Quisling. Hulp voor geïnter krijgsgevangenen. leerden en De nieuwe bonnen Hulpverleening aan Europa gaat door. Geen fusie van Noorsche socialisten en Communisten. Roemenië internationale toetssteen Engelsch parlement keurt handvest goed. Toenemend motor ver keer. De H. O. V. Het Winterprogramma. De 125.000 Voortzetting van de jacht Het woord is aan....- Den heelen dag Gas Mits de rantsoenen niet worden overschreden Er komt meer Huishoudzeep. De geldzuivering. Het wachten is op bankpapier en zilverbons. Geen verhooging der huren 60c Jaargang No. 18110 «vr V ii^. ag Vrijdag 24 Augustus 1045 Bureaux: Groote Houtstr. 93 F"™i g Ol I B ST^ 1 Uitgave van de Stichting en Soendaplein 37, Haarlem fl H fi 1 8 J§ 1 I 111 I J1111 11111(1 Voorlichting te Haarlem. IJmuiden: Kennemerlaan 154. >A alh sEa Ai u> Abonnementen: p.week 31 ct. Teief. 5437. per kwartaal 4. Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825. VOOR een Noorsch Gerechtshof staat Quisling terecht. In oorlogstijd is zijn naam in de geheele wereld synoniem ge worden met het begrip landverrader. Zijn renommée als zoodanig heeft zelfs die van zijn befaamden voorganger Seyss-Inquart, den verrader van Oostenrijk en later fol teraar van Nederland, overtroffen. Deze Noorsche majoor heeft nooit veel aanhang in zijn land kunnen verwerven. Zijn partij, de Nasional Sammling, had het zelfs niet tot een enkelen zetel in het parlement gebracht. Hij moest zich op Hitier verlaten om iets te bereiken. In het proces is gebleken dat hij in '39 al bij den Duitschen Führer is geweest en hem zijn plannen heeft voorgelegd. Na den overval van Noorwegen op 9 April 1940, een maand voordat Nederland overvallen werd, kwamen zij tot uitvoering. Daarna verviel de man van de eene wandaad in de andere. In de verslagen van het proces maakt Quisling een poveren indruk. Hij spreekt niet uit een diepe overtuiging. Hij bekent evenmin schuld. Maar hij houdt politieke redevoeringen in den stijl van Hitier. Dat is zwak. Nabootsing van een ander kan geestig zijn. Maar als zij in ernst geschiedt, is zij alleen maar bewijs van zwakheid en kenmerkt zij den man, die zich bewust is zelf zoo weinig te beteekenen, dat hij zijn baas moet nadoen. Nu nog doet Quisling zijn dooden baas na. Er zijn brieven voorgelezen, die hij aan Duitsche machthebbers had geschreven. Daarin drong hij aan op het uit den weg ruimen van leiders van Noorsche vakver- eenigingen. Er werd hem opheldering over gevraagd.Hij antwoordde dat de Duitschers voortdurenden druk op hem uitoefenden. Zij wensehten dat hij menschen zou laten doodschieten, anders zouden zij er veel meer doodschieten. Nu, dat zou toch erger zijn. Het antwoord kenschetst zijn povere hou ding. Hij betuigt ook zijn onschuld. Hij beweert, dat de bezetting van Noorwegen een nachtmerrie voor hem is geweest. Hij geeft voor, Joden te. hebben gesteund en geholpen om naar Zweden te ontkomen. Van de in Noorsche en Duitsche concen tratiekampen gepleegde gruwelen weet hij niets en van jodenvervolging in Europa heeft hij nooit gehoord. Ook heeft hij geen zilver uit het Koninklijk paleis te Oslo gestolen; hij heeft het alleen geleend. Ja. Och kom. Natuurlijk heeft deze man een verdedi ger. En er is een onderzoek ingesteld naar de geestvermogens var. den verdachte. Straks zullen bij ons vele N.S.B.'ers voor de Bijzondere Gerechtshoven verschijnen en ook verdedigers hebben. Waarschijnlijk zullen die in menige zaak om een onder zoek van de geestvermogens van hun cliënten vragen. Het is voor het Haagsche Hof. dat eergisteren zijn eerste zitting hield, al tweemaal gebeurd. Sommige menschen leggen deze dingen verkeerd uit. Zij verwonderen er zich over, dat advocaten, die toch zelf altijd „goed" zijn geweest, bereid zijn zulke lie den te verdedigen. Maar er is geen reden tot verwondering. Een van de groote prin cipes van het Recht is, dat iedereen, tot den verachtelijksten boef toe, aanspraak kan maken op verdediging. Voor den rech ter wordt hij aangeklaagd van misdrijf. Een aanklager treedt op, een jurist, die op grond van de wet zijn veroordeeling eischt. Het is niet meer dan eenvoudige recht vaardigheid dat de onpartijdige rechter, die beslissen moet, nevens den aanklager ook een verdediger hoort, die eveneens jurist en eveneens zich grondend op de wet al datgene aanvoert, dat in het voordeel van den verdachte gezegd kan worden. Natuurlijk moet hij dat volgens zijn eer en geweten doen. Als hij listen gebruikt en daarmee de onschuld poogt te bepleiten van een man, van wiens schuld hij zelf overtuigd is, dient hij kwade zaken. Maar ais hij volgens de wet en volgens zijn eerlijke overtuiging de zaak van den verdachte bevordert, in de mate dus waarin hem dat mogelijk is, dient hij het Recht. Vaak zal een advocaat geen onsehuid kunnen bepleiten. Maar dan is er wellicht aanleiding om verzachtende omstandigheden aan te voeren. In de moderne rechtspraak wordt door den verdediger ook vaak gevraagd om een onderzoek naar de geestvermogens van den verdachte. Velen begrijpen dat niet. Zij zien het als een achterdeurtje, waar door de schuldige kan ontkomen. Zij be seffen niet dat de wetenschap geleerd heeft, dat vele misdadigers inderdaad krankzinnigen zijn of aan min of meer ernstige geestes-stoornissen lijden. En een man. die in een krankzinnigengesticht in- plaats van in de gevangenis wordt opge sloten, ontkomt immers niet. In beide ge vallen wordt de maatschappij tegen hem beveiligd, hetgeen hoofdzaak is. Bij politieke misdadigers veronderstelt men niet zoo licht geestes-stoornissen als bij gewone inbrekers en moordenaars. De mogelijkheid neemt evenwel toe, als de politieke misdadiger tevens inbreker en moordenaar is. Ik weet niet of straks het Hof in een of meer gevallen onderzoek door een psychiater zal gelasten. Xk weet evenmin of dit dan zal leiden tot een von nis op grond van ontoerekenbaarheid. Maar als zich dat mocht voordoen, zal de leek ongelijk hebben, ais hij er zich sma lend over uitlaat. Want dit alles behoort tot het Recht. In Nederland moet het Recht gediend worden. Wij zijn geen Duitschers. Tenslotte zou ik willen opmerken dat vermoedelijk geen enkele advocaat erop gesteld zal zijn, Mussert of zijn trawanten Alles wordt in O. Azië gedaan om hen te helpen. De Ned.-Indische regeering beeft eenigen tijd geleden een organisatie in het leven geroepen om verplaatste personen te hel pen. Deze organisatie gaf men den naam „Kantoor Displaced" (K. D. P.) Zij is be doeld om den stroom geïnterneerde bur gers na de bevrijding weer te helpen terug- keeren- tot een normale levenswijze. De plotselinge Japansche overgave heeft den arbeid van deze organisatie dringender te doen zijn en men is thans dan ook bezig de voorbereidingen te versnellen. Men is van plan het K. D. P.-personeel aan dat van de Nica toe te voegen. Zoodoende zal heel spoedig een klem contingent geoefend per soneel beschikbaar zijn om de geïnterneer den over de eerste moeilijkheden heen te helpen, hen te registreeren en huil eerste liulp en inlichtingen te verstrekken. De autoriteiten hopen een aantal geïnterneer den te vinden, die, evenals een deel der in- heemsche bevolking, geschikt en bereid zijn om meer dan honderdduizend landgenooten tot een normale levenswijze te doen terug- keeren, hetgeen een reusachtige taak zal zijn. Het werpen van kleine radiotoestellen in de krijgsgevangenkampen, waar de geallieer den op hun bevrijding wachten, vormt een onderdeel van den gevarieerden arbeid die door het verbindingskantoor in het Verre Oosten, dat als de Pelo bekend staat, ver richt wordt. De bedoeling van dit werpen van radiotoestellen is de gevangenen in staat te stellen alle berichten op te van gen in de periode die aan de bevrijding voorafgaat. De Indonesiërs wordt in strooibiljetten van de Pelo gezegd, dat de Geallieerden be zorgd zijn over de Geallieerde krijgsgevan genen, die zich in Japansche handen be vinden. Hun wordt verzocht den krijgsge vangenen die vrijgelaten mochten zijn voordat de Geallieerden de kampen bereikt hebben alle mogelijk hulp te bieden, totdat de respectieve regeeringen contact met hen verkregen hebben. De Pelo heeft gedurende den oorlog ruim vijftig millioen stooibil- jetten in tien verschillende talen te Bris bane klaar gemaakt. De Engelsche minister van oorlog, Law- son heeft in het Lagerhuis verklaard, dat dat Japanneezen orders hebben gegeven, de rantsoenen van krijgsgevangenen en bur- gergéinterneerden te verhoogen. Zij heb ben er tevens in toegestemd dat er verte genwoordigers der beschermende mogend heden en van het Internationale Roode Kruis worden gezonden naar de zeven voor naamste kampen in Japan om toezicht te Ondanks opheffing leen- en pachtwet. President Truman heeft Engeland verze kerd, dat het geenszins de bedoeling is poli tieke munt uit de opheffing van de leen- en pachtwet te slaan, en dat zij dus in het geheel niet kan worden beschouwd als een slag tegen de socialistische Engelsche regee ring. De Ver. Staten zien nog steeds de nood zaak in van het verzenden van zooveel mogelijk voedsel naar die landen, die daar behoefte aan hebben. De leen- en pachtwet was echter een oorlogswapen, en indertijd rs aan het con gres beloofd, dat deze instelling zoo spoedig mogelijk na den oorlog opgeheven zou wor den. Dit wil evenwel niet zeggen, dat Amerika West-Europa in den steek laat, want de publieke opinie staat in de V. S. volkomen achter de hulpverleening en zij zal dus verder gaan, onafhankelijk van de Leen- en Pachtwet. Het socialistische blad Arbeiderbladet meldt, dat de fusie tusschen de Noorsche communisten en socialisten, waarover in principe in Juli overeenstemming was be reikt, mislukt is. De executieve van de Noor sche vakvereenigingsorganisatie, die het initiatief nam en een leidende rol •bij de onderhandelingen speelde, verklaarde Don derdag. dat de onderhandelingen afgebro ken zijn, zonder resultaten te hebben op geleverd. In een verklaring van de execu tieve van de socialistische partij wordt ver klaard, dat de verantwoordelijkheid bij de communisten berust, aangezien deze door loopend de beslissingen van het voorloopige gezamenlijke comité der twee partijen sa boteerden. Naar aanleiding van het verzoek van ko ning Michael van Roemenië aan de drie groote mogendheden, om hulp te verleenen tot het vestigen van een aanvaardbare demo cratische regeering, en zijn tot Groza ge richt verzoek om af te treden, vestigt de diplomatieke correspondent van de Times er de aandacht op, dat deze Roemeensche kwestie een wezenlijk onderdeel vormt van het meer omvattend geschil tusschen de Geallieerden omtrent het karakter van het bewind in Zuid-Oost-Europa. te verdedigen. Degenen, die het doen zul len ambtelijk aan de verdachten worden „toegevoegd", zooals dat heet. De vervul ling van hun taak is in elk geval de ver vulling van een plicht. Want iedere ver dachte heeft recht op verdediging. R. P. houden op de evacuatie naar de plaatsen, waar de geïnterneerden aan boord zullen gaan. De Japansche regeering heeft tevens verzocht deze zelfde assistentie te doen verleenen in Mantsjoerije, Korea, China, Malakka, Indo-China, Siam en Ned.Indië. Er zijn gedelegeerden van het Internatio nale Roode Kruis aangewezen voor Singa pore, Saigon, Bangkok, Batavia, Sumatra en Borneo. Het Engelsche Lagerhuis heeft het hand vest der Vereenigde Volken zonder stem ming goedgekeurd. Reeds eerder had het Hoogerhmis het handvest goedgekeurd. Het is nu de tijd aan de wegen te denken. Naar de meening van de K. N. A. C. zal het motorwegverkeer in Nederland zich na korteren of langeren tüd ont wikkelen tot minstens het 2% 3-voudige van Mei 1940, hetgeen neerkomt op 6 tot 700.000 motorrijtuigen. De K. N. A. C. heeft dit feit onder de aan dacht van den Minister gebracht, daar thans het niet-weerkeerende oogenblik is aange broken, dat de Overheidsorganen, die den wederopbouw van verwoeste stadsgedeelten en andere bewoonde oorden ter hand zullen nemen, of daarop toezicht zullen uitoefenen, in hun plannen, op onbekrompen wijze reke ning met de toekomst van het wegverkeer kunnen houden. Gedacht wordt aan vol doende breede wegprofielen, veilige wegkrui. singen, gescheiden verkeerssoorten, flinke parkeergelegénheden, centrale garages enz. t De H. O. V. staat thans weer klaar, naar het bestuur aan de leden mededeelt, om in vrijheid haar oude taak in den vollen om vang te hervatten. In het aanstaande winterseizoen worden weer eenige series concerten georganiseerd. Serie A, 6 concerten op Dinsdag, Serie B, 10 concerten op Vrijdag, Serie C, 9 concer ten op Dinsdag, alleen 1 op Vrijdag. Het is nog niet mogelijk de solisten, die daaraan zullen medewerken, op te geven, daar de „zuivering" nog in vollen gang is. Intusschen verwacht het bestuur zonder twijfel in staat te zijn, met de beste solisten voor den dag te komen, dit maal, in afwij king met vroeger, zoo veel mogelijk van vaderlandschen bodem. Wel is reeds mee te deelen dat onderhandelingen worden gevoerd met: Herman Krebbers, viool; Zoltan Szé- kely, viool; Willem Andriessen, piano; George van Renesse, piano; Theo van der Pas, piano; Gerard Hengeveld, piano; Raphael Lanes, cello; Gaspar Cassadó, cello; Charles Pan- zéra, bariton en Betty van den Bosch, sopraan. Naast Marinus Adam, wiens betrouwbare leiding den Haarlemmers bekend is, zal het bestuur nog een of meer andere dirigenten engageeren om het orkest aan te voeren. De pont van Buitenhuizen. Het was de bedoeling ook de pont te Bui tenhuizen deze week nog in bedrijf te stellen, Door onvoorziene omstandigheden is er eenige vertraging gekomen, maar naar alle waarschijnlijkheid zal de veerdienst begin volgende week zijn taak hervatten, zoodat ook het verkeer van Haarlem ïaar Zaandam over een directe verbinding over het Noord zeekanaal beschikt. Zoodra men over voldoende "kolen beschikt, zal in Velsen een tweede pont geregeld in de vaart worden gebracht. De eerste klopjacht, die Openbare Werken te Haarlem heeft ingezet om de 125.000 trottoirtegels, die in de oorlogsjaren gestolen zijn, terug te krijgen, heeft een heel pover resultaat gehad. Er zijn heel weinig eerlijk geworden dieven geweest, die de tegels naast hun vuilnisbak voor het huis gezet hebben. Nu moeten de bezitters van de nog onder gedoken tegels niet denken dat zij zich ver der in het ongestoord bezit kunnen verheu gen. De jacht wordt voortgezet. Wij weten van die plannen af en raden daarom de menschen aan alsnog aan het bureau van Openbare Werken in de Jacobijnestraat op gaaf te doen waar de door hen indertijd weggekaapte tegels teruggehaald kunnen worden. Openbare Werken zal dit dan doen zonder dat de politie het te weten komt en zonder dat er kosten voor betaald behoeven te worden. Als men ook op die laatste vrien delijke aanmaning niet ingaat, zijn er an dere (minder vriendelijke!) te verwachten. Dan is er kans, dat velen op betrekkelijk hooge kosten gejaagd zullen worden. Men moet bedenken dat Openbare Werken weet waar een zeer groot deel van de vermiste tegels is. Daarvoor hebben honderden anonieme brieven gezorgd. Er moeten men schen zijn die 100 of zelfs 200 tegels wegge haald hebben. Zoo iets kan men er toch niet bij laten, temeer omdat Openbare Wer ken de tegels noodig heeft om de gehaven de bestrating te herstellen; terwijl er geen materialen te koop zijn. Een deskundig on derzoek kan zeer sterke aanwijzingen, in veel gevallen zelfs het bewijs leveren, dat de tegels die gebruikt zijn voor achter straatjes of bakoventjes van de gemeente af komstig zijn. EEN IMPROVISATIECONCERT Maandagavond 27 Augustus zal op het orgel in de Groote- of St. Bavokerk te Haarlem een improvisatieconcert worden gegeven, waaraan medewerken de bekende organisten Hendrik Andriessen, Jacob Bijs ter, Cor Kee en Albert de Klerk. Zij zullen improviseeren op aan elkander op te geven thema's in de volgende vor men: prelude en fuga, pastorale, thema met variaties en een sonate in drie deelen. Een Arabisch spreekwoord: God bemint den opgewekten mensch. De ervaringen met de gasdistributie int Haarlem en omgeving zijn, naar d« directie van de Haarlemsche fabriek ons mededeelde, niet ongunstig. -Het to taal verbrui* wijst er op, dat de huisvrouwen zich in h©« algemeen aan het toegestane rantsoen houden. Als be looning is besloten, mede in de ovïrtuiging dat het verbruik daardoor niet z®^ stijgen, het gas thans, met ingang van Zondag 26 Augustus den geheelen dag beschikbaar te stellen, namelijk van *s morgens 9 uur tot 's avonds 7 uur. (Tot heden waren de uren tl1 en 57 uur). De nieuwe regeling houdt dus geen uitbreiding van het rantsoen in, zü heeft alleen het voordeel, dat de huisvrouw nu den geheelen dag beschikken kan over haar rantsoen. Mocht de gasafgifte als ge volg van de uitbreiding der uren stijgen, dan zal de terugkeer tot enkele gasuren per dag moeten worden overwogen. Vleesch, melk en aardappelen. Het Centraal Distributiekantoor maakt. In aansluiting op de bonnenlijst voor de pe riode van 19 Augustus tot en met 1. Sep tember a.s. bekend, dat voor de week van 26 Augustus tot en met 1 September alsnog zijn aangewezen: Bon 538 en 539 voor 100 gram versch vleesch of 4 oz. vleesch of visch in blik. Bon 540, B 573 en B 574 voor 2 liter melk. Bon B 18 en C 18 (inlegvel) voor 11/2 liter melk. Bon B 541 en boh B 19 (inlegvel) voor 1 kg. aardappelen en bon A 581 voor 2 kg. aardappelen. Bovengenoemde bonnen kunnen reeds met ingang van Zaterdag 25 Augustus wor den gebruikt, met uitzondering van die voor melk en aardappelen, waarop eerst met ingang van Maandag 27 Augustus mag worden afgeleverd. Bij deelneming aan maaltijden uit de Centrale Keukens moeten de bonnen A 581 voor aardappelen en 538 voor vleesch wor den ingeleverd. Zelfverzorgers voor vleesch, melk of aardappelen moeten op door de distributie diensten aan te geven dagen aldaar inle veren resp. de bonnen voor vleesch, melk of aardappelen. Ook scheerzeep. Binnen niet al te langen tijd zal de distri butie van zeep over het geheele land uniform worden, hetgeen voor de Westelijke provin cies een verhooging van het rantsoen zal beteekenen. Het rantsoen zal hiermee de Nederlandsche behoefte nog lang niet in haar geheel dekken, maar verdere verbetering ls in het zicht. Over eenige weken hervatten de Neder landsche fabrieken hun productie, die door gebrek aan steenkolen en grondstoffen even wel nog zeer beperkt zal zijn. Niettemin is te verwachten, dat begin October weer een bon voor zeeppoeder en scheerzeep zal kun nen worden aangewezen. De nieuwe Rookersbon. Met ingang van 30 Augustus zullen alle be zitters van een tabakskaart in de gelegen heid worden gesteld op een nader aan te wij zen bon zich sigaren, sigaretten of tabak te verschaffen. Er zal slechts één soort sigaretten ver krijgbaar zijn, namelijk de Rhodesia-sigaret en slechts in een prijsklasse van f 0,75 per pakje van 20 stuks. Door gebrek aan verpak kingsmateriaal zal een gedeelte der Rho- desia-sigaretten verpakt zijn in doosjes en pakjes van vroeger in den handel gebrachte sigarettenmerken. De inhoud uestaat echter uitsluitend uit Rhodesiasigaretten. De minister-president, prof. Schermer- horn, heeft Donderavond in het Sparta-sta- dion te Rotterdam voor de Ned. Volksbe weging een rede gehouden over actueele problemen. Ten aanzien van de geldzuive ring zeide hij, dat deze zoo lang op zich laat wachten, omdat de nieuwe bankbiljetten en de nieuwe zilverbons nog niet in voldoende mate in ons land aanwezig zijn. Deze zijn pas in Februari van dit jaar door den toen in functie zijnde minister besteld. Voorts deelde hij mede dat er een z.g. be lasting-recherche gevormd zal worden, wier speciale taak het zal zijn gelden op te sporen, die zwart verdiend werden, teneinde deze als belasting te innen. In verscheidene steden doen geruchten de ronde, dat binnenkort een algemeene verhooging der huren met 20 a 25 procent zal worden toegestaan. De directeur-gene raal der prijzen deelt, naar aanleiding hiervan mede, dat alle grond voor deze geruchten ontbreekt.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1