beleven.
De film loopt van Vrijdag af in Rembrandt te
Haarlem.
F. C. DERKS.
Concertgebouw-orkest speelt voor de
Rillerig? Huiverig? Laat
AKKERTJES zorgen dat
't Kou-tje geen Kou wordt.
Neem ze dadelijk want een
kou kan gevaarlek worden.
Dm Nederlandsche Pun&tillm0
Winterhulp
AMSTERDAM. 18 Maart. In het Concert
gebouw te Amsterdam heeft van avond de Win
terhulp Nederland aan een groot aantal onder
steunden een feestconcert aangeboden. De W.H.N.
had het Concertgebouw-orkest bereid gevonden
dezen avond onder leiding van prof. dr. Willem
Mengelberg geheel belangeloos op te treden. En
ongetwijfeld zullen de musici en hun dirigent geen
spijt hebben gehad van dit besluit. Want een
stampvolle zaal heeft genoten van het voortreffelijk
musiceeren en langdurig zijn Mengelberg en de
zijnen door het enthousiaste publiek toegejuicht.
Aan het begin van den avond sprak de landelijk
Sropagandaleider. de heer E. Zilver, een kort woord.
[ij noemde dit concert het eerste ware volkscon
cert en hij wees bovendien op het uitgelezen pro
gramma. dat hier geboden werd.
Na een orgelvoordracht door Piet van Egmond,
hield de directeur-generaal van d^ Winterhulp Ne
derland. de heer C. Piek. een toespraak. Hij zeide,
dat aan den winter gelukkig een einde gekomen is
en hij maakte het den aanwezigen duidelijk, dat
het volk geestelijk en maatschappelijk ock in den
winter geleefd heeft De jongeren hebben alleen
den winter gekend en de ouderen in ons land ook
den herfst. Ons volk weet echter, dat de lente en
de zomer moeten volgen. Daarom zijn nu reeds
maatregelen getroffen en zoo zijn de W.H.N. en de
N.V.D. ontstaan. Als iedereen vertrouwen in en
wil tot het leven heeft en men elkander helpt, ko
men wij tot de nieuwe lente.
Winterhulp beteekent, dat wij elkaar lief hebben
als volk. Daarom wordt hier zonder aanzien des
persoons geholpen en is de eenige vraag: lijdt gij
nood? 1
Zoo zullen ook de W.H.N. en de N.V.D. ons volk
veroveren. Tenslotte wees de heer Piek er op, dat
Winterhulp niet alleen is ophalen en uitdeelen van
geld, doch dat de W.H.N. ook cultureel wil wer
ken. Hetgeen dit concert bewijst De heer Piek
dankte den heer Mengelberg en het orkest voor hun
gewaardeerde medewerking.
Het Concertgebouw-orkest gaf hierna onder lei
ding van prof. Mengelberg o.m. een indrukwekken
de uitvoering van Beethoven's Egmont-ouverture.
De organisaties van huiseigenaren
's GRAVENHAGE, 18 Maart. De kop van het
Dinsdag in de pers verschenen bericht omtrent de
opheffing van organisaties van huiseigenaren bevat
geen juiste weergave van de feiten, wordt ons thans
nader medegedeeld.
Van opheffing der organisaties van huiseigenaren
in het algemeen is geen sprake, daar slechts de
twee met name genoemde bonden zijn opgeheven.
De overige organisaties als in de mededeeling
bedoeld, worden alle geacht te zijn aangesloten
bij den Bond van huis- en grondeigenaren en
bouwondernemers.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Inlichtingen te bekomen aan het Politiebureau, Smede-
straat te Haarlem, tusschen 11 en IJ uur.
Terug te bekomen bij: v. Rietschoten, Gr. Houtstraat 22,
beursje met Inhoud: Rueb, Madelievenlaan 6. Aerdenhout,
beursje met inhoud; Smolders. Zuidpolderstraat 78. boek;
Krulderlnk, Borneostraat 48. Heemstede, duimstok; Gel-
slng. Nic. v. d. Laanstra.t, horloge; v. Dunenburg. Gael-
straat 45. handschoen; Fortgens. Solostraat 32. handschoen;
v. Veen. Tlmorstraat 9. handschoen; v. Zutphen, InsuUnde-
straat 29, handschoen; Schippejg, Meerenhout 12. Llsse,
handschoen; KUmper, WageriWeg 124 rood, oorbel;
Knoetschke, Kleverlaan 257, rozenkrans; Kuipers, Klever
laan 229, riem; v. Amerongen, Nagtzaamstraat 1, portemon-
nale met lnh.; Dultlngh. Prlnsessekade 38. papieren; Glljn,
Kleine Houtstraat 48, portemonnale met lnh.; Bosch, Dr.
Schaepmanstraat 19 rood. étui met lnh.; Slefers, Oblstraat
10. shawl; Bureau van Politie, Smedestraat 9, tasch met
Inhoud; v. Eerde Floraplein 8, vulpen; Cornellssens.
Leeuwerikstraat 38. wantje; Borst, Brouwersstraat 77,
wantje; Sibeling, Vaartstraat 7, want.
Het ontslag van wethouder Buurman
•s GRAVENHAGE 18 Maart. De commissaris-generaal
voor bestuur en Justitie heeft met Ingang van 19 Februari
1942 den heer L. Buurman, wethouder voor aoclale zaken
te 's Gravenhage uit iljn ambt ontslagen.
In aansluiting hieraan kan worden medegedeeld, dat
de wethouder mr. dr. S. de Vries Czn. voorlooplg diens
werkzaamheden zal waarnemen cn dat aan dezen ls toe
gevoegd de heer P. Kuiper, die tot dusver oeiast was met
de leiding van den socialen dienst van de Haagsche politie.
De heer P. Kuiper ls met Ingang van 1 Maart 1943 benoemd
tot hoofdcommies ln algemeenen dienst bij de gemeente
secretarie en onder de rechtstreeksche leiding van ge
noemden wethouder belast met alle werkzaamheden,
welke de bevordering van de verzorging der sociale be
langen van de gemeente dienen. Hij ls daarbij ln het kader
van door den voornoemden wethouder te stellen regelen
gemachtigd, als zijn vertegenwoordiger op te treden.
JAARVERGADERING ST. VINCENTIUSVEREENIGING.
De St. Vtncentlusvereenlglng te Haarlem heeft ln haar
gebouw aan de Nieuwe Groenmarkt haar jaarvergadering
gehouden. Uit het Jaarverslag van den secretaris bleek,
dat het aantal werkende leden ls toegenomen.
Groot was de belangstelling voor het liefdewerk „de Bi
bliotheek". Er waren 1309 lezers, waaraan 79179 boeken
•erden uitgeleend.
De kinderbescherming elschte veel zorg. De spljskokerlj
heeft haar doel, het verstrekken van warme maaltijden,
ook dit Jaar kunnen voortzetten.
Na het afhandelen der huishoudelijke aangelegenheden
heeft Pater H. Jansen S. J. nog een rede uitgesproken.
HALFWEG
VOORWERPEN UIT VLIEGTUIGEN AFKOMSTIG.
De burgemeester van Haarlemmerliede c.a. waar
schuwt alle ingezetenen nogmaals uitdrukkelijk om
van het vinden van voorwerpen, welke vermoedelijk
van vliegtuigen afkomstig zijn onmiddellijk aangifte
te doen bij de gemeentepolitie ten Raadhuize te Half
weg. Bedoelde voorwerpen moeten ter plaatse onaan
geroerd blijven liggen, totdat de politie is versche
nen. Tegen overtreding is een zware straf bedreigd,
onverminderd het feit. dat hieruit voor de gemeente
ernstige gevolgen kunnen voortvloeien. Men wordt
dus, zoowel in zijn eigen belang als in het belang van
de gemeente aangeraden aan het bovenstaande stipt
de hand te houden.
BLOEMENDAAl
AANRIJDING.
Gistermiddag kwart voor een heeft een aanrijding plaats
gehad op de Hartenlustlaan hoek Rustenburgerweg. Twee
dames kwamen van den Rustenburgerweg en wilden links
af de Hartenlustlaan Ingaan, toen uit de richting Sant
poort over laatstgenoemde laan een auto naderde. Een
van de dames reed het voetpad op en trachtte aldus langs
den wagen te rijden, doch werd door den auto gegrepen.
De dame werd met de fiets tegen den grond gesmakt en
kreeg verschillende verwondingen. Een Juist passeerende
arts verleende de eerste hulp. waarna de gewonde per
dokters-auto naar haar woning werd vervoerd.
De commissaris van politie te Bloemendaal verzoekt de-
gerfen. die getuigen zijn geweest van dit ongeval, sich zoo
spoedig mogelijk te willen vervoegen aan het bureau vaft
politie te O verveen.
ZANDVOORT
WERKVERRUIMING.
De burgemeester besloot, om bij wijze van werkverrui
ming werkloozen uit deze gemeente te werk te stellen ln
den Haarlemmermeerpolder.
Mede in verband niet de vergrooting van den omvang
an de werkverruiming binnen de gemeente, besloot de
burgemeester om de uitgaafposten voor arbeidsloonen ln
werkverruiming te verhoogen met f 58.200 en te brengen
op f 138,200. Te Zandvoort kunnen 130 personen te werk
gesteld worden en in den Haarlemmermeerpolder 30 per
sonen.
UMUTDEN
Marktprijzen en besommingen.
IJMUIDEN 18 Maart 1943.
Kleine schol le s. f 163; Idem 2e s. f 1S9—f 116; Pufschol
le s. f 108—f 106 idem 2e s. f 85—f 62; Groote bot f 192—f 170;
Kleine bot f 126—f 100; Groote schar 1152; Mlddelschar f9J
—f70; Kleine schar le s. f47—f34; Idem 2e s. f2®—f 13;
Wijting 1142—f 140, alles per 50 K.G.; Kabeljauw f74—
i 61 per stuk.
Besommingen trawlers: ZK 68 Johannes 20 mnd. 1816;
VL 103 Voorbode 35 mnd. f 1625; IJM 111 Olympla 60 mnd.
f 3698.
Kotters: IJM 203 f 10.717; KW 82 f2001; KW 148 1235;
KW 160 1 129; KW 92 f 412; TX 4 11015; TX 51 f 468.
Loggers: SCH 196 f1712; SQH 402 f 2281; SCH 159 f328.
SANTPOORT
M. J. ÊNZERINK t
In het ziekenhuis St. Johannes de Deo te Haar
lem is gisteren op 69-jarigen leeftijd overleden
de heer M. J. Enzerink. De overledene, die jaren
lang het bekende café „De Uileboom" exploi
teerde, trad in zijn vakkringen zeer op den voor
grond. Want niet alleen was hij voorzitter van de
afd. Velsen en Omstreken van den Bond van Hotel-
Koffiehuis-, Restauranthouders en slijters „Ons
Belang", doch hij maakte ook deel uit van het
hoofdbestuur van dien bond. Ook op politiek-
terreln was de heer Enzerink geen onbekende. Hij
heeft nog eenigen tijd deel uitgemaakt van den
Velser gemeenteraad.
De teraardebestelling heeft a.s. Zaterdagmiddag
één uur op de begraafplaats „De Biezen" plaats.
Verplichting voor Duitschers tot aan-
melding bij de Reichskulturkammer
Het Rijkscommissariaat deelt mee:
De in Nederland woonachtige Duitsche cultuur
scheppers worden lid van de Reichskulturkammer
resp. naar onderdeelen. Ter registratie van deze
cultuurscheppers en ter behartiging van hun be
langen is als „Beauftragter der Reichskulturkammer
für die Niederlande" de leider der afdeeling cul
tuur van het Rijkscommissariaat, dr. Bergfeld. aan
gewezen. Aanmelding moet terstond bij hem ge
schieden. (Adres: Kneuterdijk 20, den Haag). De
toetreding van de Duitsche cultuurscheppers tot de
Nederlandsche Cultuurkamer vervalt daarmede. De
ze aanmelding- bij den gemachtigde der Reichskul^
turkammer moet ook dan geschieden, als de betrolfr»
kene reeds is ondergebracht bij het cuItuurbureaU
der N. S. D. A. P.
HAARLEM. 18 Maart
Ondertrouwd: 18 Maart: J. Wolfard en E. de Boever;
H. G. L.'Tesselaar en G W. J. Kooy; J. C. Poelgeest
en T. Handgraaf; N. J. J. Jansen en M. J der Kinde
ren; P. van Norde en W. C. R. v. Velzen; H. J. Kooij
en G. W. M. Groskamp; J. Kaan en T. A. M. Heilig;
J. M. Warren en J. M. E. v. Frankenhuijsen; B. An-
dringa en H. C. Geukërs; G. Busselman en G. Huisjes;
T. Bultman en A. Wijshake; P. M L. van Schie en
A. C. M. Voordouw; A. G. van Klink, en M. Marinus;
C. Peper en R. Cohen Rodrigues; A. van Wees en A.
H. Nijssen; H. W. Bijnsdorp en M. P. Puts; C. A. Ca-
minada en I. C. Veenings; T. Ruyter en G. M. Over-
mars; J. Meijer en G. van Vliet; M. J. F. Fok en A.
Konings; A. H. Swarte en M.'J J De Klerk; J. Fort
gens en J. van Andel; L. H. Vrieslander en H. van
Gelder; T. Scheelings en J. de Jong; J. Tlmmers en
A. Versteeg.
Gehuwd: 18 Maart: J. N. Scholten en G. E. Jak; K. S.
H. Smit» en C. Schippers; J H. van Ooijen en S. J.
de Groot; S. Bosma cn H G. van de Merwe.
Bevallen 14 Maart: M. Aal—Pelz, z.; 15 Maart: C. J.
de Jong—de Jong, z.; 16 Maart: L. Pérukel—van Baekel
d.; 17 Maart: M. M. Rutjens—Donkers, d.; J. M. Mei-
landErnst, d.; W. Wetsema—Warnaar, d.; M. C. Ho-
gervorst—Schoen, d.; 18 Maart: M- Kelderman—van
As, z.; J. T. van den Bergh—van Essen, z.; P. M. Henke
—Schuurman, d.; M. J. E. Veenstra—Schilder, d.; J.
van der MeerSanders, z.
Overleden 16 Maart: M. J. BoerendansBrussel, 71
j., Delistraat; M. P van ZandvoortKuijken, 72 }w
Lange Heerenvest; B. Frljda, 55 J., Groot Heiligland; A.
M. A. Bontjema—Beezem, 64 J., A. L. Dyserlnckstraat;
J. de Graaf—Erbrink, 63 1., Lange Raamstraat; 17 Maart:
H, C. HoedBoeree. 74 Jacobstraat; J. Klooster, 41
j., Oudeweg; 18 Maart: L. G., 21 d., z. v. B. G. L.
Tosseram, Zijlweg.
