Vrouwenarbeid.
Tokio voor de keus.
Kort en bondig.
Weer een
landing op Borneo.
Hoofdzaken in Potsdam spoedig
geregeld.
«Oc Jaargang. No. 18083 ïi TT TT^V TT T Miuutda* 23 JnM 1943
Bureaux: Groote Houtstr. 93 H IT I O I J ^NT I Uitgave van de Stichting
en Soendaplein 37, Haarlem I III III I III I M lllff JIJ Voorlichting te Haarlem.
IJmuiden: Kennemerlaan 154. A JU JU A vr A Abonnementen: p.week 31 ct.
Telef. 5437. per kwartaal 4.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur; Robert Peereboom Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825,
EEN Amerikaansch tijdschrift vermeldt,
dat op het oogenblik een derde van
den arbeid in de Amerikaansche productie
door vrouwen verricht wordt. Ook in En
geland. dat in de oorlogsjaren een gewel
dige ontwikkeling van arbeidskracht en
een voorbeeldige samenwerking der be
volking bereikt heeft, is het aandeel der
vrouw groot. Hetzelfde hebben wij in ons
land tijdens de bezetting kunnen waar
nemen. Wij verkeerden in geheel, andere
omstandigheden dan Amerikanen en En
gelsehen en konden met actief aan den
oorlog deelnemen, behalve dan in het on-
dergrondsche werk van de verzetsbewe
ging, waarin trouwens ook een groot aan
tal vrouwen zich heeft onderscheiden
Maar wij zullen niet licht vergeten, hoe
zwaar de taak van de huisvrouw in be
zettingstijd was en met hoeveel vinding
rijkheid en energie zij de voortdurend toe
nemende moeilijkheden overwon. Het is
maar ten deele juist, dit in den verleden
tijd te plaatsen, want er resten nog veel
van die moeilijkheden en er moet nog
steeds hard aangepakt worden, dag in, dag
uit. Bovendien hebben sinds de bevrijding
vele vrouwen tijd welen te vinden om
vrijwilligen arbeid te Verrichten in zulke
bij uitstek nuttige en goed georganiseerde
instellingen als de Unie van Vrouwelijke
Vrijwilligers en Volksherstel.
Er zou meer op te sommen zijn. maar
uit deze enkele gegevens blijkt al vol
doende, dat vrouwenarbeid van groot be
lang is en in de stijgende lijn gaat.
Een toenemende vrouwelijke belangstel
ling voor maatschappelijke en politieke
aangelegenheden gaat ermee gepaard. De
journalist merkt dat in velerlei verschijn
selen. Als wij de rubriek Ingezonden Stuk
ken konden heropenen, hetgeen helaas
onmogelijk blijft zoolang de papiertoewij
zing aan de dagbladen beperkt blijft, zou
die er ruimschoots van getuigen. Zoowel
mannen als vrouwen toonen in dezen tijd
buitengewoon scherpe aandacht voor de
maatschappelijke en politieke gebeurte
nissen. De vrouwelijke belangstelling is
evenwel opvallend grooter dan vroeger,
toen er door feministische leidsters vaak
op getoast werd in bewoordingen, die
mannen deden glimlachen.
Als dit blijvend is, ook buiten den kring
van vrouwen, die ambten en betrekkin
gen vervullen, als deze belangstelling dus
stand blijft houden ook bij de gehuwde
vrouw, lijkt mij dat een winst. Niet om
dat ik hoop, dat het aantal vrouwen in
openbare bestuurscolleges sterk zal toe
nemen, want ik geloof niet dat zij daarin
ooit haar beste werk zullen doen. Maar
wel omdat zij in instellingen zooals de
hierboven genoemde arbeid verrichten,
die van groot maatschappelijk belang is
en ook omdat zij, eenmaal geïnteresseerd
In de openbare zaak, heilzamen invloed
ten bate van die zaak op de mannen zul
len doen gelden. De vrouw bezit de ge
lukkige eigenschap de dingen vaak een
voudiger en directer te zien, dan de man.
Een wijsgeer, die overigens niet bepaald
als bewonderaar van de vrouw kon aange
merkt worden, heeft dat eens uitgedrukt
in woorden, die Charivarius zeer vrij en
zeer verkort vertaalde met: „Kijk, vlak
voor je neus!" Er is meer Veel vrouwen
zijn begaafd met een sterk intuïtief ver
mogen, dat veel mannen ontbreekt.
Verschijnselen van arbeidsschuwheid.
van matheid en lusteloosheid doen zich
nu bij tal van mannen gelden. Geluk
kig lang niet bij allen. De oorzaak van
arbeidsschuwheid is in sommige gevallen
gemakkelijk aan te wijzen. Iemand heeft
zonder inspanning veel meer geld ver
diend in den zwarten handel, dan hij
vroeger met hard werken bijeenbracht en
gelooft het nu wel. Over de wezenlijke
beteekenis van den arbeid, ook als voor
waarde voor zijn eigen levensgeluk, heeft
hij nooit nagedacht en nu moet hij de
domheid van zijn gedrag eerst ervaren.
Voor matheid en lusteloosheid zijn ook
verklaringen te geven, beginnend met
ondervoeding. De gevolgen daarvan zijn
bij sommigen nog niet overwonnen. En
het groote, ingewikkelde raderwerk van
het maatschappelijk leven is geenszins in
zijn normale functie hersteld. Er hapert
en hokt veel. Wij moeten, ook als wij zelf
volop werk hebben, beseffen dat een
menigte menschen daar nog van versto
ken is. Het komt vooral door gebrek aan
grondstoffen en vervoermiddelen. Maar
als wij met al deze dingen rekening hou
den, rest toch nog een hoeveelheid ar
beidsschuwheid, matheid en lusteloosheid,
die minder gemakkelijk te verklaren is.
Wij moeten daar niet te zwartgallig over
worden, eder mensch wordt beïnvloed
door de sfeer waarin hij leeft. Sommige
menschen zijn er al te sterk afhankelijk
van en komen pas op volle toeren, als
alles en iedereen om hen heen in volle
actie is. Dat familieleden en kennissen
weinig omhanden hebben schijnt op hen
verlammend te werken, al hebben zij zelf
gelegenheid genoeg om aan den slag te
gaan. Naarmate het productieproces zich
herstelt zal dus ook de arbeidsschuwheid
verminderen. Het zal velen in zijn ont
wikkeling meeslepen.
Maar wij kunnen daar niet lijdelijk op
wachten. Bespoediging van activiteit is
noodig. Het sein „Alle hens aan dek" is
bij herhaling gegeven en lang niet allen,
die erop antwoorden konden, hebben dat
gedaan. Vele vrouwen, die daartoe in de
gelegenheid zijn, zouden een grooten dienst
aan de samenleving kunnen bewijzen door
haar invloed ten gunste van den arbeid
te doen gelden. Niet door op een podium
te klimmen en redevoeringen te houden,
Haarlems geef-feest
geopend.
Zaterdagmiddag waren op de Groote Markt
meisjes en jongens van alle Haarlemsche
scholen, oranje, vlaggen en borden met
spreuken: het geef-feest begon. De burge
meester hield een korte, bezielende toe
spraak over „De jeugd, die het voorbeeld
moet geven, hoe het gaan moet in de vrij
heid". De Militaire Commissaris, majoor Dr.
C. Krijgsman deed opmerken, dat eens
Zuid Noord hielp, niettegenstaande datzelf
de Zuid zoo zwaar getroffen was. Dit geef-
feest beschouwde spreker als het mooiste
antwoord dat wij kunnen geven. Een verras
sing was. dat een autobus beschikbaar werd
gesteld, om 20 leerlingen een reis naar Nij
megen en Venray te laten maken. Floor
Sturm, de voorzitter van de Kennemer Ly
ceum vereeniging. hield een pittige en harts
tochtelijke toespraak, met het hoofdmotief:
..Wij dienen". Het laaiend enthousiasme
hierop, bewees de instemming, die deze
woorden bij alle Haarlemsche scholieren
vonden. De leerlingen droegen groote bor
den. waarop in feilen oproep slechts de na
men van de artikelen die men zcoal ver
wacht. Twee karren .Hoe het is" en „Hoe
het worden moet", waren buitengewoon
aardig.
Venray-Nijmegen
Redeneeringen
die niet opgaan
..Het geroofde uit Duitschland moet
terugkomen, zegt men. Volkomen juist,
maar zijn Venray en Nijmegen met pra
ten geholpen? Natuurlijk niet."
„Indertijd is voor Rotterdam gegeven
en het ging naar Duitschland'. 't Is ge
beurd. maar denkt u landgenooten-in-
nood met zulk een mededeëling blij te
maken en te helpen?
„Ik geef liever aan iemand waarvan
ik weet. dat hij het noodig heeft, dan
weet ik aan wien ik het geef." Uw
offerbereidheid is lofwaardig, maar u
gelooft toch ook wel, dat deze hulpactie
is opgezet voor landgenooten, die uw
hulp dringend noodig hebben. Wij heb
ben den nood gezien en steunen de
actie in elk opzicht. En één georga
niseerde hulpverleening is beter dan
10.000 kleine actietjes.
„Gebrek aan spijkers, meubelen, ser
viesgoedlaat de aannemers, de fabrie
ken. de winkels daarmee helpen." Ook
zij helpen naar vermogen, maar we we
ten immers, dat er nog maar heel weinig
fabneksschoorsteenen rooken. dat onze
magazijnen zijn leeggeplunderd.
Het gaat nu nie: om woorden, niet om
afschuiven op anderen, die het beter
kunnen missen, het gaat nu om daden.
Ieder kan helpen. Én wat zouden wij
zeggen wanneer b.v. Haarlem eens zoo
zwaar was getroffen en niet Venray en
Nijmegen en men zou dan in deze
plaatsen al die hierbovengenoemde be
zwaren ten aanzien van een hulpverlee
ning voor Haarlem naar voren brengen.
Wat zou dat voor Haarlem ..prettig" zijn!
SECRETARIS EENHEfDSVAKCENTRALE
VEROORDEELD.
Een jaar gevangenisstraf met last tot on
middellijke gevangenneming luidde het von
nis van den politierechter te Rotterdam
tegen den secretaris van de eenheidsvak
centrale L. van Os uit Rotterdam. De rivier
politie had namelijk bij een huiszoeking in
de woning van Van Os ruim 30 reepen cho
colade 11 staven zeep. 9 wollen dekens, twee
kinderdekens en een baal bloem gevonden,
welke goederen v. O. In de haven had ge
stolen. Van Os legde een volledige beken
tenis af.
Nader wordt gemeld, dat het bestuur van
de Eenheids Vakcentrale Van Os heeft ge
schorst.
Voorts zal een grondig onderzoek worden
ingesteld naar al degenen, die eenigerlei
functie in de Eenheids Vakcentrale beklee-
den en maatregelen zullen worden genomen,
opdat gevallen als bovenstaand niet meer
kunnen voorkomen.
NED. HERVORMDE KERK.
Naar wij vernemen heeft ds. I. P. van der
Waal te Haarlem voor het op hem uitge
brachte beroep naar Den Haag bedankt.
Te Haarlem was beroepen ds E. Dijkhuis
te Oldemarkt. die dit beroep thans heeft
aangenomen.
EEN GOEDE VANGST.
De beruchte W. M. Willemser, die lid was
van de Haarlemsche politieke recherche en
met zijn kornuiten Krist en Smit de Duit-
sche politie alle hulp verleende, waardoor
zeer velen in de bezettingsjaren in groote
ellende zijn gestort is thans door den Poli-
tieken Opsporingsdienst in het Noorden van
ons land gearresteerd. Hij is naar Haarlem
overgebracht en in het Huis van Bewaring
ingesloten.
Kapitein Zacharias. een officieele woord
voerder van de regeering der Ver. Staten
heeft in een radiorede Japan voor het vol
gende alternatief gesteld.
Onvoorwaardelijke overgave met de voor-
deelen die voorzien zijn bij het Atlantic
Charter of volledige vernietiging gevolgd
door een opgelegden vrede. Hij verzekerde
dat de Ver. Staten geen vergrooting van
hun gebied nastreefden, het recht van Japan
zouden eerbiedigen zelf een regeering te vor
men en het toegang zouden verschaffen tot
de noodzakelijke grondstoffen omdat de Ver.
Staten voorstanders zijn van internationale
economische samenwerking. Zacharias ver
klaarde dat de leiding van Japan verant
woordelijk zou worden gesteld voor het
verlengen der vijandelijkheden. Volgens
het blad ..Army and Navy" heeft Truman
een plan voor de overgave van Japan meege
bracht naar de conferentie te Potsdam. Het
blad gelooft dat de Ver. Staten en Engeland
een verklaring ten aanzien van de oorlogs
doelen in den Pacific zullen publiceeren, die
ook door Rusland geteekend zou worden
wanneer het besluit Japan den oorlog te
verklaren.
Volgens een bericht uit Ankara door de
Turksche radio overgenomen, zou de vre
despartij in Japan meer en meer veld win-
BINNENLAND
Tot directeur van Volksherstel te Am
sterdam is met ingang van 1 Augustus be
noemd de heer Dr W. Huygens te Heem
stede, vroeger ambtenaar aan het departe
ment van Blnnenlandsche Zaken In den
opbouw van Volksherstel ln het district
Zuid-Kennemerland heeft dr. Huygens als
lid van het Haarlemsche bestuur een zeer
actief aandeel genomen.
Voor half October hoopt men gereed te
Zijn inet den aankoop voor en de versche
ping naar Nederland van paarden, welke
voor rekening van de Nederlandsche regee
ring ln Canada worden aangekocht.
Het aantal typhusgevatlen ln Overijssel
neemt nog steeds toe. evenals het aantal
diphteriegevallen.
BUITENLAND
De Tsjecho-Slowaaksche regeering zou
den drie grooten mogendheden 'n plan heb
ben voorgelegd voor de systematische, orde
lijke en humane deportatie van de Duitsche
en Hongaarsche minderheden uit Tsj. Slo
wakije.
„De volken moeten zich met denzelf
den doodelijken ernst toeleggen op den
vrede, als zij het gedaan hebben op den oor
log". zeide generaal Smuts bij zijn terug
keer in Pretoria.
Door een explosie is het Italiaansche
dorp Viareggio trrootendeels verwoest. 41 per
sonen (wo. 24 Am. soldaten) werden ge
dood.
Generaal Jodl en 3 of 4 Duitsche op-
perofficieren zullen zich hebben te verant
woorden wegens de in het doodenkamp Kit-
dalen begane wreedheden
De drie advocaten die Pétain zullen
bijstaan in zijn proces weigerden als Jury
leden te aanvaarden twee communistische
vroegere afgevaardigden en drie leden van
de verzetsbeweging.
Australische troepen z(jn geland bij de
stad Tampadeong. Zij ontmoetten geen Ja-
pansche tegenstand. Andere Australische
eenheden zijn weer verscheidene mijlen
langs de baai van Balikpapan opgerukt.
Australische vliegtuigen bombardeerden en
mitrailleerden Japansche installaties en co
lonnes. Tot dusves bedragen de Japansche
verliezen op Borneo: 4396 dooden, 431 ver
mist. De geallieerde verliezen: 386 dooden,
12 vermisten en 1351 gewonden.
Ainerlkaansche duikbootsuccessen.
Volgens een communiqué van het Ame
rikaansche ministerie van marine hebben
duikbooten van de U. S. navy in het Verre
Oosten 11 Japansche schepen in den grond
geboord. Het waren 2 mijnenvegers, 2 escor-
tevaajrtuigen. 2 groote ën 3 kleine vracht-
schen. 2 andere vaartuigen.
Supervcstingen. Liberators en
Jachtbommenwerpers in actie.
Liberators ondernamen Zaterdag een raid
op een vliegveld op het eiland Matsoewa der
centrale KoerUlen. De Japansche afweer was
buitengewoon zwak. Alle Liberators keerden
op hun bases terug.
Bijna 100 vliegende supervestingen wier
pen 450 ton bommen op een fabriek te Abe
op het eiland Hondo.
200 gevechtsvliegtuigen namen gistermid
dag vliegvelden en installaties op het eiland
Hondsjoe onderhanden.
Van vliegdekschepen opgestegen jacht
bommenwerpers richtten groote schade aan
onder de Japansche oorlogs- en koopvaar
dijvloot. aldus het communiqué van admi
raal Nimitz.
f
Hei woord is aan
Viollet-Leduc:
Het verval begint voor een
volk als het ophoudt, den
arbeid als levenwekkend
beginsel te beschouwen.
Koningin volledig hersteld.
Naar krt A. N". P. verneemt is H. M. de
Koningin weer volledig hersteld. Z(j heeft
hare werkzaamheden hervat. Verschillende
persoonlijkheden werden door haar ont
vangen.
PRINSES JULIANA EN DE PRINSESJES IN
WEST-SCHOTLAND AANGEKOMEN
Prinses Juliana is Zondagavond met de
drie prinsesjes aan boord van de .Queen
Mary" ln Gourock (West-Schotland) aan
gekomen.
Uit Londen wordt gemeld, dat de Prinses
zich zoo spoedig mogelijk naar Soestdijk zal
begeven. De prinsesjes zullen korten tijd in
tie vroegere verblijfplaats van de Koningin
te Londen vertoeven.
Het Spoorwegverkeer
Van Woensdag 25 Juli af zullen treinen
rijden volgens onderstaande dienstregeling
op de baanvakken Amsterdam C.S.Haar
lem en HaarlemIJmuiden. Er kunnen we
gens gebrek aan materiaal slechts kleine
treinen worden samengesteld alleen met
derde-klasse rhtulgen. een gesloten goede
renwagon met banken en bagagewagens met
staanplaatsen.
HaarlemAmsterdam
Vertrek Amsterdam 6.05. 7.05 en zoo ver
der elk uur tot 18.05.
Vertrek Haarlem 7.35, 8 35 en zoo verder
tot 19.35.
HaarlemIJmuiden
Haarlem vertrek: 5.50. 7 40, 13.40, 14 40
17 40. 18 40.
IJmuiden vertrek: 6.50, 8 50, 14.50, 15.50.
18 50. 19.50.
Weer massagraven
bij Waalsdorp gevonden.
Op de Waalsdorpervlakte bij Den Haag
zijn in een duinpan wederom massagraven
van aldaar door de Dultschers gefuslleerde
illegale werkers, afkomstig uit de gevange
nis te Scheveningen, gevonden. Meer dan
honderd lijken zijn er in de afgeloopen
week op last van de justitie opgegraven
Het betreft hier in hoofdzaak slachtoffers
van de Duitsche terreur uit de jaren 1941,
"42. 43 en "44. De lijken waren dan ook alle
reeds m een dusdanigen staat van ontbin
ding. da; het zeer moeilijk zal zijn hen te
identificeeren. Dit moeilijke werk word; ge
daan door d: Hulst te Leiden, daarin bij
gestaan door de recherche van het bureau
Alexanderveld. Vermoedelijk bevinden zich
o.a. onder de gevallenen de vijftien ter dood
veroordeelden uit het Geuzen-proces, dat
-in 1941 zoo sterk de aandacht trok,
Men vermoedt, dat op het terrein of in
de onmiddellijke omgeving nog meer gra
ven gevonden zullen worden.
Japanners in Birnta
De groote groepen Japanners, die ge
concentreerd waren op verschillende punten
aan de Pegoeyomas doen nog steeds po
gingen om over den weg van Mandaley naar
Rangoon in oostelijke richting uit te breken.
Niettegenstaande hun hooge verliezen be
wegen zij zich nog steeds in de richting van
Mykikyo. 29 mijl ten N O. van Pegoe
Japansche vredesvoorstellen
verworpen.
Sprekend voor Radio New York heeft de
journalist Drew Pearson gisteren verklaard,
dat hij er zeker van was dat tusschen 12 en
15 Juni j.l een Japansch afgevaardigde zich
per vliegtuig van Okinawa naar de Ver Sta
ten had begeven voor het overbrengen van
Japansche vredesvoorstellen. Deze hielden ln
dat Japan zich zou terugtrekken uit alle
nog bezette gebieden. Maar de dynastie moest
gespaard blijven en er zou geen Invasie in
Japan mogen plaatsvinden Deze voorstellen
werden echter volgens Drew Pearson ver-
Een proteststaking van één uur in
de Rotterdamsche haven?
De Eenheids Vakcentrale heeft voor de
Rotterdamsche haven een proteststaking van
e e n^uur^ geproclameerd, voor hedenmiddag
Dit is het resultaat van een Zaterdagavond
bij de Parkhaven gehouden openluchtverga-
dering, waarin de overeenkomst ter sprake
kwam. welke tusschen de Scheepvaartver-
eeniging Zuid en de drie samen wei kende
bonden werd bereikt.
De voorzitter Van der Berg uitte zijn on
tevredenheid. dat de regeering weigert de
Eenheids Vakcentrale te erkennen, waar
door men niet aan de onderhandelingen had
mogen deelnemen. De geheele gang van
zaken achtte hij een provocatie, maar tot
een nieuwe havenstaking mocht het niet
komen, meende hij, omdat deze bij de bevol
king niet sympathiek is en er op het oogen
blik meer verlorèn dan gewonnen zou wor
den. Uit protest wordt echter Maandagmid
dag een uur lang niet gewerkt Aan den
minister-president zal een motie van afkeu
ring worden gzonden.
Er werd op deze vergadering geen gele
genheid geboden voor gedachtenwlsseling.
DE WINSTMARGE IN DEN
GROENTEN IIA ND EL
Door den minister van voedselvoorziening,
landbouw en visscherij, den heer Mansholt,
worden met leidende personen uit den
groenten- en aardappelhandel bespiekingen
gevoerd over de verlaagde winstmarge in den
groentenhandel.
VLEESCH.
Met ingang van 23 Juli kan in Noord- en
Zuid-Holland op een bon van 100 gram
rundvleesch zonder been desgewescht 150
gram paardenvleesch zonder been of 200
gram vrijbankvleesch zonder been worden
gekocht.
Naar men van welingelichte zijde mede
deelt. wordt de conferentie van Potsdam
waarschijnlijk tegen het einde van de vol
gende week verdaagd, teneinde Churchill en
Attlee ln de gelegenheid te stellen in Enge
land den \iitslag der algemeene verkiezingen
af te wachten Men acht het onwaarschijn
lijk, dat de terugkeer van de voornaamste
Britsche afgezanten welke zal samennvallen
met dien van Truman en Stalln het stop
zetten zal beteekenen van de conferentie,
daar tegen volgende week Donderdag de
maar door toepassing van haar eigen
methoden van aansporing, die een vrouw
beter kent dan een man ze beschrijven
kan. Zoodat ik met de aanduiding volsta.
R. P.
voornaamste beslissingen vermoedelijk ge
vallen zullen zijn. De vraagstukken van on
dergeschikt belang zullen dan door de be
trokken deskundigen kunnen worden afge
daan.
Alles wat tot nog toe vernomen kan wor
den omtrent de resultaten van de ontmoe
ting der „big three" is samengevat in de
verklaring van den B B. C. correspondent
Richard Dimbleby, waarin gezegd wordt, dat
„op de Potsdam-conferentie reeds veel be
langrijks is afgedaan", een verklaring welke
afkomstig zou zijn van de Amerikaansche
delegatie en welke klaarblijkelijk gelanceerd
ls, om eventueele vrees voor gebrek aan re
sultaten te ontzenuwen.
Een tweede en derde conferentie zouden
ln voorbereiding zijn ter bespreking van de
Italiaansche kwestie en den toestand op den
Balkan. Als deelnemers aan die conferenties
worden genoemd: Frankrijk, de Sovjet-Unie
Engeland, de Ver. Staten. Griekenland en
Albanië. Het. is nog niet zeker, of Abessinië
aan deze nieuwe conferenties zal kunnen
deelnemen.