De Nieuwe Bom.
Rusland ook in oorlog met Japan
In Hirosjima leeft niets meer.
Einde van proces-Pétain in zicht
60c Jaargang No. 18008 x x -|W1 "I T Donderdag: 0 Augustus 1945
Bureaux; Groote Houtstr. 93 f®"2! I B 3 iN Uitgave van de Stichting
en Soendaplein 37. Haarlem I g I I I I V I III I I II I I I I I ill Voorlichting te Haarlem.
IJmuiden: Kennemerlaan 154. A A AAA rAmv^ iS\a^ A VA Abonnementen: p.week 31 ct.
Telef. 5437. per kwartaal 4.
Tel.: Dir -Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Holten Peereboom Tel: Redactie 10600 Expeditie 14825.
ZELFS in de huidige wereld, afgestompt
door jarenlange hevigheid van gebeur
tenissen. heeft de uitvinding van de
atoom-bom algemeene opschudding ge
wekt De eerste toepassing van het nieuwe
geweldmiddel. op de Japansche basis Hi
roshima blijkt een totale vernietiging van
al wat leefde op dat gebied tengevolge te
hebben gehad en een spoedige capitulatie
van Japan schijnt onvermijdelijk. Het is
nu duidelijk wat Winston Churchill be
doelde. toen hij bij zijn aftreden verklaar
de dat een veel spoediger einde van den
oorlog in het Verre Oosten te wachten
was. dan aanvankelijk aangenomen mocht
worden. De Russen hebben na de open
baring van het nieuwe geweldmiddel niet
gedraald met hun gevolgtrekkingen en
zich haastig bij de bestrijding van Japan
aangesloten, met de kennelijke bedoeling
zich daardoor te verzekeren van be
langrijke aanwinst van grondgebied bij
he'. sluiten van den vrede
Men kan zich moeilijk voorstellen welke
motieven de Japansche regeering nu
zouden kunnen leiden bij de voortzetting
van een oorlog, die alleen nog tot een
massale slachting van het volk kan voe
ren. Dat het persoonlijke offer van het
leven in Japan zoo licht gebracht wordt
houdt niet in. dat men ook tot een natio
naal harakiri bereid zou zijn, te minder
omdat de geallieerde voorwaarden de
positie van den keizer, door het volk als
een godheid vereerd, onaangetast laten.
Ontdaan van hun voornaamste oorlogs
materiaal, in de eerste plaats van hun
vloot, hebben de Japanners geen enkele
kans meer tegenover de geweldige ver-
eenigde macht van Amerika, Engeland en
Rusland.
Als in Tokio het gezonde verstand zou
kunnen beslissen en verantwoordelijkheid
voor de levens van tientallen millroenen
menschen gevoeld wordt, zou de oorlog
vandaag ten einde zijn Na hetgeen de
Nazi-regeering in dergelijke omstandig
heden vertoond heeft zouden wij overigens
onrechtvaardig zijn, door genus aan ge
zond verstand en verantwoordelijkheids
gevoel als een bijzondere uiting van de
mentaliteit van het Verre Oosten voor te
stellen.
De uitvinding van de atoom-bom geeft
aanleiding tot meer beschouwing dan de
oogenblikkelijke uitwerking op den oorlog
in het Verre Oosten. Daar is in dit blad
al uiting aan gegeven en het laatste woord
is nog lang niet gesproken Prof. Fokker's
artikel in ons vorige nummer heeft doen
gevoelen, welk een geweldige wetenschap
pelijke arbeid aan zulk een resultaat
vooraf is gegaan. De namen, door hem ge
noemd, hebben duidelijk gemaakt dat ge
durende een kwarteeuw wetenschappelijke
vorschers uit verschillende landen zich op
dit werk hebben toegelegd. Ook de leek
gevoelt iets van de bekoring van die won
dere wereld der wetenschap, waarin men
door kennis en vindingrijkheid, maar
vooral door rustelooze volharding tenslotte
tot een nieuwe groote ontdekking komt.
.Verdere gevolgen zijn te voorzien. De mo
gelijkheid. dat de door splitsing van ato
men vrijgekomen energie ook gebezigd
zal kunnen worden voor opbouwend werk
blijkbaar geen illusie.
Dit wat de zonzijde betreft. De scha
duwzijde is vooral niet minder zichtbaar.
Moeten wij ons, mét den blik op de toe
komst, nog verheugen in dergelijke uit
vindingen? Reuter heeft vermeld dat mili
taire deskundigen van oordeel zijn, dat
de strategische beslissingen van de con
ferenties van Teheran en Yalta waarde
loos zijn geworden, dat natuurlijke gren
zen geen strategisch voordeel meer heb
ben en dat het bezit van bepaald grond
gebied alleen nog maar economische
waarde kan hebben. Veiligheid kan niet
meer afhankelijk worden geacht van de
controle over de Dardanellen of de be-
heersching van het Suezkanaal En dan
volgt de merkwaardige erkenning: Alleen
internationale vrede is nog bij machte,
veiligheid te waarborgen.
Er zijn menschen, die dit eerder hebben
ingezien. Zij vormden een minderheid. Zal
het eindelijk een meerderheid worden, die
het besef zal verwerven dat men hard
moet werken en er alle beschikbare ken
nis, vindingrijkheid en rustelooze volhar
ding aan moet wijden om den vrede te
winnen en te behouden? Als dat niet ge
beurt beteekent de uitvinding van de
atoom-bom een ontzettend nieuw gevaar
voor de toekomst van onze kinderen. De
man der wetenschap schreef gisteren en
ik zeg het hem na: God sta de arme
menschheid bij, dat zij van den booze
verlost worde en zich niet aan een hel-
sche uitwerking dezer uitvinding dood-
fichroeie.
Jaren voor den tweeden oorlog is door
sommigen de verwachting uitgesproken,
dal de verergering van de uitwerking der
vernietigingsmiddelen tenslotte den oor
log zou uitroeien. Daar .heb ik ook wel
eens in geloofd: dat de oorlog tenslotte
zichzelf zou vernietigen. Maar ik kan dat
niet meer gelooven. De menschen. die
hem geschapen en ontwikkeld hebben,
zullen hem zelf door hun wil en werk en
vooral door hooger besef en streven teniet
moeten doen
R. P.
ZOMERTIJD EINDIGT 16 SEPTEMBER
Naar wij vernemen ligt het in de bedoe-
Ing der regeering. dat de tijd op 16 Sep
tember a.s. met een uur vervroegd wordt.
Nederland keert op dien datum dus terug tot
len Middeleuropecschen tijd.
Vijandelijkheden aan de Mantsjoerijsche
grens begonnen.
DE oorlogsverklaring der Sowjet Unie aai» Ja>iun i» -ncIler gekomen dan ver
wacht werd. Gisteravond lieeft de Russische Volkscommissaris van huiten-
laiidselic zaken Molotov ilen-Jiipaiiseheii ambassadeur te .Moskou Sato ontvangen
en hem meegedeeld, dat Rusland, trouw aan liet bondgenootschap met do
Geallieerden op het hunnerzijds gedane verzoek was ingegaan en zich met ingang
van heden in staat van oorlog met Japan beschouwde. Ondanks de radicale ver
andering in liet beeld van den oorlog in den Pacific veroorzaakt door do atoom
bom, acht men in Washington toch de bijdrage van Sovjet-Rusland in de ver
nietiging van Japans oorlogskraeht op het Aziatische vasteland nog steeds zeer
ltelangrijk. De Kngclsolie minister-president Attlee /.let in deze oorlogsverklaring
ecu bewijs van de solidariteit die bestaat tuaschcn de voornaamste Geallieerden.
Zij zal den strijd bekorten en de voorwaarden scheppen die een algemecncn vrede
mogelijk maken.
Het woord is aan
La Rochefoucauld:
Er zijn proof er deugden
noodig om voorspoed dan om
tegenspoed te dragen.
DE volledige verklaring, zooals radio
Moskou die Woensdag gegeven heeft,
luidt als volgt:
Molotov, de volkscommissaris der Sov
jet-Unie. heeft Woensdag den Japanschen
ambassadeur Sato ontvangen en de vol
gende verklaring afgelegd: Met het oog
op Japans weigering te capituleeren, heb
ben de Geallieerden zich tot de Sovjet-
regeering gewend met het verzoek deel
te nemen aan den oorlog tegen de Japan
sche agressie, daarbij den duur van den
oorlog verkortend, het aantal slachtoffers
verminderend en medewerkend aan het
spoedig herstel van den algeheelen vrede.
Trouw aan het bondgenootschap met de
Geallieerden, aldus Molotof. heeft de Sov
jet-Unie het aanbod aanvaard, en heeft
zij zich aangesloten bij de Geallieerde
verklaring van 26 Juli van dit jaar. De
Sovjetregeering is van meening dat zulk
een politiek van haar kant het eenige
middel is dat in staat is den vrede nader
bij te brengen, het volk voor verdere of
fers en lijden te behoeden en het Japan
sche volk de gelegenheid te geven die ge
varen en vernietigingen te vermijden die
door Duitschland na haar weigering om
onvoorwaardelijk te capituleeren geleden
werden. Met het oog op het voorafgaande
verklaarde de Sovjet-regeering dat zij zich
met ingang van 9 Augustus in staat van
oorlog met Japan zal beschouwen.
Voordat Molotov de oorlogsverklaring
aankondigde, zeide hij tot den Japan
schen ambassadeur het volgende: ,,Na de
ineenstorting en de capitulatie van Hitler-
Duitschland was Japan de eenige groote
mogendheid, die den oorlog wilde voort
zetten. De eisch van de drie mogendheden
de Ver. Staten. Groot-Brittannië en
China op 26 Juli van dit jaar, dat de
Japansche gewapende macht zich onvoor
waardelijk over zou geven werd door
Japan afgewezen en het verzoek van de
Japansche regeering aan de Sovjet-regee
ring om in den oorlog in het Verre Oosten
te bemiddelen was ongegrond geworden."
Geconcentreerde opmarsch
Een militaire autoriteit der V.S. In
Washington beeft verklaard, dat twee mil-
lioen Japanners opgehoopt waren in ver
schillende deelen van het Aziatische vaste
land, terwijl tenminste een millioen van
hen geconcentreerd was om, wat hij be?
schreef als „de verdedigingsvesting" aan
de Gele Zee. Deze militaire autoriteit voor
spelt een geconcentreerde opmarsch door
Chineezen van het Zuiden, Russen uit het
Noorden, om deze concentraties te vernieti
gen. Goed geïnformeerde waarnemers hier
twijfelen er niet aan, dat een algeheele
overeenstemming over militaire bewegingen
en daaruit volgende territoriale regelingen
Is bereikt tijdens de nu loopende bespre
kingen tusschen Stalin en Soeng, den Clii-
neesclien eersten minister, in Moskou. Men
spreekt in Washington over de mogelijkheid
dat er een vier-mogendheden-ultlmatum
aan Japan overhandigd zal worden.
Een hooge militaire autoriteit verklaarde:
„De kansen dat de Japanners het zeer
spoedig opgeven, staan gunstig. Geen volk
in de geschiedenis lieeft er ooit zoo on
gunstig voorgestaan."
De Amerikaansche minister van buiten-
landsche zaken verklaarde te hopen dat het
Japansche volk zich nu zal realiseeren. dat
verdere weerstand nutteloos is. De plannen
voor een samenwerken met de Russische
strijdkrachten zijn gereed.
De Russische aanval op de grens van
Mantsjoerye is volgens het hoofdkwartier
van het Kwantoeng-leger hedennacht lie- 1
gonncn. Infanterie en luchtmacht namen
aan de actie deel.
Men verwacht thans, dat de Geallieerden
Japan nogmaals een ultimatum zullen
stellen. De Amerikaansche minister van
buitenlandsche zaken verklaarde, dat den
Japanneezen nog een kleine kans geboden
woreft om aan algeheele vernietiging te ont
komen.
Nu kunnen de Geallieerden gebruik ma
ken van de Russische basis Wladiwostock,
welke slechts 950 K.M. van Tokio afligt.
Distributie van schoenen.
Binnenkort zal ook weer. weliswaar op
beperkte schaal, een aanvang worden ge
maakt met de normale schoenendistributie
zoodat ook degenen, die in sommige ge
vallen zelfs 2 Jaar geleden een aanvraag
voor schoenen hebben ingediend, in het
bezit worden gesteld van een schoenenbon.
Het land zal daartoe in v|jf kringen wor
den verdeeld, welke een voor een bevoor
raad zullen worden. De eerste kring komt
in de tweede helft van Augustus al aan de
beurt
Deze regeling geldt alleen voor straat
schoeisel en niet voor werkschoeisel. hier
voor blijft de landeiyke distributie bestaan.
Men wende zich vooralsnog niet tot de
distributiediensten of schoenbandelareu.
doch wachte de nadere berichten af.
DE WIERINGERMEERPOLDER.
Hedenmiddag 2 uur wordt de bemaling
van den Wielingermeerpolder in werking
gesteld.
Luchtaanvallen
op Japan gaan door
Reuters bijzondere correspondent op
Goeam meldt, dat supervestingen een dub
belen aanval hebben gedaan op het arse-
naalgobied van Tokio en Nakayima. In
laatstgenoemde plaats werden vliegtuigfa
brieken bestookt alsmede minutiefabrieken.
opslagplaatsen, laboratoria, barakken enz.
Bij latere raids werd Javata. Japan's
voornaamste staalcentrum. het hevigst ver
dedigde doel in het Japansche rijk, verlamd
door ae uitwerking van 1500 ton ontplofbare
stoffen, die werden neergeworpen door 225
supervestingen.
Ncderlandsche Kittyhawks in actie.
Vijftien Nederlandsche Kittyhawks
opereerend van het eiland Biak af, hebben
met succes electrische installaties en kazer
nes bij Manokwari op N. O. Nieuw-Guinea
aangevallen. In China.
Volgens het Chineesche oortogscomrau-
hiqué hebben de Chineezen Hoekiang, een
eiland, gelegen aan de Oostkust tegenover
Foetsjou heroverd. Tevens werd heroverd
de stad Hingan aan den spoorweg van Hoe-
nan naar Kwangsi. Chineesche troepen zijn
opgerukt van Sinning in de provincie Hoe-
nan en naderen Joengan. De Japanners
echter hebben drie steden ten Westen en
ten Oosten van Hantsjou veroverd
Het communiqué van MacArthur.
Vliegtuigen van de Zevende vloot en van
de luchtmacht van generaal Kenney hebben
in twee dagen op meer dan 400 vluchten 59
Japansche schepen m de wateren van Korea
tot Malakka en Nederl. Oost-Indië vernie
tigd of beschadigd.
Ondanks het gebruiken van de atoombom
gaan alle voorbereidingen voor de invasie,
die volgens de Japanners op 10 Sept. a.s. op
Kioesjoe zal plaats hebben door. Nog 12
Japansche steden zijn gewaarschuwd, dat
zij zullen worden verwoest door aanvallen
met brandbommen.
Ook Nagasaki met het nieuwe wapen aangevallen.
Radio Tokio heeft een volledig verslag
gegeven van de verschrikkelijke verwoes
ting op de till li tal re basis Hirosjima, een
stad met een bevolking van 318.000 zielen,
nadat hierop Maandag J.l. een enkele atoom
bom was afgeworpen. De stad Is thans niets
dan een puinhoop. Alle levende wezens,
menschen zoowel als dieren^ zifn letteriyk
doodgesehroeid. Zij. die zich in de huizen
bevonden zjjn levend verbrand, en zij die
zich buiten bevonden zijn gedood 'door den
onbeschriifeiyken druk en de hitte.
Toen de wolk van rook geleidelijk van
Hirosjima wegtrok, kwamen de verken
ningsvliegtuigen om foto's te maken Zij
zagen niets anders dan brandende skeletten
van huizen. De foto's toonen aan dat een
hitte die te vergelijken is met die van een
hemellichaam werd ontwikkeld, toen de
atoombom in het hart van Hirosjima neer
stortte.
lit het hoofdkwartier van generaal
Spaatz Is bekend gemaakt, dat thans ook
atoombommen tegen Nagasaki zijn gebruikt.
Weer petroleum.
Met ingang van Maandag 13 Augustus zal
or het geheele land met uitzondering van
Zeeland. Noord-Brabant en Limburg, weder
om een bon worden aangewezen voor pe
troleum Verstrekt zal wordenaan personen
van 5 Jaar en ouder 1/2 liter en aan kin
deren beneden den leeftijd van 5 jaar 1
liter. De petroleumbonnen zullen geldig zijn
van 13 Augustus tot en met 8 September
Tegelijkertijd is een regeling in een ver
gevorderd stadium van voorbereiding om.
zoodra de aanvoer dit toelaat, aan gezin
nen die geheel verstoken zijn van gas of
andere verwarmingsbronnen voor koken,
een extra hoeveelheid petroleum te ver
strekken. De distributiediensten zullen bin
nen zeer korten tijd aan gegadigden for
mulieren ter invulling doen toekomen,
waarna uitreiking van petroleum-kook-
kaarten spoedig zal kunnen volgen.
Generaal Bergeret, oud-minister van
Luchtvaart in het kabinet Vichy en zelf ook
in staat van beschuldiging was Woensdag
als eerste getuige opgeroepen, om de houding
van den maarschalk ten aanzien van de
luchtmacht na de capitulatie van Frankrijk
toe te lichten.
In Oct. gas der Hoogovens
Naar wij vernemen is de kans groot,
da! het Hoogovenbedrijf te Velsen in
October wéér gas aan de gemeenten kan
leveren. Men is reeds bezig de cokes
ovens op te stoken, waarvoor voldoende
kolen aanwezig zijn. Zoodra de ovens
op temperatuur zijn hoopt men over vol
doende gaskolen te beschikken om met
de fabricage van lichtgas te kunnen be
ginnen.De hiervoor noodige kolen zijn
reeds naar het bedrijf onder weg.
Getuige probeerde aan te toonen. dat de
Fransche luchtmacht ln geen enkel opzicht
met de Duitschers heeft samengewerkt, maar
dat er op gezag van Pétain geheime vlieg
velden in de vrije zone en ln Noord-Afrika
geweest zijn. Ook zou er een organisatie
bestaan hebben, die spionnage verrichtte
in de gelederen van de vijandelijke lucht
macht.
Van het gecontracteerde aantal van 3000
toestellen, werden er slechts I1S0 aan Duitsch
land afgeleverd.
Jean Berthelot. de vroegere VJchy-mlnts-
ter voor Openbare Werken en Verkeer,
merkte op. dat waar het er om ging den
Duitscher dwars te zitten, de maarschalk
hem steunde.
Op de vraag, of Pétain vrijwillig naar
Frankrijk was teruggekeerd, antwoordde
Pétain zelf plotseling „Ja. vrijwillig", waar
na admiraal Blehaut daaraan toevoegde, dat
dit niet door de Duitschers gewild werd
De verdediging verzekerde, dat de rij van
getuigen Vrijdag a.s. zal zijn afgeloopen.
zoodat Zaterdag het requisitoir tegemoet
gezien kan worden.
Het communiqué zwUgt over de kwestie, of
er één dan wel meer bommen zijn afge
worpen. De tekst luidt: „De tweede aanval
met de atoombom heeft plaats gehad op den
9en Augustus oiu twaalf uur 's middags
boven Nagasaki. De leden van de beman
ning rapporteerden goede uitwerking. Er
zijn geen verdere gegevens beschikbaar,
zoo huig de groep niet' ls teruggekeerd."
De nieuwe moeilijkheden
in de Rotterdamsche haven
De Eenheidsvakbeweging had Woensdag
avond in de Rivièrahal te Rotterdam een
meeting belegd, die door eenige duizen
den havenarbeiders werd bijgewoond. De
spreker, de heer T. v. d. Berg, merkte
op, dat de staking in de haven een hoog
feest van den arbeid was geweest. De
strijd werd in waardigheid gevoerd en in
waardigheid opgeheven. Verder betoogde
de spreker, dat de Eenheidsvakbeweging
teleurgesteld is door de houding die de
regeering na de opheffing der staking
heeft aangenomen. Hij meende dat die in
strijd is met de gedane toezeggingen. De
arbeiders kunnen het eenige wapen wat
zij hebben, het recht van staken, niet prijs
geven. Met de zuivering onder de arbei
ders is het bovendien verkeerd gegaan.
Aan het bestuur der Scheepvaartver-
eeniging was verzocht in verband met
deze meeting alle arbeiders vrij te geven
van 's middags 4 uur tot den volgenden
morgen. Op dit verzoek was geen ant
woord ontvangen, toen hebben de arbei
ders vrij genomen.
Van 17 man, en twee controleurs, die
geweigerd hadden gedurende deze uren
aan bederf onderhevig vleeseh in een
vrieshuis te transporteeren, zijn de boek
jes ingehouden. Wanneer daar een straf
maatregel op volgt, zullen de havenarbei
ders als één man achter hen staan, zoo
vervolgde spreker.
A.s. Zondag om elf uur zal er wederom
een algemeene vergadering worden ge
houden teneinde opnieuw te beraden wat
de Eenheidsvakbeweging te doen staat.
Met betrekking tot de ontevredenheid
op de schippersbeurs zeide spreker, dat
de schippers op den steun van de Een
heidsvakbeweging kunnen rekenen.
EXTRA-RANTSOENEN VOOR
AANSTAANDE EN JONGE MOEDERS
De directeur-generaal van de Voedsel
voorziening deelt mede, dat in de weste
lijke provincies aanstaande moeders, wier
kind verwacht wordt na 5 Januari 1946.
doch voor 3 Februari 1946 voor de eerste
maal extra rantsoenen zullen ontvangen
voor de periode van 5 Augustus tot en met
1 September, terwijl aanstaande moeders,
wier kind verwacht wordt na 2 Febrxiari
1946. doch voor 3 Maart 1946 voor de eer
ste maal extra rantsoenen zullen ontvan
gen voor de periode van 2 tot en met 29
September Voorts zullen jonge moeders,
wier kind geboren ls na 3 Februari doch
vóór 4 Maart 1944 voor de laatste maal ex
tra rantsoenen ontvangen voor de periode
van 5 Augustus tot en met 1 September '45
en Jonge moeders, wier kind geboreu ls na
3 Maart, doch voor 1 April 1944 voor de
laatste maal voor de periode van 2—29 Sep
tember '45.
