Haarlems Dagblad
Diplomaten.
Hevige explosies in Beverwijk
en bij Westerveld.
Spanning in Z.O. Europa stijgt.
«»e Jaargang, Ne. 18975
Bureaux: Groote Houtstr. 93
en Soendaplein 37. Haarlem.
IJmuiden, Kennemerlaan 154.
TeL: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Vrijdag 13 Juli 1943
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem-
Abonnementen: per week 31
cent. per kwartaal 4.-
Tel.: Redactie 10600. Expeditie 14325.
legenheid, die meestal buiten de aan
dacht van het groote publiek heeft ge
legen. Daarom hebben de mededeelingen
van onzen Haagschen correspondent over
de hervorming van den dienst, die nu
voorbereid wordt, waarschijnlijk maar
weinigen belangstelling ingeboezemd. Ik
kom erop terug in de hoop, die belang
stelling te kunnen vergrooten. Al eerder
is op deze plaats gezegd, dat onze ver
houdingen met het buitenland voortaan
van ingrijpende beteekenis voor ons
volksbestaan zullen zijn en ons binnen-
landsch beleid direct zullen beïnvloeden.
Wij zullen deel moeten nemen in een zeer
nauwe aaneensluiting van 6taten, die
naar ik hoop een nauwe aaneensluiting
van volken zal worden, om voor de toe
komst gevrijwaard te zijn van een over
val, zooals die ons in Mei 1940 trof. Kleine
volken, vooral kleine volken op een be
perkt grondgebied, hebben in den moder
nen, totalen oorlog geen kans meer om
zich met succe6 te verdedigen, tenzij zij
behooren tot een volkengroep, die de be
veiliging van het geheel op zich neemt. Ik
denk dus aan Federale Unie, aan Ver-
eenigde Staten bijvoorbeeld van Europa,
of van een kleiner of grooter gebied dan
Europa. Het is een onderwerp waarvan
ik in ambtelooze jaren studie heb ge
maakt. Het zal noodig zijn er - in vol
gende artikelen op terug te komen.
Mij heeft het verheugd te lezen
dat een van onze knapste historici, prof.
dr. Jan Romein, de gedachte ook voor
staat. In een artikel in Het Parool, waar
in de Amsterdamsche hoogleeraar de
splitsing van Duitschland in een drietal
federaties, die gezamenlijk het Duitsche
Rijk zouden vormen, bepleitte, schreef hij
over zulk een Rijk: „Het zou nog minder
te vreezen zijn, indien ook de staten, om
het Rijk heen gelegen, zich tot federaties
zouden aaneensluiten, waarvoor trouwens
reeds verscheidene stemmen zijn opge
gaan. Die plannen hadden zoowel in het
Noorden als in het Zuiden, in Scandinavië
en op den Balkan, al voor den oorlog een
verwerkelijking gevonden. Dit lijkt trou
wens de eenige weg om tenslotte tot de
gewenschte oplossing te komen: een Euro-
peesche federatie zonder hegemonie van
welke mogendheid ook. Europa immers is
een eenheid in veelheid, tengevolge van
zoowel geografische als historische fac
toren."
Wie er van overtuigd is dat het onaf
wendbaar in deze richting gaat, tot behoud
tevens van onze waarlijke vrijheid, ons
zelfbestuur en onze regeeringsvorm, voelt
des te sterker van hoe groot belang het
is, dat onze buitenlandsche dienst ge
moderniseerd en op het hoogst mogelijke
peil gebracht wordt. Het feit dat wij niet
langer een neutrale mogendheid zijn maar
een actieve buitenlandsche politiek moe
ten voeren en de omstandigheid, dat nu
al zulke belangrijke internationale onder
handelingen op til zijn, zullen dat voor
ieder duidelijk maken.
Onze diplomatieke dienst was verouderd
en stond niet op een hoog peil van be
kwaamheid. Zijn taak was trouwens in
den regel niet zwaar en beperkte zich in
hoofdzaak tot representatie. De keuze van
diplomaten werd begrensd tot een heel
kleinen kring, deels om traditioneele
redenen, anderdeels als gevolg van de
beseheiden salarieering, waardoor alleen
gefortuneerde menschen zich het vervul
len van een gezantschapspost konden ver
oorloven. Het consulaire korps werd even
eens onvoldoende bezoldigd, telde zelfs te
weinig gesalarieerde krachten en was
aangevuld met een groot aantal honoraire
consuls, ten deele buitenlanders.
Nu zal dit alles veranderen. En de her
vormingsplannen voor den buitenland-
schen dienst zijn ingrijpend. Diplomatieke,
cofisulaire en handels-vertegenwoordigers
zullen in één dienst worden vereenigd.
Wie tot dien dienst is toegelaten zal nu
eens een diplomatieke, dan weer een
handels- of een consulaire post krijgen,
al naar gelang van de noodzaak en van
zijn bekwaamheden. De salarissen zullen
worden verhoogd, waardoor candidaten
voor den buitenlandschen dienst uit veel
Tuimer kring dan vroeger kunnen worden
gekozen. Het is de bedoeling, met de keuze
uit beperkten kring volkomen te breken.
Deskundigen op het gebied van voorlich
ting zullen worden aangesteld. Wat dit
punt betreft, verneem ik, dat aan eenige
gezantschappen al tijdelijke pers-attaché's
verbonden zijn. hetgeen dringend noodig
ie voor de voorlichting over ons land in
het buitenland. Deze nieuwigheid komt
niet te vroeg. Het is nu al een kleine twin
tig jaar geleden. da~t in dit blad ge
zegd moest worden, dat mén geen arti
kel over een land als Polen kon schrijven
zonder onmiddellijk den Poolschen pers
attaché te zien opdagen met het aanbod,
litteratuur te verstrekken, inlichtingen
over andere onderwerpen, die zijn land
raakten, te geven en zoo meer. Polen was
een enkel voorbeeld, geen uitzondering.
Al de herzieningen in onzen buiten
landschen dienst kunnen als belangrijke
verbeteringen worden beschouwd. Zij be-
teekenen dat de begrooting van Buiten
landsche Zaken, vroeger verreweg de
laagste van de departementale begrootin
gen, aanzienlijk verhoogd zal moeten wor
den. Maar dat is het te bereiken doel
zeker waard Wel zal het jaren duren eer
de dienst op het peil is. waarop men hem
brengen wil. Er zal door velen ervaring
opgedaan moeten worden. Bij de eerst-
Aantal slachtoffers gelukkig
geringgroote materieele
schade.
Donderdagmiddag om ongeveer half vijf
een munttieopslagplaats^ gelegen achter
vlogen, tengevolge waarvan een tuinder
werd gedood en 13 personen gewond, waar
van 8 ernstiger. Levensgevaar was echter
niet aanwezig.
De door de ontploffing aangerichte
materieele schade is groot, maar nog veel
grooter is de glasschade Op zeer grooten af
stand van het ontploffingsterrein zijn nog
ruiten vernield. Een boerderij en een aantal
woningen in de onmiddellijke omgeving zijn
verbrand. Een weggeslingerde benzinebom
kwam terecht in de Strick van Linschoten-
straat. waardoor een woonhuis is uitge
brand. een ander plofte op den zolder van
de conservenfabriek van de gebr. Docter
neer De zolder brandde uit en een hoeveel
heid verpakkingsmateriaal ging verloren.
De Beverwijksche brandweer "heeft zelf de
branden kunnen blusschen. De Haarlemsche
brandweer, die met een motorspuit ter as
sistentie was uitgerukt, behoefde geen
dienst te doen
De explosies hebben tot Donderdagavond
8 uur voortgeduurd en uit veiligheidsoog
punt werden verschillende straten ontruimd,
die echter later op den avond weer voor de
bewoners werden vrijgegeven. Des avonds
heeft de brandweer het geheele terrein na-
gebluscht.
De gedoode tuinder Aardenburg was werk
zaam op een terrein vlak nabij de opslag
plaats.
Ook ontploffing in SlSngerdiiin.
Om 10 uur gisteravond werden de bewo
ners van IJmuiden. Driehuls en Santpoort
in de eerste plaats, maar ook die van
verder gelegen plaatsen opgeschrikt door
een hevige ontploffing, die spoedig door
meer gevolgd werden.
De ontploffing geschiedde in een groote
hunker achter Slingerduin. De luchtdruk
was merkbaar in een gebied met een straal
van 12 K M. Ongeveer 40 personen werden,
meest lichtgewond door glasscherven. Enke
len bevinden zich nog in het ziekenhuis.
Van de bewakingstroepen wordt één man
vermist. Roode Kruis colonnes kwamen
ter assistentie uit Amsterdam, Haarlem
Zaandam en Beverwijk. ZIJ behoefden echter
geen assistentie te verleenen daar er geen
ernstige gewonden waren.
Na de eerste ontploffing die zoo hevig
was dat de huizen op hun fundeering ston
den te trillen volgden nog vele andere, die
echter minder zwaar waren. Onophoudelijk
gierden projectielen door de lucht en werd
de omgeving fel verlicht door opstijgende
vuurpijlen, brandbommen enz.
De explosies duurden bijna onafgebroken
tot middernacht.
De luchtdruk, veroorzaakt door de hevige
Venray heeft hulp noodig
De inzameling sactie in Haarlem. Heem
stede en Bloemendaal ten bate van Venray
waaraan door de Jeugd met zooveel over
gave wordt gewerkt, zal op 21 Juli met
een optocht door de stad ingeleid wor
den. Daarna zal op Maandag 23 Juli met
de eigenlijke actie worden begonnen en
zal straat na straat worden afgewerkt
om goederen meubilair, keukengerei,
linnengoederen enz. bijeen te brengen
in groote hoeveelheid en van goede kwa
liteit.
explosies, heeft groote sfchade veroorzaakt;
tal van ruitjes zijn gesprongen aan den Oos
terduinweg en den Zeeweg te IJmuiden en
in sommige deelen van Driehuis en Sant
poort Een aantal huizen werd ook door
granaten getroffen-
granaten getroffen. In de gemeenten Bloe
mendaal en Haarlem hebben ook ruiten het
moeten ontgelden.
Door deze belde ontploffingen moet ieder
zich nog eens weer realiseeren. dat de aan
wezigheid van groote voorraden munitie
ook groote gevaren met zich brengt. Daarom
is b.v. ook het afschieten van lichtkogels.
waaraan de Jeugd zich zoo vaak schuldig
maakt, zoo ontzettend gevaarlijk. Dit is een
..spel", waartegen met niet genoeg kracht
kan worden opgetreden ter bescherming van
eigen leven en goed. maar evenzeer ter be
scherming van het leven der kinderen, die
dergelijk gevaarlijk oorlogstuig hanteeren.
VOORSCHOT VOOR LOONEX
Op verzoek van de Nederlandsche Bank
is aan de leden van de bedrijfsgroep Handels
banken en bedrijfsgroep Lnndbouwcrediet-
banken medegedeeld, dat zij als voorlooplge
maatregel gemachtigd zijn aan houders van
geblokkeerde saldi, ontstaan door storting
van bank- of muntbiljetten van f 100.
voorschot te verleenen. uitsluitend ten ein
de hen in staat te stellen de bij het einde
van deze week vervallende loonbetalingen
te verrichten, mits zij niet over andere mo
gelijkheden beschikken om zich de daar
voor benoodigde contanten te verschaffen.
RADIOTOESTELLEN GESTOLEN
Door de Haarlemsche politie zijn in ver
zekerde bewaring gesteld D. D., J. W. en
K. van V., verdacht van diefstal en helmg
van een radiotoestel, dat bij D. in beslag
genomen is. Hij bekende. Tevens werd aan
gehouden H. A. M. K.. die twee radiotoe
stellen gestolen heeft. Ook hij heeft bekend.
DE SLUIZEN TE IJMUIDEN.
De versperring in den toegang tot IJmui
den. waar o.a. de Coen tot zinken was ge
bracht. is in zooverre opgeruimd, dat sche-
pen van 26 voet diepgang (ongeveer 8 a 9
meter) kunnen passeeren. dus b.v. schepen'
van de Liberty-klasse. Het herstel van de
grootste sluis zal nog wel een jaar duren.
Deze sluis is zoowel in haar mechanisme,
de sluiskolk als de sluisdeuren, be
schadigd. Gelukkig is echter de midden-
sluis in staat de grootste schepen, zooals de
Mamix of de Oldenbarneveldt of twee Li-
berty-schepen tegelijk te schutten. De sluis
zoowel als de intact gebleven spoorbruggen
over het Noordzeekanaal worden weer elec-
trisch bediend.
Hei woord is aan
Willem de Zwijger:
Het is niet noodig te hopen
om te ondernemen. Het is
evenmin noodig te slagen
om te volharden.
Japanners vreezen
landing op Sumatra
Radio Tokio bevestigt het reeds door de ge
allieerden verspreide bericht, dat luim twee
honderd bommenwerpers een aanval hebben
gedaan op Sabang. Het Japansche commu
niqué voegt er aan toe, dat aanzienlijke zee-
strijdkrachten langs de Noordkust van Suma
tra kruisen en de vrees wekken, dat er tot
een landing zal worden overgegaan.
Troepen van de Australische zesde divisie
die het binnenland van Nleuw-Gumea intrek
ken. hebben vele vijandelijke versterkingen
genomen. Acht Japansche formatie» bieden
evenwel hevigen weerstand op dicht be-
boschte heuvels en hebben aldus het Austra
lische front uitgebreid, zoo deelt het Austra
lische hoofdkwartier mede. Een andere be
langrijke bergtop ten Noorden van Kandibus
werd na een verbitterden strijd genomen,
in de omgeving van Mount Tazaki doodde
een Australische voorpost alle aanvallende
Japanneezen. De Japanneezen op Zuid
Bougainville ondernamen een krachtige po
ging om door de Australische verdedigings
stellingen bij de rivier de Nivo heen te
breken.
Het Japansche ver2etscentrum rond den
berg Batochampar op Borneo bij Balikpapan
wordt op de flanken gepasseerd. De Austra
liërs rukken naar het Noorden op en de
Ned.-Indische troepen trekken op tegen den
rechterflank der Japanneezen
Het communiqué van Mac Arthur maakt
heden melding van een nieuwe verrassende
landing van Australische troepen, waardoor
de vorderingen in Noord-West Borneo wor
den voortgezet. Onderdeelen van de negende
Australische divisie rukken op langs den
spoorweg naar Jesselton. Zij drongen door
in Kimanis. 21 mul ten Noorden van Beau
fort, terwijl tegelijkertijd andere eenheden
een verrassende landing bij Andus, 5 mijl
ten Noorden van Kimanis, uitvoerden. De
Australiërs zijn nu 30 mijl verwijderd van
de havenplaats Jesselton. Bij de landing
werd geen tegenstand ondervonden, evenmin
bij het oprukken langs de spoorbaan van
Beaufort naar Jesselton. Van de Oostkust
van Borneo worden nieuwe Australische
successen gemeld ten Noorden en Noord
oosten van Balikpapan.
De bonnen voor de week van 15 tof 21 Juli.
121 400 gram brood
122 400 gram brood
123 125 gram versch vleesch of indien dit
niet aanwezig is 4 oz. vleesch in blik of
4 oz. visch in blik (112 gr.)
124 4 oz. vleesch in blik of 4 oz. visch in blik
125 100 gram vet of 125 gram margarine
126 100 gram vet of 125 gram margarine
127 125 gram suiker
128 1 tablet- of 55 gram gebroken chocolade
129 2 liter melk
130 100 gram kaas
131 200 gram bloem (uitsluitend verkrijgbaar
bij de bakkers)
132 50 gram zeep
133 50 gram zout
134 1 kg. aardappelen (oogst 1945)
135 1 kg. aardappelen (oogst 1945)
137 400 gram brood
138 400 gram brood
139 600 gram biscuits
140 1 kg. aardappelen (oogst 1945)
R. 25 250 gram rijst of kindermeel
R. 26 125 gram suiker
R. 27 4 liter melk
Bij deelneming aan de Centrale Keuken
Aan beide zijden worden lichtingen opgeroepen
De spanning tusschen Griekenland en zijn
Balkanburen wordt van uur tot uur
grooter Volgens berichten uit Athene zou
de Albaneesche regeering vier lichtingen
hebben gemobiliseerd. Bijna 600 Gneksche
gezinnen zouden door de Albaneezen gede
porteerd zijn naar een concentratiekamp in
Kroja. In het gebied van Argyrocastro zou
den 5000 Albaneesche partisanen en in het
gebied van Remeti 1200 in opmarsch zijn
naar de Gneksche grens. Te Pilioen zou een
Griek door Albaneezen zijn terechtgesteld.
De Engelsche generaal, die het bevel voert
over de Britsche troepen in Macedonië heeft
president Voulgaris de verzekering gegeven,
dat alle beweringen betreffende z.g. inci
denten. die door Grieksche eenheden zouden
zijn verwekt aan de Zuid-Slavische grens,
van iederen grond ontbloot zijn. aldus wordt
uit Athene bericht. Een telegram meldt, dat
_KANS OP IJSJES-
V\7at de grondstoffen betreft: melkpoe-
der en aardappelmeel zullen geen
Dnoverkomelijken hinderpaal vormen,
maar de suikerpositie baart de meeste
zorgen Het ligt nu echter in de bedoe
ling om zoodra de suikerpositie het toe
laat, en dat zal hoogstwaarschijnlijk bin
nen niet al te langen tijd het geval zijn,
de fabrieken met de noodige groadstof-
fen te bevoorraden, zoodat we waar-
komende internationale onderhandelingen
zullen ongetwijfeld verscheidene aanvul
lende krachten uit de kringen van de
wetenschap en het zakenleven opgeroepen
worden. R. P.
30 Bulgaarsehe soldaten zijn doorgedrongen
op Grieksch gebied. Terstond hebben zich
Roematas, de Grieksche generaal in Thracië,
de Britsche brigadier en de Grieksche com
mandant naar den grenspost begeven en een
protest ingediend bij den Bulgaarschen
commandant, waarbij hem verzocht werd
een einde te maken aan deze schendingen
van Giieksch gebied. Een Russisch officier
zou bij de demarche aanwezig zijn geweest.
Lichtingen in Grieksch Mace
donië gemobiliseerd.
Een A.F.P.-telegram uit Athene meldt, dat
langs een groot deel van de Grieksche grens,
tusschen Monastir en Loiran. honderddui
zend Joegoslavische soldaten zijn waarge
nomen en dat Bulgaarsehe benden voort
gaan het Helleensche gebied Drama en Flo
rida te overschrijden.
In Macedonië is een spion gearresteerd,
die belangrijke documenten bij zich had.
en een officier blijkt te zijn uit een na-
buurstaat van Griekenland, aldus drt A. F
P.-telegram. Het verhoor van dezen spion
zal door president Voulgaris persoonlijk
worden afgenomen.
Voorts wordt gemeld, dat de lichtingen
1938 en 1939 in Grieksch-Macedonië zijn ge
mobiliseerd.
Inzake het Macedonische vraagstuk heeft
Svolos. de leider van de Macedonische so
cialisten, verklaard, dat de wensch om Ma
cedonië volledig autonoom te maken, niet
uitvoerbaar is. Macedonië is Grieksch, al
dus Svolos en de Macedoniërs zijn Grieken.
Het feit. dat sommigen Slavisch spreken,
neemt niet weg, dat zij toch Grieken zijn.
Zij zullen als uitstekende Grieken vechten.
Sommigen hebben echter misdaden tegen
de Bulgaren begaan en de vrees voor be
straffing maakt hen tot ..autonomisten".
De Joego-Slavische communistische krant
„Borba" zegt. dat honderden Macedoniërs
zijn neergeveld en in stukken gescheurd en
dat duizenden boeren met vrouw en kinde
ren uit hun huizen 2ijn verdreven.
ingeleverd worden bon J24 voor
vleesch en bonnen 134 en 135 voor aard
appelen.
Tot 4 Augustus gelden:
G. B. 501 en G. C. 501 (inlegvellen): 4'i L.
melk.
Reeds aangewezen en nu nog geldige bonnen:
tot 21 Juli:
88 125 gram suiker
94 50 gram zeep
96 versche-, gerookte of zoutevisch
107 125 gram suiker
R 22 125 gram suiker
Tabakskaart R 14 20 sigaretten
Tot 4 Augustus:
70 groente en 71 fruit. Deze bonnen hadden
voor Vrijdag 6 Juli bij den handel moeten
zijn ingeleverd
lil IA L. petroleum
R 24 Vj L. petroleum
Op de nieuwe bonnen mag ;eeds worden
gekocht met ingang van Zaterdag 14 Juli,
met uitzondering van de artikelen melk en
aardappelen, welke eerst op Maandag 16
Juli en vleesch. hetwelk eerst op Dinsdag
17 Juli mag worden verkocht.
Bovengenoemde bonnen met uitzonde
ring van die voor melk. mogen eerst bij af
levering van de goederen aan de winkeliers
worden afgegeven; ongeoorloofde vóór
inlevering kan tot misbruik ten nadeele van
het publiek aanleiding geven,
Zelfverzorgers moeten op het Distributie
kantoor, Zijlstraat 62 te Haarlem inleveren
graan 121. 122. 137. 138, 139
vleesch 123, 124
melk 129. R. 27. GB. 501. GC 501
aardappelen 134, 135. 140
De aandacht wordt er op gevestigd, dat de
artikelen rijst, kindermeel, suiker, choco
lade. kaas. zeep en zout moeten worden ge
kocht bij de detaillisten. waar men des
tijds resp. de bestelbonnen K 05 blauw. K 04,
K 06. K 09, K 08 en K 07 heeft ingeleverd.
Alle overige artikelen kunnen worden be
trokken van de winkeliers waar zij tot dus
verre verkrijgbaar waren. Dit geldt ook voor
de artikelen vet en margarine, welke men
ditmaal niet behoeft te betrekken van den
detaillist, bij wien men de bestelbonnen
D 05 en K 12 heeft ingeleverd.
Hedenavond 9 uur zal de Minister-Presi
dent, Prof. Ir. W. Schermerhorn, een begin
maken met het houden van een wekelijksch
radio-kwartiertje, waarin hij, of een der
andere leden van het kabinet, tot het Ne
derlandsche volk het woord zal voeren over
punten van regeeringsbeleid.
500 T.B.C.-Lijders naar
Zwitserland.
20 uit Haarlem.
Door Zwitserland is het aanbod gedaan
500 lijders aan tuberculose uit Nederland
kosteloos gedurende een jaar te verplegen.
De eerste 100 patiënten zijn voor dit verblijf
m Zwitserland reeds aangewezen, zij kwa
men uit de allergrootste gemeenten Te ver
wachten is. dat Haarlem onder de tweede
groep zal vallen en dat er hier ongeveer 20
patiënten zullen kunnen worden aange
wezen.