Haarlems Dagblad De Dagbladpers. S9« Jaargang, No. 180455 Bureaux: Groote Houtstr. 93 cn Soendaplein 37, Haarlem. IJmuiden, Kennemerlaan 154. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724. Direct cur-Hoof «Iredacteur: Robert Pcereboom Maandag 2 JnW 1945 Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: per week 31 cent, per kwartaal 4.- Tel.: Redactie 10600, Expeditie 14825. De vooroorlogsche Nederlandsche dag bladpers had een uitstekenden naam in binnen- en buitenland. Die was in de eer ste plaats gegrond op haar volstrekte on omkoopbaarheid. Ik weet wel dat de Duit- schers en de N.S.B., toen zij in ons land aan de macht kwamen, gepoogd hebben haar te belasteren. Maar dat was slechts em onderdeel van de leugencampagne van de firma Goebbels Himmler. Het vond dus geen geloof bij ons volk, te minder omdat de Nazi's ook maar niet het gering ste bewijs voor hun beweringen konden aanvoeren. Tijdens de bezetting werd later de in druk gewekt, dat onze journalistiek zich erg zwak getoond had. Die dat zeiden wisten niet wat achter de schermen ge beurd was. Zij wisten niet, dat in die eer ste periode van de bezetting honderden journalisten, waaronder de groote meer derheid van de hoofdredacteuren, er het werk bij hadden neergegooid en zich in een onzekere ambteloosheid begaven, of er door de Duitschers uitgegooid waren wegens hun voortdurend verzet. De kern van de journalistiek ging weg. Aanvankelijk hadden de meesten nog ge poogd, stand te houden. Zij saboteerden intusschen de Duitsche berichtgeving, door zooveel mogelijk weg te laten en in andere gevallen steeds de herkomst van het bericht erbij te zetten, waardoor het publiek gewaarschuwd werd en het niet geloofde. Hun gedachten werden voort durend Leheerscht door de martelende vraag, of zij neen moesten gaan en daar mee den Nazi's een machtig propaganda- instrument afstaan, of blijven en voor komen wat te voorkomen was. Menigeen verlangde naar een woord van de Lon- densche regeering. Het kabinet-De Geer zweeg. Pas veel later kwamen instructies voor de ambtenaren. Toen waren niet al leen veel ambtenaren, maar ook veel journalisten al uit eigen beweging ver dwenen of ontslagen. Zij hadden zich, ter wijl de Duitsche duimschroeven steeds sterker aangedraaid werden, een grens gesteld, die zij weigerden te overschrijden. Pij hun vei trek sterkte hen de overtui ging, dat de massa van het Nederlandsche volk ongevoelig zou zijn voor alle mid delen der Duitsche propaganda. Als Tegel kregen zij wachtgeld van hun directies. Door Duitsch toedoen kwamen N.S.B.- journalisten en medewerkers op hun plaatsen. Hel resultaat van den oorlog was onzeker. In dien tijd stonden de kan sen van de geallieerden er slecht voor. Niettemin waren honderden journalisten uit het vak gegaan of wegens hun houding ontslagen. Verreweg de meester, van hen staan er ni nog naast, omdat hun oude bladen tijdens de bezetting zijn blijven voortbe staan en neg geen vergunning tot weder verschijning hebben ontvangen. Volgens het Persbesluit van September 1944 krij gen zij die, als de zuivering van de be drijven to' bevrediging van de autoritei ten voltrokken is. Aan dien eisch is niet moeilijk 'e voldoen en vele gemotiveerde verzoeken om vergunning zijn dan ook ingediend. Maar met de behandeling vlot het tot dusver niet. Een van de oorzaken is, dat het Persbesluit in andere opzichten tekortkomingen toont en men het blijk baar achteraf nog wil herzien. Gij zult u wellicht afvragen waarom ik over dit alles schrijf, omdat dit blad im mers een verschijningsvergunning ten deel is gevallen. Het antwoord is, dat ik voor mijn collega's pleit en tevens voor een landsbelang. De nieuwe regeering er kent het als zoodanig, want in de Regee- ringsverklaring zegt zij: „De zuivering van de pers dient snel te geschieden. Over de mogelijkheid tot verschijning of over definitief verbod van op grond van het Persbesluit verboden bladen zal zoo spoe dig mogelijk een beslissing worden geno men. Hierbij zullen in ieder geval de rech ten van de bona fide illegale pers behoor lijk gewaarborgd worden." Elders doet zij deze uitspraak: „Er zal aan het volk ge legenheid worden gegeven, zich een denk beeld te vormen omtrent de vraagstukken die thans de politieke scheidingslijnen be palen en wel aan de hand van hetgeen aan reëele plannen eenerzijds en aan op positie anderzijds zichtbaar wordt. Het beperkte geestelijke verkeer en de zeer onvoldoende pers vertragen dit proces zeer wezenlijk." Geen wonder dat de Nederlandsche pers, als geheel beschouwd, onvoldoende is zoo lang zooveel van de beste beroeps journalisten aan den kant staan In de journalistiek immers evenals in ieder vak de beroepsmenschen het beste. werk. Ik heb in dezen tijd wel eens de mee ning hooren verkondigen, dat die uitge schakelde journalisten dan maar aan an dere, nu verschijnende bladen moesten gaan werken. Dat lijkt een heel eenvou dige oplossing, maar is het niet Journa listen groeien met hun blad en voelen zich alleen in de sfeer en opvattingen van dat blad op hun plaats. In hun jeugd, hun leertijd, veranderen zij wel eens van werkkring, later zelden of nooit. Als zij het wagen, loopt het veelal op een teleur stelling uit. Aan het andere blad wil het niet meer. De vertrouwde sfeer is weg. 2ij kunnen hun beste werk niet geven. Om een uitdrukking van den minister-presi dent, in ander verband gebruikt, te bezi gen. het „geestelijk klimaat" ligt hen niet. Daarmee is tevens gezegd, dat het van groot belang is de oude sferen van dag bladen met een goed, soms groot verleden 6poedig te herstellen. Ik denk aan lande- Herman Heuff t Op den leeftijd van bijna 70 jaar is de kunstschilder Herman Heuff Zondagmid dag in zijn woning te Heemstede over leden. Heuff was een rustelooze werker tot hem in 1932 een groote ramp trof: hij werd door een oogziekte blind. In lange jaren van stoeren arbeid had hij als tee kenaar, etser, lithograaf en schilder een uitgebreid oeuvre tot stand gebracht. Heuff beheerschte de techniek van zijn vak in den meest uitgebreiden zin. Per fiets en te voet maakte hij lange kunstreizen door België, Frankrijk, Italië. Zijn mooiste werk wellicht volbracht hij als etser, maar ook als aquarellist en in olieverf bereikte hij hoogtepunten in zijn kunnen. Blindheid trof hem vlak voor de opening van een tentoonstelling van zijn werk in de Kunstzaal Kleykamp. H.M. de Koningin bezocht die tentoonstelling en kocht-werk van hem aan. Zijn vitaliteit overwon den «lag, die hem getroffen had en hem ge werd het wonder, dat hij een nieuwe uiting van zijn scheppingsdrang kon geven in boetseeren. Zulke merkwaardige resul taten bereikte de blinde schilder vooral in dierenfiguren, dat hij ook met dit werk weer groote belangstelling wekte. Twee Jaar geleden viel hij ten prooi aan een ongeneeslijke ziekte, die hem langzamer hand uitputte. Hij streed voor zijn leven zoolang hi.i kon. Hij klaagde niet. Zijn vele vrienden bleven hem trouw bezoeken en zijn heengaan zal met ontroering door hen vernomen worden. Herman Heuff was een goed, hartelijk mensch, die zelfs in zijn zwaarste beproevingen nog van zijn vita liteit en opgewektheid aan anderen wist mee te deelen. Hij had een onuitputtelijke belangstelling in anderen en in het werk van anderen. In zijn gastvrij huis bereid den hij en de zijnen velen een goede ont vangst. Zijn vroegere medewerking als teeke naar aan Haarlems Dagblad herinneren wij ons met dankbaarheid. De minister van oorlog heeft twee com missies geïnstalleerd, welke belast zijn met het onderzoek naar de gedragingen van de beroeps- en reserve-officieren der konink lijke landmacht na de capitulatie Deze com missies (welke een onderzoek zullen instel len naar de houding der officieren, die in krijgsgevangenschap waren en van hen die in Nederland verbleven! staan onder leiding resp. van lult.-generaal J J. G. baron van Voorst tot Voorst en van generaal-majoor Koot. In zijn installatierede wees de minister van oorlog erop, dat van den officier in het nieuwe Nederlandsche leger niet alleen een groote kennis en vakbekwaamheid, maar ook een sterker karakter wordt gevraagd Wil het toekomstige leger van den goeden geest doordrongen zijn. dan zal Juist voor het officierskorps een strenge beoordeeling noodzakelijk zijn. De officier immers heeft den eed van „onderwerping aan de krijgs tucht, gehoorzaamheid aan de wet en trouw aan de Koningin" gezworen. Daarom zullen alle officieren die in krijgsgevangenschap gingen, of die tijdens de bezetting in Neder land verblijf hielden, voor de commissie die nen te verschijnen, waarbij alleen zijn \jitge- zonderd de beroepsofficieren, die de eere woordverklaringen niet geteekend hebben en daarvoor in 1940 door den bezetter terstond in krijgsgevangenschap zijn gevoerd. Daarna zal in een anderen vorm en niet algemeen de beoordeeling van de gedragingen der officieren tijdens de oorlogsdagen noodlg zijn, eveneens van hen. die altijd buiten den greep van den vijand bleven. Het woord is aan. In dit nummer hervatten wij een van ouds bekend rubriekje onder den ouden titel. Het zal velen genoegen doen het weer te zien. Ce Belgische Koningscrisis. Een der persoonlijkheden, die onlangs een bezoek heeft gebracht aan Koning Leopold te St. Wolfgang heeft tijdens een interview aan Reuter verklaard, dat de koning vast besloten is niet af te treden, totdat hij over tuigd is. dat er geen andere goede oplossing voor de huidige Belgische crisis bestaat. De zegsman verklaarde: „De koning heeft mij met nadruk gezegd: „ik wil niet aftreden totdat ik er zeker van ben, dat het welzijn van mijn land dit eischt". De koning had verder verklaard, dat de beschuldigingen, welke tegen hem werden ingebracht, beant woord moesten en zouden worden, doch dat het voor hem op dit oogenblik onmogelijk was iets te zeggen, daar er geen regeering was. door welke hij kon handelen. De ko ning had tenslotte nog verklaard, dat hij vastbesloten was zich nauwkeurig te houden aan de Belgische democratische constitutie. TUCHTRECHTER VOOR DE PRIJZEN. Mr. P. F. Abbink Spaink te Heemstede is benoemd tot tuchtrechter voor de prijzen sn het arrondissement Haarlem. Als griffier treedt op Mr. A. Vogelaar te Deventer. Hei woord is aan Lavater: Wie niet voorwaarts streeft: meent het niet ernstig met zichzelven. Verstrekking reisvergunningen. Vergunningen voor reizen buiten de Greb- belinie worden uitsluitend verstrekt voor dringende zakenreizen of wegens de vol gende particuliere redenen: In geval van ziekte, ten bewijze waarvan een dokters attest moet worden overgelegd en bij sterf gevallen. Vergunningen voor reizen naar Groningen, Friesland en Drente kunnen al leen worden afgegeven indien men een be wijs van politieke betrouwbaarheid kan overleggen (Te verkrijgen bij den Politieken Opsporingsdienst ter plaatse). Ingezetenen van Hillegom. Lisse enz. dienen hun aanvra gen te richten tot den Mil. Commissaris te Leiden. Met 15 Juli electriciteit voor particulieren. Strenge straffen bij overschrijding der helaas lage rantsoenen. Het ministerie van handel en nijverheid maakt bekend, dat is besloten met ingang van 15 Juli a.s. een begin te maken met de electriciteitslevering san de particuliere ver bruikers in het geheele land. Dit brengt met zich mede, dat de electriciteltsbedrijven reeds vóór dien datum een begin zullen ma ken met het onder stroom zetten van ka bels. maar dat wil echter niet zeggen, dat iedereen dan weer vrij is stroom te gebrui ken, De kolenpositie is zeer ernstig, zoodat de stroomlevering slechts mogelijk is. als het publiek zich zeer groote beperkingen op legt en zich houdt aan de rantsoenen Deze rantsoenen zullen ook van kracht zijn voor verbruikers in het Zuiden en het, Oosten van het land, die reeds eenigen tijd stroom hadden. De rantsoenen zijn vastgesteld voor pe rioden van omstreeks 60 dagen. December-Januari 26 KWU. Februari-Maart 19 KWTJ. April-Mel 12 KWU. lijke, maar ook aan vele provinciale en plaatselijke dagbladen, naar wier terug keer onder de vertrouwde leiders, met vertrouwde redacteuren. hun vroegere lezers reikhalzend uitzien. Daarom spreek ik de hoop uit dat de „zoo spoedig moge lijke" verschijningsvergunningen, waar van de Regeeringsverklaring gewaagt, door den betrokken Minister of het M.G. inderdaad ten spoedigste zullen worden verleend. Het zal een opluchting in den lande geven. Het zal weer een stap voor uit zijn. R. P. Zondagmorgen een landing bij Balikpapan. Zware slag voor Japansche defensie in Ned. O.-Indië. Na 45 «lagen van opeenvolgende aanvallen op het gebied van Balikpapan, waarbij «le laatste 16 «lagen bijna :?(M)0 ton bommen zijn neergeworpen, zijn Australische troepen «laar aan la tul gegaan en hebben er een stevig bruggenhoofd gevornnl. De Australiërs gingen aan lantl na een intensief bombardement uit de Iticlit en van «le vloot. Aan de operaties wordt deelgenomen door eenheden van «le Ameri- kaansehe, Australische en Nederlandsche vl«>ot. Do grondtroepen rokten snel landinwaarts. De verliezen waren gering. Het communiqué van MacArthur deelt verder nog mede, dat de Japansche sleutel defensies op Borneo thans geïsoleerd of ver pletterd zijn met de derde landing, volgende op de inneming van de Japansche bases op Tarakan en in de Broeneibaai benevens van de olievelden van Mui en Seria. De snel heid, de verrassing en de schok van deze drie operaties hebben de beheerschlng van Bor neo verzekerd en een wig gedreven in het Zuiden, waaldoor Oost-Indië wordt gesple ten. aldus het communique. De troepen waren er in twee uur in ge slaagd een bruggehoofd te vestigen van ongeveer 1(4 mijl lengte en 14 a ]i mijl diepte. Generaal Mac Arthur voerde per soonlijk het opperbevel tijdens de operatie. De eerste 5000 man. die gevormd werden door do Australische "e divisie en een troe pencontingent van het Ned Indische leger, gingen Zondagmorgen om 8 55 uur aan land. Zij ontmoetten slechts geringen tegenstand, waardoor de verliezen zeer gering waren. Later nam de Japansche tegenstand echter toe. Uit luchtverkennlngen was gebleken, dat de verdediging bestond uit een driedub bele prikkeldraadversperring met een tien voet breede gracht. Aan de landing werd deelgenomen door meer dan 300 schepen. Kort nadat de landing was verricht ver klaarde generaal Mac Arthur: „Ik denk, dat wij vandaag grootendeels de rekening hebben vereffend van het geval van de Straat van Makassar van 3Vj jaar terug". De generaal doelde hierbij op «len strijd van 2224 Januari 1042, toen 4 Amerikaansche destroyers tegen een geweldige overmacht hadden getracht een Japansch convooi tegen le houden, dat in Zuidelijke richting door de Straat van Makassar trok. De strategische straat van Makassar, de poort naar de Flores- en Java-zeeén wordt ihans beheerscht door onze schepen zoowel, als uit de lucht en door de duikbooten. zoo zegt het communiqué nog. De ontwikkeling van de reeds bestaande luchtfaciliteiten op Balikpapan zal onzen vliegtuigen van alle categorieën de gelegenheid geven de vijan delijke verbindingen te land en ter zee te verbreken en kapot te slaan van Timor tot Oost Sumatra. Balikpapan was een der rijkste oliegeble- den, die den Japanners in handen waren gevallen en van productiestandpunt gezien misschien nog belangrijker dan Tarakan, Miri of Seria. Er staan twee groote moderne raffinaderijen, die de ruwe olie verwerken van de verder Noordelijk gelegen olievelden van Koetai. vanwaar de ohe meerendeels door een buisleiding naar de raffinaderijen wordt gepompt. De Nederlanders verwoestten de meeste Installaties voor de Japanners er in 1942 aankwamen, maar men gelooft, dat de Ja panners er in geslaagd waren voor het einde van dat jaar de productie op geringe schaal weer aan den gang te brengen. De jaarlijksche productie van stookolie en benzine zou 15 millloen barrels bedragen (l barrel 159 liter) Balikpapan is een onderafdeeling van de afdeeling Samarinda der residentie Zuider en Oosterafdeeling van Borneo. De plaats telde bij het uitbreken van den oorlog onge veer 50 000 inwoners, w.o. zeer veel beamb ten cn arbeiders van de Bataafsche Petro leum Maatschappij. Bommenregen op Japan. Bijna 600 vliegende reuzenvestigen, de grootste luchtvloot die ooit tegen Japan is uitgezonden, hebben het recordgewicht van 4000 ton brandbommen Zondag vóór het aanbreken van den dag geworpen op vier Japansche steden. De doelen waren Koere, Japansche vlootbasis. Sjimonosekt. Oebe, het groote steenkool- en magnesiumcen trum' en Moemamoto, het transportcentrum. Demei heeft heden verklaard, «lat de ma rine-installaties te Koere „eenige schade hebben opgeloopen. Er aan toegevoegd werd. dat de vijandelijke actie in een uitgestrekt gebied rond de stad branden had veroorzaakt, welke 5 uur hadden geduurd, voordat het vuur bedwongen was. VLIEGENDE ARSENALEN. Eiken dag hooren we van vliegende reu zen, de z.g superforten, die enorme bom- menlasten boven Japan afwerpen. Wat zijn dit nu voor vliegtuigen? Het superfort is een grootere broer van het vliegend fort en eveneens een product van de Boeling fabrie ken onder het serienummer B-29. Elk super fort kost 600.000 doller en voor zijn ontstaan heeft men 57 000 man-uren arbeid nooutg. Bij zijn bouw worden 55.000 genummerde onderdeelen gebruikt. In Juni 1944 versche nen zij het eerst boven Japan, en sindsdien hameren deze reuzen met hun H4W pk en enorm laadvermogen eiken dag op de Ja pansche oorlogsbases en industrie. Doodelijk ongeval bij motorraces. Bij de motorraces, die Zondagmiddag in bet stadion te Amsterdam werden gehouden, is een zeer ernstig ongeluk gebeurd. Bi) «le finale in de 175 cm3. klasse begon de motor rijder Huybrechts te slingeren. Daardoor raakte het stuur van zijn motor die van den naast hem rijdenden motorracer de Vleesch- houwer Deze laatste trachtte hem te ont wijken door snel naar boven te schieten maar kwam daarbij tegen de balustrade aan. De derde motorracer Bron reed op beiden in. zoodat alle drie kwamen te vallen. De Vleeschhouwer kreeg de drie motoren op zich waardoor hij levensgevaarlijk gewond werd. Hij liep een schedelbasisfractuur op en is ln het Wilhelminagasthuis waarheen kjj werd overgebracht, overleden. Bron kreeg inwendige kneuzingen, terwijl Huybrechts minder ernstig gewond werd Beiden zjjn eveneens in het Wilhelmina- gasthuis opgenomen. De races werden na dit ongeval afgelast. DE TRAM Heden. Maandag, heeft de N Z H ook een beperkten dienst op de lijn Zandvoort HaarlemAmsterdam hervat. Voorloopig zullen in onze omgeving ln hoofdzaak alleen forensen daarvan gebruik kunnen maken, omdat er niet minder dan voorrangs- kaarten zijn uitgegeven. Voor andere reizl- eers zal er dus wel geen plaats overblijven, of men moet 's middags naar Amsterdam willen eaan. om den volgenden morgen te rug te komen, want de forensen reizen im mers 's morgens naar Amsterdam en 's mid dags naar Haarlem. De Amsterdammers zon der voorrangskaart hebben daarentegen veel kans 's morgens naar Haarlem te komen en 's middags terug te keeren Er was vanmorgen reeds veel ambitie voor den tocht naar Amsterdam. In de Tempeliers straat stonden de gegadigden ln dikke rijen. Al het beschikbare^ materiaal was ln dienst, maar alle forensen werden vervoerd. Er wordt evenwel op aangedrongen vroeg te ko men en het vooral niet op de laatste tram te laten aankomen. Op de lijn HaarlemHeemstede zijn weer twee haltes vervallen, namelijk Hazenaters- laan en de Adnaan Pauwlaan. De halte den Hout is evenwel hersteld. Voorloopig kan de N. Z H. haar diensten nog niet uitbreiden. Dit hangt af van de verbetering van de kolenpositie in ons land. 8 KWU. 12 KWU. 23 KWU. Junl-Jull Augustus-September October-November Deze rantsoenen gelden uitsluitend voor verlichting en huishoudelijk verbruik. Voor diegenen, die uitsluitend of in hoofdzaak electrisch koken gelden de vol gende rantsoenen: voor gezinnen van 2 per sonen 85 KWU. per periode: voor elk gezins lid meer 15 KWU. per periode extra; voor al leen wonende personen, die zelf koken 42'KWU. per periode. Verbruikers, die in het bezit zijn van een electrisch heet water-apparaat, dat op nacht- stroom wordt ingeschakeld, ontvangen per inwonend gezinslid per periode: voor heet- waterbereiding ten behoeve van een bad 40 KWU.; voor heetwaterbereiding ten be hoeve van een douche of keuken 20 KWU Voor Inwonende personen, niet tot het gezin van den verbruiker behoorende, kan de verbruiker een rantsoenverhooging aan vragen bij het electrlciteitsbedrijf. Door de distributiediensten zal binnenkort een en quête worden gehouden ter bepaling van de gezinsgrootte voor die verbruikers, die elec trisch koken. Rantsoenoverschrijdingen zullen streng worden bestraft. Den .rersten keer 14 dagen afsluiten, den tweeden ke«:r 3 maanden Btj den eersten keer kan als daarvoor termen bestaan nog volstaan worden met een ern stige waarschuwing. Afsluiting van electriciteit zal steeds me debrengen. dat ook de gastoevoer wordt af gesneden: ook omgekeerd. Indien i'.oor een straat, een wijk. een dorp of een stad te veel stroom wordt afgenomen, zal tot afsluiting van een geheele groep van verbruikers kun nen worden overgegaan.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1