Haarlems Dagblad De Regeerings- verklaring. De Koningin tot haar volk: Japan verwacht invasies. 89e Jaargang, No. 18063 Bureaux: Groote Houtstr. 93 en Soendaplein 37, Haarlem, XJmuiden, Kennemerlaan 154. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054, Adm. 10724. Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pecrebooi» Donderdag 28 Juni 1945 Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: per week 31 cent, per kwartaal 4.- Tel.: Redactie 10600, Expeditie 14825. „Nu of nooit" heeft H. M. de Koningin ons gisteravond toegeroepen en de minis ter-president Prof. Ir. W. Schermerhom, dat woord overnemend, heeft eraan toege voegd, dat misschien de inzet wel moet heeten: erop of eronder Hij heeft gespro ken als eon man als de sterke, een voudige Hollander, dien wij, ex-gijzelaars in St. Michielsgestel ons zoo goed herin neren. Het duurde lang: vijf kwartier. De minister-president wilde blijkbaar geen enkele klip in de zee van moeilijkheden, die bevaren moet worden, negeeren en geen enkele richtlijn, geen enkel plan verzwijgen. Zijn rede was breed en open hartig: de taal van een overtuigden de mocraat. Hij verklaarde zich bewust, nog onvolledig te zijn. Hij opperde de moge lijkheid, dat sommigen zijn woorden zou den zien als schoone beloften zonder meer Alleen de daden zouden de recht vaardiging kunnen brengen. Openhartige taal: Minister-president Schermerhorn wond er geen doekjes om toen hij den toestand schilderde, waarin wij verkeeren. Wij kampen met enorme materieele tekorten. En de oogst zal slecht zijn. Straks zullen de bondgenooten ons niet meer kunnen helpen en zullen wij onszelf moeten voeden Alleen als de ge- heele bevolking haar plicht verstaat zal verlaging van de rantsoenen kunnen wor den voorkomen. Wij zullen ons productie apparaat op gang moeten brengen; dat kan niet zonder vertraging gelukken. Hard werken is het groote, universeele recept. Maar bij dit alies komt het feit. dat wij nog in oorlog zijn met Japan, dat wij legers op de been moeten brengen en aan hooge oorlogseisc'nen voldoen, die ons materieele herstel zullen belemmeren. In zijn diagnose van den toestand, waar in Nederland verkeert, vergat de minis ter-president de heerschende gezagscrisis en de zoo veelvuldig optredende corruptie niet. Hij deed een beroep op de ambte naren, die de menschen zijn, wier houding en bereidwilligheid het vertrouwen in het gezag moeten waarborgen. En zei duide lijk. dat de regeering tegen knoeiers hard zal optreden De moeilijkheden, die formateurs bij hun pogingen plegen te ondervinden, ble ven vroeger achter gesloten deuren. Er liepen hoogstens geruchten over. Deze minister-president vertelde er veel Hij en zijn mede-formateur hebben in volstrekte overeenstemming gehandeld. Zij hebben nieuwe tegenstellingen waar genomen. waarmee zij rekening moesten houden bij de formatie. Maar zij hebben hun opdracht, een nationaal kabinet van herstel en vernieuwing te vormen, ge handhaafd. Herstel niet alleen van al dat gene. dat ons volk voor zijn materieele bestaan noodig heeft, maar ook „van alles en van alle instellingen, die zijn geestelijk klimaat bepaalden en die het dierbaar waren'". V ernieuwing op die punten, waar tekorten werden gevoeld. Niet de eenvoudige leuze „het moet alles anders worden" zal ons moeten lei den. zei de minister-president. Het is ons uit het hart gegrepen. Dit soort holle leuze is veelal de taal van menschen, die praten over dingen waar zij geen verstand van hebben, zonder de moeite te nemen ze te onderzoeken. Zij doet denken aan een feestrede, een tafeltoast in gemeenplaat sen. Met zulk leeg gepraat komt men tot niets. Er komt inderdaad een Noodparlement! Bij de samenstelling zal de in het voor jaar gevormde Nationale Adviescommissie een belangrijke taak kunnen vervullen. De regeering vertrouwt, dat de regeling van dit Noodparlement zal worden aan genomen in de vergadering van de in 1940 gefungeerd hebbende Staten-Generaal. Die vergadering zal dus (na zuivering) bij Koninklijk Besluit worden bijeengeroe pen. En de regeering verwacht wel dat de verkiezingen nog een jaar moeten wor den uitgesteld, niet slechts om technische redenen, maar ook omdat het volk zich nog beraden moet. Maar zij wil zich niet aan dat jaar binden, omdat zij overweegt, dat belangrijke beslissingen eerder om een volksuitspraak zouden kunnen vragen. Ook in geval van een conflict met het Noodparlement zou zij die uitlokken. Dat beteekem dus: terugkeer naar een parle mentair bewind, zij het dan in tijdelijke, onvolmaakte vorm. En dat verheugt ons bovenal. Moge het spoedig geschieden! Het herstel van normale gezagsverhou dingen zal zich natuurlijk uitstrekken tot Provinciale Staten en gemeenteraden. Wijziging van het uitvoeringsbesluit be treffende de samenstelling van gemeente raden wordt overwogen en dat kan geen verwondering wekken, want er is veel ernstige critiek op. Bij dit alles treedt het herstel van nor male gezagsverhoudingen op den voor grond. De regeering verklaart dat het Militair Gezag moet worden geliquideerd op plaatsen, waar het burgerlijk bestuur de laak even goed of beter vervullen kan. Dat moet uiterlijk op 1 September, dus binnen twee maanden, voltrokken zijn. Uit den overvloed van plannen en voornemens, die het nieuwe bewind ons voorlegt, springen andere zeer belangrij ke naar voren. Ik noem de vereffening van onze rekening met Duitschland, waarover een zeer vastberaden toon wordt aangeslagen. Er zal aangedrongen worden op teruggave van ons gestolen I LANDGENOOTEN, Het nieuwe bewind is thans gevormd, het eerste, dat op vaderlandschen bodem is ontstaan na onze bevrijding en waar van op twee na alle leden de bezetting hebben meegemaakt. Wij staan nu als volk in zijn geheel klaar om te beginnen aan den opbouw van onze toekomst. Het visioen, dat onzen helden en hel dinnen voor den geest stond, toen zij hun leven gaven voor recht en voor vrijheid, willen wij thans tot werkelijkheid maken. Nu is het wachten voorbij en tevens de alom gevoelde onzekerheid. Het oogen- blik is aangebroken, waarop vorm gege ven kan worden aan onze toekomst. De toekomst eischt een democratisch beleid, met vastberadenheid uitgestippeld, welk beleid u zoo straks in de regee- ringsverklaring zal worden uiteengezet. Ik behoef u niet te zeggen, dat er tal- looze moeilijkheden en bezwaren, ja soms schier onoverkomelijke, op onzen weg liggen. Naast de schaduwen kan ik echter God dank op sterke lichtpunten wijzen: het feit, dat wij in den donkeren tijd, die achter ons ligt, naar elkaar gegroeid zijn, het duidelijk merkbare verlangen naar eendracht, de groeiende gemeenschapszin en het onderling vertrouwen en naasten liefde. Een onzer eerste plichten tegenover God, tegenover onze volksgemeenschap en tegenover onszelf is den bestaanden drang naar saamhoorigheid verder te ontwikkelen en het hoogste en beste wat in ons leeft in dienst te stellen van onze volksgemeenschap. Wij willen ons ertoe zetten onszelf geestelijk op te bouwen en onze kinderen, elkeen naar eigen overtuiging, opdat wij als volk de moeilijkheden, die wij op onzen weg zullen ondervinden, te boven kunnen komen. Immers, wij willen trachten voortrek kers en baanbrekers te zijn voor den nieuwen tijd, die voor ons ligt. Een wereldtekort aan grondstoffen, aan afgewerkte goederen en aan sommige soorten van voedsel en hierbij zij niet vergeten de gebrekkige mogelijkheden aan vervoer dringt voorloopig de ge dachte, dat wij onze toekomst geheel in eigen hand hebben, naar den achter grond. Gaarne doe ik een beroep op de vriend schap onzer bondgenooten om ons zoo veel in hun vermogen ligt tegemoet te komen. Wij zijn hun erkentelijk voor hun geschenken en voor hetgeen zij ons leve ren in onzen nood. Ook doe ik een beroep op hen om te bereiken, dat uit Nederland geroofde en als zoodanig te herkennen goederen, die in Duitschland worden aangetroffen, zoo spoedig als dat kan aan Nederland wor den teruggegeven. Wij zullen onzen bondgenooten in gees telijk opzicht hun hulp vergoeden door een steunpilaar te zijn in het nieuw ont staande Europa en wanneer wij ons land weder kunnen opbouwen, zullen wij hun toonen, dat wij sterk zijn Ik heb mij overtuigd van de verwoes tingen en van het gebrek, dat er ge leden wordt in de meest geteisterde streken; ik doe eer. klemmend beroep op allen die iets bezitten, dat den bitteren nood kan lenigen, dit af te staan ten be hoeve van onze zoo zwaar beproefde broeder^ en zusters; zij hebben letterlijk aan alles gebrek, aan het meest eenvou dige en allernoodigste. Als wij ons straks mogen verheugen in de bevrijding van grooter Nederland onder de keerkringen, waaraan onze jon gelingschap zoo bereid is zijn beste krachten te geven, zal op ons de plicht rusten het vernieuwde koninkrijk op te bouwen. De taak die ons wacht, en de verant woordelijkheid, zoowel ten opzichte van het vaderland als ten opzichte van ons koninkrijk zijn ontzaglijk groot. Op dit historisch oogenblik geldt voorzeker de spreuk: nu of nooit. Wij aanvaarden met vertrouwen die taan; ons jongste verleden heeft bewe zen wat wij kunnen. Zij zal blijken niet te groot of te zwaar voor ons te zijn. God zal ons helpen. Nadat de Koningin had gesproken, heeft prof. ir. W. Schermerhorn de regeerings- verklaring afgelegd, welke elders in dit blad is opgenomen. bezit of vervanging daarvan en op scha devergoeding. Ten aanzien van annexatie zal het volk worden geraadpleegd. Er zal niet worden geduld, dat ons tekort woidt gedaan terwille van den opbouw van het Duitsche bedrijfsleven. De noodzaak van het inschakelen van alle deskundige en ervaren krachten blijkt kenmerkend ten aanzien van de beraamde plan-politiek. Een algemeen sociaal-economisch-financiëel plan voor herstel van het Nederlandsche productie vermogen zal door een wetenschappelijk bureau worden ontworpen. Het wordt een Driejarenplan, ingeleid door een Noodpian-1945 Van groote beteekenis is de korte aan duiding van het sluiten van internatio nale productie-overeenkomsten om onzen uitvoer werkelijken grondslag te verlee- nen. Het internationaal beleid het is hier al eerder geschreven zal veel ver nieuwing vereischen en de erkenning blijkt uit de benoeming van twee minis ters alleen daarvoor, met prof. Gerbran- dy als bijzonder adviseur op den achter grond Ik vestig uw aandacht op de belangrijke passages in ons uitvoerig overzicht van de regeringsverklaring, die Sociale za ken betreffen. Het waarborgen van een minimum levensstandaard, de wachtgeld regeling (met uitsluiting van hen, die redelijken arbeid weigeren) en de onder nemingsraden vormen daar kernpun ten in. Niet minder belangrijk, op den duur, is de nieuwe geest die uit de paragraaf On derwas spreekt, omdat het element Opvoeding sterk naar voren wordt ge bracht. Een groote herziening is op til. De regeering zal krachtig optreden in zake de zuivering. Moge haar volledige wijsheid in dit netelige probleem ten deel vailen! En moge het snel opgelost wor den! Er is veel waarop ik in latere ar tikelen moet terugkomen. De ministerpresident heeft de gevalle nen op treffende wijze herdacht, den bondgenooten dank gebracht en een hulde aan de Koningin betuigd, die ons aller instemming heeft. R. P. TEGEN DEN ZWARTEN HANDEL Ruim 400 politiemannen hebben Woens dag te Rotterdam een razzia gehouden tegen den zwarten handel. Enkele verzamelpunten van zwarte handelaars werden afgesloten. 224 voorloopige arrestaties werden verricht, veel goederen en geld werden in beslaggeno men. 35 arrestanten werden in arrest ge houden. NIEUWE LEIDER DER K. P. M. Tot directeur der Koninklijke Paketvaart Maatschappij, als opvolger van den onlangs overleden directeur den heer C. ter Poorten, is door den Raad van Bestuur benoemd de onderdirecteur Jhr. I. H. J. Backer, wonende te Haarlem. Jhr. Backer heeft reeds een 31-jarige loop baan bij deze groote scheepvaartmaatschap pij achter den rug. In 1914 vertrok hij als jong employé naar Nederlandsch-Indië en diende de mantschappit achtereenvolgens daar, later te Sydney (Australië) en te San Francisco (V. S.) waarna hij in 1920 repa trieerde en op het hoofdkantoor te Amster dam wei# werkzaam gesteld, Disiributienieuws Groente. De Haarlemsche Distributiedienst deelt mede, dat de groentehandelaren op M. G. bon 36 nog zullen bevoorraad worden met a. 1 bos peen per bon b. llz bloemkool le soort per bon of 1 bloemkool 2e soort per bon. c. 250 gram snijboonen per bon. d. 250 gram postelein of andijvie p. bon. Klompen en schoeisel. Voor enkele groepen der bevolking wordt de gelegenheid opengesteld aan het Distributiebureau Zijlstraat 62, Haarlem, aanvragen in te dienen voor een paar klompen. Voorloopig geldt het alleen voor de menschen die werkzaam zijn bij de voed selvoorziening en voor kinderen van kin derrijke gezinnen. Bij het aanvragen moet de Tweede Distributiestamkaart meege nomen worden. Men zij er op aitent, dat binnenkort ook lederschoeisel te Haarlem kan worden verwacht. Het feit, dat men dan voor een paar klompen in aanmerking gekomen is. kan vap grooten invloed zijn bij de be oordeeling van een binnengekomen aan vrage voor dit schoeisel. De Haarlemmer Hout. 2/5 van de boomen zijn verdwenen. De Haarlemsche Hout heeft door den oorlog veel geleden. De grootste schuld aragen daarvan de Dultschers. die er een vesting van gemaakt hebben. Vooral voor het graven van de tankgrachten zijn veel boomen gerooid. Daarenboven heeft de brandstoffennood nog vele burgers aan leiding gegeven te vellen, De burgers stel den zich in het algemeen tevreden met dunne exemplaren, maar de Dultschers of ferden voor de uitvoering van hun plan nen ook vele mooie zware op. Bij elkaar is ongeveer 2/5 van het aantal boomen uit onz. Hout verdwenen. Bij het gemeentebestuur en den direc teur van den dienst voor den Hout en de Plantsoenen bestaat het voornemen alles te doen wat mogelijk Is om het mooie cul tuurbezit weer ln volle glorie te herstellen. Gemakkelijk is dat niet. want als de tank grachten dicht gegooid worden krl|gt men groote open plekken, die niet gemakkelijk te vullen zijn. Daarbij komt nog dat er in den laatsten tijd weinig aan het onderhoud gfedaan was zoodat er toch al zouden er geen vernielingen gekomen zijn, iets gedaan had moeten worden om den Hout te „verjon gen" Er is een commissie van deskundigen benoemd om daarover een advies uit te brengen. Deze commissie ziet tevens de mo gelijkheid onder oogen een gedeelte van de tankgrachten, die de Dult schers ln den Hout gegraven hebben, te behouden als waterpartij. In het zonder wordt daarbij gedacht aan het gedeelte van den Hout tusschen de Fonteinlaan en de Hertenkamp. Met belangstelling zal het oordeel van de deskundigen over dit vraagstuk tege moet gezien worden. Hef Haarlemsche Bevolkingsregister. Door de oorlogsomstandigheden zijn vrij wel in alle gemeenten, ook in Haarlem, de Bevolkingsregisters danig in de war. Er is niet alleen een groote achterstand, maar er is ook veel met opzet in de war gebracht om daardoor mogelijk te maken dat velen aan deportatie, arrestatie en zelfs aan de dood straf ontkwamen. De achterstand wordt ge leidelijk ingehaald, maar er zijn ook kaarten zoekgeraakt. Daarom is het eyenals ln andere gemeen ten noodig het Bevolkingsregister te recon- strueeren. Te zijner tijd worden de inge zetenen met hun bescheiden opgeroepen voor een aigemeene controle. In enkele gemeenten waar het geheele re gister vernietigd is, moet een volkstelling ge houden worden. Op het Haarlemsche Bovolkingsbureau is, naar men or.s verklaarde, door vele ambte naren met kracht meegewerkt om de Duit- sehers. waar dit eenigszlns mogelijk was, een rad voor oogen te draaien. Vele kaarten werden „gelicht", terwijl ook duizenden per soonsbewijzen vervalscht werden. Eenige ambtenaren waarvan het „geknoei" door de Duitschers werd achterhaald, kwamen in moeilijkheden, moesten onderduiken. of weiden naar Vught gezonden Dankbaar zullen vele Haarlemmers die medewerking van de goede vaderlanders ge denken! Moeilijkheden door de onvolledigheid der registers hebben zich te Haarlem nog niet voorgedaan. Steeds konden bezwaren onder vangen worden, zoodat huwelijken, ge boorte-aangiften gewoon konden doorgaan. Er komen thans op het bureau te Haar lem zeer vele aangiften binnen van Haar lemmers die in het buitenland zijn overle den. Die mededeelingen komen vooral van het Roode Kruis en de B.S.. maar slechts een gedeelte draagt zoo'n officieel karakter dat zij onmiddellijk in de registers verwerkt kunnen worden. Naar alle gevallen wordt en officieel onderzoek ingesteld. Reeds nu is te zeggen dat helaas vele honderden Haarlemmers in Duit-sche werkkampen en gcvangenissen zijn over leden. Een verpleger van het kamp te Rees deelde mede dat daar alleen reeds 37 mannen uit Haarlem om het leven ge komen zjjn. In Japan begint men voortdurend meer bevreesd te worden voor het naderen van de Geallieerden. En waar de nieuwe aan val zal komen weet men niet. Nu heeft het Japansche nieuwsbureau Domei weer in een bericht gezegd, dat Malakka het slagveld in de toekomst kan zijn en het voorspelde „aanstaande Geallieerde lan dingen" op Malakka. De inwoners treffen derhalve defensieve voorbereidingen, al dus vervolgt het bericht. Vermoedelijk om zich tegen de Japanners te verdedigen. De mogelijkheden in het Verre Oosten zijn echter zoo groot, dat Domei in een ander bericht meldt, dat Japan voorbe- reid is op een invasie op het Chineesche' continent, welke invasie een eerste stap kan beteekenen voor landingen der Ge allieerden op het Japansche vasteland „Het Japansche leger en de Japansche vloot zijn evenwel volkomen op de vijan delijke plannen voorbereid", zoo zegt men in Tokio. Volgens een mededeeling van radio Tokio zouden de Geallieerden landings pogingen ondernemen op een niet nader genoemd eiland halverwege Okinawa en het Japansche moederland. Een invasie- vloot van 200 schepen bewoog zich in de richting van de eilanden Amai en Kikia, gelegen op slechts 150 mijl van Japan. Ook zouden volgens radio Tokio groote Geallieerde vloten zich concentreeren ter hoogte van Okinawa. Van Geallieerde zijde is hierover echter nog niets gemeld. De strijd op Loezon. Over den strijd op de Philippijnen wordt medegedeeld, dat de beide Amerikaansche colonnes in de Cagayan-vallei op Noord- Loezon contact hebben gemaakt en een corridor hebben gevormd door de vallei naar Aparri op de Noordkust. Hierdoor wordt Noord-Loezon verticaal in twee segmenten gesneden. De resten van het eens machtige veertiende Japansche le ger zijn in drie omsineelingsgebieden, elk met verscheidene duizenden man, ge splitst. Later is gemeld, dat geheel Loezon bevrijd was. Op Borneo zijn de Australische patrouil les zeven mijl r Zuidwaarts opgerukt uit Seria. Zij veroverden Kuala Belait, dat vroeger havenfaciliteiten voor de olievel den van Seria bood. Nederlandsche jagcrpïlotcn in actie. Thans kan worden bekend gemaakt, dat Nederlandsche jagerpilotcn reeds gedu rende eenigen tijd in actie zijn geweest tegen Japanners, van vooruitgeschoven eilandenbases in Ned.-Indië uit. Ze gaan dagelijks op zendingen uit en bombardee ren en bestoken Japansche verdedigings- stellingen op Ned.-Indische eilanden, die zich binnen bereik hunner bases bevinden. De meesten van deze piloten zijn opgeleid te Jackson in Mississippi, waar een oplei ding was gevestigd voor Nederlandsche vliegers. Viaggeschip getroffen. Op 2 Mei hebben twee Japansche zelf moordvliegtuigen het viaggeschip van admiraal Marc A Mitcher, de Bunker Hill, bij Okinawa getroffen. 373 leden der bemanning werden gedood. 19 worden vermist- 264 werden gewond tijdens den brand die na de treffers ontstond.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1