De capitulatie een feit.
De bevrijding van Oost-lndië.
Na den Oorlog.
Op naar Venrayf
Morgen
Nationale feestdag
Pétain ter dood veroordeeld.
Het Japansche antwoord
Het woord is aan
Kruiser in de lucht
gevlogen.
r~
Mac Arthur neemt
overgave in ontvangst
v
De zetel der
Indische regeering.
Prinses Juliana kondigt maatregelen van het Roode Kruis aan.
Herziening van het
Belastingstelsel.
80e Jaargang No. 1810S 11 1 Woensdag 15 Augustus 1945
Bureaux: Groote Houtstr. 93 j"/I/VIT 8 f I fST l»-\ I ^>T Uitgave van de Stichting
en Soendaplein 37, Haarlem I 1(1(11 I J I R Jf]g]f)l(]£j Voorlichting te Haarlem.
IJmuiden: Kennemerlaan 154. AV&^I,W Vx®. V»fg JL V»A Vm Abonnementen: p. week 31 ct.
ielet 54ui. per kwartaal 4.
Tel Dir -Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Iïobert Peereboom Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825.
y al, Japans overgave het einde van
den oorlog in het Verre Oosten en
tevens in de geheele wereld beteekenen?
Dat moet afgewacht worden. Het is mo
gelijk dat Japansche legerdeelen zich blij
ven verzetten, hetzij in ons Indië of op
andere eilanden, mogelijk ook in China.
Maar de kans daarop schijnt te vermin
deren, want in de laatste dagen hebben
Japansche troepen den strijd al gestaakt
zonder dat capitulatie van Tokio er hen
toe noopte. Een juist begripi omtrent de
Japansche opvattingen van zelfopoffering
is moeilijk te verwerven, zij schijnen
sterk te wisselen, zoowel met de personen
als met de omstandigheden.
Als het inderdaad heelemaal voorbij is,
als wij eindelijk, met een zucht van ver
lichting, kunnen zeggen dat het „na den
oorlog" is, zal het herstel van Indië niet
minder zorg baren dan dat van Nederland.
Velen, die tientallen jaren van hun leven
in Indië doorgebracht hebben en er een
leven van harden arbeid hebben geleid,
menschen die meenden voorgoed gerepa
trieerd te zijn, staan nu geestdriftig ge
reed om hun oude taak te hervatten. Die
geestdrift is treffend. Tenslotte is het geen
gering besluit, er als oudere man nog
maar eens op uit te trekken. Het blijft
ook min of meer onzeker, hoe het lichaam
deze krachtproef doorstaan zal. De velen,
die zich in dezen tijd te slap en te futloos
toonen om aan het werk te gaan, zouden
een voorbeeld kunnen nemen aan dezen
ouderen. Deden zij het maar!
Heilzame gevolgen van het einde van
den oorlog in het Verre Oosten zullen
zich in de geheele wereld doen gevoelen.
Het meest wel in het zwaar geteisterde
Europa. Niet alleen omdat er dan geen
zonen meer in den strijd geofferd behoe
ven te worden, maar ook omdat het moei
zame herstel er belangrijk door zal wor
den bevorderd, in de eerste plaats omdat
een geweldige voorraad scheepsruimte
ter beschikking zal komen voor den aan
voer van materialen, grondstoffen en af
gewerkte producten.
Dit alles zal evenwel weinig baten, als
in het land zelf niet met volle energie ge
arbeid wordt. Aan den wil daartoe hapert
nog veel. De proteststakingen van vieren
twintig uur, die de havenarbeiders in Rot
terdam en Amsterdam pas weer gehouden
hebben op aanstichting van de zooge
naamde Eenheidsvakbeweging, hebben er
weer bewijzen van gegeven. De Rotter
dammers hebben bovendien aangekondigd,
dat zij een aantal door hen geëischte ver
beteringen op eigen gezag en onder toe
zicht van hun eigen vertrouwensmannen
zullen doordrijven. Terecht heeft de regee
ring deze aankondiging van eigenmachtig
handelen als een anarchistische methode
gekenschetst en meteen verklaard, dat zij
er zich niet bij zal neerleggen. Deed zij
dat wel, dan zou zij het gezag overdragen
aan de Eenheidsvakbeweging en eventueel
aan andere lieden, die eveneens van mee
ning zijn dat een kleine minderheid de
groote meerderheid maar moet dwingen.
Of de voedselvoorziening van het land
daarmee geschaad wordt, doet er voor hen
niet toe. Hoe zou het op deze wijze straks
met den aanvoer van grondstoffen moeten
gaan?
Het zal noodig zijn, dit verzet krachtig
te bestrijden. Er hebben zich al teekenen
voorgedaan, dat buitenlanders zoowel in
als buiten onze grenzen aanstoot hebben
genomen aan het Hollandsche gebrek aan
werklust. Geen wonder. Het getuigt
bovendien van een volkomen wanbegrip
van den toestand waarin wij verkeeren,
want straks zal blijken dat arbeid eigen
lijk ons eenige exportartikel is en dat wij
daarvan zullen afhangen, om er bovenop
te kunnen komen. Zij die een hoogeh
levensstandaard verwachten, nadat zij
door zwarten handel er een poos duur op
los geleefd hebben, vergissen zich ook
deerlijk. Onze levensstandaard zal lager,
soberder worden dan voor den oorlog.
Wij hebben teveel verloren dat niet ver
vangen kan worden. Wie nu hard aan het
werk gaat, op welk terrein zijn arbeid
ook ligt, toont dat hij de toekomst begrijpt.
Wie meer aan zijn plichten dan aan zijn
rechten denkt en daarnaar handelt is een
verstandig man. Wie beseft, dat levens
vreugde alleen door stevigen arbeid te
bereiken is, zal na den oorlog tot de
gelukkige menschen behooren.
Dit moge voor sommigen klinken als
een saai braaf-heids-preekje, maar het is
iets heel anders. Het is de eenvoudige
werkelijkheid. De gezonde overlevenden
van den oorlog, waarvan een deel in het
kleine Nederland woont, hebben reden
om dankbaar te zijn. Zulke dankbaarheid
uit men door iets voor zijn land en volk
over te hebben, door gemeenschapszin te
toonen en door te werken. Bovenal door
te werken, hetgeen men, doet in het be
lang van het geheel en van zichzelf. Wie
aan het einde van den dag een gezonde
vermoeidheid ervaart en die innerlijke
voldoening ondervindt, die alleen harde
arbeid geven kan, is een tevreden mensch.
Het is veel waard dat te zijn. Wij leven
maar zoo kort R. P.
DE LAATSTE OORLOGSHANDELINGEN
Op den laatsten oorlogsdag zijn boven
Korea nog 16 Japansche vliegtuigen neer
geschoten en zijn nog 800 reuzenvestingen
in actie geweest, die 6000 ton brisant- en
brandbommen boven militaire doelen lieten
vallen.
Volgens mededeeling van het Amerikaan-
sche ministerie van marine heeft Japan in
dezen krijg vrijwel zijn geheele oorlogs- en
handelsvloot verloren.
Japan onderwerpt zich aan de voorwaarden van Potsdam.
T APAN hoeft Dinsdagavond gecapituleerd. Dit feit is door den Britsclion
minister-president Clement Attlee 's avonds om twaalf uur in een radiorede
meegedeeld. Oolr in Washington en Moskou word de onvoorwaardelijke capitulatie
bekend gemaakt. In Tokio sprak Hirohito voor de eei-ste maal in de Japansche
geschiedenis dooi- de radio tot liet, volk. Hiermede was dus een einde gekomen aan
de spanning in de heole wereld, welke nog was toegenomen door de berichten
inzake overgave, welke Dinsdagmorgen werden uitgezonden, maar niet worden
bevestigd en achteraf ook te vroegtijdig, zij liet niet onjuist, bleken. In de Ver.
Staten vierde men reeds feest, maar in Engeland, waai- men Zaterdag reeds de
bloemetjes had buiten gezet, was het nu rustig. Hoe liet in de door Japan bezette
gebieden zal gaan weet men nog niet, maar men aelit het nog niet volkomen zeker,
dat de vijandelijke troepen zich nu direct zullen overgeven. Men is evenwel op
alles voorbereid en men vertrouwt, dat boodschappers uit Tokio met liet keizer
lijke zegel voldoende invloed zullen hebben 0111 de overgave werkelijkheid
te maken.
E tekst
Jan Ligthart:
Wie het redelijke gunt
staat buitengewoon sterk in
het weigeren van het on
redelijke.
van het Japansche antwoord
luidt:
„Verwijzende naar de mededeeling van
10 Aug., betreffende de aanvaarding van de
bepalingen der verklaring van Potsdam, en
het antwoord der regeeringen van de Ver.
Staten, Gr. Brittannië, de Sovjet-Unie en
China, verzonden door staatssecretaris Byr
nes op 11 Augustus, heeft de Japansche re
geering de eer het volgende mede te deelen
aan de regeeringen der vier mogendheden:
1. Z. M. de Keizer heeft een keizerlijk
rescript uitgegeven betreffende de aanvaar
ding door Japan van de bepalingen der ver
klaring van Potsdam.
2. De Keizei is bereid machtiging te ge
ven tot en de onderteekening door zijn re
geering en het keizerlijk hoofdkwartier te
verzekeren van de noodzakelijke maatrege
len voor de uitvoering der bepalingen van
de verklaring van Potsdam.
3. Z. M. is ook bereid bevel te geven aan
alle militaire, marine- en luclitautoriteiten
teneinde te worden uitgegeven aan alle on
der hun bevel staande strijdkrachten, waar
deze zich ook mogen bevinden, om den ac
tieven weerstand te staken en de wapens
over te geven en te gehoorzamen aan de
bevelen van den Geallieerden opperbevel
hebber in overeenstemming met h "ii«taan
de voorwaarden.
Attlee gaf voor de radio een kort over
zicht van den loop van den oorlog in het
Verre Oosten. Na verklaard te hebben, dat
,,de Japansche tegenstand thans overal is
gebroken", vervolgde Attlee:
,,Op dit oogenblik moeten wij hulde bren
gen aan de mannen van dit land, uit de
Dominions, uit Indië en de Koloniën, aan
onze vloten, legers en luchtmachten, die zoo
goed gestreden hebben in den zwaren veld
tocht tegen Japan. Onze dankbaarheid gaat
uit naar al onze schitterende bondgenoo-
ten, bovenal naar de Ver. Staten, zonder
wier wonderbaarlijke inspanningen deze
oorlog in het Oosten nog vele jaren zou
hebben geduurd. Wij denken in het bijzon
der op dit oogenblik ook aan de gevangenen
in Japansche handen, aan onze vrienden in
de Dominions, Australfë en Nieuw-Zeeland,
in Indië en Birma en in die koloniale ge
bieden, die het geweld van den Japanschen
aanval ondergingen. Wij verheugen ons er
over, dat hun leed spoedig ten einde zal
zijn en dat die gebieden spoedig zullen zijn
gezuiverd van den Japanschen binnen
dringer.
Laat voor het oogenblik allen, die daar
toe in staat zijn, rusten en zich verheugen
in het bewustzijn, dat zij goed gewerkt
hebben. De vrede is weergekeerd op aarde.
Laat ons God danken voor deze groote be
vrijding en voor Zijn barmhartigheid. Leve
de Koning."
Attlee deelde voorts mede, dat vandaag
en morgen overal in Groot Brittannië ge
vierd zullen worden als feestdagen der over
winning.
Kabinet Soezoeki afgetreden.
Het kabinet van baron Kantaro Soezoeki
is beden afgetreden.
In een mededeeling aan de Japansche
troepen door radio Tokio werd gezegd: ,,Wij
hebben verloren, doch dit is slechts tijde
lijk. Onze fout bestond uit gebrek aan ma
teriaal, kracht en de noodzakelijke weten
schappelijke kennis en uitrusting. Deze
fout moeten wij verbeteren."
Japansche krijgsgevangenen op Goeam
waren een volledige ineenstorting nabij en
huilden wanhopig toen zij het feit der ca
pitulatie vernamen.
Naar Agence France Presse meldt is de
laatste dag van den oorlog tegen Japan voor
de Amerikaansche marine een rampdag ge
worden. De kruiser „Indianapolis" is n.l. in
de lucht gevlogen, waarbij van de beman
ning 875 opvarenden worden vermist, terwijl
5 dooden en 316 gewonden werden geteld.
Deze 9950 ton metende kruiser, welke in 1932
in dienst werd gesteld, had onlangs San
Francisco verlaten met een speciale spoed-
eischende opdracht. De kruiser vervoerde
materiaal naar de bases van de vliegende
supervestingen voor het uitvoeren van aan
vallen met atoombommen. Aangenomen
wordt, dat het schip bij het vertrek uit
Goeam in de lucht gevlogen is als gevolg
van een vijandelijken aanval.
Generaal Mac Arthur is benoemd
tot Geallieerd opperbevelhebber
voor het in ontvangst nemen van de
overgave. Regelingen zijn getroffen
voor een formeele onderteekening
der bepalingen van de overgave op
een zoo spoedig mogelijk oogenblik.
Intusschen is aan de Geallieerde
strijdkrachten bevel gegeven de of
fensieve actie op te schorten.
MINISTER KORETSJI ANAMI PLEEGT
HARAKIRI.
Domei deelt mee, dat de minister van
oorlog, Koretsji Anami, Dinsdagavond hari-
kiri heeft gepleegd in zijn ambtswoning
„ten einde te boeten voor zijn falen bij de
vervulling van zijn plichten als minister
van Zijne Majesteit".
Reeds geruimen tijd overwoog de Indische
regeering de overbrenging van haar zetel
van Brisbane naar Nederlandsch Indisch
grondgebied, hetgeen uiteraard een vesti
ging zou hebben beteekend ergens in de tot
dusver bevrijde gebieden,- b.v. Hollandia of
Balikpapan.
Het is waarschijnlijk, dat het, na de capi
tulatie van Japan, nu beter zal worden ge
oordeeld te wachten totdat een meer ge
schikte plaats, waarbij uiteraard allereerst
aan Batavia zelf wordt gedacht, hiertoe
beschikbaar zal zijn. Omtrent het tijdstip
daarvan is natuurlijk voorshands nog niets
definitiefs te zeggen. Eerst zal Indië door
de Japanners geheel of althans in voldoende
mate ontruimd moeten zijn en zal er een
zekere orde moeten zijn bereikt in de. bezet
ting door de geallieerde legers. Lang echter
kan de aanvaarding van het burgerlijk be
stuur door de N.I.C.A. en de terugkeer der
Indische regeering nu niet meer op zich
laten wachten.
Dat de Spaarnestad haar petekinderen niet
stiefmoederlijk heeft willen bedeelen, ia
duidelijk gebleken bij de overdracht van het
niet minder dan 30 stampvol geladen vracht
auto's en verhuiswagens tellende convooi,
die gisteravond op de Groote Markt ge
schiedde. Onder groote belangstelling sprak
wethouder D. J. A. Geluk een inleidend
woord, waarna Dick de Vries namens de
Haarlemsche schooljeugd met een klein over
zicht van het ontstaan en de ontwikkeling
der schoolactie Venray—Nijmegen en een,
geestdriftige manifestatie van den wil tot
vernieuwing en zoowel geestelijke als mo-
reele steunverleening, het convooi aan den
burgemeester overdroeg. Burgemeester M.
A. Reinalda zei in zijn wederwoord, dat hijl
bij zijn oproep tot de jeugd, die hij den 8en
Mei had uitgesproken, niet had durven
hopen op een zoo spoedige en algemeene
actie voor den directen wederopbouw van
ons gehavende land. Zelfs Pater Hutjes zal'
bij zijn enthousiaste redevoering die den
stoot gaf tot deze spontaan gevoerde cam
pagne, een dergelijk resultaat niet verwacht
hebben. De burgemeester zei vervolgens, dat"
hij gaarne de overdracht aanvaardde. De
goederen zullen in Venray aan de autoritei
ten aldaar worden overgegeven. Inmiddels
is het convooi hedenochtend om 4.30 ver
trokken met een zestigtal middelbare scho
lieren en de horde welpen, die verleden,
week uit Venray naar onze stad gekomen
was, nadat gisteravond nog een tocht door
de stad en de omgeving was gemaakt.
Uit alles blijkt dat de organisatie van cut
omvangrijke werk in goede handen is.
Eenige weken geleden is de actie begonnen,
reeds thans stroomen groote hoeveelheden
huisraad naar Nijmegen en Venray, naar
de eerste stad per aak, naar Venray met
vrachtauto's De zending van gisteren is nog
slechts het begin. Alle goederen zijn ges -
teerd en geregistreerd, maar het werk v
nog steeds voortgang, daar lastig te
voeren meubelstukken nog bij de tl
voormalig geworden eigenaars zullen wor
den afgehaald. Haarlem heeft hiermede de
eerste schreden gezet op den weg naar het
herstel van ons land. Moge het altijd zoo
tot voorbeeld van anderen dienen!
Van regeeringszijde vernemen wij, dat ia
verband met de capitulatie van Japan de
dag van morgen, 16 Augustus, als nationale
feestdag wordt beschouwd. A.s. Zondag zal
er een algemeene dankdag zijn.
Radiorede prof. Schermerhorn
Hedenavond 8 uur zal de min.-pres. prof.
ir. W. Scliermerliorn, een radiorede liouden
vanwege de capitulatie van Japan.
Prinses Juliana, voorzitster van het
Nederlandsche Roode Kruis, heeft de vol
gende boodschap uitgezonden:
Landgenooten,
Het verheugende nieuws, hetwelk ons
volk in spanning heeft verbeid, is thans
wereldkundig geworden. Ook in het Verre
Oosten heeft de vijand de wapens neerge
legd. Voor onze zestig millioen rijksgenoo-
ten in Indië staat nu de bevrijding voor
de deur. In dit oogenblik gaan onze ge
dachten naar hen uit. Gedachten, vol
blijdschap over dezen gelukkigen keer,
gedachten tevens vol groeiende onzeker
heid over het lot van onze verwanten en
vrienden. Het is mij dan ook een vreugde
u enkele mededeelingen te kunnen doen
omtrent de maatregelen in dit opzicht
door het Nederlandsche Roode Kruis ge
troffen. Ons Roode Kruis, dat vooral na
de bevrijding van ons land zich zulk een
plaats in aller harten wist te verwerven,
heeft terstond, in overleg met de regee
ring, den vertegenwoordigers van het
Internationale Roode Kruis, die zich het
dichtst bij het benarde Indië bevinden,
verzocht zich daarheen te begeven. Hun
rapporten omtrent de daar aangetroffen
toestanden zullen de basis vormen waarop
het Nederlandsche Roode Kruis mede kan
helpen den eersten nood te lenigen.
Bovendien kan ik u mededeelen, dat de
regeering haar goedkeuring heeft ge
hecht aan ons voornemen een groot aantal
medische eenheden naar ons overzeesch
Maar waarschijnlijk geen voltrekking van het vonnis.
HET Gerechtshof te Parijs heeft Maarschalk Pétain schuldig bevonden aan
wijziging van den regeeringsvorm met, voorbedachten rade en aan verstand
houding met den vijand. Deswege is hij ter dood veroordeeld, tot „nationale
onwaardigheid" en zijn zijn goedeien verbeurd verklaard. Het hof heeft ovenwei
den wensch uitgesproken dat het vonnis, gezien don hoogen leeftijd van don
veroordeelde, niet zal worden voltrokken.
rijksgebied te zenden. Een tiental dezer,
speciaal uitgeruste eenheden is reeds ge
mobiliseerd. Voorts zullen twintig medi
sche specialisten aan deze eerste hulp
verleening deelnemen.
Ook zal niets onbeproefd worden ge
laten om u in contact te brengen met uw
verwanten. Daarvoor zullen dezer dagen
bij de burgemeesters en bij de afdeelings-
besturen van het Nederlandsche Roode
Kruis formulieren beschikbaar zijn. Daar
op kunt u niet alleen om inlichtingen ver
zoeken omtrent den welstand van de
uwen, maar bovendien in korte bewoor
dingen mededeelingen doen omtrent u
zelf.
Mogen de berichten welke u zullen be
reiken een einde maken aan de onzeker
heid, waarin u thans verkeert. Ik weet
ons Roode Kruis vervuld van blijmoedi-
gen werklust, om ook thans weer te hel
pen waar hulp zoo zeer van noode is.
Het departement van Financiën deelt
mede, dat met grooten spoed wordt ge
werkt aan een regeling van de oorlogs
schade en aan de stichting van een na
tionale herstelfinancieringsmaatschappij
Tevens zijn in een vergevorderd stadium
van voorbereiding de verdere geldzuive-
ring en de registratie van effecten en
andere vermogensbestanddeelen.
Op het terrein van de belastingen kan
een navorderingsbesluit worden tege
moet gezien. Wat in de afgeloopen jaren
op het gebied van de belastingen door
oorzaken van allerlei aard te weinig is
geheven, zal worden nagevorderd. Ver
der wordt er een urgentieprogram uit
gewerkt voor een herzien belastingstel
sel, dat de lasten welke op de onderne
mingen drukken verlicht, waarvoor uiter
aard op andere punten compensatie zal
moeten worden gevonden. Ook kan een
vermogensaanwasbelasting worden ver
wacht.
