Haarlems Daablad Bij Churchill's Heengaan. Engeland heeft Labour gekozen Kort en bondig. De nieuwe bonnen In Snelle Reeks. 80«* .fnnrennjr. No. 18087 x x TeTefidM37Ken"EmCr''1B" 154' l\A\Ali XVllllJ V^Vj J^lVAVA Abonnementen: p. week 31 ct. Tel.- Dir-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Tel: Redactie 10600 Expeditie 14825. Vrij cine 27 Jnll 1943 DE Britsche Lagerhuieverkiezingen hebben een overweldigende overwin ning voor de Labour Party opgeleverd. Labour steeg van 168 tot 390 zetels, de Conservatieven daalden van 351 tot 195. Enkele uitslagen moeten nog bekend wor den gemaakt, maar zelfs als die alle on gunstig voor de Labour Party zouden zijn, zou zij in het nieuwe Huis toch nog over een meerderheid van 140 stemmen beschik ken. De kleine partijen hebben weinig invloed op het resultaat gehad. De com munisten stegen slechts van één zetel tot twee in een Huis van 640 lerien. Ofschoon in Engeland verwacht werd. dat de oppositie flinke zetelwinst zou be halen. hadden weinigen een dergelijke groote verschuiving een ..landslide" heet dat in de Britsche politiek voor zien. Dat zcoiets mogelijk is kenmerkt een gezonde democratie. Velen in ons land zal het verwonderen dat Winston Churchill r.a een vijfjarig premierschap, waarin hij zich ais een groot regeerder en strijder heeft doen kennen en het volk uit een uiterst be narde positie den weg naar de overwin ning heeft gewezen, op zoo summiere wijze wordt afgedankt. Nog geen drie maanden zijn sinds de capitulatie van Duitschland verstreken en hu wordt al naar huis gestuurd, zelfs voor de oorlog tegen Japan beslist is. Getuigt dat niet van grove ondankbaarheid "oij een groot deel van zijn landgenooten? Zoo moet men het niet zien. Dn waren geen verkiezingen voor of tegen de per soon Winston Churchill, maar voor of tegen een bepaald politiek beleid. Wil den de Engelsehen een behoudende of een vooruitstrevende politiek, nu Duitschland verslagen was. de nederlaag van de Ja panners zich aankondigde en de groote nieuwe opgaaf, den vrede te winnen, naar voren trad? Het antwoord op deze vraag is duidelijk gegeven. Zij wenschen een vooruitstrevende politiek, waarin sociale verbeteringen en sterke internationale toenadering op den voorgrond zullen staan. Wie niet begrijpt dat de vraag van beleid een landsbelang is. dat zich verre verheft boven de waardeering van een persoon, is de democratie eenbeetje vergeten. Churchill was niet de leider van het Brit sche volk, maar alleèn de eerste minister, verantwoordelijk voor zijn daden aan het parlement, dat hem bij tijden het vuur geducht aan de schenen had gelegd. Wel besefte men zijn groote verdiensten voor het land. Bij de verkiezingen hadden daar om de oppositie-partijen, bij wijze van erkenning, geen candidaat tegen hem per soonlijk gesteld. Maar er kwam in zijn district, Woodford (Essex), toch nog een onafhankelijke candidaat, die zelfs tien duizend stemmen haalde. Dat was niet genoeg om Churchill te slaan: hij werd ais Lagerhuislid herkozen. Zijn afscheidswoord toont zijn eigen begrip van de positie. Hij dankt het Brit sche volk voor den steun,dien het hem heeft verleend en voor de vriendschap die het aan hem, zijn dienaar, heeft bewezen. Wie dit sobere woord ieest en zich de gillende zelfverheerlijking van den gek van Berch- tesgaden herinnert, verheugt zich in de sfeer van het Westen en voelt zich op nieuw gelukkig, dat wij van de nachtmer rie bevrijd en voor de beschaving gered zijn. Churchill zelf heeft eens verklaard, dat de beste Premier in oorlogstijd volstrekt niet de beste Premier in vredestijd be hoeft te zijn. Dit is nu juist een overwe ging, die velen ten aanzien van hem heb ben doen gelden. Hij heeft zich in zijn lange politieke loopbaan doen kennen als een koppige strijder en geestdriftige vechtjas veeleer dan als een bouwer en bevorderaar van samenwerking. In dit opzicht herinnert hij aan een Fransch- man, aan Georges Clemenceau, die in de critieke periode van den eersten Wereld oorlog premier werd en zijn program be perkte tot de in hun kortheid grimmige woorden: „Ik voer oorlog!" Ook Clemenceau, de Tijger, wees het volk den weg naar de overwinning. Hij werd uitbundig gehuldigd. Maar toen hij zich candidaat liet stellen voor het presi dentschap van de Republiek koos men zijn tegenstander. Bij de vredesonderhande lingen was al gebleken, dat de strijder geen bouwer was. Het optreden van een Labour regeering in Engeland zal de internationale toena dering ten goede komen. Het zal vermoe delijk ook de verhouding met Rusland dienen. Te verwachten is, dat Ernest Be- vin Eden's opvolger aan Buitenlandsche Zaken zal zijn. Andere leiders van La bour. die in de nieuwe regeering zeker op den voorgrond zullen treden, zijn Herbert Morrison, Sir Stafford Cripps. Hugh Dalton. Greenwood, Henderson en A. V. Alexander De meesten hebben langdurige ministerieele ervaring opge daan in de coalitie-regeering en in vroe gere Labour-kabinetten. Dat zooveel links-vooruitstrevende regeeringen in West-Europa aan het bewind zijn geko men zal de eenheid in dit deel der wereld kunnen bevorderen. R. P. ZWEMMEN AAN DE KLEVERLAAN De gemeentelijke zweminrichting aan de Kleverlaan wordt, nu er stroom besehik- baai gesteld is. zoo spoedig mogelijk in ge bruik gesteld. Gehoopt wordt dat de zwem mers op 1 Augustus kunnen komen. Valt het werk tegen dan wordt het 2 of 3 Augustus. Attlee vorming van nieuw kabinet opgedragen. De Eiigeholie verkiezingen hebben oen volledig suivcw voor de Ijüboui' Party opgeleverd. Van de in totaal 6-10 zetels wist zij er :t»0 te verwerven, de eon-er- vatieven sleelits 195. Het resultaat van dezen uitslag; is. «lat Winston ('luirehill nog Donderdag»toud een bezoek bracht aan den Koning en het ontslag van het kabinet heeft aan geboden. Een half uur later werd de leider van de labour Party Clement Attlee door den Koning ontvangen, die hein de vorming van een nieuw kabinet 0|Klroc#t. De samenstelling daarvan zal waarschijnlijk morgen gepubliceerd worden. Hedenmorgen was liet nog niet zeker, of Churchill naar Potsdam zou tcrug- keeren. Attlee zou hem hiertoe hebben uitgenoodigd, maar men «clitto het niet onmogelijk, dat Churchill deze uitniKxligiiig niet zou accepteer*-», om ..Attlee niet te belemmeren in de uitwerking van de eigen politiek van labour". Over het algemeen heeft Labour in de groote steden een zeer sterke meerderheid behaald. In Londen won Labour 21 zetels, vrijwel alle ten koste van de conservatie ven. Van de 62 L-ondensche zetels zyn er 41 behaald door Labour. 19 door de conserva tieven. 1 door een onafhankelijke en 1 door de communisten. In Huil. Manchester en Liverpool leed de regeering onverwachte nederlagen. In Manchester verwierf Labour 9 van de 10 zetels, in Liverpool 8 van de 11 In Glasgow behield de regeerings-coalitie slechts 5 van de 15 zetels. Ook in Birming ham maakte Labour winst De liberale partij is wel zeer zwaar ge havend: de bekende liberale leiders werden alle verslagen. Vele vooraanstaande conservatieven wer den in hun districten verslagen, zoo de mi nisters Brendan Bracken, Amery. Hore Be- üsha en Grigg. Ook de liberale" leider Sin clair en zijn bekende Dartijgenoot Beve- ridge moesten de nederlaag lijden. Chur chill is in zijn district herkozen; de groote partijen hadden hier geen tegencandidaten gesteld, als blijk van waardeering voor het groote werk door Churchill in de oorlogs jaren verricht. Ook Anthony Eden is her kozen. Hef oude en nieuwe Lagerhuis. nieuw oud Conservatieven 195 351 156 Labour 390 168 222 Nationale Liberalen 14 25 11 Liberalen 11 18 7 Onafhankelijken 10 16 6 Ulster-Unionisten 9 9 Nationale Labourpartij 5 5 Nationalen 1 5 4 Onafh. Nationalen 2 2 Onafh. Labourpartij 3 3 Commonwealth 1 4 3 Communisten 2 1 1 Schotsche Nationalisten 1 l Iersche Nationalisten 2 2 Conservatieven kregen 1.300'000 stemmen minder Het aantal stemmen, dat op de Labour partij werd uitgebracht bij de jongste Engelsche verkiezingen heeft bedragen 11.941.501 tegen 8.292.288 bij de vorige ver kiezingen in 1935. Het aaTital stemmen voor de conservatieven bedroeg 9.056.672 tegen 10 358 634 in 1935: voor de liberaal-nationalen 779.781 tegen 840.034; op de onafhankelijken werden uitgebracht 539.228 stemmen tegen 155 957; op de nationalen 137.718 tegen op de Commonwealth-partij 127.730 :n (deze partij bestond in 1935 nog niet); op de communisten 102.780 tegen 27.117 en op de onafhankelijke labourpartij 46.679 tegen 139 577 stemmen. In 1935 traden nog eenige partijen op, welke thans niet aan de verkiezing hebben deelgenomen, n.l. de Nationaal-Labour Party, welke ln 1935 353.061 stemmen ver wierf, de Samuel-llberalen, welke 1.357.500 stemmen verwierven en de onafhankelijke liberalen, welke 65.150 stemmen kregen. De Nieuwe Britsche Premier. Clement Richard Attlee, leider van de Labour Party, is geboren in 1883 en dus 62 jaar oud. De Koning van Engeland heeft hem belast met de vorming van een nieuwe regeering, waarin hij ongetwijfeld zal sla gen omdat zijn party de volstrekte meerder heid in het nieuwe parlement heeft, zoodat wij al kunnen spreken van den nieuwen Britschen Premier. Attlee werd advocaat in 1905. was jaren lang lector in Sociale Wetenschap trad in den eersten Wereldoorlog in militairen dienst en bereikte den rang van majoor, was bur gemeester van Shepney van 1919 tot 1920 en werd tot lid van het Lagerhuis gekozen in 1922. Hij trad eerst op als parlementair secre taris van Ramsay MacDonald en was onder staatssecretaris van het departement van Oorlog in de eerste en Postmaster-General in de tweede Labour-regeering. Sinds 1931 bekleedde hy verschillende posten in de leiding van de Labour Party, tot hy Arthur Henderson (senior) als leider der partij op volgde. In de coalitie-regeering-Churchill gedurende den tweeden Wereldoorlog was hij minister van Binnenlandsche Zaken. Toen twee maanden geleden de Labour Party de coalitie verliet, trad hij af De Oude Britsche Premier. Winston Spencer Churchill, leider van de Conservatieve Party, geboren in 1874 en dus 71 jaar oud. Zyn vader, Lord Randolph Churchill, was eveneens een bekend poli ticus en gedurende korten tijd minister. Hij stamt uit een oud adeliyk geslacht, waarvan het hoofd de hertog van Marlborough was. Zijn moeder was een Amerikaansche. het geen altyd veel invloed op zijn houding en optreden heeft gehad. Hij was van 1895—1900 beroepsofficier en streed in verschillende koloniale oorlogen. In 1900 werd hij lid van het Lagerhuis en zat zes jaar als conserva tief. !n 1906 werd hij liberaal, in 1924 keerde hy tot de Conservatieve Partij terug. Chur chill bekleedde een lange reeks minister schappen tot hij in 1940 premier werd. Ge durende eenige jaren na den eersten Wereld oorlog stond hij buiten het parlement. Hij heeft zich ook onderscheiden als een brillant journalist en een dozijn boeken over militaire, politieke en biografische onderwerpen gepubliceerd. Churchill tot Britsche volk; Churchill heeft Donderdagavond een afscheidsboodschap tot het Britsche volk gericht. Hij geeft hierin de verzekering, dat „alle plannen gemaakt en alle voor bereidingen getroffen zijn voor den oorlog tegen Japan, en dat ,.de resulta ten wellicht veel eerder zullen komen dan wij tot dusver het recht hadden te verwachten." Vervolgens zegt Churchill, dat hij als gevolg van den uitslag der algemeene ver kiezingen zijn ambt neerlegt. „Er blijft mij nog slechts over", zoo vervolgt hy dan, „het Britsche volk. waarvoor ik ln deze gevaarvolle jaren ben opgetreden, uit den grond van mijn hart mijn dank te betuigen voor den onwankelbaren en onophoudelyken steun, dien het mij tij dens het uitoefenen van mijn ambt heeft verleend, alsmede voor de vele uitingen van vriendschap, welke het aan mij, den dienaar van het Britsche volk. heeft be wezen." Prof. Laski, voorzitter van het dage- lijksch bestuur der Labour Party, heeft verklaard: Namens de Britsche arbeiders partij wil ik Churchill dank zeggen voor de groote diensten, die hij deze natie heeft bewezen. Het Britsche volk heeft gekozen en wij danken het Britsche volk voor dit bewijs van de volkomen ryp- heid der Britsche democratie. Eden verklaarde: Ik ben nog steeds verlangend te doen wat ik kan om on2e natie te helpen het hoofd omhoog te houden, zooals het het recht en de trots heeft om te doen. Over den uitslag der verkiezingen zeide hy: Ik betreur diep dit besluit der natie, maar aanvaard het omdat ik in de democratie geloof. Met neuslengte geslagen De Liberale Partij kreeg een gevoeligen slag door de nederlaag van haar leider Sir Archibald Sinclair, minister v. d Lucht vaart in het Coalitiekabinet HIJ eindigde als nummer drie ln een scherpen strijd, die gewonnen werd door den conservatief Gan- dar Dower. op wien 5564 stemmen werden uitgebracht. Mc. Innes. candidaat der La bour Party verkreeg 5558 stemmen, dus slechts 6 stemmen minder Sir Archibald Sinclair moest zich met 5503 stemmen te vreden stellen. BINNENLAND Prins Bernhard heeft Donderdag een bezoek gebracht aan Zaandam. De Prin9 kwam per sportvliegtuig. De Venus" van de K. N. S, M is uit Londen te IJmuiden aangekomen met 1600 ton stukgoederen. „Commentaar", de uitgave van Mili tair Gezag, deelt mede, dat er besprekin gen gevoerd worden omtrent koppeling van het gasdistrlbutlenet van de Staatsmijnen en eventueele gasnetten in het Oosten des lands, met dat van het Roergebied. Aan gezien verschillende gasfabrieken aldaar nog geheel of gedeeltelijk Intact zijn, is er voldoende gasproductie mogelijk óm een belangrijke hoeveelheid gas" aan Nederland te kunnen leveren In verband met de verplichte in levering van bankbiljetten van f 100. zijn de in het kamp ,,De Kroon" te Oude Pekela geïnterneerde vrouwelijke N.S.B.'ers voor den dag gekomen met een totaal be drag van f 200 000. De vrouwen hadden het geld verstopt tusschen haar kleeren. zoo dat het bij fouilleering niet ls opgemerkt. Tot secretaris-generaal van het depar tement van Sociale Zaken is benoemd mr. dr. A. A. van Rhijn. oud-mlnlster van Landbouw en Visscherij. De regeering heeft een plan opgesteld tot den aankoop van hout, namelijk 450.000 M3. ln Zweden en van 160.000 M3. ln de Vereenigde Staten en Canada. BUITENLAND Laval heeft by de Spaansche autori teiten een verzoek tot vrijlating ingediend Radio Tokio meldt dat de geallieerde troepen, die op het eiland Sambang of Poe- ket geland waren, zich thans teruggetrok ken hebben De Japansche stellingen lig gen nog steeds onder het vuur van de ge allieerde kruisers. Hel woord is aan Maxim Gorki: De mensch wordt groot door te pogen, liooger te reiken dan hij kan. Geldig van 29 Juli t./m. 4 Augustus: 161. 162. 163. 177. 178 400 gram brood. 179 600 gram biscuit R 33 250 gram rijst of- kindermeel 164 200 gram bloem 165 1 tablet chocolade (55 gram) 166. R 34 125 gram suiker 167 100 gram vette kaas voorinleveren uiterlijk 28 Juli) 168. R 35. R 36 2 liter melk. 169. 170. 180 1 kg aardappelen. 171 100 gram versch vleesch of 4 oz. (112 gr.» vleesch in blik of 4 oz. <112 gr.) vlsch in blik. 172 4 oz. 1112 gr vleesch in blik of 4 oz. (112 gr I visch ln blik. Nog geldige bonnen tot en met 4 Aug.: 151 125 gram boter 152. 153. 154 125 gram margarine 155 100 gram kaas GB 501. GC 501 (inlegvel) 4 1&2 liter melk. De levering van rijst of kindermeel ls afhankelijk van den voorraad bij de win keliers. de keuze berust derhalve niet bil het publiek. Op de bonnen 171 zal zoo mogelijk versch vleesch worden afgeleverd; is dit niet mogeiyk, dan zal vleesch of vlsch in blik worden verstrekt. Bovengenoemde bonnen, met uitzonde ring van die voor melk en vette kaas. mo gen eerst bij aflevering der goederen aan de winkeliers worden afgegeven. Ongeoor loofde voorinlevering kan tot misbruik ten nadeele van het publiek aanleiding geven. BIJ deelneming aan de warme maaltijden uit de Centrale Keuken moeten de bonnen 171 voor vleesch en de bonnen 169 en 170 voor aardappelen worden Ingeleverd. Zelfverzorgers moeten op door de distri butiediensten aan te geven dagen aldaar Inleveren graan: 161. 162. 163. 177. 178, 179: vleesch: 171. 172: melk: 168, R 35. R 36; aardappelen: 169. 170, 180. De bonnen zijn met ingang van Zondag 29 Juli geldig Er mag evenwel reeds des Zaterdags 28 Juli op worden gekocht, met uitzondering van de artikelen melk en aardappelen, welke eerst op Maandag 29 Juli mogen worden gekocht. Winkeliers, die voortijdig op de bonnen verkoopen, zul len niet worden herbevoorraad. De bekende Haarlemsche pianist Roel Riphagen geeft a.s. Zaterdag een recital in den Stadsschouwburg te Haarlem. Het pro gramma bevat werken van Mozart, Liszt en Debussy. Gisteren vierde de heer C. de Gooier, Floresstraat 112. zijn zilveren ambtsjubi leum bij de Ned. Spoorwegen, waar hij thans de positie van adjunct-commies be kleedt. Hy werd toegesproken door den sta tionschef en enkele collega's. De bloemen hulde was overweldigend. Er zal nog een oorkonde worden gegeven, die door het personeel uit zyn werkkring met de hand wordt geteekend. Er wordt herhaaldelyk Ingebroken in woningen, die door N. S. B.-ers verlaten zyn en waarin allerlei huisraad enz. is ach tergelaten In den nacht van Woensdag op Donderdag is weer ingebroken in een woning aan de Zaanenlaan. Alles wat in het huis aanwezig is, huisraad, kleedingstukken, beddegoed, vloerkleeden enz. is gestolen. Men potte niet!- Het ministerie van financiën deelt mede: Sinds de inlevering van de honderd-gulden-biljetten bestaat er bij het publiek eenige neiging, de bil jetten van f 25 en f 10 te schuwen en zich het bezit te verzekeren van biljetten van f 2.50 en van f l, bene vens van zinken munten. Voor deze houding bestaat geen enkele grond. Het ligt namelijk in het voornemen, om wanneer lot verdere verplichte inlevering van bank- en muntbiljet ten wordt overgegaan, de groote en de kleine coupures gelijkelijk te treffen, terwijl ook met betrekking tot het zinken geld maatregelen zul len worden genomen. De regeering doet daarom een drin gend beroep op alle burgers om niet door het oppotten van bepaalde soor ten van geld en het weigeren van de groote bankbiljetten het betalings verkeer te bemoeilijken. Japan voor de keus gesteld: overgave of algeheele vernietiging. De Ver. Stalen, Engeland en Uhina hebben In een gemeenschappelijke ver klaring van Japan geélsclit. dat het zijn tegenstand opgeeft, aangezien an ders het geheele moederland volkomen vernietigd zal worden. De proclamatie wijst op de „vreeselijke duidelijkheid" van het voorbeeld van Duitschland en zegt dan „de ontzaggelijke strijdkrachten te land. op zee en ui de lucht van de Ver. Stalen, het Britsche Rijk en China, vele malen versterkt door legers en luchtvloten uit het Westen maken zich op Japan de laatste slagen toe te brengen. Het totale gebruik van onze militaire macht zal ae volledige vernietiging beteekenen van de Japansche gewapende macht en de volslagen verwoesting van Japan zelf. De proclamatie roept Japan op den weg van dc rede te gaan en zegt ..de geallieer de voorwaarden zijn de verwijdering van de schuldigen aan den oorlog, en het vestigen van een vredelievende nieuwe orde. Tot dit tot stand is gebracht zal het Japansche ge bied bezet worden om te verzekeren dat de Japansche souvereinitelt beperkt blijft tot de drie groote Japansche eilanden, dat Ja pan volkomen ontwapend wordt «n dat de vrijheid van godsdienst, sprekaf* en den ken hersteld wordt."

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1