Wat gaat er gebeuren met de Geïnterneerden? Korf en bondig. Het Wegverkeer. Sport als middel tot verbroedering. Gas en Electriciteit Heemstede's Gasfabriek werkt niet meer. Holland aan een verre Zee. WIK meent, dat met de beslissing welke ixditieke gevangenen den dood ver dienen, liet belangrijkste probleem van de geïnterneerden lieeft aangeroerd, heeft liet mis, zoo zeide gisteravond minister-president prof. ir. W. Scliermerliorn in zijn radiopraatje, want, naar den mensch gezien, zijn de levenden belangrijker clan de dooden. Wat willen wij met de leteiulen? Voor die vraag wordt regeering en volk gesteld en eerstgenoemde overweegt voor de vrijlating nieuwe normen op te stellen en zij heelt aan de Xat. Advies Commissie reeds eenige overwegingen voorgelegd met het verzoek hierover op korten termijn een gevoelen kenbaar te maken. Thans gaat liet erom, zoo zeide spr„ de geheele zaak een stap dichter te bi-engen bij liet normale rechtsbestel, zooals dat voor den oorlog den trots van het Nederlandsehe volk uitmaakte. OVER deze zaak ontvangt de regeering vele brieven van zeer verschillende soort, met klachten over het arresteeren van een bepaald persoon of het niet- arresteeren, over de behandeling der ge vangenen, over het niet vrijlaten van on- schuldigen enz. Van deze laatsten is er ook een heele categorie gegrepen, omdat hun namen op één of andere lijst zijn ge zet daar ze voor N.S.B.'ers werden aan gezien, hoewel het daarentegen zéér goede vaderlanders waren. En helaas staat het nog geenszins vast, dat heden alle slacht offers van zulke toestanden op vrije voe ten zijn. De regeering betuigt zijn leed wezen tegenover de slachtoffers, maar dat deze onrechtvaardige arrestaties zijn ge schied en het herstel van de fout zoolang duurt, moet gezien worden tegen den achtergrond van den geestelijken toestand van ons volk in de periode van en na de bevrijding. Die geestestoestand bracht on herroepelijk met zich mee de noodzake lijkheid tot het toepassen van methoden die ons rechtsbestel niet kende. Waren die methoden niet toegepast, dan zouden toestanden zijn uitgelokt, waarvoor geen zinnig mensch de verantwoordelijkheid zou kunnen dragen. Betreurd wordt, dat belangrijke fouten zijn gemaakt, maar wat had kunnen gebeuren als die bijzondere maatregelen achterwege waren gebleven? Dit beteekent niet, dat de tot nu toe gepaste methode van arrestatie, onderzoek enz. moet worden gehandhaafd. De rechts zekerheid moet worden hersteld. De waar borgen welke in Nederland den grootsten bandiet niet werden onthouden, moeten weer aan iederen verdachte worden ge geven. De rechtspraak werkt thans nog hopeloos langzaam en de regeering wil zich niet erop beroepen, dat zij pas 6 weken in functie is. De bijzondere gerechtshoven beginnen le werken. Dat in Den Haag op 21 Aug.; er staan geen geruchtmakende zaken op de rol. Op 21 Sept. zullen daar waarschijn lijk Max Blokzijl en Van Genechten te rechtstaan. Maar ook bij dit werk spelen materieele zaken als een bureau, een stoel, een schrijfmachine een groote rol. De andere hoven zullen ook heel spoedig wor den samengesteld of aan den arbeid gaan. De animo om taken in de tribunalen op zich te nemen, is heel gering en de mi nister-president deed nog een heel drin gend beroep op hen die aangezocht wor den, zulk een verzoek in ernstige over weging te nemen. En wat nu met de lichte gevallen, wat moet met hen gebeuren, met hun bedrij ven, waarin een beheerder is geplaatst, met hun goederen, waarvan soms al di rect een belangrijk deel is gevorderd? Men moet zich niet tot het Duitsche peil ver lagen, ook niet bij de behandeling der ge vangenen in de kampen. Bijzondere zorg zal worden besteed aan het geven van geestelijke leiding aan de inlerneeringskampen. Naast de landelijke adviescommissies zal over eik kamp en elke gevangenis een soort college van re genten worden aangesteld. Zij zullen vrij met de gevangenen kunnen spreken en hebben bovenal de taak de ontspoorde landgenooten weer op den rechten weg te Grootscheepsch sportschema Engeland-Nederland opgezet In het kader van een groot sportschema hebben Engelsche steden Nederlandsehe ge meenten geadopteerd. Het streven is om jaarlijks 100.000 sportlui van beide landen tegen elkaar uit te wisselen met het doel door het middel van de sport wederzijdsch begrip en verbroedering in de hand te wer ken, In het eere-comité dat hiertoe is ge vormd hebben o.a. zitting mr. Anthony Eden, oud-minister van buitenlandsche za ken, mr. A. V. Alexander, eerste Lord der Admiraliteit, min. van Kleffens en de heer H. E. G. Bolkestein, oud-min. van onder wijs. Van Ned. zijde hebben verder nog zitting de heeren K. Lotsy, voorz. van den Ned. Voetbalbond, oud-min. Tromp, voorz. Ned. Roeibond en A. W. Siebel voorz. Ned. Zwembond. Voorts is in Engeland en Neder land een werkcomité. Voorz. van het Ned. werkcomité in Londen is de heer A. Mel- hado. Door de opstellers van het sport schema is een systeem uitgewerkt, waarbij Engelsche steden Nederlandsehe adopteeren en omgekeerd. Zoo zijn er reeds verschei dene overeenkomsten getroffen en zijn b.v. voor Haarlem nauwe relaties met Derby tot stand gekomen. In Nederland worden alle aangelegenheden betreffende dit sport schema door de officieele sportbonden be handeld. Nu kan nog geen uitwisseling plaats hebben, maar als er vervoersmoge lijkheden zijn, zal de zaak ter hand worden genomen. Alles zal worden gedaan om de kosten van een en ander zoo laag mogelijk te houden. Als eerste practisch resultaat zal op 15 Sept. a.s. een voetbalwedstrijd Maas trichtWoolwich worden gespeeld. Wat de uitwerking van de plannen be treft, kan men. naar ons van de zijde van het Haarlemsche gemeentebestuur werd verzekerd, op de volledige medewerking der stedelijke autoriteiten rekenen, die ook een uitwisseling als hier beoogd, ten zeerste toejuichen. brengen. Nieuwe kampeit zullen worden gebouwd, zij het waarschijnlijk ten koste van herstel van woonruimte, omdat ver schillende kampen als winterverblijf on geschikt zijn. En op korten termijn zullen al diegenen worden uitgeschift, waarvoor termen tot vrijlating, zij het voorwaarde lijk, in afwachting van hun berechting in overweging kan worden genomen. Nieuwe normen zullen hiervoor worden opgesteld. De minister-president eindigde zijn be schouwing met op te merken, dat indien aan bepaalde materieele voorwaarden wordt voldaan, de geestelijke gesteldheid van ons volk ons in staat zal stellen deze heele afschuwelijke geschiedenis op waar dige wijze te behandelen en het gevoel van rechtszekerheid bij een ieder, ook bij de geïnterneerden zoover te herstellen als geestelijk mogelijk is. De gevangenkampen Het onderzoek van den regeerinsgeniaelitigde Een redacteur van A. N. P.-Aneta had een onderhoud met den heer K. Vorrink, regee- ringsgemachtigde in algemeenen dienst, die zich heeft bezig gehouden met een onder zoek naar de situatie, waarin zich de poli tieke gevangenen bevinden. Deze verklaar de o.a.: „Het mag met voldoening worden vastgesteld, dat, met uitzondering van enkele onevenwichtige fanatici, niemand zich op het standpunt stelt, dat wij in Ne derland in onze gevangenkampen Duitsche toestanden en Duitsche methoden zouden mogen aanvaarden en toepassen, maar dat integendeel vrijwel allen zich kunnen ver eenigen op het motto: streng maar recht vaardig en humaan zonder weekhartigheid. Dit motto geldt in versterkte mate in een tijdsgewricht, waarin de massa der ingeslo- tenen npg slechts als verdachten en nog niet als veroordeelden moeten worden be schouwd". De klachten die over de kampen komen spreken zoowel van een te strenge als van een te weeke behandeling. Zelf heeft de heer Vorrink een diepgaand onderzoek ingesteld naar het kamp te Vught. De publicatie van een brochure over den toestand in dit kamp betreurt hij, omdat de voorstelling die daar in van het kamp en het kampleven „als volkomen scheefgetrokken moet worden ge kwalificeerd". Intusschen komen er van vele kanten de meest uiteenloopende klachten tot de regee ring. Er zijn klachten over legering, voe ding, behandeling en bewaking der ge ïnterneerden. Deze klachten spreken zoowel over een te strenge, als over een te weeke behandeling. Wat voor het ^ederlandsche volk van belang is te weten, is, dat al deze klachten ernstig worden onderzocht, maar dat bovendien zoowel een afzonderlijke ad viescommissie van het militair gezag als de regeeringsgemachtigde in algemeenen dienst er regelmatig op uit trekken om zich van de toestanden in de kampen op de hoogte te stellen en daar waar noodig is voorstellen ter verbetering doen aan de verantwoor delijke instanties. Ik had gelegenheid mij diepgaand bezig te houden, met het kamp te Vught en kan mij daardoor een oordeel vor men o.a. over de juistheid van de klachten over dat kamp, zooals die in een gedrukte brochure ter kennis van het publiek zijn gebracht. De publicatie van een dergelijke brochure voordat men zijn klachten bij de verantwoordelijke hoogere instantie heeft voorgebracht is in deze tijden van overspan ning in ons volksleven op zichzelf zeer te betreuren, nog meer moet een dergelijke publicatie betreurd worden, wanneer de voorstelling, die daarin van het kamp en het kampleven wordt gewekt als volkomen scheefgetrokken moet worden gekwalifi ceerd. „Beginmoeilijkheden, lang reeds door de kampleiding zelf soms op instignatie van derden opgeruimde misstanden, halve waar heden en geheel onjuiste mededeelingen, zoowel als inderdaad bestaande tekortko mingen en ongewenschte toestanden, het wordt alles op een weinig zakelijke wijze dooreengemengd en laat bij den ondeskun- digen lezer een indruk na, die met de wer kelijkheid niet overeenstemt en geen reke ning houdt met den omvang der moeilijk heden, waarvoor wij staan. 7k heb tot taak aldus besloot de heer Vorrink ernstige tekortkomingen van welken aard ook, te rapporteeren en voorstellen te doen tot de opheffing daarvan. Daarbij moet ik reke ning houden met den reëelen toestand van ons, door de schuld van de Duitsche nazi barbarij ontredderd vaderland, zijn geplun derde voorraden en zijn verwoeste gebie den. Dit geldt niet voor den regeeringsge machtigde alleen, maar ook voor al degenen, die uit welken hoofde dan ook zich tot cri- tiek geroepen achten." Het havenconflict te Rotterdam. Het bestuur der Scheepvaartvereeniging Zuid heeft in een persconferentie een uiteen zetting gegeven van het verloop van het conflict in de Rotterdamsche haven, in het bijzonder wat de houding der Eenheids vak beweging betreft. Het bestuur concludeerde dat uit alles blijkt, dat er geen redelijke grond voor staking bestaat. De Eenheidsvak beweging heeft in haar j.l. Zondag gehou den vergadering besloten nu zelf de twee eenige punten, welke eigenlijk nog althans voor haar niet opgelost zijn, door te voe ren, namelijk een 45-urige werkweek en een ploegenindeeling naar haar oordeel. De werkgevers hebben doen weten, dat zij, na overleg met de regeering, in deze wijze van optreden niet zullen berusten. Zij hopen nog altijd dat de arbeiders zul len inzien, dat zulk een optreden niet ver dedigbaar is en door geen enkel goedwil lend Nederlander onder de huidige tijds omstandigheden kan worden goedgekeurd. Wanneer het werk niet regelmatig voort gaat en dientengevolge weldra zal moeten worden overgegaan tot vermindering van rantsoenen, omdat de aanvoer van levens middelen stagneert, respectievelijk stopstaat, dan zal het Nederlandsehe volk inzien, dat de werkgevers in dezen geen schuld treft. N.S.B.-studenten voorgoed van hooger onderwijs uitgesloten Studenten, die na 1 Febr. 1941 lid, beguns tiger of sympathiseerend lid zijn geweest van de N.S.B. of N.S.N.A.P. of na dien da tum aangesloten zijn geweest bij W.A., de Germaansche S.S. der Nederlanden, Nat. Jeugdstorm dit indien zij na hun 18e jaar nog lid waren of wel in dienst zijn ge weest bij den Landstorm Nederland of de Landwacht, of na Febr. 1941 lid waren van het Studentenfront worden voor het leven van de Universiteiten en hoogescholen uit gesloten. Stichting 19401945 Van 25-81 Augustus zal in het geheele land een „Herdenkingsweek" vap de Stichting 1940'45 georganiseerd worden, waaraan een geldinzameling is verbonden. Gedachtig aan de nood van velen die hun leven waagden voor onze vrijheid, wordt een beroep op aller medewerking gedaan om deze actie te doen slagen. Een enquete over de gezinssterkte. Gezinshoofden in wier gezin de maaltij den door middel van gas of electriciteit worden bereid, dienen voor 25 Augustus bij den plaatselijken distributiedienst een for mulier MD 323-10 af te halen en aldaar vol ledig ingevuld en onderteekend uiterlijk 5 Se ptember in te leveren. Dit geldt even eens voor gezinnen, die beschikken over een aansluiting, welke zoodra gas en electri citeit beschikbaar worden gesteld, in ge bruik kan worden genomen. Aan de achterzijde van het formulier dient men bon 548 van de noodkaart 5e serie van elk der gezinsleden in de vakjes genummerd 1 tot en met 14 te plakken, terwijl bovenaan het formulier het nummer van de gas- en/of electriciteitsmeter moet worden vermeld, hetwelk op de oude rant- soenkaart voor gas en/of electriciteit te vinden is. De Heemsteedsche gasfabriek zal, hoewel Maandag a.s. weer met de gasvoorziening wordt begonnen, haar oorspronkelijke taak niet langer vervullen. Er zal geen gas meer worden geproduceerd. Zooals men zich zal herinneren is de grondslag hiervoor in 1939 gelegd. Toen heeft de raad geweigerd de credieten beschikbaar te stellen, die noodig waren om aanzienlijke technische herstel lingen in de fabriek aan te brengen. De fabriek heeft toen tot Oct. 1944 doorge werkt, maar nu de productie stop staat is men niet opnieuw begonnen. Belangrijke deelen van het bedrijf zullen blijven staan, zooals b.v. de gashouders, het regulateur- en het stoomketelgebouw. Wat met het overige zal geschieden, is nog niet bekend. Een aanzienlijk deel van het personeel zal in den loop van den tijd naar de fabriek in Haarlem overgaan en de overige blijven in Heemstede aan het werk, omdat er, ook als er geen gas wordt geproduceerd, toch nog heel wat blijft te doen. De Heemsteedsche gasfabriek is in 1908 in dienst gesteld en heeft dus 36 jaar haar taak, welke nu door Haarlem is overgeno men, verricht. BINNENLAND Donderdagavond is op den hoek van de Conradkade en Weimarstraat te 's Gra- venhage een 38-jarige voetganger door een 5-tal opgeschoten jongens overvallen. Zij sloegen hem neer, roofden zijn portefeuille en trokken bovendien zijn schoenen uit. Een hulpagent van politie wist een van het vijftal te grijpen en in den loop van den nacht konden ook de overige vier ingere kend worden. Er zijn maatregelen in voorbereiding om ter zake de heffing van vennootschaps belasting de mogelijkheid te openen, giften aan Nederlands Volksherstel en dergelijke instellingen van de winst af te trekken. De trekkingen van de laatste twee klassen van de loopende Staatsloterij zullen spoedig plaats hebben. In Amsterdam worden den. laatsten tijd 5 of 6 auto's per dag gestolen. Er zal spoedig een luchtverbinding Den HaagLimburg tot stand komen. In de Liesboschlaan te Breda werd een vader met zijn 2 jarig kind door een auto overreden en gedood. De vader wilde het kind nog in veiligheid brengen toen hij zag dat het kans liep door de auto overreden te worden, maar dit gelukte niet meer. Donderdag is te Rotterdam een Engel sche marinetentoonstelling door Prins Bernhard geopend. Het Nederlandsehe Roode Kruis moet, omdat er bij het bombardement van Den Haag gegevens verloren gegaan zijn, een nieuwe registratie aanleggen van alle Ne derlanders die in Japansche handen zijn. Aan de gemeentebesturen worden kaarten ver strekt die familieleden kunnen invullen. Er is op die kaarten ruimte gelaten om mede te deelen hoe het met de familie van de betrokkene in Nederland gesteld is. Er is wel in Engeland een hoeveelheid rijwielen besteld voor Nederland, maar practisch is nog niets afgeleverd. De pro ductie in Nederland beteekent nog niet veel; als de rijwieldistributie hervat wordt, zal dit voorloopig beperkt worden tot uiterst noodzakelijke gevallen. BUITENLAND Radio Moskou meldt, dat er een overeenkomst over de afbakening der gren zen tot stand is gekomen tusschen Sovjet- Rusland en Polen. Koning Leopold zal St. Wolfgang bij Salzburg verlaten en naar Zwitserland gaan. Te Mar del Plata heeft zich wederom een Duitsche duikboot aan de Argentijnsche marine overgegeven. Het aantal werkloozen in Italië wordt geraamd op 4 millioen. De Geallieerde autoriteiten te Berlijn hebben bevolen, dat de bevolking dezer stad binnen 10 dagen alle gouden voorwerpen welke zij bezitten, moeten inleveren. Bij Napels is een munitie-depot in de lucht gevlogen, waarbij voor millioenen lire schade is aangericht en ook enkele dooden vielen. In het havengebied van Oslo is een munitieopslagplaats in de lucht gevlogen, waardoor vele menschen werden gedood en gewond. In Noord-Koerdistan is een opstand uit gebroken. Willemstad. 't Is net of ge in Harlingen komt, wan neer uw boot den havenmond van Willemstad komt binnen varen, 't Is net een oud, Hol- landsch stadje dan, Willemstad. Met een rij van twaalf puntige gevels in steenrood en wit, waarvoor de breed-gezeilde barken dansen. 't Is net of ge in 't verre vaderland zijt, wanneer ge de roode brievenbussen ziet midden in het warme Caraïbië en den ver keersagent in zijn Nederlandsehe uniform. En sommige namen: „Sociëteit De Gezellig heid" „De Hollandsche Winkel" „Ma gazijn Het Ideaal". Doch wanneer ge wat gaat doordringen in dit kokende, kolkende stadje met z'n nau we straten en zijn bezige menschen, wan neer ge door zijn stegen en over zijn pleinen gaat en de menschen"Vvun zangerige papia- mento spreken hoort, aan gaat ge ervaren dat Willemstad niet Nederlandsch is, en ook niet Spaansch, niet Caraïbisch en niet Ame- rikaansch, doch alleen maar Curagaosch zooals alles van dit drukke eilandje dat zoo groot is als Walcheren, doch zoo belang rijk als een middelpunt van scheepvaart, handel en industrie maar kan zijn alleen maar Curagaosch is. En dat is aardig ge noeg. Zes en vijftig nationaliteiten wonen er en de haven is op één na de drukste van het geheele Westelijke halfrond en er tollen vierduizend glanzende auto's rond en de Koninklijke heeft er een van de drie groot ste olieraffinaderijen ter wereld en Emma- stad waar de menschen van die Ko ninklijke wonen is een staatje in 't staatje en het is er een roezige warwinkel van menschen, hartstochten en problemen, van Missie-arbeid en staatkundige ontwikkeling, van geldvenlienen (alsmaar geldverdienen), van kletspartijen en roddelarijen, van idea lisme en strijd in het banaalste materialisme op aarde. Van Protestantsch en Katholiek en het oudste Jodendom der nieuwe wereld, dat zijn doode monument vond in de prachtige eeuwenoude begraafplaats, die als een grijze vlakte van vierduizend steenen ligt te bak ken in de eeuwige zon. Van feilen hand?l in de winkels, volge stouwd met goederen van alle hoeken der aarde; van honderden zilveren olietanks, waarin aan de peripheric van het stadje de zon glanst en glinstert dat de oogen er pijn van gaan doen. Er was eens zoo zegt het verhaal een gouverneur, wiens oogen pijn deden van de zon, die maar op de hagelwitte huisjes brandde. En die machtige man ordonneerde, dat geen huis wit mocht zijn. Zoo is het dan gekomen, dat alle huizen en huisjes van Willemstad en van Curagao zachte pastel kleuren hebben; rose en geel en lichtblauw en mauve. En zoo is het dan gekomen dat Curagao zoo aardig is om te zien. *s Avonds in de korte schemering doet de hemel mee aan dat schilderij. Nooit hebt ge schooner en vuriger zonsondergangen gezien, dan wanneer ge, bij het wijken van den dag, op het smal balkonnetje van „De Gezelligheid" zit en over den korten haven mond naar zee en hemel staart. Gij ziet een prachtig spel van lila, paars en goud met gele en blauwe vegen, tegen het grijs van de zee. Gij ziet dan twee oude fortmuren, waar de branding witschuimend tegen om hoog springt, de wiegende witte barken, de lange zwarte tankers in statige rij en de vlaggen aan de masten. Ons rood-wit blauw; het geel en rood van Venezuela; het blauw en geel van Colombia. Willemstad verademt dan 'n de koelte van den passant. De menschen babbelen in het kalme duister op de terrassen voor hun huizen. En in de smalle straten van de binnen stad loopt een eenzame zeeman door de leegte. MR. E. ELIAS. VleeZ ongelukken. TOT de vele dingen, die in ons land hersteld moeten worden, behoort de orde in het verkeer. Daar is nog weinig aan gerepareerd. Veel moeilijkheden wor den veroorzaakt, doordat fietsers en voet gangers zich nog niet aan het hervatte auto-verkeer hebben aangepast. Fietsers vooral maken een ruim gebruik van den snelverkeersweg. Zij zouden er wel van afzien als zij luchtbanden hadden. Maar verreweg de meesten bezitten die niet meer en probeeren het gehots en getril op beklinkerde en betegelde fietspaden te ontgaan. Het zal hun niet baten. Zij zul len bekeuringen krijgen. Hotsen en tril len op fietspaden is trouwens verkieselijk boven een ontijdigen dood op den rijweg. De A.N.W.B. heeft bij de autoriteiten geklaagd over het gevaarlijke rijden met auto's door militaire bestuurders. Er is reden voor. Sommigen rijden er woest op los en storen zich heel weinig aan ver keersregels. Het is een bekend naoorlogse!» verschijnsel. De ervaring leert dat het zal verminderen en tenslotte verdwijnen. In tusschen gebeuren er veel ongelukken, waarvan heel wat door onderlinge botsin gen van auto's veroorzaakt worden. Som mige Ontstaan doordat oude wagens, die tijdens den oorlog uit handen van de Duit sche roovers waren gehouden, op den weg zijn gebracht zonder behoorlijk gerevi seerd te zijn. Het komt voor dat stuurin richtingen onklaar raken of remmen wei geren. Dat heeft meestal ernstige onge lukken tengevolge. De Anti-Lawaaibeweging, die voor den oorlog zulke uitstekende resultaten had bereikt, zal haar arbeid moeten hervatten. Een zoo afgrijselijk, oorverscheurend claxongeweld, als nu in de stadscentra woedt, hebben wij nooit gekend. Het is een noodzakelijk gevolg van le snel rijden in drukke winkelstraten, waar vaak trams het gedrang verergeren en fietsers en voetgangers weinig ruimte hebben om zich in veiligheid te brengen. De oude geluids meetinstrumenten, die in „decibels" re kenden, zullen weer uit hun foudralen te voorschijn gehaald moeten worden om op te teekenen hoe erg het is. Wij veronder stellen dat de Duitschers deze apparaten niet gestolen hebben, want voor bestrij ding van lawaai voelden zij ongetwijfeld niets. In wezen was het Derde Rijk im mers het grootste lawaai, ooit ter wereld gehoord.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 2