Vijf Dooden.
De nieuwe bonnen
Zware druk op Japan.
De massagraven onder
Bloemendaal.
Versterking der
Haarlemsche politie.
Prins Bernhard in Haarlem
Het Nederlandsche leger
'n wording.
59e Jaargang, No. 18064 TT 1 11 1 Zaterdag 30 Juni 1945
Bureaux: Groote Houtstr. 93 'I /T TT I É^1TY% C? I 1 ^"T l1^ 8 £itg'!?<l.-Vaa. d® Stichting
en Socndaplein 37, Haarienr. li QUI Itji lib U ULKA jjluu peT'^ 31
IJmuiden, Kennemerlaan 154. cent, per kwartaal 4.-.
.Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054, Adm. 10724. Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pcereboom Tel.: Redactie 10600, Expeditie 14825.
In de Rovertsche bosschen bij Goirle
zijn de lijken gevonden van de eerste vijf
gijzelaars, die op 15 Augustus 1942 vielen
als slachtoffer van het Duitsche schrik
bewind.
Het bericht, toen het gisteren kwam,
gaf mij een schok. Mijn gedachten beleef
den weer dien nacht, waarin wij wakker
werden door krakende Duitsche laarzen
en lichtbundels uit electrische zaklan
taarns: den nacht van den eersten moord.
Wij wisten wat ons allen boven het
hoofd hing. Maar wij hadden het uit onze
gedachten gebannen, ons wijsmakend dat
zij dat niet zouden durven doen. Wij
kenden hen nog niet. Een week tevoren
hadden zij verklaard, dat als de daders
aan den aanslag op het spoorwegviaduct
in Rotterdam niet vóór 15 Augustus ge
vonden waren, teruggegrepen zou worden
op de gijzelaars. Even rees onheil over het
kamp. Toen maakten wij ons meester van
dat leelijke woord „teruggegrepen" en
rekenden uit dat het allerlei andere din
gen dan het ergste kon beteekenen. Zoo
zou het dan wel zijn. Vijfentwintig van
ons in Gestel, vijfentwintig anderen in
Haaren werden gefotografeerd. Maar wij
zeiden: dat is te veel, het kan er dus niets
mee te maken hebben. Wij schreven ge
ruststellende brieven naar huis. Weinigen
waren er somber onder. Het kamp leefde
op den goeden geest. Dat was een geest!
Op ons blok, blok IV, behoorde Van Sti-
rum tot de meest opgewekten. Hij was er
van het eerste oogenblik van overtuigd,
dat ze nooit zoover zouden gaan. Er wa
ren mensehen, die het moeilijk met zich
zelf kregen, die 's nachts niet meer kon
den slapen. Ook hij sprak met hen, wekte
hen op, goot hun nieuwen moed in. Tegen
het eind van die week was het kamp den
korten schok volkomen te boven. Op den
dag, waarop de termijn afliep, werd er
nauwelijks meer over gesproken. Ieder
was weer in zijn werk verdiept. Aan tafel
werd druk gepraat over het oorlogsnieuws.
Toch was er dien dag een onverwacht
appèl. Wij werden buiten in carré opge
steld en moesten man voor man langs de
Duitschers loopen. Het werd onverschillig
en met minachting gedaan en wekte geen
bijzonder alarm.
Van Stirum was mijn overbuurman aan
tafel. Dien avond vertelde hij mij van zijn
beroep. Hij was als substituut-officier van
justitie in Arnhem ontslagen na een con
flict met den procureur-generaal, een N.
S.B.'er, waarin hij onbuigzaam bleef. Hij
was menschenvriend. die zijn werk geheel
als sociale taak opvatte. Hij zei: Wij moe
ten helpen. Het is makkelijk veel dag
vaardingen te schrijven. De meeste zijn
eenvoudig genoeg. Maar het mooie werk
is, de menschen op den goeden weg te
helpen en niet op te sluiten. Dat dient de
maatschappij. Het is mooi en moeilijk. Ik
heb zooveel met de reclasseering samen
gewerkt en met de medici! Er komen tel
kens teleurstellingen, maar je moet vol
houden. De gevangenis is voor mij nood
zaak in hopelooze gevallen. Begrijp mij
goed: ik wil niet week zijn. De misdadiger
moet bestraft worden. De samenleving
moet beveiligd worden. Maar de gevange
nis verbetert de menschen niet en zij
komen er vaak uit met wrok. Dan begin
nen zij opnieuw. Ik heb zooveel gevallen
niet vervolgd; veel meer dan je zou den
ken.
Hij noemde voorbeelden. Wij spraken
er een uur of langer over. Hij zei: Het is
jammer dat je in ons beroep bij latere
promoties heelemaal bureauman wordt.
Dan verlies je je contact met de menschen.
Ik ben pas even in de veertig en ik heb
mijn beste werk al achter mij. Na den
oorlog zal ik wel gepromoveerd worden.
Maar dienzelfden nacht werd hij ver
moord. Door de Duitschers vermoord,
samen met den jongen mr. Baelde, van
wien veel verwacht werd en die mij pas
gezegd had, dat hij later in de journali
stiek wilde gaan. Met Bennekers, den
energieken hoofdinspecteur van den
Vreemdelingendienst in Rotterdam, met
Ruys, den stoeren directeur van de Rot-
terdamsche Lloyd, en met den jongen
Schimmelpenninck, pas 26 jaar oud, dien
wij 's avonds voor het eerst gezien had
den, toen hij aankwam in het kamp.
Ik zal dien luguberen nacht nooit ver
geten: de lichtstralen uit de zaklantaarns,
het laarzengekraak van de beulen, de
ontzetting waarin wij achterbleven en het
bleeke maanlicht door de hooge ramen.
Dit was, wij begrepen het, een keerpunt.
De groote moordpartij op een weerloos
volk was begonnen. Wij wisten nog niet
hoe massaal die zou worden. Maar in dien
nacht groeiden in de kampen, en den vol
genden dag *in het land, minachting tot
haat en onwil tot actief verzet. Om zes
uur 's morgens hoorden wij het grint op
het voorplein kraken onder de autowielen.
Dus gingen zij- Er was een wanhopig ge
voel van machteloos verzet.
Zij hadden eenige uren respijt gekregen
om een afscheidsbrief naar huis te schrij
ven. Twee of drie hadden familieleden in
het kamp. Die werden gewekt om afscheid
van hen te nemen. Zoo hoorden wij, hoe
rustig en vastberaden zij in hun laatste
uren geweest waren.
In oen vroegen morgen was er weer een
appèl De vier gewapende Duitschers, die
het officieele bericht van hun misdaad
kwamen mededeelen dorsten niet voor ons
verschijnen eer wij door een cordon
schildwachten omringd waren. Het kwade
geweren sprak. „Ze zijn bang!" werd ge
mompeld.
Door het land ging een storm van ver-
Geallieerde druk op Japan is weer toege
nomen, zooals blijkt uit mededeelingen van
geallieerde bevelhebbers in het Verre
Oosten. Zware slagen werden den vijand
toegebracht ter zee, in de lucht en te land.
De voornaamste hiervan was weer een reus
achtige aanval met brandbommen op vier
belangrijke Japansche centra. Groote bran
den woedden in Nobeoka op de oostkust van
Kioesjoe en te Okayama op het Japansche
eiland Honsjoe, toen een formatie van on
geveer 540 tot vijfhonderd Amerikaansche
supervestingen Vrijdagmorgen naar hun ba
sis terugvlogen. De bommenwerpers hadden
op hun doelen, waaronder ook ca? havens
van Sasebo en Moji, drieduizend ton brand
bommen geworpen. Sasebo op Noordwest-
Kioesjoe is de laatste groote Japansche
marinebasis die aangevallen is. Koere, Kobe
en Yokasoeka zijn reeds door de Amerika
nen gebombardeerd.
Chineesche eenheden hebben het zuidelijk
spoorwegstation in de westelijke buitenwij
ken van Lioetsjou veroverd en vijandelijke
tegenaanvallen in het noorden van de stad
afgeslagen. Japansche strijdkrachten zetten
hun terugtocht noordwaarts voort langs den
kustweg in de provincie Tsjekiang meldde
Tsjoengking.
Mac Arthur's strijdkrachten voerden aan
vallen uit te land en in de lucht tegen Ja
panners op verscheidene ver van elkaar
afgelegen punten op de kust van Borneo.
Geallieerde schepen schoten in de Straat
Makassar drie vijandelijke vliegtuigen neer
Op Loezon ontmoetten Amerikaansche een
heden hevig verzet van vijandelijke eenhe
den die geïsoleerd werden door de aaneen
sluiting van Amerikaansche colonnes in het
Cagayandal op Woensdag. Groote Japansche
voorraadplaatsen werden op Mindanao ver
overd.
Aanvallen bij dag en nacht zetten vernie
ling voort van vijandelijke brandstofraffi
naderijen op Formosa nabij Karenko en
Toyohara en aan den waterkant van Katnn
door bommenwerpers getroffen. Spoorweg
installaties in Indochina en schepen ten
oosten der kust van Malakka vormden even-
doelen voor Mac Arthur's bommen
werpers.
Lichte geallieerde vlooteenheden bescho
ten door den vijand bezette gebieden nabij
Jesselton op Borneo's Noordwestkust onge
veer 120 km. benoorden de Broeneibaai
waar voor kort Australische landingen uit
gevoerd werden. Balikpapan werd opnieuw
gebombardeerd en andere luchtaanvallen
werden uitgevoerd tot Pontianak op de West
kust ongeveer 850 km. verder.
De zender Tokio heeft het Japansche volk
medegedeeld, dat het voorbereid moet zijn
op een mogelijke invasie uit het Noorden
door een machtige formatie der negende
Amerikaansche vloot, die haar kans af
wacht.
Van geallieerde zijde is bekend gemaakt,
dat de Amerikaansche zevende vloot thans
opereert in de Straat van Makassar tusschen
Borneo en Celebes, hetgeen een nieuwe be
dreiging beteekent voor de Japansche posi
ties in dit gebied.
Roethenië wordt Russisch.
LONDLN 29 Juni (Reuter). Radio Mos
kou heeft Vrijdagavond gemeld, dat de re
geeringen van de Sovjet-unie en van
Tsjecho-Slovakije een overeenkomst hebben
onderteekend, waarbij Subkarpathisch Rus
land (Roethenië), de meest Oostelijke pro
vincie van Tsjecho-Slovakije tot aan het
uitbreken van den oorlog, bij de Sovjet Unie
wordt ingelijfd. De overeenkomst werd
onderteekend door dr. Fierlinger voor Tsje
cho-Slovakije en door Molotov voor de
Sovjet-Unie. In de overeenkomst wordt ver
klaard, dat „Subkarpathisch-Rusland we
derom in overeenstemming met den door de
bevolking uitgedrukten wensch en op basis
van een vriendschappelijke overeenstem
ming tusschen de twee contracteerende
partijen tot het oude moederland Oekraine
terugkeert en wordt opgenomen in de
Oekrainsche Sovjet-socialistische republiek.
De Belgische Koningscrisis.
De Belgische Koning heeft thans met nog
drie politieke persoonlijkheden overleg ge
pleegd: Van Zeeland (voormalig premier,
thans hooge commissaris voor de repatriee-
ring), Devèze (liberaal afgevaardigde en
minister van staat) en De Visscher (katho
liek afgevaardigde, die deel uitmaakt van
de Belgische delegatie ter conferentie van
San Francisco). Intusschen zijn de voorzit
ters der parlementsfracties, die Maandag
morgen naar Salzburg waren vertrokken,
weer in Brussel aangekomen. Het waren:
Carton de Wiart, Noyersoen, Maistriau, Hen-
ricot, Vinck, de voorzitter van de liberale
partij, Motz, de oude socialistenleider, en
Debrouckère.
PRINSES JULIANA IN NEW YORK
Prinses Juliana is op haar reis naar Ca
nada, waar zij de prinsesjes gaat halen, Vrij
dag te New York aangekomen aan boord van
de „Queen Elizabeth".
ontwaardiging. De Duitschers verhoorden
ons allen. Intimidatie moest blijken.
Zij bleek niet. Op de vraag „Sind Sie
deutschfeindlich?" werd 111 massa geant
woord: „Ja!" en „Natürlich!" en op de
vraag „Wat is uw politieke inzicht?":
„Königstreu!" Trotsch en koppig.
Dit wekte hun woede en wraakzucht,
's Nachts rolden dronken Duitschers een
kamer binnen om paniek te wekken. An
deren liepen onze slaapzaal op met hun
zotte, dreunende stappen en lichtten met
hun lantaarns in de bedden, om den
moordnacht te imiteeren. Daarop haalden
zij op een laten Zondagavond weer vijf
man naar het voorgebouw om hen en ons
in den waan te brengen, dat er opnieuw
gemoord zou worden. Na een uur kwamen
de vijf terug; er waren hun alleen wat
nuttelooze vragen gesteld. Tenslotte kwam
toch de tweede executie.
Dit alles is nu jaren geleden. Wij zijn
bevrijd. Wij moeten bouwen en het is ook
de taak van de krant, volle aandacht aan
herstel en vernieuwing te geven. Maar ik
moest dat even onderbreken om deze Vijf
Dooden te herdenken en de omgeving,
waarin het noodlot hen trof. Zij stierven
niet voor niets. Wij zijn hen niet vergeten.
R. P.
De ingeleverde radio's
der Haarlemmers.
Het is bekend, dat van de 20.000
radio-toestellen, die te Amsterdam door
de burgerij aan de Duitschers zijn inge
leverd, een deel teruggevonden is. Deze
toestellen worden aan de eigenaars terug
gegeven.
Hoe staat het zoo vraagt een lezer
met de toestellen die in Haarlem in beslag
genomen werden? Is daarvan iets terug
gevonden en hebben de vroegere bezitters
nog kans die terug te krijgen De kans
daarop is uiterst gering. De goede toestel
len zijn door de Duitschers meegenomen
en met het overblijvende, van mindere
kwaliteit, is zoo ruw omgesprongen, dat
practisch niets bruikbaars is overgebleven.
Aan den Zeeweg zal een
monument worden opgericht.
In de laatste dagen werden er in de
duinen onder Bloemendaal eenige nieuwe
massagraven gevonden. Het aantal slacht
offers van de Duitsche gewelddaden, dat
hier is opgegraven, bedraagt nu reeds 550.
Aanvankelijk werden de lijken voor-
loopig overgebracht naar het Mausoleum
te Haarlem, maar toen dit aantal zoo groot
werd, moest daarvan worden afgezien. Nu
worden, nadat eerst alles gedaan is om
de identiteit vast te stellen, alle slacht
offers afzonderlijk begraven in een duin
vallei aan het begin van den Zeeweg. Voor
di; doel is een terrein van 20 H.A. afge
staan.
Het ligt in de bedoeling dat op deze
plaats later een monument wordt opge
richt. Onder de lijken der slachtoffers die
te Bloemendaal gevonden zijn, is ook het
stoffelijk overschot van het Haarlemsche
jcngemeisje dat in de Haarlemsche onder-
grondsche actie de rol van een heldin
heeft vervuld.
Tenminste 100 man hulppolitie.
Door het ontslag van N.S.B.'ers en het
buiten dienst stellen van inspecteurs en
agenten, waarover klachten zijn ingediend
bij de zuiveringscommissie, is het aantal
dienstdoende politiemannen te Haarlem
verminderd. Van het tegenwoordige corps
wordt dan ook een bijzondere inspanning
van alle krachten gevorderd, om aan de
eischen van den dienst te kunnen voldoen.
Uitbreiding van het corps is noodig. Het
ligt in de bedoeling zoo spoedig mogelijk
100 a 150 man als hulppolitie aan te stel
len. Toen sollicitanten waren opgeroepen,
meldden zich 700 man aan.Een voorloopige
schifting leidde er toe. dat er 250 werden
opgeroepen om aan een examen te wor
den onderworpen. Zij die aan de eischen
voldaan hebben, moeten nu nog medisch
gekeurd worden.
In elk geval zullen tenminste 100 man
worden aangesteld.
Ook ligt het in de bedoeling spoedig
over te gaan tot promotie voor het politie
personeel. Er zal een rang ingesteld wor
den tusschen de hoofdagenten en de ad
junct-inspecteurs.
ZUIVERING GEMEENTE- EN POLITIE
DIENSTEN.
De Militaire Commissaris voor het
district Haarlem, majoor dr. C. Krijgsman
deelt mede, dat de klachtentermijn voor
de meeste gemeente- en politiediensten
in het district Haarlem een einde heeft
genomen, met ingang van 1 Juli a.s. wordt
het zuiveringsklachtenbureau opgeheven.
De volgende bonnenlijst geldt voor den
kring Haarlem en omliggende gemeenten:
Geldig tot en met 7 Juli
81 400 gram brood
82 400 gram brood
83 Vz liter soep in blik
84 125 gram versch vleesch of zoo dit
niet mogelijk is 4 oz vleesch in blik
of 4 oz. visch in blik (112 gram)
85 4 oz. vleesch in blik of 4 oz visch
in blik.
86 100 gram vet
87 100 gram vet
88 125 gram suiker
89 1 tablet- of 55 gram gebroken
chocolade.
00 100 gram kaas.
91 2 liter melk
92 1 K G. nieuwe aardappelen.
93 50 gram zout.
97 400 gram brood.
98 600 gram biscuits.
99 4 oz. vleesch in blik of 4 oz. visch
in blik.
100 1 K.G. nieuwe aardappelen.
Rood D 04 300 gram biscuits.
Blauw D 04 250 gram rijst of rijstebloem,
afhankelijk van den voorraad bij de
winkeliers
R. 17 125 gram suiker.
R. 18 4 liter melk.
In het kader van den tocht, welke de Prins
der Nederlanden gisteren op zijn verjaar
dag door het Westen van het land heeft ge
maakt. is ook een bezoek gebracht aan
Haarlem. Hoewel aan het bezoek, dat vol
komen onofficieel was en door den Prins
uitsluitend gebracht werd als luitenant-ge
neraal, bevelhebber der B. S., geen rucht
baarheid was gegeven, had het publiek toch
wel aan de voorbereidingen gemerkt dat er
iets op til was. Daarom waren er meer men
schen dan gewoonlijk op straat en klonken
er toch overal nog hartelijke toejuichingen
toen men Prins Bernhard in de kleine stoet
van 6 jeeps en enkele motorrijders van de
Militaire Politie ontdekte, zijn eigen wagen
besturend. Om precies drie uur arriveerde
het gezelschap op de Groote Markt, waar
een groote menigte bijeen was en politie en
padvinders voor een afzetting zorgdroegen.
De toejuichingen klonken luide op.
Op het stadhuis werd Z. K. H. verwel
komd door den Commissaris der Koningin,
dr. J. E. baron de Vos van Steenwijk, door
den burgemeester, den heer M. A. Reinalda,
de vier adviseurs der gemeente, de heeren
A. van Driel, D. J. A. Geluk, A. J. M. An-
genent en F. S. Noordhoff, den Militairen
Staten, mr. M. A. Stuifkens, den gemeente
secretaris, mr. A. Wesstra, den Militairen
Commissaris, dr. C. Krijgsman, den Gewes
telijk Commandant der B. S. en zijn adju
dant, de heeren E. van Vollenhoven en CL
L. de Vries. De Prins, die 's morgens om 5
uur was vertrokken en in Wassenaar de
lunch had gebruikt, onderhield zich met de
heeren en bleek volkomen op de hoogte te
zijn van den toestand der bevolking in de
Westelijke provinciën. Om half vier vertrok:
de Prins naar Alkmaar. Opgewekt en
lachend nam hij de daverende toejuichingen
in ontvangst. Voor het vertrek werden hem
nog door een meisje bloemen aangeboden.
Het detachement 5e bataljon der B. S.
Haarlem en het detachement Halfweg der
B. S. onder commando van commandant J.
Ph. Goedvolk vormden een eerewacht.
De Prins heeft Vrijdag een heele reeks
bezoeken afgelegd. De tocht liep over:
UtrechtRotterdamDelft (waar een krans
op het graf van Willem de Zwijger gelegd
werd) Den HaagHaarlemAlkmaar-
Zaandam en Amsterdam. Overal juichende
menschen, bloemen en geschenken. In Slo
ten stond het kleine vliegtuig van den Prins
waarmede hij tenslotte vertrok.
VLIEGTUIGONGELUK BIJ ENSCHEDE
Boven het vliegveld Twenthe kwamen
twee vliegtuigen van de R.A.F. met elkaar
in botsinga. Een toestel stortte neer. De 59-
jarige boerin R. en haar 25-jarige dochter
kwamen om het leven. Ook de 3 inzittenden
van het vliegtuig werden sfedood.
Voorloopig 55.000 man.
Eind September van dit jaar zal voldoen
de kleeding en uitrusting op het Europee-
sche vaste land zijn aangekomen om 55.000
jonge Nederlanders van hun noodige te
voorzien en na een intensieve training te
hebben ondergaan zullen zij daar worden
ingezet waar generaal Eisenhower dit nood
zakelijk acht. Aldus een officier van
S.H.A.E.F. tijdens een onderhoud dat een
verslaggever van A.N.P.-Aneta met hem had.
Van de hierboven genoemde 55.000 Nederland
sche soldaten zijn er tot nu toe reeds 26.000
volledig uitgerust en hebben ook hun oplei
ding ontvangen. Een groote moeilijkheid was
tot nu toe het ontbreken van geschikte lege
ring voor de manschappen. Na de bevrijding
van het westen is deze moeilijkheid thans
echter vrijwel opgelost.
Uit de 55.000 Nederlandsche jongemannen
zullen o.a. worden gevormd, 33 lichte infan-
teriebataljons, (hiervan zijn er reeds 9 ge*.
vormd, terwijl er acht in oprichting zijn),
4 pioniergroepen (2 gevormd, 1 in oprich
ting), 13 algemeene transportcompagnieën
(6 gevormd, 2 in oprichting).
De Nederlandsche soldaten zullen gekleed
worden in Britsche uniformen, terwijl ook
het materiaal voor het grootste gedeelte
Britsch zal zijn. De opleiding zal geschieden
door Nederlandsche instructeurs, die in
Engeland werden geschoold, alsmede door
speciale Britsche en Amerikaansche „trai-
ningsteams". Er zal naar gestreefd worden
de officieren zooveel mogelijk te doen voort
komen uit de manschappen zelf en hierbij
zal minder worden gelet op academische
vorming, dan op karakter, moed, intelligen
tie en aanleg om leiding te geven.
Tabakskaart R. 14 20 stuks cigaretten,
(verkrijgbaar in de Roode Kruis-
winkels).
Reeds aangewezen en nog geldige bonnen.
Tot 7 Juli
32 50 gram zout.
34 50 gram zeep.
50 50 gram zeep.
R. 5 250 gram kindermeel of bloem.
Ndkrt. IVe serie 440 50 gram zeep.
Tot 14 Juli
Inlegvel B 08 8 liter melk.
Inlegvel C 08 8 liter melk.
Bovengenoemde bonnen, met uitzonde
ring van die voor melk, mogen eerst bij
aflevering van de goederen aan de winke
liers worden afgegeven; ongeoorloofde
vóór-inlevering kan tot misbruik ten na-
deele van het publiek aanleiding geven.
In den loop van de week zullen de op
bovengenoemde bonnen aangewezen arti
kelen in de winkels verkrijgbaar zijn. Het
is derhalve onnoodig rijen te vormen voor
de winkels. Men wachte af tot de winke
liers in hun etalages bekend maken, dat
de artikelen aanwezig zijn.
Zelfverzorgers moeten op het Distributie
kantoor. Zijlstraat 62, inleveren: graan:
81, 82, 97, 98 en D 04 rood: vleesch: 84, 85,
99 melk: 91, R 18; aardappelen 92, 100.
Bij deelneming aan de warme maaltij
den van de Centrale Keuken moeten al
daar bij den kaartverkoop op Dinsdag 3
Juli a.s. de bonnen 85 voor 4 oz. vleescb
of visch in blik worden ingeleverd.