G&s Doodstra f tegen Pétain geëischt. Croote Verwachtingen. Nieuwe eischen aan Tokio gesteld. Kort en bondig. De Capitulatievoorwaarden in Haarlem en Omgeving Een proteststaking van 24 uur. 60o Jaargang Vo. 18101 TP v n Maaiulafi 18 Augrustus 1945 Bureaux: Groote Houtstr 93 I I fV f* 0 A1^ g"<i Of W**\ I Uitgave van de Stichting en Soendaplein 37, Haarlem I Ji m, A B 8 III I J if SCSI JÊ I a, fi[ M Voorlichting te Haarlem. IJmuiden: Kennemerlaan 154. JL, A ,MUVaflS. Js ^sWl. Abonnementen: p.week 31 ct. Telef. 5437. per kwartaal 4. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Tel: Redactie 10600 Expeditie 14825. DE uitvinding vatr de atoom-bom heeft groote verwachtingen tot uiting ge bracht. Sommige betreffen de omwente ling in het leven der menschen, die door het nuttig gebruik van de nieuwe kracht bron vermoedelijk ontstaan zal. Het is wat voorbarig daarover te spreken, om dat de uitvinding nog niet in dit stadium verkeert. Er zullen nog ontdekkingen ge daan moeten worden. Maar laat ons aan nemen dat zij zullen volgen en er ons bij voorbaat op verheugen. Talrijker zijn de beschouwingen over de nieuwe energie in haar eerste uitings vorm, dus als vernietigingsmiddel. De twee bommen, op Hirosjima en Nagasaki geworpen, laten geen twijfel over. De eer ste stad is geheel verwoest, de tweede, die veel grooter is, voor een.derde deel. Nu lees ik ergens, dat de komst van dit nieuwe wapen de oorlogen zal moeten be ëindigen. Want in de toekomst zal oorlog zelfmoord zijn. Deze beweringen zijn ook geuit na de uitvinding van het vliegtuig en na de toe passing van gifgassen als oorlogsmiddel. Vermoedelijk zijn zij al meermalen tevo ren gelanceerd, bijvoorbeeld bij de uit vinding van het vuurwapen, bij die van de granaat en bij andere gelegenheden. Zij zijn niet bewaarheid. Door nieuwe wapens uit te vinden beëindigt men den oorlog niet. En met zelfmoord is de oorlog slecht te vergelijken. Een zelfmoordenaar is een man, die zijn leven beëindigt omdat hij dat wenscht. Oorlogvoerenden wenschen niet hun levens te beëindigen, maar die van hun vijanden. Ook als die in de toe komst van atoom-bommen voorzien zijn, zullen zij meenen, daarin te kunnen sla gen door hun eigen atoom-bommen het eers't te werpen en de tegenpartij te ver lammen, eer zij handelen kan. Laat ons op dit stuk geen illusies koesteren. Er is veeleer aanleiding om te veronderstellen dat de ouderwetsche formaliteit van de oorlogsverklaring, die toch al meermalen achterwege is gebleven, nu voorgoed heeft afgedaan. Wat heeft de uitvinding van het vlieg tuig niet tot vele veronderstellingen ge leid! De burgerbevolkingen zouden niet meer veilig Zijn en daarom zouden de troepen, die er immers op uittrokken om huis en haard te verdedigen, eenvoudig weigeren te strijden. Dat is inderdaad be weerd. Er was meer. Engeland zou er niet langer voordeel bij hebben, dat het een eiland was. Intusschen is het er in den tweeden wereldoorlog maar weer door ge red. Zijn machtigste verdediger was niet Winston Churchill, maar de Noordzee. En dan het gifgas! De Duitschers be gonnen ermee in den eersten wereldoor log. Zij hadden aanvankelijk succes tegen onvoorbereide tegenstanders. Toen werden de gasmaskers uitgevonden en tegenaan val met gassen liét niet op zich wachten. De uitwerking werd minder door sterke verdediging. Maar na den oorlog vonden de chemici nog veel gemeener gassen uit. Italianen pasten ze toe in hun aanval op Abessinische negers, die zulke strijdmid delen niet bezaten en bij duizenden om kwamen. Dat bewees nog niet veel. Maar wat zou gebeuren als twee grootmachten, beide met gassen bewapend, op elkaar lostrokken? Het moest den oorlog on mogelijk maken, temeer omdat de burger bevolkingen zouden worden uitgeroeid. Jarenlang concentreerde de aandacht zich dus op den gasoorlog. De volken beeldden zich zoo min of meer in, dat zij er zich met maskers afdoende tegen beschermen konden. Een groot schrikbeeld moest be zworen worden: het gas. De tweede wereldoorlog brak uit. Hij duurde vijf jaar en overtrof zijn voorgan ger in vernietigende kracht. Maar er wer den geen gifgassen in gebruikt. Geen en kele gasaanval kwam voor. De millioenen maskers bleven ongebruikt op de zolders liggen. Iedereen vergat hun bestaan. Waarom is geen gifgas gebezigd in den laatsten oorlog? Er is maar één aanneme lijke verklaring voor. De Duitschers wenschten het risico niet te nemen, dat de geallieerden het middel zouden toe passen. Men kon het beter buiten werking laten. Dit zou in de toekomst ook met de atoom-bom kunnen gebeuren. Men heeft oorlog gevoerd zonder de gifgassen, die men bezat. Waarom zou men in de toe komst geen oorlog kunnen voeren zonder de gifgassen en atoom-bommen, die men nu beide bezit? Er is aan het merkwaardige feit, dat de wereld vijf jaar oorlog heeft gevoerd zon der een van haar gruwelijkste wapens te bezigen, nog niet veel aandacht geschon ken. Het is de moeite waard dat te doen, nu een nog gruwelijker wapen is uitge vonden. Zal de atoom-bom een Engelsch-Ameri- kaansch bezit blijven, waarmee die twee grootmachten de andere blijvend in be dwang zouden kunnen houden? Neen, na tuurlijk niet. Het is nog nooit gelukt, een nieuw wapen lang geheim te houden. Bo vendien is de wetenschap internationaal en kent zij het grootste deel van de voor geschiedenis van deze uitvinding. Anderen zullen haar opnieuw doen. Vele uitvindin gen zijn door verschillende ontdekkers gedaan. Bovendien zou men de voort brengende kracht van de atoom-splitsing niet te baat kunnen nemen, als men de vernietigende kracht geheim poogde te houden. Het is niet de bedoeling, met dit alles Japansche antwoord erop nog niet binnengekomen. De tot in bijzonderheden uitgewerkte voorwaarden van capitulatie van Japan zijn thans gereed, inclusief de eisch, dat alle strategische eilanden in den Stillen Oceaan onverwijld aan de vereenigde naties zullen worden overgedragen, aldus meldt de correspondent te Washington van de Sunday Times. De Ver. Staten zullen, zooals Truman heeft aangekondigd, voor zich de volledige controle opeischen over de eilanden, die essentieel geacht worden voor de Ameri- kaansche veiligheid, een eisch die, naar vernomen wordt, de volledige goedkeu ring en steun heeft van de Britsche re geering. Tot deze bases behooren, naar van gezaghebbende zijde vernomen wordt: Okinawa, de Marianen en de Carolinen. Bovendien zal Amerika vermoedelijk steunpunten deelen met Engeland in den Zuid-West-Pacific, inclusief Nieuw-Guinea en de Salomons-eilanden. De bezetting van deze eilanden zal geschieden in over leg met de vereenigde naties. Een andere 'eategorie van eilanden zal geplaatst wor den onder trusteeship van de Vereenigde naties. r\E Ver. Staten hebben namens de an- dere drie mogendheden het Japansche capitulatieaanbod onder bepaalde voor waarden aanvaard. In het antwoord wordt gezegd: Op het oogenblik van overgave zal de bevoegd heid van den Keizer en van de Japansche regeering om den staat te besturen, on derworpen 'zijn aan die van den opper bevelhebber der geallieerde strijdkrach ten, die zoodanige stappen zal nemen, als hij geschikt acht voor de tenuitvoerleg ging van de bepalingen van overgave. Van den Keizer zal verlangd worden, de ondcr- teckening door de regeering van Japan en het Japansche keizerlijke hoofdkwartier van de voorwaarden van overgave, die noodzakelijk zijn om de voorzieningen van de verklaring van Potsdam ten uitvoer te leggen, goed te keuren en te verzekeren. Voorts dat hij zijn bevelen zal geven aan de Japansche militaire-, vloot- en lucht machtautoriteiten en aan alle strijdkrach ten onder zijn controle, waar deze zich ook bevinden, om de actieve operaties te sta ken en hun wapens over te geven en ver der zoodanige bevelen uit te vaardigen als de opperbevelhebber zal verlangen om uitvoering te geven aan de voorwaarden van overgave te geven. Onmiddellijk na de overgave moet de Japansche regeering krijgsgevangenen en burgerlijke geïnterneerden overbrengen naar plaatsen waar zij veilig zijn en welke zullen worden aangegeven en vanwaar zij spoedig aan boord van geallieerde transportvaartuigen kunnen worden ge bracht. De definitieve regeeringsvorm in Japan moet in overeenstemming zijn met de ver klaring van Potsdam en moet worden tot stand gebracht door middel van den vrij kenbaar gemaakten wil van het Japansche volk. Gewapende strijdkrachten der Geallieer de mogendheden zullen in Japan blijven tot het in de verklaring van Potsdam ge stelde doel is bereikt. Het feit, dat Byrnes namens alle vier de groote mogendheden sprak, werd medege deeld in den begeleidenden brief van den minister van buitenlandsche zaken aan den Zwitserschen zaakgelastigde. Daarin werd gezegd: „Ik heb de eer u de ont vangst te bevestigen van uw nota van 10 Aug. en in antwoord daarop u mede te deelen, dat de president der Ver. Staten mij opdracht heeft gegeven u, ter door zending door uwe regeering aan de Japan sche regeering, de volgende boodschap namens de regeeringen der Ver. Staten, het Vereenigd Koninkrijk, de Unie van Sovjet-Soc. Republieken en China aan te bieden". Te Londen meent men, dat Japan geen andere keus zal hebben dan de voor waarden te aanvaarden. Het feit. dat den Keizer zelf gevraagd wordt de verant woordelijkheid op zich te nemen zijn veldheeren te bevelen den strijd te sta ken, wordt beschouwd het risico van ge- isoleerd Japansch verzet te verminderen en als een middel om het Japansche volk de nederlaag bij te brengen. Dat de Japansche pers Zaterdag levens beschrijvingen en foto's van den 13-jarigen kroonprins Akhito heeft gepubliceerd, met mededeelingen van het karakter, dat hij „Groote gevoeligheid toont voor het lijden van de bewoners in de verwoeste gebie den", kan uitgelegd worden als een voor bereiding voor een aftreden van den Keizer. En nu Ned.-Indië. Nederland wordt van het verloop der onderhandelingen op de hoogte gehouden. Radio Batavia, één van de sterkste zen ders in den Pacific, verdween Vrijdag avond uit den aether, maar keerde later weer terug. Het programma was echter rommelig. In Camp Columbia bij Bris bane, waar de Nederlandsche soldaten zijn gehuisvest, werd de Japansche mede- deeling van Vrijdag met groote vreugde ontvangen, maar militaire kringen vree zen, dat in Ned.-Indië nog niet alles voor bij zal zijn als Tokio de witte vlag hijscht. Per radio is de bevolking in de Oost aangeraden met de grootste voorzichtig heid te handelen. Niets mag worden on dernomen zonder de instructies der Geal lieerde commandanten, er mag niet on tijdig feest worden gevierd en onnoodig bloedvergieten moet worden voorkomen Het Geallieerde hoofdkwartier voor Zuid-Oost-Azië heeft Zondag medege deeld, dat de herbezetting van Ned.-Indië hoofdzakelijk zal worden ondernomen door Britsche troepen. Doch in overeen stemming met dit hoofdkwartier zal de een zwartgallig betoog over toekomstigen oorlog te voeren. Want die is te vermij den. Al wat de mensch zelf gemaakt heeft kan hij ook vermijden. Zooals Huxley kortweg gezegd heeft: De oorlog is er omdat de menschen hem willen. Zullen zij zelfs van het gebruik van hun ver schrikkelijkste wapens afzien om hem te kunnen handhaven? Dat is een interes sante nieuwe vraag, door het ongebruikt laten van het gas opgeworpen. In geen geval zullen zij hem kunnen uitroeien door erger wapens uit te vinden, evenmin als men het gebruik van narco tica bestrijden kan door sterker bedwel mende middelen te bedenken. Neen, daar toe moet men het kwade te lijf gaan en het goede laten zegevieren. Het is een moeilijke weg. Maar de eenige. R. P. Ned. Ind. Civ. Administratie een burger lijk bestuur op Sumatra mogen instellen zoodra het eiland bezet is. De militaire operaties. Aanvankelijk hebben de militaire opera ties der Geallieerden Zaterdag stilgelegen, maar Zondag zijn zij hervat. Er zijn lucht aanvallen gedaan op militaire doelen in het gebied van Tokio. Zaterdag is een groot Amerikaansch oorlogsschip, dat bui ten Okinawa voor anker lag, door een luchttorpedo getroffen. Hedenmorgen vroeg hebben Britsche en Amerikaansche bommenwerpers het ge bied van Tokio aangevallen en een mach tige vloot patrouilleert voor de kust om bij weigering van den eisch tot overgave met kracht toe te slaan. Andere vliegtui gen hebben krachtige aanvallen gedaan op de Japansche industriegebieden. De Russische opmarsch in Mantsjoerije gaat door. Volgens berichten uit Moskou is N.-Mantsjoerije uit strategisch oogpunt al voor de Japanners verloren gegaan en in N.O. Mantsjoerije zullen het 1ste en 2e Sovjetleger elkaar spoedig ontmoeten, In vele gebieden zijn de Japanners volkomen gedesorganiseerd. De Noord-Koreaansche havens Yoelci en Rasjin zijn bezet. Volgens een officieuse verklaring van de ministeries van oorlog en marine zul len die gebieden, welke door Japanners in den Stillen Oceaan bezet worden ge houden, en tijdens de geallieerde offen sieven nog niet werden veroverd, eerst dan bezet worden, wanneer de Japansche hoofdeilanden onder geallieerde controle zijn gesteld,. Eerst zullen die gebieden overstroomd worden met vlugschriften, die de capitulatie aankondigen en vervol gens zal een Japansch officier van boord der Amerikaansche schepen gaan om aan den verdedigers het officieele capitulatie bevel, voorzien van het keizerlijk zegel, te toonen. begint a.s. Maandag. NAAR wij vernemen is liet de bedoeling met de gaslevering in Haarlem en de omliggende gemeenten Maandag a.s. (20 Augustus) tè beginnen. De uren waarop gas geleverd zal worden zijn: 's morgens van 11 tot 1 uur en 's middags van 5 tot 7 uur. Wij hebben reeds eenige dagen geleden medegedeeld dat er naar gestreefd werd, de huismoeders in de gelegenheid te stel len zelf de keuze te doen of zij 's morgens of 's middags willen koken. Die belofte wordt dus nagekomen. Zooals men weet is het gasrantsoen voor- loopig vastgt-T+eld op 34 M3. in de twee maanden voor een gezin van 2 personen. Voor elk gezinslid daarenboven wordt 6 M3. extra gegeven. Dat wil dus zeggen dat een gezin van 4 personen 46 M3. in de twee maanden mag gebruiken of ongeveer 3/4 M3. per dag. Daarvan kan men één keer per dag een bescheiden middagmaal be reiden. Het is gewenscht dat ieder geregeld zijn gasverbruik op den meter controleert, want er zijn scherpe maatregelen aangekondigd bij overschrijding der rantsoenen. Bij de eerste overschrijding wordt zoowel de gas als de eleotriciteitstoevoer 14 dagen afge sloten en bij herhaling zelfs drie maanden. DE TABAKSBON R 15. Het A. N. P. meldt: De bonnen R 15 dienen alleen als bevoor radingsbonnen voor den handel. Op deze bonnen wordt niets afgeleverd, aflevering heeft eerst plaats, zoodra een nieuwe bon der tabakskaart wordt aangewezen. De Rotterdamsche haven Rotterdamsche havenarbeiders hebben in een Zondagmorgen gehouden vergadering een resolutie aangenomen, waarin geconsta teerd wordt dat geen antwoord is ontvan gen op de laatste waarschuwingen aan den minister-president. Daaruit wordt afgeleid, dat van de zijde der regeering geen steun is te verwachten, om hun redelijke eischen, ingewilligd te krijgen. Verder wordt vastgesteld, dat voortgegaan wordt de Eenheidsvakorganisatie, die prac- tisch alle havenarbeiders omvat, de moge lijkheid tot onderhandelen te beletten. Daarom werd besloten als protest tegen de zen gang van zaken op Maandag 13 Augustus het werk in de Rotterdamsche haven voor 24 uur te staken en de volgende verbeterin gen zelfstandig door te voeren: a. Invoering van den achturigen werkdag, met ingang van Dinsdag 14 Augustus 1945 en beëindiging van het werk des Zaterdags om 13 uur; b. Handhaving der ploegensterkte volgens den eisch, door hen gesteld op 29 Juni 1945; d. Uitsluitend werk aan te nemen voor twee achtereenvolgende taken; d. ïnplaats van de, niet ingewilligde, uit de arbeiders zelf gekozen contactcommissie, een groot aantal vertrouwensmannen aan ta wijzen, die in de geheele haven de belangen der havenarbeiders zullen behartigen en toezicht houden op de naleving dezer be sluiten. Heden wordt uit Rotterdam gemeld: De 24-uurs proteststaking van de Eenheids vakbeweging in de haven te Rotterdam ver loopt rustig. De arbeid is niet zoo algemeen stilgelegd als eenige weken geleden. Een klein deel van de arbeiders is n.l. vanmorgen toch normaal aan het werk e^gaan Een regeeringsverklaring De volgende regeeringsverklaring is af gelegd: Naar de regelen, gesteld bij het buitengewoon besluit Arbeidsverhoudingen, wordt in arbeidsgeschillen op dit oogenblik tenslotte beslist door de Rijksbemiddelaars. Ais de z.g. Eenheidsvakbeweging bereid heid had getoond zich bij een dergelijke arbitrage neer te leggen, zou ook met haar niet alleen overlegd maar onderhandeld zijn. Zij heeft dit echter geweigerd en op een naderen brief van de regeering hierover, niet meer geantwoord. Het spreekt vanzelf, dat onder deze omstandigheden de regeering op „open brieven" niet ingaat. De regeerinig zal zich ook niet neerleggen bij de anarchistische methode, die de Een heidsvakbeweging wil gaan toepassen door zelf willekeurig van de geldende regelingen af te wijken. De regeering doet een dringend beroep op de arbeiders zich niet verder op dit pad te begeven BINNENLAND Tot waarnemend secretaris-generaal van het departement voor Handel en Nijverheid is met ingang van 15 September benoemd Dr. P. Kuin, tot nog toe chef van het secre tariaat van de directie van de Ned Spoor wegen. Rechtstreeks van het strijdtooneel in het Verre Oosten is in de haven van Rot terdam binnengekomen Hr. Ms. Zwaard- visch, een van de grootste onderzeebooten die de Koninklijke Marine op het oogen blik in dienst heeft. De stroom van binnenvaartschepen die uit Duitschland terugkeeren, houdt nog steeds aan. Via Emden komen thans vele botters uit Urk en Zeeland naar Delfzijl. Zij wachten daar tot zij door het Militair Ge zag aan den rechtmatigen eigenaar worden overgedragen. Onder de terugkeerende schepen waren ook een groote zandzuiger uit Papendrecht en sleepbooten. Tot gewoon hoogleeraar in de Griek- sche taal en letterkunde aan de R.-K. Uni versiteit te Nijmegen is benoemd dr. J. G. A. Ros te Nijmegen. In Zweden ligt nog hout. dat door Ne derland in 1944 werd besteld, doch dat des tijds niet afgeleverd kon worden. Thans wordt getracht de noodige tonnage vrij te krijgen, om dit voor den wederopbouw zoo belanrijke materiaal alsnog te doen ver voeren. Het betreft hier een niet onaanzien lijke hoeveelheid bouw- en kisthout. Zeer binnenkort is een kon. besluit te verwachten waarbij de bijzondere ge rechtshoven te Amsterdam en den Haag worden aangevuld en de samenstelling zal plaats hebben van drie hoven te 's Hertogen bosch. Arnhem en Leeuwarden. In den Haag heeft een 45-jarige man eerst zijn 45-jarige vrouw en 72 jarige schoonmoeder vermoord en daarna zich zelf gedood. De dader verkeerde in een staat van waanzin. Donderdag is de Scheveningsche log ger 198 van IJmuiden naar Vlaardingen ver trokken. Het schip is niet aangekomen. Vermoedelijk is het in storm vergaan of op een mijn geloopen. BUITENLAND Binnenkort zal tusschen New York en Zwitserland een dienst worden onderhou den door vliegtuigen, welke 75 passagiers kunnen vervoeren. Er is een voorstel in behandeling om Alaska te maken tot den 49en staat van de Ver. Staten. De invloed van de Spaansche phalanx zou weldra verder beknot worden. De partij zou mettertijd als organisatie worden op geheven. De Amerikaansche vice-minister van buitenlandsche zaken heeft in een radio toespraak gezegd, dat Europa dezen winter 30 millioen ton steenkool noodig heeft voor het transport en de industrie. „Indien dat alles geen collaboratie met den vijand is, indien dat geen verraad is, dan vraag ik me af wat die woorden betee- kenen. Voor zijn misdaden zie ik geen ver zachtende* omstandigheden. Het Hof kan hierop slechts de hoogste straf toepassen die de wet kent en behoeft geen rekening te houden met den leeftijd van den beklaagde. Daarom verzoek ik het Hof tegen dezen man» i die eens Maarschalk Pétain was, de dood- straf uit te spreken," Aldus eindigde het'requisitoir van den pro cureur-generaal Mornet, dat onder groote belangstelling en het diepste stilzwijgen ge volgd werd. Pétain zoo zeide Mornet verder heeft verraad in zijn ergsten vorm. gepleegd: den aanslag op de heilige beland gen van het vaderland.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1