De stri* J in de Oost herdacht. Kort en bondig. De nieuwe bonnen Hirohiïo's Radio-rede. In Snelle Reeks. Weerbericht Venray's dank. Stadjes en Steden. Prof. Schermerhorn Indonesië groeit thans door de duisternis naar het licht toe". Voor den zender „Herrijzend Neder land" heeft de minister-president prof. dr. W. Schermerhorn Woensdagavond een rede gehouden over de capitulatie van Japan. „Zoo is dan thans aldus begon de minister-president het heugelijk en plechtig oogenblik aangebroken: de oor log, de grootste van alle tijden, de ver schrikkelijkste, die de historie gekend heeft, is van de aarde gebannen. Het Japansche keizerrijk is de laatste in de Tij der roofstaten, die zieltogend in elkaar is gezakt." Daarop liet hij volgen: „De weg omhoog ligt vrij voor alle volkeren en alle ras sen." Vervolgens ging de minister-president den achtergrond van den oorlog met Japan na. Ieder Nederlander in Indië wist, dat de strijd tegen Japan eenmaal onafwend baar zou komen. Na den Russisch-Japan- schen oorlog, dus 40 jaar geleden, is het proces al begonnen, toen een Aziatisch volk constateerde, dat de blanke wereld niet onaantastbaar was. Een der verant woordelijke aanvoerders van de Neder- landsche marine wilde medio 1941, na den aanval van Japan op Indo-China, den oor log al in Oost-Azië ontketenen, voor de Japanners hun programma voltooid had den. Het is bij een plan gebleven, maar de voorspelling van dien vlagofficier is uit gekomen. De oorlog kwam in Pearl Har bour, op de wijze die Japan schikte. Is het wonder dat toen de Nederlandsche regee ring oogenblikkelijk overging tot de oor logsverklaring aan Japan? De geheele ont wikkeling van zaken moest hiertoe leiden. De Japanners hebben hun masker vol komen laten vallen toen Nederland in 1940 in den oorlog betrokken werd. Bij de on derhandelingen die toen nog gevoerd wer den, toonden de Japanners een brutaliteit er een onbeschaamdheid, die alle perken t' uiten ging. er den strijd die na Pearl Harbour o ond, de gigantische worsteling, stond ve te voren vast, dat Nederlandsch-Indië te zeer aan zich zelf overgelaten, het on derspit zou moeten delven. Spreker liet de eerste oorlogsgebeurtenissen in het Verre C"sten de revue passeeren. Ook de be- Toemde dramatische slag in de Javazee, waar de Nederlandsche marine, onder aanvoering van admiraal Doorman, de beste tradities van de koninklijke marine hoog hield. „Het past ons op het oogenblik der bevrijding, op dezen dag der vreugde in grooten eerbied te gedenken alle hel den in de lucht, op zee en te land, die in den ongelijken strijd het offer van hun leven brachten, maar daardoor voor het Koninkrijk der Nederlanden den weg openden naar de nieuwe toekomst ie minister-president bracht hulde aan de houding van den Gouverneur-Generaal Van Starkenborgh en noemde hem een Nederlander van groot formaat. Hij heeft met den moed en de wijsheid die zijn persoon eigen zijn, zijn plaats op een historisch oogenblik gekend als weinigen. Ook werd hulde gebracht aan de ambtena- Ten en burgers die op hun post gebleven zij ">e regeering heeft thans oogenblikke lijk maatregelen getroffen een schip naar de dichtstbijgelegen havenplaats te zen den, teneinde den Gouverneur-Generaal, indien zijn gezondheid dat toelaat, met eere terug te voeren naar de plaats die hij 7 Maart 1942 moest verlaten, den troon van Buitenzorg. In Indonesië zullen groote moeilijkheden ons deel zijn. „Toch zeggen wij in alle op rechtheid en met volle overtuiging, dat thans Indonesië door de duisternis heen naar het licht toegroeit. De minister president eindigde: „Laat ons volk den plicht die er voor ons ligt, om in ons rijk overzee de hand te reiken aan blank en bruin, goed verstaan en dienovereenkom stig handelen. Handelen, ondanks alle moeilijkheden, die hieraan verbonden zijn. Rijksgenooten, de oorlog is ten einde. God geve, dat wij thans met elkander den weg mogen betreden, waarlangs wat meer rust, wat meer welvaart en als het mag, iets meer menschelijk geluk voor hoog en laag kan worden gevonden. Een bange tijd is voorbij, onnoemelijk is er geleden, er zijn uit de rijen dezer volkeren helden aan den dag getreden, moge het ons tezaam gegeven zijn, te toonen, dat wij als -volk verstaan, dat uit hun offer onze roeping ons tegemoet klinkt." Vervolgens hield prof. dr. J. H. Loge- mann, minister van overzeesche gebieden, een korte rede om uitdrukking te geven aan het geluk dat ons doorstroomt, nu wij ons eindelijk ontslagen weten van den druk, die ons zoo lang benauwde en riep Brood mag niet zonder bon verkocht worden De gunstige ontwikkeling der brood voorziening in ons land heeft gemaakt dat bij bakkers en publiek hier en daar de meening heeft postgevat, dat men het met de distributievoorschriften voor dit artikel niet zoo nauw meer behoeft te nemen. Het komt nog al eens voor, dat oakkers brood zonder bon verkoopen. Af gezien van het ontoelaatbare feit, dat dit n oneerlijke concurrentie is tegenover broodverkoopers, die zich wel aan de -chriften houden, is handhaving en :ng van de distributieregeling een -dende eisch, indien men er prijs op t de thans bestaande gunstige positie "an de broodvoorziening in stand te hou den. Men kan er dan ook verzekerd van zijn, dat nauwlettend acht geslagen zal wo-deo op eventueele overtredingen, met bes.raffing van de overtreders als gevolg. allen op in eerbied te gedenken wat ge offerd werd. Ons land kan niet klaar zijn om Indië volledig te helpen, want we zijn te radi caal uitgeplunderd. Maar alles zal op alles gezet worden om de hulp aan Indië met de meeste spoed te doen verloopen en alles wordt gedaan om de noodige sche pen ter beschikking te krijgen. De eerste voorbereidende maatregelen voor de wij ziging der Ned.-Indische staatsregeling zijn genomen. En nu, zoo besloot spr., gaan we naar Indië en we zullen het werk klaren. De Bilt verwacht van hedenavond tot Zaterdagavond: koel, aanvankelijk krim pende en afnemende wind. Tijdelijk regen, later gebroken bewolking en rui mende wind. Na een min of meer deprimeerenden tocht door het geslagen en doorschoten Brabant en Limburg, kwam Woensdagmiddag het lange convooi bij onze petekinderen aaa. Weet, Haarlem, dat de goederen meer dan welkom waren, en dat er direct met lossen een aanvang is gemaakt. In Nijmegen, waar een gedeelte van de goederen is heengegaan, was de ontvangst officieel, maar in Venray was ze uitbundig. Venray's dank kwam dan oak sterk tot uitdrukking in de buitengewoon hartelijke inhaling, die den Haarlemmers ten deel viel. Venray heeft gejuicht, de stad was ver sierd, de plaatselijke Harmonie heeft ge speeld, tot de regen haar „overstemde" De parel van de Peel, zooals Venray in beter tijden wel genoemd werd, was vroeger trotsch op zijn gothische kerk met haar fraaie glazen. Nu staat daar een brokkelige ruïne, een toch nog fier skelet van het eens zoo schoone bouwwerk. En dat is symbo lisch voor het geheele Zuiden, geslagen, maar niet moedeloos. ,,Wij zijn den draad kwijt, maar we zullen hem weer opnemen". Op het marktplein, tusschen de gewonde huizen, had de officieele ontvangst plaats en daar werd veel gezegd, veel woorden van warmen dank en nog méér beloften werden gedaan van onze zijde. Banden tusschen het Westen en het Zuiden werden aangeknoopt. Zooals eenige der sprekers, waaronder ook de burgemeester van Venray, Mr. M. H. Jansen terecht opmerkten, zijn vele verschil len en misverstanden door den nood wegge vallen en deze zullen hopelijk wegblijven. Na deze officieele huldiging werd de Haarlemsche deputatie een versterking aan geboden en de „inkwartiering" werd gere geld. Om half zeven werd een Limburgsche koffietafel opgediend, die de gasten nog lang zal heugenOp het versierde marktplein is toen feest gevierd.de plaatse lijke koren hebben gezongen en er is tot diep in den nacht gedanst. Boven dit stadje in feeststemming stond de verlichte bouw val van de St. Peterskerk. Haarlem, Venray verdient onze hulp ten volle en zij heeft die noodig. De toestanden zijn er deplorabel en met het oog op den naderenden winter móet de hulp-actie voort gezet worden! Onze petekinderen zouden de geheele bevolking van Haarlem gaarne tot gast hebben, maar helaas, een kippenhok en een noodwoning hebben meestal geen logeerkamers. Lift niet naar Venray! Zij kunnen U niet bergen! Het is heerlijk rond te dwalen in vreemde steden. Het is een diep en vreemd ge luk, verloren te zijn in vreemde eenzaam heid. Want iedere stad is anders in haar liefelijkheid of haar weemoed. En ieder stadje is verschillend in zijn kleuren en stemmingen. Ik denk aan het grootsche New York; het trotsche San Francisco; het rommelige Holly wood en het vreemde Salt Lake City; het kleurige Mexico, het oude Guadalajara en het juweelige Taxco, de duizelingwekkende steenmassa's van Rockefeller Plaza, de blauw-en-gouden baaien van Californië, de dwaasheid der filmstedelingen, de Mormo- nentempel en de tabernakel in hun bizarre vroomheid. Aan de oer-oude boomen van Chapultepec en de rozen van het park Alameda, de arcaden van oude Mexicaan- sche steden; de vurigheid van haar dansen en de glorie harer kerken. Hoe stil en smal zijn de straten van Curasao. Hoe deftig zijn de landhuizen van Curasao. Hoe wit is het Capitool van Havana. Hoe ijl is de lucht in het hooge Bogota. Ik herinner mij een urenlangen, stillen tocht over de breede Surinamerivier en het duistere, koele oerwoud aan haar oevers. Een vreemde reis over de hoogvlakte van Haïti, dat zwart-en-gouden land met de heldhaftige historie zijner ebbenhouten krijgsheeren. Een praatje bij een koel glas op het balcon van Willemstad's sociëteit „De Gezelligheid" met het oude zicht over den havenmond naar den einder van de zee. Een heeten, tropischen avond aan het Champ de Mars van Port-au-Prince, de laat ste glanzen van de zon op het sneeuwwit paleis van den zwarten president. De schoonste dansgelegenheid ter wereld, Havana's „Tropicana", met de hartverove- rende muziek van tango's en conga's; het ritselen van verlichte fonteinen en een hemel van blauw fluweel en zilveren sterren. Het drukke Heerenstraatje van Willemstad met koopwaar van alle hoeken der aarde. Het statige Gouvernementsplein van Para maribo. En den avond van Allerzielen in 't Cu- baansche stadje Camaguay, als alle meisjes kanten sluiers over hooge haarkammen dragen en met slanke, witte kaarsen in de hand ter kerke gaan. Ik zat op vele plaza's bij vele ruiterstand beelden van vele onsterfelijke Libertadores, En voor vele koffiehuizen in de middag zon, tusschen vele menschen en met een schoenpoetsertje dat mijn schoenen zoo blin ken deed, dat de blauwe hemel er in glanzen ging. De zakelijkheid van New York. De liefelijkheid van Mexico. De koelte van Bogota. De eenzaamheid van Cap Haïtien. De stilte van Sint Maarten. Ik wil u meer daarvan vertellen. MR. B. ELI AS BINNENLAND In het binnenlandsche verkeer is het maximum toelaatbaar gewicht van brieven en drukwerken verhoogd tot 500 gram. Te vens is het weer mogelijk om in het inter- locaal verkeer monsters te verzenden. Voor de Amsterdamsche universiteit -hebben zich voorloopig 2622 studenten laten inschrijven. Met de zuivering wordt voort gegaan. Bij de directie der Ned. Spoorwegen be staat het plan, in overleg met den Perso- neelsraad te Utrecht een monumentvop te richten voor degenen onder het personeel die in dienst van het vaderland zijn geval len. Daarnevens zullen overal in het land plaquettes op stations en dienstgebouwen aanwezig zijn. Twee keer per dag is er weer een trein verbinding AmsterdamLeeuwardenGro ningen. De reis gaat over Enkhuizen en Sta voren, waarvoor de pont weer in dienst ge steld is. Volgens de nieuwe rijksregeling zijn wachtgelders verplicht passenden arbeid te aanvaarden op straffe van verlies van wachtgeld. Het droogmalen van den Wieringermeer- polder verloopt goed. Er wordt hard ge werkt en er wordt verwacht, dat de polder in November weer droog zal zijn. De minister-president Prof. Ir. W. Schermerhorn spreekt vanavond in het radiokwartier over den toestand in de ge vangenkampen De Centrale Distributiedienst deelt mede. dat nader bepaald is, dat de restee- rende bonnen van de 10e periode der M. G. kaart kunnen worden vernietigd. Voor gezinnen die niet op gas of electri- citeit koken zal, zooals bekend is, petroleum beschikbaar gesteld worden. Thans kunnen die gezinnen petroleumtoestellen op vergun ning koopen. Voorloopig worden die ver gunningen evenwel alleen gegeven aan be paalde groepen, o.a. gezinnen met een baby onder de 15 maanden, gezinnen uit meer dan 5 personen bestaand, ernstige zieken, ouden van dagen, enz. De petroleumtoestellen wor den van biscuitblikken gemaakt. Het onder zoek naar een geschikte katoenpit heeft een bevredigend verloop. Ondanks de moeilijk heden hoopt men eind September een rede lijk aantal petroleumtoestellen beschikbaar te hebben. BUITENLAND Pétain is overgebracht naar fort Porta- let, waar tijdens de regeering van Vichy politieke verdachten zooals Daladier, Blum en Gamelin zijn geïnterneerd geweest. De rantsoeneering van benzine en fruit in blik zal in de Ver. St. onmiddellijk wor den afgeschaft. Domei meldt, dat de Chineesche re geering te Nanking (de z.g. nationale re geering) besloten heeft uiteen te gaan. Noodkaarten Va en Vb Geldig tot 528 200 gram bloem 1-Sept. 529, 530 125 gram gort 1 Sept. 531 100 gram vermicelli 1 Sept. 532 100 gram eipoeder 1 Sept. 533 100 gram kaas 1 Sept. 534, 535 100 gram versch vleesch of 4 oz. (112 gr.) vleesch in blik of 4 oz. (112 gr.) visch in blik 25 Aug. 536 100 gram zout 1 Sept. 537 ongev. 225 gr. huish.zeep 1 Sept. Noodkaarten Va a561, a562a a563, a564, a565 800 gram brood 1 Sept. a566, a567 400 gram brood 1 Sept. a568 600 gram biscuits 1 Sept. a570 125 gram peulvruchten 1 Sept. a571 250 gram suiker 1 Sept. a572 125 gram boter 1 Sept. a573, a574, a575 125 gr. margarine 1 Sept. a576 2 liter melk 25 Aug. a577, a578, a580 1 K.G. aardapp. 25 Aug. Noodkaarten Vb b561,Jj562 800 gram brood 1 Sept. b563 250 gr. rijst of kinder meel 1 Sept. b564, b565 250 gram suiker 1 Sept. b566 2 tabl. chocol. (110 gr.) 1 Sept. b567, b568 125 gram boter 1 Sept. b570 125 gram margarine 1 Sept. b571 6 liter melk 25 Aug. b572 1 K.G. aardappelen 25 Aug. Inlegvellen: bl5 800 gram brood 1 Sept. bl6 l'/2 liter melk 25 Aug. bl7 1 K.G. aardappelen 25 Aug. cl6 1V2 liter melk 25 Aug. cl7 2 tabl. chocolade (110 gr.) 1 Sept. dl3 800 gram brood 1 Sept. el3 250 gram rijst of kindermeel 1 Sept. De levering van rijst of kindermeel is afhankelijk van den voorraad bij de win keliers; de keuze berust derhalve niet bij het publiek. Op de bonnen 534 en 535 zal zoo mogelijk versch vleesch worden af geleverd; is dit niet mogelijk, dan wordt vleesch of visch in blik verstrekt. Op bon 533 voor kaas zal voor de helft vette en voor de helft magere kaas wor den afgeleverd. Met uitzondering van die voor melk, mogen de bonnen eerst bij aflevering der goederen aan de winkeliers worden afge geven; ongeoorloofde voor-inlevering kan tot misbruik ten nadeele van het publiek aanleiding geven. Bij deelneming aan de warme maaltijden uit de centrale keukens moeten aldaar bij den kaartverkoop de bonnen a577, a578 en b572 voor aardappelen en 534 voor vleesch worden ingeleverd. Zelfverzorgers moeten op door de distributiediensten aan te geven dagen aldaar inleveren: Graan: a561, a562, a563, a564, a565, a566. a567, a568, b561, b562, bl5 (inlegvel) en dl3 inlegvel). Vleesch: 534 en 535. Melk: a576, b571, bl6 (inlegvel) cl6 (in legvel). Aardappelen: a577, a578, a580, b572 en bl7 (inlegvel). De bonnen zijn met ingang van Zondag 19 Augustus geldig; er mag evenwel reeds des Zaterdags 18 Aug. op worden gekocht, met uitzondering van de artikelen melk en aardappelen, welke eerst op Maandag 20 Aug. mogen worden gekocht. Winke liers, die voortijdig op de bonnen verkoo pen, zullen niet worden herbevoorraad. En een weenende menigte.' ALS laatste overlevende van de as Ber lijnRomeTokio, onzaliger nage dachtenis, heeft keizer Hirohito bij het scheiden van de markt de eerste radio rede van zijn leven gehouden. Het was een opvallend debuut. Wij weten niet of de Japansche luistervinken zich tot op den vloer gebogen hebben, toen de verheven stem van den Tenno uit hun nederige toe stellen tot hen kwam. Maar ongetwijfeld moeten de meer ontwikkelden onder hen, diegenen die Duitsch kennen, door de keizerlijke taal herinnerd zijn aan wijlen hun dierbaren bondgenoot dr. Josef Goeb- bels. Diens afscheidsrede is de wereld be spaard gebleven. Hij werd door zelfmoord verhinderd, haar te houden. Maar de keizer van Japan heeft eenige dingen ge zegd, hem waardig. Zijn eerste zin overtrof den Duitscher zelfs: „Na diep den algemeenen loop der wereld en de omstandigheden, welke thans in ons rijk heerschen, te hebben overpeinsd, hebben wij heden besloten een regeling van den tegenwoordigen toe stand te verwezenlijken door over te gaan tot een buitengewonen maatregel." Daar volgt dan op, dat hij de capitulatievoor waarden aanneemt. Ik geloof niet dat zelfs Goebbels ooit zoover is gegaan in het betitelen van zwart als wit. De keizer van Japan deelt zijn volk op dit oogenblik mede, dat h ij besloten heeft een regeling te treffen, nog wel van den loop der wereld. H ij heeft besloten! H ij gaat over tot een buiten gewonen maatregel! Goebbels kon zijn domme luisteraars veel wijs maken, maar de Japanners zijn er blijkbaar nog mak kelijker tusschen te nemen. Laten wij het onthouden. De domste menigte is tevens de gevaarlijkste. „Te streven naar gemeenschappelijke welvaart en geluk van alle naties, zoowel als naar veiligheid en welzijn van onze onderdanen is de plechtige verplichting, die door onze keizerlijke voorouders is overgeleverd en die ons na aan het hart ligt." Ja, dat zeiden Goebbels, Hitler en Mus solini ook, met uitlating dan van het woord keizerlijk. Zij hadden daar een paar andere woorden voor. „In waarheid hebben wij den oorlog verklaard aan Amerika en Engeland op grond van onzen oprechten wensch om Japans zelfbehoud te verzekeren en Oost- Azië te stabiliseeren, terwijl het verre van onze gedachten was inbreuk te plegen op de souvereiniteit van andere staten of om ons te begeven in gebiedsuitbreiding." Ja juist. Zwart blijft wit. Z. M. poogt te bewijzen, dat zijn mannetjes in ge dachteloosheid tot al die gebiedsuitbrei dingen zijn overgegaan. Zij gingen in ver strooidheid scheep en toen zij er eenmaal waren was er geen boot meer terug. Jam mer. „Hoedt u allerzorgvuldigst voor eeniger- lei uitbarsting van een emotie, welke noodelooze verwikkelingen zou kunnen veroorzaken of wel broederstrijd en twee dracht, dewelke verwarring zouden schep pen, u op dwaalwegen leiden en u het vertrouwen in de wereld doen verliezen." Hieruit blijkt, dat de keizer wel even benauwd voor revolutie was. Maar niet erg, want hij dreigde niet eens met de doodstraf, zooals zijn Duitsche vrienden steeds deden. Tenslotte is een keizer nog altijd meer dan een stel burgerjongens met hoerapetten op. Ook al huichelt hij even erg. De menigte voor het paleis hoedde zich allerzorgvuldigst voor verwikkelingen, broederstrijd, tweedracht, verwarring, enz. Hopelijk verloor zij ook haar kinder lijk vertrouwen in de wereld niet. Zij weende slechts en riep: „Vergeef ons, o Keizer, onze inspanningen waren niet vol doende." Ons slotwoord zij: Houdt ze in de gaten! Allerzorgvuldigst! Het departement van Handel en Nij verheid wijst er op, dat de brandstoffen- handelaren pas met ingang van 3 Septem ber een aanvang mogen maken met de af levering van brandstoffen op de geldig ver klaarde bonnen 43BV en 44BV. De Haarlemmers wier familienaam be gint met letter E of G kunnen in plaats van op Donderdag 16 Augustus hun nood- kaart 6e serie en brandstoffenkaart op Donderdag 30 Augustus aan de Vleeschhal afhalen. Uit de financieele stukken der ge meente Haarlem blijkt, dat het N. S. B.-ge meentebestuur om eigen portemonnaie ge dacht heeft. De jaarwedde van den burge meester werd op f 13.000 gebracht, de post wethouders steeg van f 20.113 op f 31.360 per jaar. Een wethouder die vol-ambtenaar was kreeg f 8910, terwijl de wethouder- plaatsvervangend burgemeester op f 9315 kwam. Aan Winterhulp werd uit de gemeen tekas een subsidie gegeven van f 6000. Op een tweetal voor predikant bij de Christ. Gereformeerde Kerk te 's-Graven- hage-Oost staat ds. J. P. Geels te Aalsmeer. De heer P. J. Visser, monteur bij Heringa en Wutrich, afd. bliksembeveili ging, te Haarlem, hoopt Dinsdag 21 Aug. den dag te herdenken, dat hij 25 jaar gele den in dienst dezer N.V. trad. Sport. DAMMEN. Voor het a.s. seizoen zal in het rayon Kennemerland de hoofdklasse- indeeling zijn: Damclub .IJmuiden"; Haarl. Damclub; Damclub „Haarlem"; Damclub „Oosterkwartier" en R.K. Dam- en Schaak club „St. Bavo". Er wordt een dubbele ronde gespeeld. De twee laagst aankomende vereenigingen zullen volgend jaar weer in de le klasse uitkomen, als er dan weer nor maal gereisd kan worden. Misschien zal nog een competitie van het clubkampioenschap van Nederland worden georganiseerd. HONKBAL. 19 Aug. 10 uur HHC Schoten, EDO-terrein (beslissing kam pioenschap).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 2