Tegen een herhaling Nieuwe Instellingen. agressie. der Japansche De afwikkeling der Japansche affaire. Bezettingsvloten. Kort en bondig De „Huygens" door explosie getroffen «Oc Jnnrsran/r No. 18112 xx 1 Mhnntlag 27 Augustus 1M1 Bureaux. Groote Houtstr. 93 H 1^ I C* I 1 /""i I Uitgave van de Stichting en Soendaplein 37, Haarlem I tl 11^ I |^#11 II I Voorlichting te Haarlem. lJmuiden: Kennemerlaan 154. Abonnementen: p.week 31 ct. Telel 5437 per kwartaal 4. Tel Dir -Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peerebooni Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825. In ons bevrijde land verkeeren twee nieuwe instellingen in staat van op- richting, die in de komende jaren groote aandacht tot zich zullen trekken en dat dan ook beoogen. Want beide stellen zich ten doel, de openbare meening voor te lichten. De eerste is het Nederlandsch Genoot schap voor Internationale Zaken. Dat wij geen neutrale houding meer zul len aannemen in de internationale politiek brengt niet alleen mee. dat het departe ment van Buitenlandsche Zaken een ander beleid dan vroeger moet voeren en dat van de Nederlandsche diplomatie veel meer geëischt zal worden. Het beteekent ook. in een democratischen staat, dat de belangstelling van het volk voor de moei lijke vraagstukken van het buitenlandsche beleid moet worden gewekt en dat een veel breeder kring zich in deze onderwerpen zal moeten verdiepen en er inzichten over vormen. Daarom wordt dit genootschap opgericht, dat zijn arbeid zal verrichten in wetenschappelijken geest en de resultaten van zijn werk op ruimst mogelijke schaal bekend maken, bijvoorbeeld door de uitgave van brochures en een tijd schrift, door mededeelingen aan de pers en radio-toespraken. Het Instituut voor Inter nationale Zaken, door het Genootschap op te richten, zal vaste en tijdelijke commis sies vormen, werkgroepen en studiekrin gen instellen, steun verleenen aan onder zoek door anderen, een bibliotheek vor men, een boekerij en een knipseldienst onderhouden, overleg plegen met derge lijke instellingen in andere landen en met de universiteiten, enzoovoorts. Het zal onafhankelijk van overheids-ïnstellingen zijn werk verrichten. Er is geen twijfel aan, dat wij behoefte hebben aan zulk een instituut. Ik heb al eerder gezegd dat de nauwe internationale verstandhouding die te verwachten is en die door de schepping van het Handvest van San Francisco pas is ingeleid en een omraming gekregen heeft, waarbinnen zij zich ontwikkelen kan, grooten invloed zal doen gelden op het politieke en maat schappelijke leven van alle erbij betrok ken volken. In de volken, die vroeger een neutraliteits-politiek voerden, zal deze verandering het sterkst gevoeld worden, omdat zij vroeger buiten deze zaken ston den en eigenlijk alleen als toeschouwers optraden. Aan critiek op de daden der an deren ontbrak het weliswaar niet, maar ook de critiek eischt meer kennis van za ken en meer begrip als men zelf meespeelt. Onze belangstelling in den aard van an dere volken, in hun omstandigheden en hun ambities zal er zich ook voor moeten verdiepen. Het is goed dit alles in te zien en er zich op voor te bereiden. De tweede nieuwe instelling, die in staat van oprichting verkeert en die zelfs al met haar werk is begonnen, wil de openbare meening voorlichten door haar zelf te raadplegen. Zij noemt zich Vereeniging voor Opinie-Onderzoek, is een instelling van de Nederlandsche Stichting voor Sta tistiek en houdt enquêtes naar de meening in verschillende kringen over vragen van den dag. Daarbij richt zij zich dus tot een zeker aantal personen, zorgvuldig uitge kozen, zoodat zij een volledige staalkaart van richtingen en maatschappelijke posi ties vertegenwoordigen en legt: hun vragen voor. Het valt dadelijk op, dat dit werk nauw verwant «is aan dat van de Pers, die im mers de openbare meening tot uiting brengt en haar zoowel leiding geeft als door haar beïnvloed wordt: de bekende, vaak geschetste wisselwerking. Het opinie onderzoek poogt de openbare meening in statistische gegevens tot uitdrukking te brengen. Zoo heeft deze nieuwe vereeni ging, bij een onderzoek in de provincies Noordholland, Zuidholland en Utrecht, vastgesteld, dat 57 van de ondervraagde mannen en vrouwen boven de 18 jaar al leen de Nazi's verantwoordelijk acht voor de kwellingen, ons volk aangedaan, dat 38 het geheele Duitsche volk aanspra kelijk stelt en dat 5 verklaart, het niet te weten of een ander antwoord geeft. Af zonderlijk worden percentages vermeld voor de volgende groepen: arbeiders, boe ren, middenstanders, administratief per soneel en leidende functies. Het treft dat bij de twee eerste groepen de meerderheid, die alleen de Nazi's aansprakelijk stelt, het grootst is en dat alleen bij de personen in leidende functies een meerderheid zich voordoet voor de opinie, dat het geheele Duitsche volk verantwoordelijk geacht moet worden. Maar het is een heel kleine meerderheid (50% tegen 46^). Bij de in deeling volgens acht verschillende poli tieke gezindten, verschillen de uitkom sten vrij sterk. Er is wel aanleiding om nog eens op dit onderzoek terug te komen. Opinie-onderzoek is een Amerikaansche uitvinding, vermaard geworden door het werk van het Gallup Institute, dat al vele jaren werkt en dat zijn waarde bewezen 'heeft door vóór verkiezingen telkens rap porten te geven, die vrijwel met het resul taat bleken te kloppen. In Engeland en Denemarken is het Amerikaansche werk later nagevolgd. Er zullen menschen zijn, die bedenkin gen opperen, zooals dat trouwens bij alle nieuwe zaken het geval pleegt te zijn. Na tuurlijk rijst de vraag of de Nederlander, minder onbevangen van aard dan de ge middelde Amerikaan en minder gewend aan enquêtes, zijn meening even open hartig zal zeggen. En men kan zich be- Grondslag van het Russisch-Chineesch verdrag Het verdrag tusschen China en de Sovjet- Unie. welks bepalingen tegelijkertijd te Tsjoengking en Moskou zijn gepubliceerd, voorziet in samenwerking tusschen de beide landen ter voorkoming van een herhaling der Japansche agressie. De Sovjet-Unie zal militairen en andere bijstand uitsluitend aan de Centrale regee ring van China verleenen. Het verdrag be vestigt opnieuw erkenning der volledige scuvereiniteit van China in de drie Ooste lijke provincies. De hoofdlijnen der Oost- Chineesche en Zuid-Mants.joerüsche spoor lijnen zullen gecombineerd worden in één lün, welke in gezamenlijken eigendom zal worden geëxploiteerd, onder den naam Chï- neesche Tsjangsjoeanspoorlïjn, voor een periode van 30 jaar. Daarna wordt de lijn uitsluitend Chineesch bezit en komt geheel in Chineesch beheer. De Chineesche regee ring verklaart Daifen tot vrijhaven. Gedu rende 30 jaar zal Port Arthur een gemeen schappelijke Chineesch-Russische vlootbasis zijn. Stalin heeft de verzekering gegeven, dat na de Japansche capitulatie de Russische troepen binnen drie maenden uit Mantsjoe- rije zullen worden teruggetrokken. Wat Sin- kiang betreft, bevestigt Rusland opnieuw, dat het niet de bedoeling heeft te interve- nïeeren in de Chineesche binnenlandsclie aangelegenheden. China zal de onafhanke lijkheid erkennen van Buïten-Mongolië, wanneer een plebisciet uitwijst, dat de be volking dit wenscht. Bloembollencultuur Een belangrijke reorganisatie. In een dezer dagen gehouden vergadering van het hoofdbestuur van de „Algemeene Vereeniging voor Bloembollen Cultuur" is in beginsel besloten te streven naar de vorming van een groote organisatie, die ver plicht allen omvat, die de bloembollenteelt als beroep uitoefenen. Hiertoe zou deze vereeniging omgevormd kunnen worden tot een organisatie, die alle economische en technische vakbelangen behartigt, daartoe door de overheid erkend wordt als de pu bliekrechterlijke organisatie van producen ten, welke met andere dusdanige organi saties voor andere takken van tuinbouw, via de Centrale Tulnbouworganiastie. ver tegenwoordiging vindt in het lichaam, dat den geheelen land- en tuinbouw vertegen woordigt en waarmede de regeering nauw wil samenwerken. De verkiezingen. Niet voor het volgend voorjaar. Naar kapitein H. Brugmans van den Ne- derlandschen Regeeringsvoorlichtingsdienst verklaarde, zijn de verkiezingen hier te lan de niet voor het volgend voorjaar te ver wachten. Hoewel de regeering het houden van spoedige verkiezingen als een groot be lang erkent, zijn de technische moeilijkhe- dén van dien aard, dat men ze niet voor 1946 kan houden. Gedurende den bezettings tijd zijn de verkiezingsregisters door vernieting of vervalsching in een chaoti- schen toestand komen te verkeeren. Boven dien zullen verschillende politieke partijen zich met het oog op de veranderde toe standen nog moeten reorganiseeren. Ook heeft de pers nog niet het stadium bereikt, waarin zij het Nederlandsche volk volledig over de politieke situatie kan inlichten. Groot militair défilé Op Koninginnedag zal Haarlem een 2Vj K.M. lang défilé kunnen aanschouwen, samengesteld uit verschillende Engelsche, Canadeesche en Nederlandsche legergroe pen en hulpcorpsen. Drie korpsen zullen voor de muzikale noot zorgen. Het Défilé wordt gehouden aan het einde van de Dreef, bij hotel Den Hout, 's morgens om 11 uur. Vervolgens zal een marsch door de stad ge houden worden, die zich langs de volgende route zal bewegen: Groote Houtstraat, Groote Markt, Jans straat, Kennemerplein. Schoterweg, Zaanen- laan, Marnixstraat, Kleverlaan, Kazerne. Het 16.000 ton metende motorschip „Chris- tiaan Huygens" van de Rotterdamschc Lloyd, dat op weg was van Antwerpen naar Rotterdam, is Zondagochtend door een zorgd maken over de vraag, welke instel lingen wel allemaal dit werk zullen ondernemen en of er niet eens een bij zal zijn, die het niet op onpartijdige wijze verricht en een bepaalde stemming poogt te wekken. In dit laatste geval zal zij spoe dig ontmaskerd worden, naar het mij voorkomt. Er rijzen meer vragen waarop de ervaring alleen het antwoord kan geven. Een belangwekkende nieuwe in stelling is het zeker. Natuurlijk staat zij niet alleen. Zij heeft concurrenten. Het In stituut voor Internationale Zaken is even min de eenige instelling, die in die richting gaat streven. Moge in beide gevallen de oude Nederlandsche fout der versnippering van krachten vermeden worden. R. P. Veel van het bovenstaande werd te Tsjoengking verwacht. Ofschoon de Chinee sche communisten niet uitdrukkelijk ge noemd worden, wordt te Tsjoengking het verdrag beschouwd als een politieke neder laag voor hen op een bijzonder moeilijk tijdstip. Het presidium van den oppersten Sov jet heeft het verdrag geratificeerd. Arrestant doodgeschoten Zaterdag is in de kazerne aan de Kou- denhorn te Haarlem een arrestant door een bewaker doodgeschoten. De arrestant was tot achter de tralies van zijn cel doorge drongen. wellicht om uit te kijken. De be waker sommeerde hem van uit de verte in de cel terug te gaan. waaraan hij niet vol deed. De bewaker losu een schot, dat zijn uitwerking miste; een tweede schot trof den arrestant, die onmiddellijk dood was Jam en stroop. Van bevoegde zijde uit de fruttver- werkende Industrie wordt medegedeeld, dat met 1 October de distributie van jam en stroop begint. Het rantsoen zal 500 gram per 4 weken zijn. zware explosie 10 mijl W. N. W. van West- capelle getroffen. Het schip begon langzaam te zinken, maar de kapitein probeerde met hulp van andere schepen zijn vaartuig op de Zuidstcenbank aan den grond te zetten. Van de bemanning wordt de olieman J. O. Strljbos vermist, negen personen werden ge wond. -Tweehonderddertig van de tweehonderd- negentig opvarenden zijn door de „Tiba" overgenomen; zestig leden van de beman ning zijn aan boord gebleven. De oorzaak van de ramp is nog onbekend. Er kan een explosie in het schip zijn ge weest, maar ook is mogelijk, dat het op een mijn is geloopen. JUBILEUM KUNSTHANDEL ANDREA De heer w. F. Andrea, kunsthandel te Haarlem heeft bij het 40-jarig jubileum van zijn zaak j.i. Zaterdag groote belangstelling ondervonden. De receptie werd zeer druk bezocht en er waren vele bloemen. Vooral uit de kringen van kunst en kunstnijverheid hebben velen van hun belangstelling getuigd. 2800 gram brood per week. Van 2 September af. Het lag in het voornemen dei regeering met ingang van 1 September net brood zon der bon te doen verkoopen, De meelpositie in ons land is thans voor een jaar veilig Er werd een hoeveelheid bloem geïmporteerd, voldoende voor een half jaar. terwijl de op brengst van de eigen oogst eveneens op zes maanden kan worden getaxeerd De gioote moeilijkheid is evenwel, dat wanneer het brood vrij kan worden verkocht, ook bloem moet worden vrijgegeven. Zoolang het geld niet is gesaneerd, oesiaat zoo meldt hét Vrije Volk de vrees, dat de zwarte handel zijn geld in granen zal be leggen. Bovendien zullen de loeren, wan neer de graanproducten vrijkomen een deel houden voor veevoeder, in de plaats van het vrij dure geïmporteerde voeder. Zeker is evenwel, dat per 2 September het broodrantsoen 2800 gram per week wordt. En daarmee is de broodverkoop practisch vrij't gemiddelde verbruik vóór den oorlog bedroeg ongeveer 2000 gram per week. Hedenochtend is de geallieerde vloot op- gestoomd naar de wateren om Tokio en in de Baai van Sagami voor anker gegaan, zoo wordt van het Britsche slagschip Duke of York gemeld. Dit zijn 25 eenheden uit een totaal van 383; zij werden geëscorteerd door 1300 vliegtuigen. De eerste bezettingsvloot bestaat uit meer dan 100 eenheden. De Ame rikaansche vloot die aan de bezetting deel neemt telt in totaal 12 stagschepen. 17 vlieg dekschepen, 6 kleinere schepen die van een vliegdek voorzien zijn. 20 kruisers. 100 to- pedojagers en 24 kleinere schepen. De Japan sche vliegvelden worden thans onder voort durende coniróle gehouden. De Japansche afgevaardigden zijn naar de ..Missouri" gebracht. Donderdagochtend zullen landingstroepen de schepen verlaten om zich meester te maken van de vlootbasis Yokosoeka en het vliegveld. BINNENLAND In de omgeving van Bergen op Zoom is het eerste monument opgericht voor Ca- nadeezen die in ons land gesneuveld zijn. Canadeezen zullen de Ned. Spoorwegen met voertuigen, chauffeurs, benzine en olie helpen om 5 autobuslijnen te openen en wel: 's HertogenboschGeldermalsen, Mep- pel—Hattemerbroek. Arnhem—Nijmegen— ZutphenDeventer. AmersfoortEde en ZwolleDeventer. De militaire Willemsorde is verleend aan den len luitenant ter zee Cornells van Well Groeneveld, commandant van den Ne- derlandschen onderzeeër K 14, die vele dap pere daden verricht heeft; b(j de laatste kwam hij om het leven. In Vlissingen is de Joodsche brigade uit Palestina aangekomen om Duitsche krijgsgevangenen te bewaken die bij het op- rulmlngswerk zhn ingedeeld. De Ned. Spoorwegen kregen deze week 52 rijtuigen uit Duitschland terug, maar er waren er slechts 8 meteen te gebruiken, de andere moeten geheel hersteld worden. De N.S.B. burgemeester van Vlijmen heeft, naar thans gebleken is, op zijn vlucht de opbrengst (f 1000) meegenomen van een collecte voor de oorlogsslachtoffers. Op een hei onder Eindhoven zijn bij het opruimen van mijnen, 3 Engelsche sol daten en 2 vrijwillige mijnenruimers uit Gel dorp gedood. Bovendien werden velen anderen gewond. BUITENLAND. De beroemde Oostenrijksche schrij ver Franz Werfel is op 55-jarlgen leeftijd in Californië plotseling overleden. De Boelgaarsche verkiezingen zijn op frond van nota's daaromtrent aan de Geal- leerde controlecommissie in Sofia uitge steld. De Ver. Staten hebben elke restrictie betreffende de productie van penicilline opgeheven. De broodrantsoeneerlng in Frankrijk zal 1 October eindigen. Het doodvonnis van den Griekscheu „Quisling", generaal G. Tsolacogloe, is ver anderd in levenslange gevangenisstraf. De Japansche radio meldt, dat voor het keizerlijk paleis te Tokio een vrij groot aantal gevallen van harakiri plaats heeft. Schip in zinkenden toestand bij West-Capelle Senheden van de Britsche vloot hebben zich naar de Straat van Malaka begever. op weg naar Singapore De capitulatie. Onder leiding van lt.-gen. Takazo Noemato zijn Zondagochtend twee witte transport vliegtuigen me: groene kruisen te Migaladon geland. Zij brachten de Japansche afgezan ten voor de conferentie met het Geallieerde Hoofdkwartier voor Zuid-Oost-Azic. Deze conferentie is om 12.05 uur in het regeerings- gebouw te Rangoon begonnen. Katsoeo Okazaki. directeur van het bureau voor onderzoekingen van het Japansche ministe rie van buitenlandsche zaken is benoemd tot directeur-generaal van het verbindings bureau met de geallieerde bezettingslegers. De Nederlandsche Regeeringsvoorlichtings dienst maakt bekend dat het overgave- protocol niet namens Nederlandsch-Indië, doch namens het Koninkrijk der Nederlan den onderteekend zal worden. Als Neder landsch vertegenwoordiger is aangewezen vice-adm. C. E. L. Helfrich, bevelhebber van de Nederlandsche strijdkrachten in het Oosten. Lt.-gen. Van Oven, onderbevelheb ber van die strijdkrachten, is reeds naar Manila gezonden omdat vice-adm. Helfrich niet tijdig aanwezig kon zijn; hij beschikt over dezelfde bevoegdheden als de admiraal. De vice-admii aal Helfrich vertrekt Dins dag naar Tokio. Een Sovjet-delegatie van 16 leden onder lt-gen. Derevianko is eveneens te Manila aangekomen. Nationale feestdag - offerdag Radiorede van Prinses Juliana Zondagmiddag heeft Prinses Juliana in een radiorede de actie ingeleid, welke deze week door Ned. Volksherstel en de Stichting 1940 —1945 gevoerd zal worden ter hulpverleening aan de oorlogsslachtoffers. De Prinses begon met op te merken, dat feitelijk haar moeder deze actie had willen inleiden, maar in verband met haar ziekte had zij de Prinses verzocht deze taak over te nemen. Weliswaar hebben wij allen geleden onder den honger, de koude en de terreur van den vijand, maar er zijn toch verschillen in de mate zoo verklaarde de Prinses. Er is echter niet alleen stoffelijke nood. Gok een vloedgolf van innerlijke ellende is over ons land uitgestort en zij is tot een noodpeil gestegen. Derhalve moet niet alleen worden volstaan met het bieden van stoffe- lenke hulp. Aan velen zal opnieuw kracht en levensmoed moeten worden geschonken. Dit geldt vooral ook jegens de velen, die na gedwongen deportatie in ons land terug keerden. De situatie, welke zij hier aantrof fen, beantwoordt dikwijls niet aan de illusie, die zij zich daarvan in hun droomen hadden gevormd. Zij moeten zich aanpassen aan veranderde omstandigheden thuis, en het is voor hen vooral vaak moeilijk pas send werk te vinden, nu het arbeidsproces wordt belemmerd door gebrek aan grond stoffen enz. Dezen speciaal hebben niet zoo zeer ons geld noodig. dan wel onze hulp. Wanneer wij in dit verband als laatste groep zoo zeide de Prinses melding ma ken van hen, die lijden onder de gevolgen van hun verzetshouding en hunne verwan ten, dan wil dit zeker niet zeggen dat wij hen achterstellen bij de andere groepen. Integendeel, velen van hen hebben leven en goed geofferd voor de vrijheid van ons volk. Tegenover hen hebben wij een eereschuld, die terecht een eereplicht mag heeten. Het verlies hunner dierbaren kunnen wij niet ver zaehten, doch wij kunnen wel alles doen om hen te vrijwaren van maierieele zorgen. Weliswaar is er een rijkspensioenregeling en biedt de overheidszorg degenen, die ge troffen zijn door oorlogsgeweld of gebukt gaan onder de gevolgen van hun verzet, een redelijke bestaanszekerheid. Ondanks deze overheidsvoorzieningen is er echter nog zoo ontzaggelijk veel te doen. Wij allen zullen er gezamenlijk voor moeten zorgen, dat er geen verschil meer bestaat tusschen getroffenen en met-getroffenen. Daartoe is noodig ieders persoonlijke extra-hulp. Vele sociale instellingen zijn door den vijand geplunderd. Deze instellingen zullen wij weer op de been moeten helpen. Bij Ned. Volksherstel mag geen organisatie, die zich beijvert voor het materieel, zedelijk en geestelijk herstel, tevergeefs aankloppen indien zij niet in eigen kas over de noodige middelen beschikt. Ned. Volksherstel, waarbij alle kerkge nootschappen zich hebben aangesloten, wil, door een eensgezinde bundeling van alle krachten de gevolgen van den oorlogsramp spoed bestrijden en den vrede helpen winnen. De Prinses besloot haar toespraak met d» leuze: „nationale feestdag nationale of ferdag. Herdenkingsweek, het groote doek Nederland zal herrijzen...."

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1945 | | pagina 1