Alles grijpt in elkaar.N
De Haarlemsche financiën
Traag hoe het met de Haarl
tefinanclën In de oorlogsjaren
Het is evenwel nog niet mogelijk óp dit
ment reeds de balans op te maken. Daar
voor Z|jn er nog veel te veel onzekere fac
toren. Op dit oogenbllk is nog slechts de i
gemeente-rekening over 1942 vastgesteld
•t ".al nu wel r.let lang meer duren vcor die
over 1943 volgt en dan komen tenslotte nog
de diensten 1944 en 1945. die ook geheel of
gedeeltelijk tot de oorlogsjaren hooren. Eerst
als dlc zijn opgemaakt, zal definitieve zeker
heid te verkrijgen zijn. Dat wil natuurlijk
niet zeggen dat B en W. zoo lang wilden
wachten om een beeld van den financieelen
toestand der gemeente te krijgen. Wij ver
namen dat 't college van B en W. reeds
opdracht gegeven heeft gegevens te verza
melen die het mogelijk maken eenigszins
een inzicht te verkrijgen van den stand der
gemeenteflnancien.
Dit rapport Is klaar, maar het college wil
dit bewaren voor den nieuwen raad.
De rekening over 1940 gaf een tekort van
f 5090. over 1941 bleef het beperkt tot
t 23 165, maar over 1942 was het al opgeloo-
pen tot f 1 236.976. Zeker is dat de tekorten
over de oorlogsjaren In stijgende lqn gaan.
De begrootfng voor 1944 is de laatste be-
grootlng die werd opgemaakt.
Aan een begrooting over 1945 is het N.
S. B.-gemeentebestuur niet toegekomen.
Het tegenwoordige college van B en W.
heeft van Gedeputeerde Staten toestem
ming gekregen om de begrooting van 1944
ook te doen gelden voor 1945. Dit is natuur
lijk een vorm-quaestie, omdat het geen
zin meer zou hebbeu om. nu het jaar 1945
al voor een groot deel verstreken is, nog te
gaan ramen hoeveel men moet uitgeven
Het is evenwel zeker, dat ln 1946 weer met
een begrooting gewerkt zal worden, ook al
zal het wel op vele moeilijkheden stuiten
om die eenigszins bijtijds op te maken.
De financieele problemen waarvoor het
tegenwoordige gemeentebestuur staat, zijn,
ook al behoort de oorlog nu tot het verle
den. niet gering. Nemen wij alleen slechts
de bedrijven daarby in aanmerking. In vroe
ger jaren kon de wethouder van financiën
rekenen op zeer belangrijke winsten daaruit.
De bedrijven gaven, om een voorbeeld te
hemen, aan de begrooting van 1939 de vol
gende winsten: electricitelt f 1 004.000. gas
i 151 200. water f 66.100 en slachthuis
f 50.800. Bij elkaar dus f 1.272.100.
Nog op de begrooting voor 1944 werden
Winsten geraamd, namelijk: electriciteit
I 484.000, gas f 127.000 en water f 67.000-
Voor het slachthuis werd al op een tekort
Van f 73.000 gerekend.
Die geraamde winsten zijn over 1944 na
tuurlijk niet uit de bedrijven gekomen, want
In October werden de gas- en electrlciteits-
bedryven geheel stopgezet.
De opbrengst der belastingen is ook in
de oorlogsjaren sterk gedaald.
tiet batig saldo voor het hoofdstuk der
bejastingen. dat voor 1939 geraamd was op
f 4 183 900. kon voor 1944 niet hooger ge
steld worden dan f 2.475.100 Een verschil
dus van niet minder dan f 1 708.800.
Bij elkaar geven de bedrijven en de be
lastingen wat' onze vergelijklngsjaren 1939
en 1944 aangaat dus al een ongunstig ver
schil van f 2.311.800. En dit verschil zal in
werkelijkheid nog grooter blijken te zijn nu
de over 1944 geraamde winsten niet uit het
electrielteits- en het gasbedrijf zijn ge
komen.
Hoe zal de begrooting voor i94c et
tlit zien?
Met verschillende ongunstige factoren
moet rekening gehouden worden. De gas-
en electriciteitsbedrijven werken weer. maar
de rantsoenen zijn zbo gering, dat er op die
kleine productie niet veel verdiend kan
worden. Of voor 1946 winsten uit gas en
electricitelt geraamd kunnen worden zal
afhangen van de vraag of de rantsoenen
verhoogd worden.
Als de rantsoenen zoo laag mochten blij
ven. zal het misschien al een toer worden
om een sluitende rekening te krijgen, want
de bedrijven moeten heel wat opbrengen
voor rente en aflossing. Op dit oogenblik
zijn de prijzen van gas en electriciteit nog
niet verhoogd. Er is een kolen-clausule, die
de gemeentebesturen het recht geeft de
prijzen eenigszins te verhoogen. maar by
het opmaken daarvan is geen rekening ge
houden met de enorme stijging van den
kostenden prys van de producten tenge
volge van den sterk-verminderden omzet.
Hierboven noemden wij de batige saldi
van de bedrijven over 1939 Tezamen waren
die f 1.272.000. Maar dat was nog niet de
geheele winst, want er kwam ook nog
1 473.000 verkapte winst uit. n.l. als retri
butie voor het leggen van kabels en buizen
ln den grond. Tezamen dus f 1.745.000
.Winst.
Een andere ongunstige factor bij het op
maken der begrooting zal natuurlijk zijn
het feit dat salarissen en loonen van
het gemeentepcrsoueel verhoogd zijn. (De
verhooging van het overheidspersoneel is
ook gebaseerd op 25 pet. meer inkomen dan
ln 1940). Deze verhooging zal een hoogere
uitgaaf van meer dan f 1.030.000 vragen.
Voor de financieele positie in 1946 zal
veel afhangen van de vraag, welk deel van
de verhoogde belastingen, die het rijk gaat
heffen, ln de gemeentekas komt Trouwens
er is nog volkomen onzekerheid over de
toekomstige regeling van de financieele
verhouding tusschen rijk en gemeenten.
Een verbeterde regeling was al aangekon
digd voor de oorlog uitbrak!
De schulden der gemeente zijn in de oor
logsjaren niet noemenswaard gewijzigd. Op
3 Jan. 1939 was de schuldenlast f 48.765.000
en 1 Januari 1944 f 47.209.000.
De Nederlandsche
Koopvaardijvloot.
De Koninklijke Paketvaart Maatschappij
heeft nog maar 42 schepen van de 143 over.
De maatschappij heeft nu als geringe
Compensatie vijf schepen ontvangen.
De Nederlandsche regeering laat 26 sche
pen in Nederland bouwen en heeft voorts
orders geplaatst bij scheepsbouwers in Port
land (Oregon) voor den bouw van 20 kust
vaartuigen voor de vaart tusschen de eilan
den. Het eerste dezer 500 tonsschepen zal in
September worden geleverd, de overige vol
gen met regelmatige tusschenpoozen.
De K. P M is vnp plan 18 grootere sche
pen ln Nederland en waarschijnlijk 20 klei
nere in Intlië te doen bouwen. Voorts heeft
de K. P. M. het Britsche ministerie van
oorlogstransport verzocht die 40 door het
ministerie in dienst genomen schepen der
K. P. M. terug te mogen krijgen om ze ter
beschikking van Indië te stellen.
Men zal zich herinneren dat Haarlem
kort voor den oorlog reeds ln moeilijke fi
nancieele omstandigheden verkeerde, waar
door de grens der noodiydendheld werd be
reikt In de jaren die nu achter ons liggen,
is die toestand nog verslechterd, zoodat aan
de noodiydendheld in den zin der wet niet
te ontkomen is. Dat wil zeggen dat Haarlem
geen uitgaven mag doen vóór die door het
college van Ged Staten van Noord-Holland
zijn goedgekeurd In de praktyk zal dit ver
moedelijk weinig incrypende gevolgen heb
ben. want vrijwel alle gemeenten verkeeren
in die omstandigheden,
Montgomery
Zaterdag in Amsterdam.
Iedereen kent het groote aandeel, dat
veldmaarschalk Montgomery gehad heeft in
de operatics, welke tot de bevrydlng van
Nederland hebben geleld. Zaterdag 1 Sep
tember zal deze buitengewoon populaire
aanvoerder voor korten tyd een bezoek
brengen aan Amsterdam. De veldmaarschalk
zal des morgens 11 uur op het vliegveld
Soesterberg aankomen en daar worden be
groet door Z.K.H. Prins Bernhard. met wien
hij zich naar het Palels Soestdijk zal bege
ven om vervolgens door H M. de Koningin
te worden ontvangen.
Tevens zal de maarschalk dan den minis
ter-president ontmoeten, om te 11.45 uur
met dezen samen naar Amsterdam te ver
trekken. Na een korte wandelrit door de
hoofdstad van pl.m. 12.15 tot 12.45 uur zal
hem vervolgens door de regeering een noen
maal in het Amstel-hotel worden aange
boden.
Na deze luneh, welke den veldmaarschalk
gelegenheid zal bieden met de leden der
Nederlandsche regeertng en andere hooge
functionarissen van gedachte te wisselen,
zal hij om pl.m. 14.00 naar Schiphol gaan,
om vandaar met een vliegtuig te vertrekken.
TABAK-
Vanmorgen leek het zoo'n beetje mie
zerig, maar ik wilde toch nu eindelijk
maar eens ons radiootje terug halen. Dat
ding staat nu ai maanden bij den radio
smid en wij zitten zonder M il vrouw
wou beslist, dat ik die spikkeltjesdas aan
deed, omdat zU het alweer haast winter
vindt, ik was het er niet mee eens.
affijn U weet precies, hoe het dan gaat,
en dat je tenslotte toch «net die tare das
op straat loopt. Ik trof het niet, want
de radiomeneer was niet thuis wat ik een
schandaal vond. Maar het was droog,
dus :k wande! verder naar mijn bank
(ja. niet. da'k altijd een bank heb ge
had!) om es te lnformeeren, hoe het nou
met die twee honderdjes staat, die ze ge
blokkeerd hebben. Daar er niemand op
de bank zijn! Alleen zoo'n juffie en die
wist ook niet waar de heeren gebleven
waren. En toen ik in den Hout kwam,
zat van Beukelaere er niet en geen van
de heeren van de soos was aanwezig.
Daar ik den morgen toen toch vergooid
vond, zou ik net een doosje surrogaat
sigaartjes gaan koopen, en wie tref ik
daar in den winkel? M'n radioman en die
twee jongelui van de bank en van Beu
kelaere. En allemaal stonden ze zielsver
genoegd te rooken. ,.Ook es opsteken,
meneer?" „Nou. graag, zeg, maar hoe
kom je der aan?" Toen drong het pas tot
me door, dat het vandaag 30 Augustus
was
Weer straatverlichting
te Haarlem.
Op eenige punten van Haarlem zal op
Koninginnedag de straatverlichting bran
den. oan. op het Soendaplein en de Groote
Markt.
i
Vooruitzichten.
Gelijk met 400 mannelijke vrijwilligers zijn op 21 Juni 1945 65 Nederlandsche
vrouwen van het Dutch Women's Army Corps in Brisbane (Austr.) aange
komen. Op de foto zien wij de luitenantes Meerberg (links) en C. A. Smit
V. A. C., R. N. I. A.. de nieuw aangekomenen naar een bus brengen, die de
dames naar Camp Columbia zal brengen
Bestuursraad
Nederlands Volksherstel
Prinses Juliana voorzitster.
Woensdagmiddag is te 's Gravenhage de
eerste bijeenkomst van den Bestuursraad
van Nederlands Volksherstel, onder voor
zitsterschap van Prinses Juliana gehouden.
Onder de aanwezigen bevonden zich o.a. de
minister van Binnenlandsche Zaken mr. dr.
L. J. M. Beel, de minister van Sociale Zaken
W. Drees, de vice-voorzitter van 'net Roode
Kruis J. C. E. baron van Lijnden, de direc
teur van het Centraal bureau voor de Sta
tistiek dr. P. J. Idenburg.
De aanwezigen werden welkom geheeten
door den regeeringscommissaris van Volks
herstel mr. E. E. Menten, die o.a. zeide dat
het hem een genoegen deed. dat Prinses
Juliana thans wederom gereed staat, de lei
ding van de nationale zorg in handen te
nemen, zij die reeds tweemaal het Neder
landsche volk leidde op het pad der naas
tenliefde.
Prinses Juliana, die daarna het woord voer
de. zeide dat zij deze taak met schroom
aanvaardde, maar tevens in het vertrouwen,
dat de volksherstel-gedachte niet anders kan
zijn dan een inspiratie, ook voor de presi
dente van den bestuursraad. De Prinses
memoreerde het werk. dat op het gebied van
hulpverleening in Zuid en Noord, in West en
Oost van Nederland reeds tot stand is ge
komen. Daar de heerschende ellende niet
alleen uiterlijk is, maar erger, tevens voor
velen innerlijk, bestaan er voor Volksher
stel op geestelijk, zedelijk, sociaal en cultu
reel terrein enorme moeilijkheden, die veel
durf en tact en een wijd open geestesoog
vereischen om aangepakt te worden.
Minister Drees legde getuigenis af van de
groote waardeering der regeering voor het
werk dat door Volksherstel wordt verricht.
Vervolgens werd het woord gevoerd door
de secretaresse mej. mr. M. Tjeenk Willink,
die een beeld gaf van het werk. dat Neder
lands Volksherstel wil gaan verrichten.
Amerikaansche belangstelling.
Tijdens de vergadering kwam een afge
vaardigde van het American Relief Fund help
Holland, de heer Cruger binnen. Nadat deze
door Prinses Juliana was begroet, sprak hij
eenige woorden. Amerika wil Nederland
helpen met al zijn beschikbare middelen.
Spreker getuigde van zijn groote bewonde
ring voor hetgeen in bijna vier maanden
tijds in ons land tot stand is gekomen.
Prinses Juliana dankte den heer Cruger
met enkele bewogen woorden. „Geef ons de
hamers en de spijkers om onze huizen te
herstellen en wij doen de rest" aldus de
Prinses.
Door verschillende sprekers van Volks-
heisiel werd hierna het werk van de diverse
instellingen dezer organisatie nader uiteen
gezet.
Ten slotte zij nog vermeld, dat mr. E. E.
Menten, tot dusver regeeringscommissaris
benoemd werd tot ondervoorzitter en mr. 3.
In 't Veld tot voorzitter van den Raad van
Beheer.
Veilingen en prijsopdrijving
Voorloopig geen
verkoopingen?
De Prijsbeheersching neemt thans maat
regelen om te voorkomen, dat op veilingen
van meubelen, huishoudelijke artikelen,
textielgoederen, enzoovoort te hooge prijzen
besteed worden. Er was aangekondigd dat
de veilingen voortaan bezocht zouden wor
den door een taxateur van de Prijsbeheer
sching. met de bevoegdheid met den ver
koop van een bepaald artikel te laten stop
pen als de prijs boven zijn taxatie komt.
Het gevolg is, dat verschillende veiling
houders' voorloopig hebben afgezien van het
houden eener veiling. Ook wordt de moge
lijkheid overwogen toestemming te vragen
op bepaalde veilingen alleen kooplieden toe
te laten, omdat gemeend wordt, dat publiek
en kooplieden tegen elkaar opbieden, waar
door de prijzen te veel oploopen.
Er is ook een nieuwe regeling te verwach
ten voor de prijzen van handelaren in
tweedehandsch goederen. In afwachting
daarvan hebben deze verlof gekregen hun
zaken eventueel twee maanden te sluiten.
EEN wereldkrijg, geweldiger dan ooit is
gekend, is geëindigd. En nu kan de ba
lans worden opgemaakt. Een zwaar geha
vend en geteisterd Europa staat bovenaan;
dan volgt een O.-Azië,waar de vernielingen
niet geringer zullen zijn dan hier. Hoe
staat het in onzen Oost en hoe in het
enorm groote China? ln Europa moet voed
sel worden aangevoerd voor misschien
150 millioen menschen. maar in het Verre
Oosten is dat aantal nog veel grooter.
Want welk een zwaren strijd en hoeveel
jaren al heeft Tsjang Kai Sjek te voeren
gehad tegen dé barbaren die zijn land
geplunderd en vernield hebben. Europa
en net Verre Oosten, het zijn posten op
de wereldbalans, zoo hoog, dat alleen
daarvoor gedurende jaren en jaren
alle krachten zullen moeten worden
ingezet om ze lager te doen wor
den. De problemen enkel op voedsel-
gebied zijn al zoo groot, dat ze met
geen maat te meten zijn. En alles zal door
de overwinnaars in het werk moeten wor
den gesteld en ze willen dat! om een
dragelijke oplossing te vinden.
Dit voedselprobleem is maar een van
de vele problemen, waarmee men in leeg
geroofde gebieden heeft te kampen. Elk
der andere afzonderlijk was reeds voldoen
de- om alleen met dat de handen vol te
hebben. Daarbij komt dan nog, dat de Ver.
Staten, Engeland en Rusland zelf van
oorlogs- op vredesindustrie moeten om
schakelen. Dat geeft in deze landen al
moeilijkheden, want zooiets geweldigs,
waarbij millioenen menschen zijn betrok
ken, kan niet in een handomdraaien ver
richt worden. Dan wordt verder niet eens
gesproken over hen, die hun handwerk
maar half kenden toen ze gemobiliseerd
werden, of er zelfs nog heelemaal geen
kenden. Wat moet met hen worden ge
daan?
Weer heel andere problemen zijn er op
financieel terrein.
Of weer andere, op politiek gebied: het
organiseeren van den vrede.
En hoe moet de welvaart terugkeeren?
Hoe kan een nieuwe oorlog worden voor
komen?
Voorts, wat nu met de democratie? Zij
heeft dezen oorlog gewonnen, maar is er
op de heele wereld maar één opvatting
over wat democratie is? Denkt men er in
Rusland ook zoo over als in Frankrijk en
op de Balkan precies zoo als in ons land?
Of is er niet tusschen de opvattingen van
West- en Oost-Europa over wat democra
tie is en hoe zij moet werken, juist een
hemelsbreed verschil? En het mag toch
welhaast uitgesloten geacht worden, dat
binnen den tijd van één generatie Duit-
schers en Japanners tot democraten zul
len worden omgevormd en dan demoera
ten, die geen aspiraties tot wereldbeheer-
sching hebben? Wat uit bezet Duitschland
bekend wordt en wat Hirohito er. andere
Japanners hebben gezegd, zal de waan
niet versterken, dat men heden autoritair
en morgen democratisch kan zijn. En
droomen over een wereldrijk worden hee
lemaal niet gauw vergeten.
Hoe moet het met deze en nog zoovele
andere problemen?
Wat zal het beste zijn: gaan ruziën
welke de grootste is, of aan den slag
gaan, van hoog tot laag, ieder op z'n post?
En dan met de oogen open.
Wijdingsconcert Groote Kerk
In het kader van de herdenkingsweek 1940
—1945 zal vanavond een wijdingsconcert in
de Groote Kerk te Haarlem gegeven worden,
waaraan medewerken Annie Woud (alt) en
George Robert (orgel). De opbrengst van het
concert, dat om 8 uur begint, zal ten bate
komen van de verzorging van oorlogsslacht
offers in den ruimsten zin,
Distributienieuws
Kinderen krijgen eieren.
Het Centraal Distributiekantoor maakt be
kend. dat met ingang van 3 September in
de Westelijke provincies de bonnen D 663
van de 6e noodkaart en E 15 van het inlegvel
geldig zijn voor het koopen van een ei per
bon, bij een handelaar, die eieren op rant
soenbonnen voor zieken pleegt te verkoo-
pen. Deze bonnen mogen niet worden voor-
ingeleverd.
In verband met de bevoorrading van den
handel moet er rekening mede worden ge
houden, dat de eieren met overal reeds op 3
September verkrijgbaar zullen zijn. Do
eieren zullen echter in den loop van het tijd
vak van 3—15 September a.s. gekocht kun
nen worden.
WJ IE nog niet mocht beseffen hoe grondig ons land is leeggeplunderd en
welke ruïneuze gevolgen dit nu voor ons heeft, kan misschien zijn
inzicht verhelderen met de volgende opsomming.
Textiel, bijna ieder zit er om te springen. Vroeger kreeg de textiel
industrie 4 5.000 ton steenkolen per maand plus electriciteit (waarvoor ook
kolen noodig zijn). Nu zijn er niet meer dan 10.000 ton beschikbaar. Dus:
te weinig. Maar, er zijn ook niet voldoende arbeidskrachten, waardoor de
beschikbare energie niet eens voor 100 kan worden benut. Waren ze er
echter, dan zouden door het gebrek aan kolen de voorraden ruw doek toch
niet binnen afzienbaren tijd kunnen worden afgewerkt, noch de 10.000.000
meter weefsel, waarvan 4.000.000 meter op de getouwen staat en 6.000.000
meter bij de voorbereidingsafdeelingen is, kunnen worden afgeweven of in
bewerking genomen.
Het is echter mogelijk te gaan rekenen: 10.000.000 meter, dat is per hoofd
dus ruim 1 meter. Dit is evenwel volkomen onjuist! Een deel, niet geschikt
voor binr.enlandsch gebruik, wordt geëxporteerd. Verder hebben de mijnen
dringend behoefte aan transportband, waarvoor textiel noodig is, de
electro-technische-, schoenen-, rubber- en pharmaceutische industrieën
hebben textielproducten noodig .anders liggen ze stik Fietsbanden, we zitten
er om te springen, maar zonder textiel geen banden. De visscherij heeft
netten noodig, de suikerindustrie vilterdoeken, andere kan ze niet volledig
draaien.
De lijfet kan veel langer worden; het is overbodig voor ons doel, want
duidelijk is gemaakt hoe alles in elkaar grijpt. Zonder kolen geen industrie,
maar de mijnen hebben weer vele afgewerkte producten noodig en alles wat
de textielfabrieken maken kan niet voor kleeding bestemd worden. Ietier
zal op zijn eigen plaats alle krachten moeten inspannen om uit de narigheid
te komen.
