Haarlems Dagblad
De Honderden.
Diplomafen uit breeder kring.
Alleen principiëele richtlijnen te Potsdam?
Geen bed, geen bord,
geen stoel.
Twee meisjes gedood.
Het woord is aan
Amerikaansche luchtmacht meester boven Tokio.
Volledige Geallieerde confrole
over de baai van Balikpapan.
VOETGANGERS.
Truman
ook naar ons land?
53c Jaargang, No. 18073
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soondaplein 37, Haarlem.
IJmuiden. Kennemerlaan 154.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054, Adm. 10724.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Woensdag 11 Juli 194S
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: per week 31
cent. per kwartaal 4.-
Tel.: Redactie 10600, Expeditie 14825.
Dat zuivering van ons geldwezen moest
komen, wist men. Dat er krachtdadige
maatregelen voor noodig zouden zijn, was
ook bekend. Een stijging van den omloop
van bankbiljetten tot het vijfvoudige kon
natuurlijk niet worden gehandhaafd. Ver
schijnselen, die op inflatie duidden, waren
immers al talrijk en iedereen begreep, dat
de zwarte handel niet in het bezit van
zijn onrechtmatig verkregen winsten zou
worden gelaten.
Toch waren de oorspronkelijke ver
wachtingen omtrent de te nemen maat
regelen anders. Verwacht werd immers,
dat bij inlevering van bankbiljetten
zeventig procent zou worden geblokkeerd
en dertig procent in nieuwe biljetten ver
strekt. Dat de „tusschenregeering" niet
tot maatregelen overging en de bestaan
de toestand nog tot een paar maanden na
de bevrijding gehandhaafd bleef, deed
evenwel al vermoeden, dat andere op
lossingen overwogen werden. Tenslotte
blijkt nu de aanval op het biljet van
honderd gulden te zijn gericht, dat als
wettig betaalmiddel buiten actie is ge
steld en alleen nog, via een bankrekening,
voor de voldoening van belasting kan
dienen.
Goede gevolgen van dit krachtdadig op
treden kunnen niet uitblijven. Dat de
geldcirculatie met naar schatting 1750
millioen gulden wordt verminderd, moet
een heilzamen invloed hebben, die in de
eerste plaats zal blijken uit daling van de
prijzen in den zwarten handel. De gan-
sche ongezonde, abnormale sfeer van
zwarte handelskringen wordt verstoord.
Het einde van de kwalijke geldsmijterij
van deze lieden is bereikt. Het vooruit
zicht van een fiscaal onderzoek zal hen
niet hoopvol stemmen en ik vermoed
dat velen al de noodzaak zitten te bepein
zen, eerjijk werk te gaan verrichten. Laat
ieder toch begrijpen, dat wat zij deden
geen eerlijk werk was. Deze lieden heb
ben geen geld verdiend, maar het uit de
bevolking gezogen door misbruik te ma
ken van den nood, waarin zij verkeerde.
Wie terugdenkt aan den benarden winter
en zich de koude gevoelloosheid herin
nert, waarmee zwarte handelaren de men-
schen van hun spaarduitjes beroofden,
kan er alleen van harte mee instemmen
dat zulke lieden hun trekken thuis
krijgen.
De typische zwarte handelaar heeft
even gemakkelijk met geld gesmeten als
hij het binnensleepte. In dat opzicht bleef
hij de historie van zijn soort volkomen
getrouw. Na den eersten wereldoorlog
hebben wij den snellen financieelen on
dergang van die lieden aanschouwd en nu
verliep het proces weer in precies den
zelfden stijl. Ditmaal wordt het evenwel
plotseling bekort.
Braspartijen en het overige dure ge
doe van de zwarte handelaars hebben
bij vele eenvoudige menschen ten on
rechte den indruk gewekt, dat er nog vrij-
wat van de vroegere welvaart van ons
land moest zijn overgebleven. Dat is niet
zoo. Deze uitwas van de samenleving
werd feitelijk met fictieve waarden in
stand gehouden. Nu hij verdwijnt zal mis
schien het besef wat dieper doordringen,
dat wij zwaar verarmd zijn en een veel
bescheidener levensstandaard, dan voor
den oorlog gold, zullen moeten aanvaar
den. Dat geldt dan voor de meerderheid;
een minderheid was vóór den oorlog al
getroffen op een wijze, die zich niet zal
mogen herhalen.
Dat wij als volk verarmd zijn is al vaak
gezegd en geschreven, maar blijkbaar
voor veel menschen nog maar een phrase.
Zij zullen de werkelijkheid ondervinden.
Zij zullen een veel soberder bestaan moe
ten leiden dan vroeger. Teveel werkelijk
Nederlandsch bezit is vernietigd, dat niet
vervangen kan worden. Aandeelen in de
„oorlogsbuit" en schadeloosstellingen zul
len het maar ten deele kunnen vervangen.
Een gevolg van de krachtige maatrege
len tot zuivering van het geldwezen zal
waarschijnlijk ook zijn, dat arbeidsschuw-
heid zal verminderen en velen aan het
werk zullen gaan, die het nu nog ver
mijden. Het zal in het algemeen belang
en in hun eigen belang zijn.
In de toelichting van minister Lieftinck
op den genomen maatregel hebben wij iets
gemist. De minister heeft wel sympathie
en begrip getoond voor de moeilijkheden,
waarin menige bonafide bezitter van en
kele biljetten van honderd gulden is
komen te verkeeren, maar nog geen af
doende uitkomst geboden. Ik hoop dat die
spoedig zal worden verstrekt. Verschil
lende gevallen zijn mij al ter oore ge
komen Zij betreffen niet alleen gepen-
sionneerden en kleine renteniers, maar
b.v. ook menschen die van huurinkomsten
van enkele huisjes, waarin zij hun spaar-
duiten belegd hebben, moeten bestaan.
„Het mogelijke zal worden gedaan om in
individueele gevallen bijzondere hard
heden te verzachten", heeft de minister
gezegd. Zijn beroep op samenwerking,
„waarbij de menschen gedurende de eer
ste dagen of weken aan wat kleinere
coupures worden geholpen", lijkt mij
evenwel te optimistisch. In de kringen
waarin zulke gevallen zich vooral voor
doen. bestaat weinig mogelijkheid, om
getroffenen nog eens een poosje met ge
leend geld op de been te gaan houden. De
zwarte handel heeft het publiek te gron
dig geplukt. Er is niet veel meer. Een
nadere verklaring op dit punt zal hope
lijk volgen.
R. P.
MEN is te Washington van meening,
dat de conferentie van de „big three"
(de drie groote mogendheden Ver. Staten,
Rusland en Engeland) 17 Juli zal begin
nen. De delegatie, welke Truman en Byr-
"'"•vezelt is de grootste welke ooit
door de U. S. A. naar een conferentie werd
iezonüen. De toegevoegde staatssecre
taris James Dunn, die langen tijd direc
teur voor Europa was aan het ministerie
van buitenlandsche zaken, maakt er deel
van uit, eveneens behooren er toe Char
les Bohlen, specialist voor Russische
aangelegenheden, en admiraal Leahy.
Op de agenda voor de conferentie ko
men onderwerpen voor van de grootste
belangrijkheid, zooals de modaliteiten
voor de bezetting van Duitschland en de
voorwaarden voor een hervatting van het
politieke leven aldaar, de grenzen tus-
schen Duitschland en Polen, de kwestie
van de schadevergoedingen, de oorlogs
misdadigers, enz.
Men neemt in zekere kringen aan, dat
het probleem van de zeeëngten, actueel
geworden door de recente initiatieven
van Rusland te Ankara, ook door de „big
three" zal worden aangesneden, men twij
felt er in Washington niet aan, dat men
ook den oorlog in het Verre Oosten ter
sprake zal brengen evenals de houding
van Rusland jegens Japan.
Na de conferentie, waarvan men de
sluiting einde Juli verwacht, zal Truman
een reis van twee of drie weken door
Europa maken. Men gelooft te Washing
ton, dat, gezien de onmogelijkheid om in
alle détails te treden, de conferentie zich
zal bepalen tot het opstellen van prin-
cipieele richtlijnen. Deze hoopt men dan
achteraf nader te kunnen uitleggen, zon
der risico van afwijkende meeningen te
scheppen, zooals na de conferentie van
Yalta, waarvan de interpretatie strijd
vragen deed ontstaan.
Dit eerste contact van Truman met
Stalin wordt geacht van groot gewicht te
zijn voor de toekomst der Russisch-Ame-
rikaansche betrekkingen. Zoowel aan Tru
man als aan Byrnes schrijft men het
voornemen toe, zooveel als overeen te
brengen is met de Amerikaansche belan
gen te doen voor het bestendigen van de
betrekkingen met Rusland. Een dergelijk
resultaat wordt in meerderheid door de
publieke opinie in Amerika gewenscht.
AT olgens een voorloopige taxatie
van deskundigen is tien procent
van het Nederlandsche volk al zijn be
zittingen kwijt. Meer dan 800.000 Ne
derlandsche mannen, vrouwen en kin
deren bezitten geen bed, dat zij hun
eigen kunnen noemen, geen bord om
van te eten en geen stoel om op te
zitten
Zooals is gemeld, zal de Nederlandsche
diplomatieke dienst een aanmerkelijke wij
ziging en daardoor ook een verbetering on
dergaan. Het plan bestaat om diplomatie-
ken, eonsulairen en tolkendienst tot één
Buitenlandschen dienst te maken. Diploma-
Ernstig ongeluk te Haarlem.
Hedenmorgen omstreeks half tien
had in de Gierstraat ongeveer ter hoog
te van perceel 44 een vreeselijk ver
keersongeval plaats, dat aan twee jonge
meisjes, die vol opgewektheid onder
weg waren naar hun werk in de tuinen,
waar ze boonen zouden gaan plukken,
het leven heeft gekost. Een derde meis
je werd zoo zwaar gewond, dat voor
haar leven wordt gevreesd.
Een aantal meisjes werd op een lichten
bakwagen, die werd voortgetrokken door een
personen-auto, vervoerd. De bakwagen was
geheel open. Alleen eenige ongeveer 1/2 M.
hooge schotten beveiligden de meisjes er
voor, dat ze wanneer de auto plotseling
mocht stoppen, van den wagen vielen. Op
bovengenoemde plaats in de Gierstraat
moest de bestuurder van den auto wegens
een defect aan den motor stoppen. Hij par
keerde auto en bakwagen aan den linker
kant van de straat (gaande van N. naar Z.)
om de trambaan vrij te laten. Van de rich
ting van het Verwulft naderde op dat tijd
stip een groote vrachtauto van de brigade
Prinses Irene. Er was juist voldoende ruim
te om te passeeren, maar hiertoe was het
noodig geweest, dat de bestuurder even
over het rechtsche trottoir zou moeten rij
den. Hij hield zijn wagen echter geheel op
den rijweg, met het noodlottige gevolg, dat
hij den bakwagen waarop de meisjes zich
bevonden, aanreed.
De gevolgen waren ontzettend. De auto
nam een der schotten mee, tengevolge waar
van drie meisjes van den wagen vielen
en onder den zwaren legerauto terecht
kwamen. Twee der meisjes werden op slag
gedood. Van een dezer meisjes werd het
hoofd, dat onder de wielen geraakte, geheel
verbrijzeld. Het derde meisje werd eveneens
zeer ernstig gewond, zoodat ook voor haar
leven wordt gevreesd. Zij werd naar het St.
Elisabeth's Gasthuis overgebracht, waarheen
ook de beide lijken zijn vervoerd.
Het spreekt vanzelf, dat dit tragische on
geluk een hevige consternatie in de drukke
straat veroorzaakte. Vooral onder de meis
jes op den bakwagen, die van zoo nabij ge
tuigen van het ongeluk waren, ontstond een
ware paniek, Haast niemand durfde zich in
het eerst met de slachtoffers te bemoeien,
waarvoor trouwens geen hulp meer zou
hebben mogen baten.
Het verkeer moest geruimen tijd worden
omgeleid. Het tramverkeer ondervond ver
traging.
De suikerfabriek te Halfweg
Gaat in October weer draaien
De suikerfabriek „Holland" te Halfweg is
goed door de oorlogsjaren heengekomen.
Alle machines zijn nog aanwezig. De vrij
aanzienlijke glasschade de eenige wonde,
die de oorlog geslagen heeft zal weldra
hersteld zijn en de leden van het personeel,
die voor Duitschland gevorderd waren, zijn
terug. Men is reeds begonnen met de voor
bereidende werkzaamheden voor de cam
pagne, die begin October het bedrijf weer
op vooroorlogsch toerental zal doen draaien.
DIRECTEUR VOLKSHERSTEL.
Tot directeur van Volksherstel district
Kennemerland is benoemd de heer W. J. B.
van Liemt Jr. te Haarlem.
tieke, handels- en consulaire vertegenwoor
digers zullen zoodoende als het ware één
geheel vormen, terwijl iemand, die na be
hoorlijke opleiding en onderzoek tot dezen
dienst is toegelaten, nu eens een diploma-
tieken, dan weer een handels- of eonsulai
ren post zal krijgen, al naar gelang de nood
zaak en tevens zijn bijzondere geschiktheid
en bekwaamheid. Tevens zou het in de be
doeling liggen voor een aanmerkelijk betere
bezoldiging zorg te dragen, zoodat de Staat
wat zeker aanbeveling verdient over
een heel wat ruimere keuze voor eventueel
te benoemen personen zal kunnen beschik
ken. Het is de bedoeling ter dege te breken
met wat er nog was overgebleven van de
neiging om in den diplomatieken dienst al
te zeer lieden uit een beperkten kring op te
nemen. Verbinding van deskundigen op het
gebied van voorlichting (Pers, secretarissen
enz.) behoort wellicht nog mede tot de aan
te brengen hervormingen.
Alles tezamen genomen lijkt in den bui
tenlandschen dienst de baan vrijer te ko
men voor werkelijk goede krachten uit bree-
de kringen van de samenleving, iets waar
aan dringend behoefte bestaat. E. v. B.
RW.Shaw:
Geen hartstocht in het men-
schelijk hart belooft zooveel
en geeft zoo weinig als de
wraakzucht.
M.G. draagt zuivering
gedeeltelijk over.
De Militaire Commissaris in de provincie
Noord-Holland heeft bekend gemaakt, dat
de zuivering van burgemeesters en van per
sonen in dienst van de provincie en de
daartoe behoorende diensten, instellingen en
bedrijven, met ingang van 15 Juli 1945 niet
meer zal geschieden door het Militair Ge
zag, doch door den Commissaris der Konin
gin in de provincie Noord-Holland.
Ook de zuivering van personen in dienst
van de gemeenten en de daartoe behoorende
diensten, instellingen en bedrijven, met uit
zondering van het onderwijs- en politieper
soneel, alsmede die van personen in dienst
van waterschappen, veenschappen en veen-
polders in Noord-Holland, zal eerlang door
den Commissaris der Koningin worden over
genomen. Dit zal echter geleideijk geschie
den. De data van dezen overgang zullen nog
nader worden bekend gemaakt.
De door het Militair Gezag ingestelde ad
viescommissies voor de zuivering blijven ge
handhaafd en zullen haar adviezen van bo
vengenoemde data af indienen bij den Com
missaris der Koningin.
7 1/2 MILLIOEN M. TEXTIEL KOMT
BESCHIKBAAR
In de fabrieken van de N.V. P. F. van
Vlissingen en Co's katoenfabrieken te Hel
mond zijn, naar het A. N. P. meedeelt, door
de Justitie 7 1/2 millioen meter textielgoe-
deren gevonden (katoen en kunstzijde).
Bijna 3 millioen meter was gereed voor'ver
zending, daaronder waren 2 millioen meter
exportkatoen, die volgens de directie niet
bruikbaar was voor de binnenlandsche
markt. De directie had slechts 121.800 M.
aan het rijksbureau voor textiel opgegeven
als voorraad. De directie meende dat een
deel der goederen nog niet behoefde opge
geven te worden omdat zij nog een bewer
king moesten ondergaan. De partijen textiel
waren, naar de directie verklaarde tijdens de;
bezetting met groot risico aan de levering
onttrokken. Er is door de politie proces-ver
baal opgemaakt. De textielgoederen worden
nu verwerkt en zullen in Nederland gedis
tribueerd worden.
ENGELAND EN VER. STATEN VOOR
TURKIJE IN DE BRES?
Volgens bepaalde welingelichte kringen
te Ankara zouden de regeeringen van de
Ver. Staten en van Engeland aan de Sovjet-
regeering een nota hebben overhandigd,
waarin zij verklaren, dat zij zeer groote
waarde hechten aan de onafhankelijkheid
van Turkije en aan de territoriale integri
teit van dit land met de huidige grenzen.
Kijkt goed uit voordat U de straat
oversteekt. Staat niet in groepjes op
den straatweg. De militaire transpor
ten helpen Nederland weder op te
bouwen Weest voorzichtig.
De Amerikaansche vliegtuigen, op
gestegen van vliegdekschepen voor
den grootsten luchtaanval in den oor
log in het Verre Oosten, hebben de
volkomen heerschappij in de lucht
boven Tokio veroverd. Admiraal Ni-
mitz, die dit in zijn laatste commu
niqué mededeelt, verklaart, dat de
marineluchtmacht van admiraal Hal-
sey daarbij 154 Japansche vliegtuigen
heeft vernield of beschadigd. Nog 72
toestellen werden op den grond ver
woest en 80 beschadigd in de eerste
uren van den aanval.
Het communiqué vermeldde niet of de
aanvallen op het gebied van Tokio Dins
dag werden voortgezet, doch verklaarde
dat de resultaten op het peil van de „eer
ste berichten" lagen. Voorts vermeldde
het communiqué, dat geen enkel Ameri-
kaansch oorlogsschip schade had opge-
loopen tijdens den aanval en dat geen
enkel vliegtuig was neergeschoten boven
de vele vliegvelden in het gebied van
Tokio.
In een telegram van Goeam meldde een
speciale correspondent van Reuter, dat
de machtige Amerikaansche luchtmacht
Dinsdag bij helder weer buiten de kust
van Honsjoe zwermde en golf na golf
van gevechtstoestellen naar willekeur
uitzond tegen de Japansche doelen. De
Japanneezen deden geen poging tot tegen
aanval of represaille. Tot vroeg in den
middag was geen enkel Japansch vlieg
tuig of oppervlakteschip in zicht gekomen
Twee Japansche verkenningsvliegtuigen
werden opgevangen door patrouilles bij
de vloot en snel neergeschoten. Het waren
de eenige vijandelijke toestellen, die de
Amerikaansche vliegers in de lucht kon
den vinden.
Vooruitgang bij Balikpapan
En ook elders in het Verre Oosten ont
vangen de Japanners slag na slag. Zoo
heeft de Australische zevende divisie de
geallieerde controle over de baai van Ba
likpapan volledig gemaakt door een lan
ding bij Djinabora, vier mijl ten Noor
den van Penadjam op de Westkust van
de baai. De raffinaderij Pandansa, ten
Noorden van Balikpapan, is nu geheel in
Geallieerde handen. Verder naar het
Noorden hebben de Australiërs een punt
bereikt bijna een kilometer van de brug
over de rivier de Soember, waarover de
pijpleiding loopt. Zij landden voorts bij
het dorp Djinabora zonder vijandelijken
tegenstand. Hevige gevechten worden ge
meld langs de kust aan de Straat van
Makassar ten Noord-Oosten van het vlieg
veld Manggar.
Chineesche strijdkrachten dringen in
Noord-Oostelijke richting op langs de
spoorlijn en den grooten weg naar Kwei-
lin. Andere strijdkrachten der Chineezen
bereikten Tsjoengtoe op den weg Kwei-
linLioetsjau en heroverden Loechai aan
de spoorlijn van Kwangsi naar Hoenan.
In Zuidelijk Kiangsi wordt gestreden op
twaalf mijlen van Kansjau.
Japansche vredesvoelhorens
Gezien de situatie waarin Japan zich
thans reeds bevindt, is het begrijpelijk,
dat Japan op verschillende wijzen pro
beert met de Geallieerden in contact te
komen om over vrede te spreken. De
waarn. minister van buitenlandsche zaken
der Ver. Staten, Grew, verklaarde be
richten te hebben ontvangen over deze
Japansche vredesvoelhorens, maar hij zei-
de tevens, dat geen stappen ondernomen
waren door gevolmachtigde personen en
dat geen aanbod van overgave was ge
daan. Een dezer berichten was, dat voor
aanstaande Japansche industrieelen de
gunstigst mogelijke voorwaarden wensch-
ten te vernemen, die de Geallieerden kon
den stellen voor een „compromis-vrede".
Grew waarschuwde, dat deze vredesvoel
horens een bekend middel waren om
tweedracht te zaaien onder de Geallieer
den.
Uit Japan teruggekeerde Fransche zen
delingen verklaren, dat het land door de
luchtaanvallen ernstig beschadigd wordt.
Het voedseltekort is aanzienlijk, maar
niemand denkt eraan zich over te geven.
Iedereen is er integendeel vast van over
tuigd, dat Japan den oorlog zal winnen,
„al zou het nog zoo lang moeten duren",
In Washington blijven geruchten de ronde
doen, dat president Truman niet alleen
Duitschland, Italië en Engeland, maar ook
Nederland, België Denemarken en
Noorwegen zou bezoeken.
Generaal Marshall, admiraal King en gene
raal Arnold zullen den president, die thans
per schip onderweg is naar Europa, per
vliegtuig achternakomen.