Haarlems Dagblad
Hoe is het in
Engeland?
Nieuwe landingen in Oost Azië.
5Se Jaargang, N®. 18061
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37, Haarlem.
IJmuiden, Kennemerlaan 154.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054, Adm. 10724.
Directeur-Hoofdredacteur: Hubert Pccrebooin
Woensdag 27 Juni 18a
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: per week 31
cent, per kwartaal 4.-
Tel.: Redactie 10600, Expeditie 14825.
Menigeen stelt die vraag. Er zijn
menschen die meenen, dat de Engel
schen het veel en veel royaler hebben
dan wij. Zij vergissen zich deerlijk.
Een brief van een Éngelsche geeft daar
aardig inzicht in. Ik laat hem hier in
vertaling volgen:
„Ei- is hier geen voedsel-schaarschte,
maar ons eten is erg eentonig. Vet,
vleesch, bacon en eieren zijn alle sterk
gerantsoeneerd sinds het eind van den
oorlog, omdat wij niet alleen onszelf
maar- ook het grootste deel van Europa
moeten voorzien. Bijna alles is trou
wens gerantsoeneerd behalve meel,
brood, groenten en visch. (Ik teeken
hierbij aan dat in de Éngelsche voe
ding weinig brood wordt gebruikt.) Er
is groot tekort aan visch geweest, maar
dat wordt nu wat beter. Wij krijgen
twintig punten per maand en mogen
kiezen uit de dingen, die onder de
puntenregeling vallen. Dat zijn er niet
veel: gedroogde vruchten, vleesch in
blik, visch, beschuit, havermout en
stroop. Iets bijzonders is niet te krij
gen. Wie een lange queue ziet kan er
zeker van zijn, dat het doel is een paar
tomaten of een citroen te bemachtigen.
Wij krijgen twee ons boter per week."
Hier onderbreek ik even om te zeggen,
dat twee Éngelsche ounces 56 gram, dus
ruim één ons Hollandsch gewicht uit
maken. Het Éngelsche boter-rantsoen
is dus lager dan het onze.
Allerlei eenvoudige dingen zijn heel
moeilijk verkrijgbaar, zooals bijvoor
beeld briefpapier en W.C.-papier. Voor
andere moeten wij eerst toewijzingen
zien los te krijgen. Verleden "winter
hadden wij een kolentekort en de a.s.
winter zal slechter zijn.
Alle kleeding is gerantsoeneerd be
halve lint, kunstbloemen en ceintuurs,
die peperduur zijn. Vroeger konden wij
alles in goede qualiteit krijgen. Het is
bedroevend dat de goedkoope rommel,
die vroeger door Woolworth's aan den
man werd gebracht, nu wordt verkocht
door zulke vermaarde firma's als Har-
rods en Marshall Snelgrove.
Volgend jaar zal het wel beter wor
den. Nu kunnen wij wel eens een goede
koekepan krijgen. Om gordijnen, meu
belen. linnen en huishoudelijke artike
len te koopen worden toewijzingen ver-
eischt, die eigenlijk alleen gegeven
worden aan menschen, wier huizen ge
bombardeerd zijn. Sommige dingen zijn
verkrijgbaar als er een baby is. Ik on
dervind ook, hoe moeilijk ze hier zijn
met toewijzingen. Sinds het begin van
den oorlog heb ik op kamers gewoond.
Nu richt ik een huis in om er een school
in te vestigen en kan voor de meubï-
leerïng geen toewijzing krijgen. Ik moet
alles bij elkaar bedelen, leenen en twee
dehands koopen.
Menschen die uit de koloniën komen
schrikken van de toestanden hier en
zeggen dat zij thuis gebleven zouden
zijn als zij geweten hadden, hoe moei
lijk alles is. Maar wij zijn er in ge
slaagd den oorlog te winnen en het land
is prachtig bestuurd en geleid. Na
tuurlijk zijn er mopperaars, maar nie
mand let op hen."
Over het dienstboden vraagstuk zegt
de brief:
„Niemand heeft meer dienstboden en
de meeste menschen hebben ook geen
werkvrouw. Want de arbeids-mobilisa-
tie werd zoo streng doorgevoerd, dat
eigenlijk alle vrouwen onder de veertig
ervoor werden ingeschreven, tenzij zij
al vitalen arbeid verrichtten. Alleen
vrouwen boven de veertig mochten bij
het onderwijs blijven."
De brief getuigt van meer dan alleen
tekorten en beperkingen. Gij zult u
herinneren hoe Hitier de Engelschen
placht voor te stellen als een lui, zelf
ingenomen, door welvaart oververza
digd volk. De Duitsche onmacht om an
dere volken te verstaan is ten opzichte
van de Engelschen wel extra duidelijk
gebleken. Het treft ons als wij lezen,
dat zooveel rantsoenen in den 'laatsten
tijd verlaagd zijn om het grootste deel
van Europa te helpen. Tot dat deel be-
hooren wij! Het treft ons zeker nog
meer dat de Engelschen met een veel
lager boter-rantsoen dan het onze ge
noegen moeten nemen om anderen en
ons er bovenop te helpen. Dat is meer
dan bondgenootschap: het is vriend
schap, die offers brengt en dan opge
wekt verklaart: „Natuurlijk zijn ei-
mopperaars. maar niemand let op hen."
Zulk een houding wekt ons respect
zoowel als onze dankbaarheid. En er
zijn zooveel meer Éngelsche offers voor
ons gebracht! Als wij de Engelschen be
nijden is dat niet, omdat zij het zooveel
royaler zouden hebben dan wij. Want
dat is niet zoo. Zij leven grootendeels
onder dezelfde beperkingen. Maar wij
kunnen hen benijden om die getuigenis
van een vrouw onder hen: „Het land is
prachtig bestuurd en geleid" en wij
kunnen een voorbeeld aan hen nemen
ten opzichte van de geweldige energie
en samenwerking, die zij in de moei-
lijkste omstandigheden ontwikkeld en
volgehouden hebben. Zoo'n voorbeeld
hebben wij hard noodïg hij hetgeen ons
te wachten staat. En temidden val de
Op linnenjachf.
Tocht van M.G. naar de
Haarlemmermeer.
Het Militair Gezag is in de Haarlemmer
meer op linnenjacht geweest en het heeft
daar groote hoeveelheden goederen gevon
den. Vorige week had men reeds een proef
genomen, waarbij men op één adres een
halve auto linnengoed kon weghalen zon
der dat men nu kon zeggen, dat er t« wei
nig goederen overbleven. Toen men daar
met het onderzoek der kasten klaar was,
vond men op zolder nog twee ingepakte
slaapkamerameublementen staan. Een en
ander is voor M G. aanleiding geweest om
de zaak grootscheepser aan te pakken. Men
ls daarom met een colonne van 6 auto's,
twintig marechaussees. 12 textieldeskun-
digen en eenlge andere menschen de Haar
lemmermeer ingetrokken en bij sommige
Inwoners heeft men bijzonder groote hoe
veelheden goederen in beslag genomen.
Daarbij heeft men zich niet alleen beperkt
tot de linnenkast, maar soms zijn ook de
kleerenkasten opengemaakt en van een
deel van den Inhoud ontdaan, pakken lu
cifers zijn meegenomen, voorraden zeep In
beslag genomen, schoenen zullen aan an
dere voeten gedragen worden, fietsen zul
len een anderen eigenaar krijgen, vloer-
kleeden in andere kamers gelegd worden,
overhemden. vier groote doozen vol met
flesschen prima levertraan maar deze
opsomming zij voldoende. Er was meer en
men heeft meer meegenomen, maar steeds
heeft men gezorgd, dat de eigenaars vol
doende goederen overhielden om voorlooplg
niet in moeilijkheden te kunnen geraken
en daarbij heeft men volgens M. G. niet
aan een te korten duur van dat „voorloo-
pig" te denken.
En wat er met het in beslag genomene
gebeurt? Alles wat textiel betreft, gaat
naar de Distex. welke het weer doorgeef!
aan ziekenhuizen, zieken en oorlogsgetrof
fenen. De rest wordt vrijwel allemaal recht
streeks aan de ziekenhuizen gegeven of
naar andere instanties, aan wie het naar
de meening van M. G. goed besteed is.
Dat er ook nog verschil bestaat tus-
schen linnenkasten en linnenkasten is tij
dens deze tocht nog weer eens duidelijk ge
bleken. want bij een aantal boeren trof
men wel goederen aan. maar niet in zulke
hoeveelheden, dat ze abnormaal genoemd
mochten worden, en er reden voor ingre
pen zou kunnen bestaan. In één geval
heeft men b(i de actie nog moeilijkheden
ondervonden doordat hooivorken dreigend
naar voren werden gestoken. De mare
chaussee wist echter een vechtpartij te voor
komen, waarna de woning doorzocht werd
en o.m. een aanzienlijk aantal paren schoe
nen in den auto werd geladen. Er zijn ook
boeren geweest, die vrijwillig van hun voor
raad hebben afgestaan en b.v. eigener be
weging acht nieuwe overhemden gaven.
Complot pleegde 14 moorden.
De centrale recherche in Den Haag heeft
een complot van 12 personen, w.o. een
vrouw gearresteerd, die zich in de laatste
maanden van den bezettingstijd aan niet
minder dan 14 moorden en ettelijke roof
overvallen hebben schuldig gemaakt. Twee
leden traden op als hoofdpersonen bij deze
misdaden, welke werden gepleegd onder
het door den leider van het complot, de
30-jarige K., naar voren gebracht voor
wendsel, dat een en ander geschiedde op
last van de „ondergrondsche"..In een per
ceel aan de le Van den Boschstraat in
Den Haag hebben de misdadigers een heel
gezin, man, vrouw, moeder en dienstbode,
doodgeschoten en daarna de woning ge
plunderd.
HAARLEMS DAGBLAD.
Morgen, Donderdag, zal Haarlems Dag
blad met 4 pagina's uitkomen.
Disfributienieuws
De overheid wil komen tol het herstel van
normale distributie-verhoudingen, zoodai de
consument zijn waren kan betrekken bij
clen winkelier dien hij verkiest. Winkeliers
die met lokmiddeltjes (ex tra tj es enz.) klan
ten willen trekken, zullen ervaren dat dit
niet geoorloofd is en dat zij het voortbe
staan van hun zaak daardoor in gevaar
brengen.
Voor het kiezen van een winkelier moeten
thans de volgende bestelbonnen door de
consumenten bij de winkeliers worden in
geleverd uiterlijk 30 Juni.
K 04 voor suiker
K 05 voor grutterswaren
K 06 voor chocolade
K 07 voor zout
K OS voor zeep
K 09 voor kaas
K 10 voor boter
K 11 voor koffie
Niet alle bonnen behoeven bij een winkelier
Ingeleverd te worden. Ieder kan na den
eersten keer van winkelier veranderen, maar
onnoodig wisselen van winkelier bevordert
niet een regelmatigen gang van zaken.
Distributiegoederen tegen lageren prys
Br is. naar wij vernemen, een regeling in
bewerking om te bereiken, dat ook minder
goed gesitueerde ingezetenen alle distribu-
tiegoederen zullen kunnen koopen.
95.000 NEDEHLANDSCHE JODEN
VERMOORD
Het A.N.P. meid; uit Den Haag: Van de
100 000 door de Duitschers uit Nederland ge
deporteerde joden zijn er thans 1400 terug
gekeerd. Bijna met zekerheid kan worden
aangenomen dat de Duitschers minstens
95.000 Nederlandsche joden hebben vermoord.
OPTREDEN CHARLOTTE KÖI1LER
Onze groote actrice en voordrachtskun
stenares Charlotte Kohier trad Dinsdag
avond in den vollen Stadsschouwburg op
met gedichten ter nagedachtenis aan hen
die gevallen zijn voor het vaderland. Zij
had haar programma gesplitst in groepen
Het Land, de Oorlog, de Bezetting, de Be
vrijding en het bevatte o.a. gedichten van
Marsman. A. Roland Holst. Mok. van Duin
kerken. Anthonie Donker, Jan Campert.
Engelman en Jan Prins. Door haar prach
tige. sobere voordracht van zoovele verzen,
die getuigen van de diepste levenservarin
gen hunner scheppers, wekte zij overgege
ven aandacht en ontroering. Het was een
zeer mooie avond.
De voedseltransporten
via Delfzijl.
De sectie Voorlichting van het Militair
Gezag deelt mede dat toestemming verleend
was aan de Duitsche troepen om 14 dagen
rantsoenen levensmiddelen mee te nemen.
Gp groote schaal is daarvan misbruik ge
maakt. Zoodra dat aan het M. G. bleek zijn
die transporten door de geallieerde autori
teiten op 21 Juni stopgezet. Daarop zijn ruim
300 ton goederen in beslag genomen, terwijl
nog 30 schepen te Delfzijl verwacht wer
den. De Duitschers mogen nu nog slechts
het uiterste minimum meenemen.
Aan een mededeeling van Shaef-Mision in
Nederland ontleenen wij nog dat de Duit
schers levensmiddelen en kleeding mochten
meenemen om in eigen onderhoud le kunnen
voorzien totdat de Duitsche burgerlijke in
stanties daarin konden voorzien. In Den Hel
der en Delfzijl werd een groote hoeveelheid
smokkelwaar van de Duitschers in beslag ge-
nompn. De 120.000 Duitschers die in die pe
riode ons land verlieten, hebben niet meer
meegenomen dan 2500 ton voedsel en 2000 ton
kleeding en uitrustingsstukken. Dit is weinig
in vergelijking met de 186.5000 ton voedsel,
die door het Canadeesche leger sinds de be
vrijding tot 22 Juni in Nederland benoorden
de rivieren zijn aangevoerd. Aan de Duit
schers werden nog ontnomen en aan Neder
landsche instanties overgedragen 19000 ra
dio's, 21 000 rijwielen, 4500 paarden, 2000 wa
gens. 1500 personenauto's, 1400 vrachtauto's,
50 autobussen, 25 tractors en 20 ambulances.
De grootste luchtaanval van den oorlog
ls Dinsdag op het Japansche moeder
land gedaan als inleiding van een reeks
zware geallieerde aanvallenop alle
fronten in Oost-Azië. Geallieerde zuive
ringsoperaties duurden voort op Okinawa
en op Loezon. Andere geallieerde strijd
krachten boekten op Borneo en in China
aanzienlijke terreinwinsten naar vitale
doelen. Op Ternate is een landing uitge
voerd. Dit is heden het belangrijkste
nieuws uit Oost-Azië.
In een zeer grooten aanval overdag op
vliegbases op het voornaamste Japansche
eiland Honsjoe bestookten vijfhonderd Ame-
rikaansche supervliegende forten'tien vijan
delijke doelen en wierpen meer dan drie
duizend ton brisantbommen. De groote
bommenwerpers, vergezeld van zwermen
jachttoestellen, troffen vijf doelen te Nagoya.
twee le Osaka, twee te Gifoe en een te
Akashl. Nog geen halve dag later werd
Yokkaitsjai bij Nagoya wederom door super
vestingen aangevallen. Door machtige
luchtaanvallen tegen Japansche schepen
brachten Amerikaansche water- en
landvliegtuigbn nieuwe slagen toe aan de
communicatie tusschen de voornaamste Ja
pansche eilanden en tusschen het moeder
land en Korea en China. Toestellen van
vlootluchteskader I onder bevel van admi
raal Nimitz hebben alleen 122 645 ton vijande
lijke schepen tot zinken gebracht.
Het hoogtepunt van een operatie van groo
ten omvang onder bevel van generaal Mac
Arthur was het afzonderen van een aanzien
lijke Japansche strijdmacht in het Cagayan-
dal in het Noordoostelijk gedeelte van" het
eiland Luzon. Amerikaansche strijdkrachten
grootste gevaren en de zwaarste be
proevingen hebben zij hun democra
tisch bewind ongerept gehandhaafd. Zij
geven ons het overtuigend bewijs, dat
de democratie overwonnen heeft. Hun
edelmoedigheid tegenover hun bondge-
nooten is een nieuwe staal van de oude
waarheid, dat de democratie de be
schaving is.
R. P.
op de vlakten aan de Noordelijke en Zuide
lijke einden van het dal hebben vijandelijke
colonnes volledig ingesloten. Mac Arthur
meldde: .De liquidatie van de laatste sterkte
van den vijand nadert".
De herovering van de groote westelijke
olievelden op Borneo is voltooid met de ver
overing van Miri.
Landingen op Ternate en op Koeme
Op het gebied van Balikpapan is een zeer
hevig bombardement uitgevoerd en op Ter
nate zijn de geallieerden geland. Volgens ra
dio Tokio hebben dertig geallieerde oorlogs
schepen Balikpapan gebombardeerd en voor
de kust mijnen geveegd, blijkbaar ter voor
bereiding van een nieuwe landing op Bor
neo. Omtrent de geallieerde invasie op Ter
nate meldt radio Tokio nog. dat het Japan
sche garnizoen feilen tegenstand biedt.
Hedenochtend meldde radio Tokio, dat ge
allieerde troepen aan land zijn gegaan op net
eiland Koeme, 50 mijl ten westen van Naha.
dat gelegen is aan de zuidpunt van Okinawa.
In een rotsholte op de zuidoostpunt van
Okinawa heeft men de lijken gevonden van
luit.generaal Mitsoeroe Oeshimïnia. den Ja-
panschen bevelvoerenden commandant op
Okinawa, en van zijn stafchef luit.-generaal
Isamoe Ts.10. Zij hadden harakiri gepleegd.
De Australische negende divisie blijft op
rukken langs de noordwestkust van Borneo.
Enorme bianaen woeden nog op de petro-
leumvelden van Seria.
Op Bougainville en Nieuw-Gulnea duren
de gevechten te land voort.
Volgens radio Tokio hebben dertig- ge
allieerde oorlogschepen Balikpapan gebom
bardeerd en voor de kust mijnen geveegd,
blijkbaar ter voorbereiding van een nieuwe
landing op Borneo.
Omtrent de geallieerde invasie op het
eiland Ternate aan de westkust van Halma-
heira in Ned. Indië meldt radio Tokio nog,
dat het Japansche garnizoen feilen tegen
stand biedt.
Volgens een bericht uit New-York zijn tot
dusver ongeveer 300 man aan land gekomen.
Verder weiden nog groote Amerikaansche
luchtaanvallen gedaan op de Japansche ste
den Nagoya, Osaka, Akshï en Gifoe.
Bij Wewak op Nieuw Guinea maakten de
Australiërs goede voideringen. ue oerg
Tazaki, de voornaamste top aan het kust
gebied werd veroverd.
De slotzitting te
San Francisco.
Handvest voor Vrede en
Veiligheid onderteekend
SAN FRANCISCO. 26 JUNI. De con
ferentie van San Francisco heeft heden
haar slotzitting gehouden. Aiie vijftig
deelnemende regeeringen hadden' een of
meer afgevaardigden gemachtigd, het
Handvest te onderteekenen. De Ameri
kaansche minister van Buitenlandfiche
Zaken. Stettinius, was de laatste die on-
derteckende. De president der Vereenigde
Staten, Truman, stond naast hem. De eer
ste onderteekenaars waren de vertegen
woordigers van China, Rusland. Groot-
Brittannië en Frankrijk: daarna volgden
de overige landen in alphabetische volg
orde. De conferentie der vereenigde vol
ken is nu verdaagd: Woensdag houdt de
voorbereidende commissie voor de orga
nisatie van de vereenigde volken haar
eerste zitting.
In redevoeringen legden de staatslieden
den nadruk op verschillende markante
punten in de schepping van dit nieuwe
Handvest der Volken. Paul Boncour
(Frankrijk) noemde het een feit van zeer
groote beteekenis, dat de Vereenigde Sta
ten hun geweldige bronnen van menschen
en materiaal ter beschikking stellen tegen
een eventueelen aanvaller. Dit zal den
aanvaller in zijn opstandigheid alleen
doen staan
Wellington Koo (China), die met een
penseel in oude Chineesche letterteekens
onderteekend had, verklaarde, dat het
Handvest een wijs en nuttig document is,
maar dat de samenwerking voortgezet
zou moeten worden om het ook in de
practijk te doen slagen.
Gromyko (Sovjet-Unie) legde evenals
Boncour den nadruk op de beschikbaar
stelling van een groote macht door de
V. S.. om een aanval te voorkomen. Over
de uiteenloopende opvattingen ter confe
rentie verbaasde hij zich niet; wel over
het feit dat alle moeilijkheden overwon
nen zijn. Het beste Handvest geelt op zich
zelf nog geen waarborg voor den vrede.
Hij deed een beroep op den geest van
samenwerking.
Lord Halifax (Groot-Brittannië) deed
dit eveneens en herdacht Wilson en Roo
sevelt. Later sprak Smuts (Unie van Zuid-
Afrika) over het Handvest dat voorziet in
„een vrede met tanden", in een vereenigd
front van groote mogendheden, gesteund
door de macht der kleinere staten. Het
voorziet ook in kleinere combinaties voor
de verdediging op regionalen of plaatse-
lijken grondslag. Maar er is meer noodig
dan een apparaat, dat falen kan. De oor
log is tegenwoordig totalitair Dus moeten
ook alle menschelijke factoren alle so
ciale. politieke en geestelijke krachten
door de beschaving gemobiliseerd worden
tegen den oorlog. Smuts deed een beroep
op de kerken, de pers en op scholen en
universiteiten.
President Truman (V. S.) hield een rede.
waarin hij er bij alie naties op aandrong
het Handvest spoedig te ratificeeren. De
overheerschende gevoelens van volk. Se
naat en Congres in de V. S. doen hem een
onmiddellijke ratificatie verwachten. De
overwinnende staten dragen thans groote
verantwoordelijkheid. Alle fascisten stier
ven niet uit met Hitler en Mussolini. Het
is gemakkelijker tyrannen te vernietigen
en concentratiekampen op te ruimen dan
de ideeën uit te roeien, die zulke ver
schijnselen schiepen- Reactionaire krach
ten in de geheele wereld zullen trachten
tweedracht te zaaien tusschen de ver
eenigde naties. Hij achtte het een wonder,
waarvoor men den Hemel dank moet zeg
gen. dat het Handvest tot stand is ge
komen. Het succes van San Francisco
toont een ononderbroken lijn der geschie
denis. De denkbeelden van Woodrow Wil
son en Franklin Roosevelt hebben hier
belichaming gevonden.
HERNIEUWING RUSSISCH-TURKSCH
VRIENDSCHAPSVERDRAG
De Russische ambassadeur te Ankara.
Wienogradof, heeft volgens een bericht uit
Ankara aan de Turksche regeering een me
morandum overhandigd met voorstellen
aangaande hernieuwing van het Russisch-
Turksche vriendschapsverdrdg Van den in
houd is tot dusver niets bekend, maar in
diplomatieke kringen te Ankara neemt men
aan. dat de kwestie der contróle van de
Dardanellen alsmede een nieuwe regeling
inzake de demarcatielijn in de provincies
Kars en Ardahan aan de Russisch-Turksche
grens er in ter sprake komen.
DE HOUDING VAN KONING LEOPOLD.
Van gezaghebbende zijde wordt meege
deeld. zoo meldt Reuter uit St. wolfgang,
dat Koning Leopold nooit wien dan ook
verzocht heeft een regeering te vormen. Of
schoon de Koning eenigen tijd geleden had
besloten niet af te treden, stel; hij zich.
thans terdege op de hoogte van den toestand
in België alvorens een definitief besluit te
nemen.
Tot degenen, die een bezoek hebben ge
bracht aan Salzburg ter informatie van den
Belgischen koning. behoort Van der
Meerseh, het hoofd van den Belgischen vei
ligheidsdienst. Hij is o.m. belast met de zui
vering. Men vermoedt, dat hij den Koning
verslag heeft uitgebracht over den algemee-
nen toestand in België met betrekking tot
de veiligheid, en de mogelijke reacties op
het door den' vorst te nemen besluit.
Een groep van zeven man. onder wie de
socialistische leider Louis de Brouckère.
heeft zich thans ook naar Salzburg begeven,
voor een onderhoud met Koning Leopold.
Deze groep vormt als het ware een verklein
de uitgave van het Belgische parlement.
Slechts de communisten zijn niet vertegen
woordigd.