Haarlems Dagblad Hoe is het in Engeland? Nieuwe landingen in Oost Aziè. Op linnenjacht. Distributïenieuws De slotzitting te San Francisco. 59e Jaargang, No. X806I Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem. IJmuiden, Kennemerlaan 154. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054, Adm. 10724. Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Woensdag 27 Juni 1945 Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: per week 31 cent, per kwartaal 4.- Tel.: Redactie 10600, Expeditie 14825. Menigeen stelt die vraag. Er zijn menschen die meenen, dat de Engel- schen het veel en veel royaler hebben dan wij. Zij vergissen zich deerlijk. Een brief van een Éngelsche geeft daar aardig inzicht in. Ik laat hem hier in vertaling volgen: „Er is hier geen voedsel-schaarschte, maar ons eten is erg eentonig. Vet, vleesch, bacon en eieren zijn alle sterk gerantsoeneerd sinds het eind van den oorlog, omdat wij niet alleen onszelf maai- ook het grootste deel van Europa moeten voorzien. Bijna alles is trou wens gerantsoeneerd behalve meel, brood, groenten en visch. (Ik teeken hierbij aan dat in de Eng'elsche voe ding weinig brood wordt gebruikt.) Er is groot tekort aan visch geweest, maar dat wordt nu wat beter. Wij krijgen twintig punten per maand en mogen kiezen uit de dingen, die onder de puntenregeling vallen. Dat zijn er niet veel: gedroogde vruchten, vleesch in blik, visch, beschuit, havermout en stroop. Iets bijzonders is niet te krij gen. Wie een lange queue ziet kan er zeker van zijn, dat het doel is een paar tomaten of een citroen te bemachtigen. Wij krijgen twee ons boter per week." Hier onderbreek ik even om te zeggen, dat twee Éngelsche ounces 56 gram, Hollandsch gewicht uit maken. riet Éngelsche boter-rantsoen is dus lager dan het onze. Allerlei eenvoudige dingen zijn heel moeilijk verkrijgbaar, zooals bijvoor beeld briefpapier en W.C.-papier. Voor andere moeten wij eerst toewijzingen zien los te krijgen. Verleden winter hadden wij een kolentekort en de a.s. winter zal slechter zijn. Alle kleeding is gerantsoeneerd be halve lint, kunstbloemen en ceintuurs, die peperduur zijn. Vroeger konden wij alles in goede qualiteit krijgen. Het is bedroevend dat de goedkoope rommel, die vroeger door Woolworth's aan den man werd gebracht, nu wordt verkocht door zulke vermaarde firma's als Har- rods en Marshall Snelgrove. Volgend jaar zal het wel beter wor den. Nu kunnen wij wel eens een goede koekepan krijgen. Om gordijnen, meu belen, linnen en huishoudelijke artike len te koopen worden toewijzingen ver- eischt, die eigenlijk alleen gegeven worden aan menschen, wier huizen ge bombardeerd zijn. Sommige dingen zijn verkrijgbaar als er een baby is. Ik on dervind ook, hoe moeilijk ze hier zijn met toewijzingen'. Sinds het begin van den oorlog heb ik op kamers gewoond. Nu richt ik een huis in om er een school in te vestigen en kan voor de meubi leering geen toewijzing krijgen. Ik moet alles bij elkaar bedelen, leenen en twee dehands koopen. Menschen die uit de koloniën komen schrikken van de toestanden hier en zeggen dat zij thuis gebleven zouden zijn als zij geweten hadden, hoe moei lijk alles is. Maar wij zijn er in ge slaagd den oorlog te winnen en het land is prachtig bestuurd en geleid. Na tuurlijk zijn er mopperaars, maar nie mand let op hen." Over het dienstbodenvraagstuk zegt de brief: „Niemand heeft meer dienstboden en de meeste menschen hebben ook geen werkvrouw. Want de arbeids-mobilisa- tie werd zoo streng doorgevoerd, dat eigenlijk alle vrouwen onder de veertig ervoor werden ingeschreven, tenzij zij al vitalen arbeid verrichtten. Aileen vrouwen boven de veertig mochten bij het onderwijs blijven." De brief getuigt van meer dan alleen tekorten en beperkingen. Gij zult u herinneren hoe Hitier de Engelschen placht voor te stellen als een lui, zelf ingenomen, door welvaart oververza digd volk. De Duitsche onmacht om an dere volken te verstaan is ten opzichte van de Engelschen wel extra duidelijk gebleken. Het treft ons als wij lezen, dat zooveel rantsoenen in den laatsten tijd verlaagd zijn om het grootste deel van Europa te helpen. Tot dat deel be- hooren wij! Het treft ons zeker nog meer dat de Engelschen met een- veel lager boter-rantsoen dan het onze ge noegen moeten nemen om anderen en ons er bovenop te helpen. Dat is meer dan bondgenootschap: het is vriend schap. die offers brengt en dan opge wekt verklaart: „Natuurlijk zijn er mopperaars, maar niemand let op hen." Zulk een houding wekt ons respect zoowel als onze dankbaarheid. En er zijn zooveel meer Éngelsche offers voor ons gebracht! Als wij de Engelschen be nijden is dat niet, omdat zij het zooveel royaler zouden hebben dan wij. Want dat is niet zoo. Zij leven grootendeels onder dezelfde beperkingen. Maar wij kunnen hen benijden om die getuigenis van een vrouw onder hen: „Het land is prachtig bestuurd en geleid" en wij kunnen een voorbeeld aan hen nemen ten opzichte van de geweldige energie en samenwerking, die zij in de moei lijkste omstandigheden ontwikkeld en volgehouden hebben. Zoo'n voorbeeld hebben wij hard noodig bij hetgeen ons te wachten staat. En temidden van de Tocht van M.G. naar de Haarlemmermeer. Het Militair Gezag is in de Haarlemmer meer op linnenjacht geweest en het heeft daar groote hoeveelheden goederen gevon den. Vorige week had men reeds een proef genomen, waarbij men op één adres een halve auto linnengoed kon weghalen zon der dat men nu kon zeggen, dat er te wei nig goederen overbleven. Toen men daar met het onderzoek der kasten klaar was, vond men op zolder nog twee ingepakte slaapkamerameublementen staan. Een en ander is voor M. G. aanleiding geweest om de zaak grootscheepser aan te pakken. Men is daarom met een colonne van 6 auto's, twintig marechaussees. 12 textieldeskun- digen en eenige andere menschen de Haar lemmermeer ingetrokken en bij sommige inwoners heeft men bijzonder groote hoe veelheden goederen in beslag genomen. Daarbij heeft men zich niet alleen beperkt tot de linnenkast, maar soms zijn ook de kleerenkasten opengemaakt en van een deel van den inhoud ontdaan, pakken lu cifers zijn meegenomen, voorraden zeep in beslag genomen, schoenen zullen aan an dere voeten gedragen worden, fietsen zul len een anderen eigenaar krijgen, vloer- kleeden in andere kamers gelegd worden, overhemden, vier groote doozen vol met flesschen prima levertraanmaar deze opsomming zij voldoende. È'r was meer en men heeft meer meegenomen, maar steeds heeft men gezorgd, dat de eigenaars vol doende goederen overhielden om voorloopig niet in moeilijkheden te kunnen geraken en daarbij heeft men volgens M. G. niet aan een te korten duur van dat „voorloo pig" te denken. En wat er met het in beslag genomene gebeurt? Alles wat textiel betreft, gaat naar de Distex, welke het weer doorgeeft aan ziekenhuizen, zieken en oorlogsgetrof fenen. De rest wordt vrijwel allemaal recht streeks aan de ziekenhuizen gegeven of naar andere instanties, aan wie het naar de meening van M. G. goed besteed is. Dat er ook nog verschil bestaat tus- schen linnenkasten en linnenkasten is tij dens deze tocht nog weer eens duidelijk ge bleken, want bij een aantal boeren trof men wel goederen aan, maar niet in zulke hoeveelheden, dat ze abnormaal genoemd mochten worden, en er reden voor ingrij pen zou kunnen bestaan. In één geval heeft men bij de actie nog moeilijkheden ondervonden doordat hooivorken dreigend naar voren werden gestoken. De mare chaussee wist echter een vechtpartij te voor komen, waarna de woning doorzocht werd en o.m. een aanzienlijk aantal paren schoe nen in den auto werd geladen. Er zijn ook boeren geweest, die vrijwillig van hun voor raad hebben afgestaan en b.v. eigener be weging acht nieuwe overhemden gaven. Complot pleegde 14 moorden. De centrale recherche in Den Haag heeft een complot van 12 personen, w.o. een vrouw gearresteerd, die zich in de laatste maanden van den bezettingstijd aan niet minder dan 14 moorden en ettelijke roof overvallen hebben schuldig gemaakt. Twee leden traden op als hoofdpersonen bij deze misdaden, welke werden gepleegd onder het door den leider van het complot, de 30-jarige K., naar voren gebracht voor wendsel, dat een en ander geschiedde op last van de „ondergrondsche". In een per ceel aan de le Van den Boschstraat in Den Haag hebben de misdadigers een heel gezin, man, vrouw, moeder en dienstbode, doodgeschoten en daarna de woning ge plunderd. HAARLEMS DAGBLAD. Morgen, Donderdag, zal Haarlems Dag blad met 4 pagina's uitkomen. De overheid wil komen tot het herstel van normale distributie-verhoudingen, zoodat de consument zijn waren kan betrekken bij den winkelier dien hij verkiest. Winkeliers die met lokmiddeltjes (extratjes enz.) klan ten willen trekken, zullen ervaren dat dit niet geoorloofd is en dat zij het voortbe staan van hun zaak daardoor in gevaar brengen. Voor het kiezen van een winkelier moeten thans de volgende bestelbonnen door de consumenten bij de winkeliers worden in geleverd uiterlijk 30 Juni. K 04 voor suiker K 05 voor grutterswaren K 06 voor chocolade K 07 voor zout K 08 voor zeep K 09 voor kaas K 10 voor boter K 11 voor koffie Niet alle bonnen behoeven bij een winkelier ingeleverd te worden. Ieder kan na den eersten keer van winkelier veranderen, maar onnoodig wisselen van winkelier bevordert niet een regelmatigen gang van zaken. Distributiegoederen tegen lageren prys Br is, naar wij vernemen, een regeling in bewerking om te bereiken, dat ook minder goed gesitueerde ingezetenen alle distribu tiegoederen zullen kunnen koopen. 95.000 NEDERLANDSCHE JODEN VERMOORD Het A.N.P. meldt uit Den Haag: Van de 100,000 door de Duitschers uit Nederland ge deporteerde joden zijn er thans 1400 terug gekeerd. Bijna met zekerheid kan worden aangenomen dat de Duitschers minstens 95.000 Nederlandsche joden hebben vermoord. OPTREDEN CHARLOTTE KöHLER Onze groote actrice en voordrachtskun stenares Charlotte Kohier trad Dinsdag avond in den vollen Stadsschouwburg op met gedichten ter nagedachtenis aan hen die gevallen zijn voor het vaderland. Zij had haar programma gesplitst in groepen: Het Land, de Oorlog, de Bezetting, de Be vrijding en het bevatte o.a. gedichten van Marsman, A. Roland Holst, Mok, van Duin kerken, Anthonie Donker. Jan Campert, Engelman en Jan Prins. Door haar prach tige, sobere voordracht van zoovele verzen, die getuigen van de diepste levenservarin gen hunner scheppers, wekte zij overgege ven aandacht en ontroering. Het was een zeer mooie avond. De voedseitransporlen via Delfzijl. De sectie Voorlichting van het Militair Gezag deelt mede dat toestemming verleend was aan de Duitsche troepen om 14 dagen rantsoenen 'levensmiddelen mee te nemen. Gp groote schaal is daarvan misbruik ge maakt. Zoodra dat aan het M. G. bleek zijn die transporten door de geallieerde autori teiten op 21 Juni stopgezet. Daarop zijn ruim 300 ton goederen in beslag genomen, terwijl nog 30 schepen te Delfzijl verwacht wer den. De Duitschers mogen nu nog slechts het uiterste minimum meenemen. Aan een mededeeling van Shaef-Mission in Nederland ontleenen wij nog dat de Duit schers levensmiddelen en kleeding mochten meenemen om in eigen onderhoud te kunnen voorzien totdat de Duitsche burgerlijke in stanties daarin konden voorzien. In Den Hel der en Delfzijl werd een groote hoeveelheid smokkelwaar van de Duitschers in beslag ge nomen. De 120.000 Duitschers die in die pe riode ons land verlieten, hebben niet meer meegenomen dan 2500 ton voedsel en 2000 ton kleeding en uitrustingsstukken. Dit is weinig in vergelijking met de 136.500 ton voedsel, die door het Canadeesche leger sinds de be vrijding tot 22 Juni in Nederland benoorden de rivieren zijn aangevoerd. Aan de Duit schers werden nog ontnomen en aan Neder landsche instanties overgedragen 19000 ra dio's, 21.000 rijwielen, 4500 paarden, 2000 wa gens, 1500 personenauto's, 1400 vrachtauto's, 50 autobussen, 25 tractors en 20 ambulances. De grootste luchtaanval van den oorlog is Dinsdag op het Japansche moeder land gedaan als inleiding van een reeks zware geallieerde aanvallen op alle fronten in Oost-Azië. Geallieerde zuive ringsoperaties duurden voort op Okinawa en op Loezon. Andere geallieerde strijd krachten boekten op Borneo en in China aanzienlijke terreinwinsten naar vitale doelen. Op Ternate is een landing uitge voerd. Dit is heden het belangrijkste nieuws uit Oost-Azië. In een zeer grooten aanval overdag op vliegbases op het voornaamste Japansche eiland Honsjoe bestookten vijfhonderd Ame- rikaansche supervliegende forten tien vijan delijke doelen en wierpen meer dan drie duizend ton brisantbommen. De groote bommenwerpers, vergezeld van zwermen jachttoestellen, troffen vijf doelen te Nagoya, twee te Osaka, twee te Gifoe en een te Akashi. Nog geen halve dag later werd Yokkaitsjai bij Nagoya wederom door super vestingen aangevallen. Door machtige luchtaanvallen tegen Japansche schepen brachten Amerikaansche water- en landvliegtuigen nieuwe slagen toe aan de communicatie tusschen de voornaamste Ja pansche eilanden en tusschen het moeder land en Korea en China. Toestellen van vlootluchteskader I onder bevel van admi raal Nimitz hebben alleen 122 645 ton vijande lijke schepen tot zinken gebracht. Het hoogtepunt van een operatie van groo ten omvang onder bevel van generaal Mac Arthur was het afzonderen van een aanzien lijke Japansche strijdmacht in het Cagayan- dal in het Noordoostelijk gedeelte van het eiland Luzon. Amerikaansche strijdkrachten grootste gevaren en de zwaarste be proevingen hebben zij hun democra tisch bewind ongerept gehandhaafd. Zij geven ons het overtuigend bewijs, dat de democratie overwonnen heeft. Hun edelmoedigheid tegenover hun bondge- nooten is een nieuwe staal van de oude waarheid, dat de democratie de be schaving is. E. P. op de vlakten aan de Noordelijke en Zuide lijke einden van het dal hebben vijandelijke colonnes volledig ingesloten. Mac Arthur meldde: „De liquidatie van de laatste sterkte van den vijand nadert". De herovering van de groote westelijke olievelden op Borneo is voltooid met de ver overing van Miri. Landingen op Ternate en op Koems Op het gebied van Balikpapan is een zeer hevig bombardement uitgevoerd en op Ter nate zijn de geallieerden geland. Volgens ra dio Tokio hebben dertig geallieerde oorlogs schepen Balikpapan gebombardeerd en voor de kust mijnen geveegd, blijkbaar ter voor bereiding van een nieuwe landing op Bor neo. Omtrent de geallieerde invasie op Ter nate meldt radio Tokio nog. dat het Japan sche garnizoen feilen tegenstand biedt. Hedenochtend meldde radio Tokio, dat ge allieerde troepen aan land zijn gegaan op het eiland Koeme, 50 mijl ten westen van Naha, dat gelegen is aan de zuidpunt .van Okinawa. In een rotsholte op de zuidoostpunt van Okinawa heeft men de lijken gevonden van luit.generaal Mitsoeroe Oeshimima, den Ja- panschen bevelvoerenden commandant op Okinawa, en van zijn stafchef luit.-generaal Isamoe Tsjo. Zij hadden harakiri gepleegd. De Australische negende divisie blijft op rukken langs de noordwestkust van Borneo. Enorme branden woeden nog op de petro- leumvelden van Seria. Op Bougainville en Nieuw-Guinea duren de gevechten te land voort. Volgens radio Tokio hebben dertig ge allieerde oorlogschepen Balikpapan gebom bardeerd en voor de kust mijnen geveegd, blijkbaar ter voorbereiding van een nieuwe landing op Borneo. Omtrent de geallieerde invasie op het eiland Ternate aan de westkust van Halma- heira in Ned. Indië'meldt radio Tokio nog, dat het Japansche garnizoen feilen tegen stand biedt. Volgens een bericht uit New-York zijn tot dusver ongeveer 300 man aan land gekomen. Verder werden nog groote Amerikaansche luchtaanvallen gedaan op de Japansche ste den Nagoya, Osaka, Akshi en Gifoe. Bij Wewak op Nieuw Guinea maakten de Australiërs goede vorderingen. ue berg Tazaki, de voornaamste top aan het kust gebied werd veroverd. Handvest voor Vrede en Veiligheid onderteekend SAN FRANCISCO, 26 JUNI. De con ferentie van San Francisco heeft heden haar slotzitting gehouden. Alle vijftig deelnemende regeeringen hadden een of meer afgevaardigden gemachtigd, het Handvest te onderteekenen. De Amer.- kaansche minister van Buitenlandsche Zaken, Stettinius, was de laatste die on- derteekende. De president der Vereenigde Staten, Truman, stond naast hem. De eer ste onderteekenaars waren de vertegen woordigers van China, Rusland, Groot- Brittannië en Frankrijk; daarna volgden de overige landen in alphabetische volg orde. De conferentie der vereenigde vol ken is nu verdaagd; Woensdag houdt de voorbereidende commissie voor de orga nisatie van de vereenigde volken haar eerste zitting. In redevoeringen legden de staatslieden den nadruk op verschillende markante punten in de schepping van dit nieuwe Handvest der Volken. Paul Boncour (Frankrijk: noemde het een feit van zeer groote beteekenis, dat de Vereenigde Sta ten hun geweldige bronnen van menschen en materiaal ter beschikking stellen tegen een eventueelen aanvaller. Dit zal den aanvaller in zijn opstandigheid alleen doen slaan Wellington Koo (China), die met een penseel in oude Chineesche letterteekens onderteekend had, verklaarde, dat het Handvest een wijs en nuttig document is, maar dat de samenwerking voortgezet zou moeten worden om het ook in de practijk te doen slagen. Gromyko (Sovjet-Unie) legde evenals Boncour den nadruk op de beschikbaar stelling van een groote macht door de V S.. om een aanval te voorkomen. Over de uiteenloopende opvattingen ter confe rentie verbaasde hij zich niet; wel over het feit dat alle moeilijkheden overwon nen zijn. Het beste Handvest geeft op zich zelf nog geen waarborg voor den vrede. Hij deed een beroep op den geest van samenwerking. Lord Halifax (Groot-Brittannië) deed dit eveneens en herdacht Wilson en Roo sevelt. Later sprak Smuts (Unie van Zuid- Afrika) over het Handvest dat voorziet in „een vrede met tanden", in een vereenigd front van groote mogendheden, gesteund door de macht der kleinere staten. Het voorziet ook in kleinere combinaties voor de verdediging op regionalen of plaatse lijken grondslag. Maar er is meer noodig dan een apparaat, dat falen kan. De oor log is tegenwoordig totalitair. Dus moeten ook alle menschelijke factoren, alle so ciale, politieke en geestelijke krachten door de beschaving gemobiliseerd worden tegen den oorlog. Smuts deed een beroep op de kerken, de pers en op scholen en universiteiten. President Truman (V. S.) hield een rede, waarin hij er bij alle naties op aandrong het Handvest spoedig te ratificeeren. De overheerschende gevoelens van volk, Se naat en Congres in de V. S. doen hem een onmiddellijke ratificatie verwachten. De overwinnende staten dragen thans groote verantwoordelijkheid. Alle fascisten stier ven niet uit met Hitler en Mussolini. Het is gemakkelijker tyrannen te vernietigen en concentratiekampen op te ruimen dan de ideeën uit te roeien, die zulke ver schijnselen schiepen. Reactionaire krach ten in de geheele wereld zullen trachten tweedracht te zaaien tusschen de ver eenigde naties. Hij achtte het een wonder, waarvoor men den Hemel dank moet zeg gen, dat het Handvest tot stand is ge komen. Het succes van San Francisco toont een ononderbroken lijn der geschie denis. De denkbeelden van Woodrow Wil son en Franklin Roosevelt hebben hier belichaming gevonden. HERNIEUWING RUSSISCH-TURKSCH VRIENDSCHAPSVERDRAG De Russische ambassadeur te Ankara, Wienogradof, heeft volgens een bericht uit Ankara aan de Turksche regeering een me morandum overhandigd met voorstellen aangaande hernieuwing van het Russisch- Turksche vriendschapsverdrag. Van den in houd is tot dusver niets bekend, maar in diplomatieke kringen te Ankara neemt men aan. dat de kwestie der controle van de Dar'danellen alsmede een nieuwe regeling inzake de demarcatielijn in de provincies Kars en Ardahan aan de Russisch-Turksche grens er in ter sprake komen. DE HOUDING VAN KONING LEOPOLD. Van gezaghebbende zijde wordt meege deeld, zoo meldt Reuter uit St. Wolfgang, dat Koning Leopold nooit wien dan ook verzocht heeft een regeering te vormen. Of schoon de Koning eenigen tijd geleden had besloten niet af te treden, stelt hij zich thans terdege op de hoogte van den toestand ln België alvorens een definitief besluit te nemen. Tot degenen, die een bezoek hebben ge bracht aan Salzburg ter informatie van den Belgischen koning, behoort Van der Meersch, het hoofd van den Belgischen vei ligheidsdienst. Hij is o.m. belast met de zui vering. Men vermoedt, dat hij den Koning verslag heeft uitgebracht over den algemee- nen toestand in België met betrekking tot de veiligheid, en de mogelijke reacties op het door den' vorst te nemen besluit. Een groep van zeven man, onder wie de socialistische leider Louis de Brouckère, heeft zich thans ook naar Salzburg begeven, voor een onderhoud met Koning Leopold. Deze groep vormt als het ware een verklein de uitgave van het Belgische parlement. Slechts de communisten zijn niet vertegen woordigd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1