Buitenlandsch
Overzicht
ALS men goedgeloovig is. hebben de
woorden van de Dinsdag door he:
Japansche Hoogerhuis aangenomen motie
een uitstekenden klank, „tezamen met
de geheele natie zijn wij besloten de wer
kelijkheid van onze nederlaag te erken
nen. Wie ze even op zich laat inwer
ken. ziet ze vergezeld gaan van nederige
buigingen en wanneer hij denkt aan de
woorden van Hirohito in den Rijksdag'
,,het is onze wensch dat ons volk den
vrede zal dienen en zai bijdragen tot den
vooruitgang van de menschheid", zou hij
wel moeten concludeeren, dat de Japan
ners toch zulke beste, brave menschen
zijn. dat we met hen stellig geen last zul
len hebben. Maar wat weten wij van den
mond die deze woorden spreekt, van de
gedachten, achter die zinnen verborgen?
Ontzettend weinig. En hoe reageert het
Japansche volk op de militaire nederlaag,
hoe kan het van z'n heerschersgedachte
a/gebracht worden? Op deze vragen moe
ten we een antwoord vinden, een goed.
De zaak kan niet zoo simpel aangepakt
worden als door de Duitschers in West-
Europa is geschied, toen zij daar den slag
gewonnen hadden. Het allerbelangrijkste
is de opvoeding, de heroriënteering van
den geest. Zonder dat is de vrede niet te
winnen. Met verbodsbepalingen, wegvoe
ren van wapens, zware industrie, enz. al
leen kan het doel niet bereikt worden.
Hier moet dieper worden gegrepen. De
kenners der Japansche taal en psyche
zullen moeten aantreden.
Andere problemen blijven in den Bal-
kanhoek moeilijkheden veroorzaken. Mi
chael zit in Roemenië met een regeering
die hem niet zint, waarom hij den voor-
naamsten Geallieerden bijstand verzocht
in het vormen van een representatieve
regeering. Ook gaan er geruchten over
een dezer dagen ontdekte samenzwering
tegen de regeering. Een mededeelmg van
radio Moskou Dinsdagavond meldt, dat
Groza en Tartarescoe, Roemeensch pre
mier en minister van buitenlandsche za
ken, in Moskou zijn aangekomen. De
spanning in Boekarest zou voortdurend
toenemen. Boelgarije heeft op het laatste
oogenblik besloten de verkiezingen uit -te
stellen. Griekenland heeft groote interne
moeilijkheden en bovendien nog moei
lijkheden met Joego-Slavië over Ma
cedonië. De Ver. Staten hebben nu
t.a.v. die laatste kwestie voorgesteld, dat
er twee commissies van onderzoek zouden
worden benoemd, één in Belgrado en één
in Athene. Die zouden dus de zaak van
twee kanten bekijken. Tito is daarvoor
wei te vinden, maar heeft den eisch ge
steld, dat de Sovjet-Unie, Groot-Brittan-
nië. Frankrijk en de Ver. Staten in die
commissies vertegenwoordigd moeten zijn.
Deze procedure kan tot gevolg hebben,
dat tenminste eenige zekerheid wordt ver
kregen over de juistheid der over en
weer geuite beschuldigingen. En het kan
de inleiding zijn voor oplossing van het
probleem, maar ook hier zullen deskun
digen hun beste beentje moeten voorzet
ten. En zij zullen misschien tot de con
clusie komen, dat de West-Europeesche
democratie op den Balkan geen voedings
bodem heeft.
Franco is een nieuwe schrik bezorgd.
Naar verluidt zou Moskou een nota in
petto hebben over de verhouding van
Franco tot de „blauwe divisie". Daarvan
zou men in Madrid zoo zijn geschrokken,
dat men verzending van die nota koste
wat het kost, wil voorkomen en schadever
goeding voor het door die divisie in Rus
land vernielde zou willen aanbieden. Te
vens is bekend geworden, dat in Mexico
onder Giral een republikeinsch-Spaansche
regeering is gevormd, die binnen afzien-
baren tijd wel door een aantal staten in
Amerika zal worden erkend. De Ver.
Staten en Engeland echter lijken voors
hands niet te willen ingrijpen en een
nieuwe burgeroorlog begrijpelijk te
willen voorkomen. Zij rekenen blijkbaar
er op, dat Franco indirect gedwongen zal
worden in Spanje een ander regime te
vestigen, zonder dat het bloed kost.
Zuivering Staten-Generaal
Onze Haagsche correspondent meldt dat
er een kans bestaat, dat de commissie belast
met de zuivering van de oude Eerste en
Tweede Kamer der Staten Generaal in het
begin van de volgende week met haar werk
gereed zal zijn. Zooals men weet is de com
missie ertoe overgegaan alle leden (er zijn
er nog 122 van de 150) te hooren.
Bijeenroeping van de oude Kamers ter
behandeling van hel ontwerp-Noodparle-
ment zal. naar verwacht wordt, voor het
einde van de maand September kunnen ge
schieden. Eer het zoover is moet ook eerst
de Nationale Advies Commissie het aan haar
gevraagde advies over het ontwerp aan de
regeering hebben uitgebracht en de regee
ring. gehoord dit advies, het ontwerp
definitief hebben vastgesteld.
FAILLISSEMENT.
De Haarlemsche Rechtbank heeft op Dins
dag 4 September het faillissement uitgespro
ken van Ch. A. Blom. handelaar in kan
toorboeken. wonende te Heemstede. Valken
burgerlaan no. 85; te Amsterdam aan de
Bapenburgerstraat 153 handelende onder de
iirma Kantoorboekenfabriek Waterman,
Curator Mr. J. Deenik te Haarlem.
Rechter-Commissaris Mr. H. J. Ferwerda
te Haarlem.
De Wieringermeerpolder
Het water zakt.
Ondanks de zware regens is het water in
den Wieringermeerpolder in de eerste drie
weken volgende op hel sluiten van der. dijk
met 23 centimeter gedaald. Door den over-
vloedigen regenval waren er dagen geduren
de welke geen vorderingen konden worden
gemaakt.
Op het oogenblik is men bezig met de mon
tage van zes hulpgemalen. Verwacht wordt,
dat deze hulpgemalen begin October gereed
zullen komen.
Men hoopt, dat de Wieringermeerpolder
*Jnd November droog zal zijn.
Arrestaties door den P.O.D.
Door den Politieken Opsporings Dienst
Haarlem-Centrum zijn, verdacht van col
laboratie, gearresteerd de heeren W. F.
van Dijk Sr., directeur van de Haarlem
sche Scheepsbouw Mij., P. van Dijk Jr.,
bedrijfsleider dier maatschappij: W. E. R.
Hilarius en R. Hoogerbeets, beiden direc
teur van de N.V. Hilarius Draadindustrie
en Handelmij B. J. Paasman, directeur
van de Machinefabriek Paasman en J. F.
Köhnke, directeur van de Eerste Stalen
Steiger Holland N.V.
Zuivering
van het bedrijfsleven.
Organisatie Woltersom
verdwijnt nog niet.
,,Wat gebeurt er met de hoofdgroepen, de
bedrijfsgroepen, de vakgroepen en de onder
vakgroepen van de zoogenaamde organisa
tie Woltersom?" Op deze vragen heeft mr.
J. F. de Jongh, chef van het kabinet van
het ministerie van Handel en Nijverheid
Dinsdagavond in een radiorede het ant
woord gegeven. Het is voor niemand een
geheim geweest, zeide mr. de Jongh, dat
deze organisatie indertijd is tot stand geko
men onder sterken Duitschen aandrang en
vaak zelfs onder Duitschen druk. Verschil
lende Duitsche beginselen zijn in deze orga
nisatie verwerkelijkt: men behoeft alleen
maar te denken aan het leidersbeginsel. In
de latere oorlogsjaren werden verschillende
bestuursposten door N.S.B.-ers bezet. Spre
ker achtte het begrijpelijk, dat tegen deze
organisatie vele bezwaren bestaan. „Waar
om heffen jullie toch die bedrijfsorganisatie
niet radicaal op?" is de regsering gevraagd,
maar zoo eenvoudig is het niet. De N. S.
B.-ers zijn natuurlijk aanstonds ontslagen
en een verdere zuivering is n> aantocht..
Er zijn verschillende redenen dat deze
organisaties nog niet direct kunnen worden
geliquideerd. In de eersle plaats is het be
drijfsleven zeker niet algemeen van meening,
dat de Woltersomsche vakgroepen moeten
verdwijnen. De regeering was van meening
dat de ontwikkeling der meeningen op dit
gebied nog niet was geëindigd. De Wolter
somsche groepen vormen bovendien op het
oogenblik het eenige apparaat, dat van de
zijde van het bedrijfsleven de overheid vol
doende kan assisteeren bij het moeilijke
herstelwerk. Na de zuivering van de bestu
ren kwam wat men zou kunnen noemen een
democratiseering van de bedrijfsorganisaties.
Het leidersbeginsel >s afgeschaft en de lei
ding der groepen gelegd in handen van een
collegiaal bestuur. Waar mogelijk zullen
verkiezingen gehouden worden. Zoo zal,
naar de regeërmg vertrouwt, de organisatie
van het bedrijfsleven ook voor hen. die
ernstige bezwaren hadden tegen de Woiter-
ecnjgcne vakgroepen, voorloopig acceptabel
zijn. Intussehen echter: het recht van ver-
eeniging en vergadering bestaat gelukkig
weer en men heeft dus ook weer het recht,
de oude vereenigingen. die tijdens den oor
log waren geliquideerd weer op te richten,
ais men daarvoor ten minste voor het on
derlinge contact behoefte heeft. Over de
bedrijfszuivering zeide spreker ten slotte
nog, dat het Koninklijk Besluit op dit ter
rein gereed is en dezer dagen wordt afge
kondigd.
Het opruimen van mijnen.
Wat bij IJ muiden
gedaan moest worden.
De luitenant ter zee B_. C. Mahieu, chef
van den opruimingsdienst van explosieven
in Nederland, heeft medegedertd, dat de
geallieerden door luchtfoto's reeds nauw
keurig wisten, wat de Duitschers hadden
gedaan, om de Nederlandsche kust en de
toegangen tot onze havens en rivieren te
versperren. Ten Zuiden van IJmuiden was
een achtvoudige versperring van houten
en andere palissadeeringen aangebracht,
die al dan niet voorzien waren van mij
nen. Bovendien waren juist onder de laag-
waterlijn betonnen blokken aangebracht,
gevuld met explosieven. Hierop was een
stalen driepoot geplaatst met aan den top
een stoothoren. Kwam een schip daarmee
in aanraking, dan ontplofte de 160 pond
zware springlading en vloog het schip de
lucht in. Het aantal dat hiervan is ge
plaatst, loopt ver over de 4000 en kan wel
op bijna 6000 worden geschat. In 8 weken
heeft de opruiimngsdienst 3200 palen op
geruimd en thans speelt zij het met 500
ervan per week klaar. Er zijn toegangs
wegen geruimd naar alle Nederlandsche
havens, maar de kust is voor het. bad
leven en de visscherij nog niet veilig. Wel
is dit het geval met een klein stuk zui
delijk van Scheveningen, en het strand
van IJmuiden tot Zandvoort, maar aan
het zwemmen m zee hier is toch altijd
eenige risico verbonden. De heer Mahieu
verwachtte, dat zijn dienst over twee
maanden erin geslaagd zal zijn, de geheele
kust bij Scheveningen geruimd te hebben,
zoodat het strand er dan voor het publiek
kan worden opengesteld.
De kolen.
In eind Augustus
een hooge productie.
De nationale feestdag ter gelegenheid van
de capitulatie van Japan en Maria Hemel
vaart hebben uiteraard de kolenproductio
geschaad. Het tijdperk van 1 tot en met 20
Augustus omvatte slechts 15 werkdagen. In
deze periode werd 226.132 ton kolen ge
dolven, dat is gemiddeld per werkdag
15.075 ton. helaas een lager gemiddelde dan
in de afgeloopen maand.
De invoer is tegengevallen, van 1 tot en
met 20 Augustus werden 28.966 ton uit
Duitschland ontvangen, de aanvoer van
Amerlkaansche kolen bedroeg slechts
8703 ton.
Gelukkig is de kolenproductie in het
laatste deel van Augustus gunstiger ge
weest. Op verscheidene dagen overschreed
de productie 19.000 ton. op een dag lag zij
zelfs hooger dan 20.000 ton.
Al blijft de kolenvoorziening in vele sec
toren van het bedrijfsleven nog het nijpende
vraagstuk, in andere met name in de
voedingsindustrie is de verbetering bijna
over de geheele Unie voelbaar.
Weerbericht
Geldig tot Donderdagavond: Zwaar be
wolkt, met tijdelijke opklaringen, plaat
selijk enkele buien, hier en daar nog
vergezeld van onweer, iets koeler,
matige. Noordelijke wind.
Scholenbouw te Haarlem.
Maatregelen tegen
te groote klassen.
Gedurende de oorlogsjaren heeft de scho
lenbouw stop gestaan. Gebrek aan materia
len was daarvan de oorzaak. Ook te Haar
lem. Het is dus te begrijpen dat er een ach
terstand is gekomen. Als er weer bouwmo-
gelijkheid is. zullen dan ook zoo spoedig
mogelijk eenige'scholen gezet moeten wor
den, zoowel voor het openbaar lager- als
voor het bijzonder lager onderwijs, wont er
zijn scholen waar de leerlingen „uitpuilen".
Ook is een groote behoefte aan een nieuwe
ulo school. Voorloopig tracht men de moei
lijkheid nog te ondervangen door het in
richten van parallelklassen die on
dergebracht worden in andere schoolge
bouwen waar nog ruimte beschikbaar is.
De bijzondere omstandigheid doet zich na
melijk voor dat er in wijken waar niet veel
kinderen wonen nog scholen zijn die onge
bruikte lokalen hebben. Het nadeel is even
wel, dat de kinderen die geen plaats kun
nen krijgen op de school in de wijk waar zij
wonen, wat verder moeten loopen om naai
de parallelklasse te konten.
De parallelklassen bieden evenwel geen
afdoende oplossing tegen al te groote klas
sen. Die zijn alleen te voorkomen Indien de
regeering de leerllngenscbaal verlaagt.
Deze is thans: 35 leerlingen: 1 onderwij-
eer; 36—75: 2. 76—120: 3, 121—165: 4, 166—
210: 5, 211255: 6. Dat wil zeggen dat op
verschillende scholen klassen met 48 leer
lingen geen zeldzaamheid z\jn. Haarlem had
vroeger vrij veel boventallige onderwijzers,
waarvan het salaris dus niet voor het rijk.
maar voor rekening van de gemeente kwam.
Dit is thans niet meer mogelijk ln verband
met de noodlijdendheid der gemeentefinan-
ciën. Gedeputeerde Staten staan die extra
uitgaven niet toe. Als Haarlem toestemming
zou krijgen voor het aanstellen van boven
tallige onderwijzers bij het openbaar onder
wijs.' zou hetzelfde aantal boventallige on
derwijzers bij het bijzonder onderwijs voor
rekening der gemeentekas komen.
In den crisistijd, die aan den oorlog voor
afging. waren er te Haarlem ook kweekelin-
gen met akte op een laag salaris je werk
zaam om het aantal onderwijzers te ver-
grootepen het aantal kinderen per klasse
te verlagen. In den oorlog is aan die eigen
aardige instelling evenwel een eind ge
komen.
De eenige mogelijkheid om van dc al te
groote klassen die natuurlijk een groot
nadeel voor het onderwijs zijn! af te
komgn. is dus een verlaging van de leerlln
genscbaal. Vroeger was die aanzienlijk lager,
maar zij werd in den crisistijd opgevoerd
uit bezuinigingsoverwegingen.
Als het tot een verlaging van de schaal
komt, zou dit natuurlijk voor Haarlem met
zich meebrengen een vergrooting van het
aantal scholen in de toekomst. Voorloopig
zou men zich ook nog kunnen behelpen
door het vormen van nog meer parellelklas-
sen. Daarvoor zou zoo vernamen wij
UIT HET HAARLEMSCHE
POLITIERAPPORT.
In verband met een inbraak, die een week
geleden aan den Kloppersingel werd gepleegd,
zijn twee mannen aangehouden. Bij een van
hen werd een heeren cos tuum gevonden, dat
van deze inbraak afkomstig bleek te zijn.
Hij verklaarde, dit cosluum van aangehou
dene nummer twee gekocht te hebben, hei
geen deze ontkent.
Een analoog geval is de aannouding van
twee andere mannen. Hier gaat het echter
om een veel grooter buit, n.l. vier radio
toestellen, die voor ongeveer 5000 gulden
door den een aan den ander verkocht zou
den zijn.
In den nacht van Maandag op Dinsdag
zijn op verschillende plaatsen bij inbraken
niet minder dan negen toestellen gestolen.
Een van de leden der Joodsche brigade, die
sinds eenigen tijd in ons land verblijft. Op
de linkermouw draagt ieder lid het insigne
der brigade, een Davidsster in goud. Onder-
deelen van de Joodsche brigade bevinden
zich in Bloemendaal, Bennebroek en in
Zeeland.
JO VAN AMMERS—KULLEK.
De eereraad voor Letterkunde heeft
mevr. J. van AmmersKüller uitgesloten
van iedere publicatie of optreden in het
openbaar op het gebied der kunst en het
herdrukken of doen verschijnen van haar
werken verboden tot 1 Januari 1953. Een
en ander is geschied met het oog op haar
houding tot den bezetter en zijn handlan
gers hier te lande, die door haar populari
teit en omdat zij een Koninklijke onder
scheiding droeg, des te ernstiger is.
Boeken actie Roode Kruis'
Medewerking van
buurtcommissies gevraagd
Het lig; in de bedoeling van het Neder
landsche Roode Kruis binnenkort een boe-
kenactie te organiseeren. De boeken zijn
bestemd voor zieke Nederlanders in Duitsch
land en elders in het buitenland, alsook voor
ziekenhuizen en dergelijke in eigen land,
voor soldaten in opleiding, enz.
Boeken, een zoo begeerd artikel voor hen,
die ver van het vaderland zijn, of in een
zaamheid van het ziekbed naar verpoozing
hunkeren.
Behalve boeken worden ook ingezameld
ingebonden tijdschriften, legpuzzles, enz.
Daarvoor zijn vele hulpkrachten noodig.
Het Roode Kruis meent geen beroep te mo
gen doen op de schoolgaande jeugd, De
vacanties zijn voorbij en studie gaat nu
voor. Daarom wordt de hulp ingeroepen
van alle bestaande Buurtcommissies. Deze
toch hebben zonder uitzondering bewezen
de zoo noodige organisatietalenten te bezit
ten. Het Roode Kruis roept alle Buurtcom
missies op en richt tot alle het verzoek met
spoed te willen opgeven of zij bereid zijn
mede te werken, met vermelding van de
namen der straten, welke zij zouden kun
nen bewerken. Indien mogelijk gaarne ant
woord uiterlijk Donderdag a.s.- aan het adres
Roode Kruis, Hazepaterslaan 34.
Ook particulieren die bereid zijn mede te
werken wordt verzocht zich op te geven,
terwijl reeds nu de gelegenheid bestaat aan
bovengenoemd adres boeken te bezorgen met
vermelding van naam en adres, want....
alle geefsters en gevers ontvangen ter zijner
tijd een blijvende herinnering aan de
B(oeken) A(ctie) R(oode) K(ruis).
De CADI-Clubs.
Thans ook een in Haarlem,
In een ernstig streven om den soldaat meer
te bieden dan een koek en een kop koffie
heeft de Cantinedienst van de Koninklijke
Nederlandsche Landmacht een aantal mili
taire clubs opgericht in de plaatsen met een
garnizoen van eenige beteekenis -en rijden
de cantines in dienst gesteld voor verspreide
kleine eenheden. Met het systeem van ver
pachting van de cantinerechten is gebroken
en zoowel de clubs als de cantines krijgen
een militaire bediening. In iedere plaats
waar een z.g. Cadi-club opgericht is. zijn
eenige notabelen, zooals de burgemeester, de
dominee, de pastoor, een figuur uit de we-
reifl der ontspanning, aangezocht een Cadi-
ccmité ie vormen en als zoodanig toezicht te
houden en medewerking te verleenen. De
Intendance tracht bij elke nieuwe club haar
ideaal te verwezenlijken: een aardig gebouw
met een gemeenschapsmaal, een leeszaai met
bibliotheek, een informatiebureau, douche
cellen, zoo nu en dan ontspanningsavonden
en op vastgestelde data guest-nights, waarop
de soldaat de dame van zijn keuze mag in-
troduceeren. De haten van de Cadi-ciubs en
-cantines komen ten goede aan de AVOS,
de organisatie „Alles voor onze Soldaten",
die het werk van het vroegere O. O. heeft
overgenomen en die nauw samenwerkt met
de Cadi.
Een dezer dagen zult U op verschillende
punten in en aan den rand van de stad
nieuwe bordjes zien deze zijn van de
Cadi-club aan den Zijlweg no. 1. die Woens
dagavond 5 Sept. geopend wordt en wijzen
den dorstiger.. hongerigen, weetgieiigen of
vermoeiden Nederiandschen soldaat den weg
naar de oase in de Haarlemsche woestijn.
Aan dezen avond zal o.m. het Avos-orkest
o. 1. v. kapt. Coolen zijn medewerking ver*
leenen.
De dadels
Er was tekort voor
Haarlem en Omgeving
Naar wij vernemen hebben verschillenda
groentehandelaren in Haarlem en omgeving
met voldoende dadels ontvangen om aan
al hun klanten het toegewezen rantsoen
van 1/2 pond te geven. Het gevolg is dat
zeer velen nu niets gekregen hebben.
Wij hebben ons tot het Plaatselijk Ver-
deelkantoor te Haarlem gewend. Daar deel
de men ons mede, dat Haarlem 70 ton da
dels had moeten ontvangen, maar er is
slechts 60 ton gekomen. Er is nog getracht
de ontbrekende 10 ton te krijgen, maar de
dadels zijn op. Daarom is in de publicatie
geschreven: „Wij kunnen voor het niet ont
vangen der dadels geen compensatie geven.'t
Dit lijkt ons een onbillijkheid. De ont
vangen 60 ton is op een onjuiste wijze ge
distribueerd, het is verkeerd de een alles
te geven en de ander niets. Elk had dadels
kunnen krijgen als het rantsoen verlaagd
was van 250 tot 210 gram. Er zijn groente
handelaren die hun protesteerende klan
ten getroost hebben met de belofte: „et
komt iets anders, vermoedelijk abrikozen".
Maar volgens het Verdeelkantoor komt
daarvan niets. Dus weer een teleurstelling.
Er moet een weg gevonden worden om do
gedupeerden schadeloos te stellen. Al zijn
het geen dadels en ook geen abrikozen, dan
maar druiven, peren, appels, of iets anders!
Distributienieuws
Chocolade.
Men hoopt over 1 2 maanden cho
colade-artikelen in Nederland vervaar-t
digd, in de distributie te kunnen brengen^
Honden- en kattenbrood.
Tot 30 September is op bon 10 van de
noodkaarten voor honden- en kattenbrood:
met de serieletters b, t, w, d. 1, r. c en bk,
alsmede met opdruk „asyl" de gebruike
lijke hoeveelheid verkrijgbaar.
Eenheidszeep voor kleine kinderen.
Voor het tijdvak van 30 Sept. tot en met
13 Oct. a.s. worden in de prov. N-Holland,
Zuid-Holland en Utrecht voor kinderen van
0 en 1 jaar twee stukjes eenheidszeep ver
krijgbaar gesteld. Om deze zeep te
verkrijgen moet men bon E 16 van het
inlegvel uiterlijk 8 Sept. a.s. bij een detail
list inleveren. De aflevering der zeep zal
uitsluitend in bovengenoemd tijdvak plaats
hebben. Aangezien 'net hier eenheidszeep
van oorlogssamenstelling betreft, welke voor
een deel ongeschikt is voor gebruik voor
babies, verdient het aanbeveling, dat de
ouders deze zeep gebruiken en een gedeelte
van de voor hen beschikbaar^gestelde huis
houdzeep voor hun kinderen gebruiken.
Zouf.
Het Centraal Distributiekantoor maakt
bekend, dat als rantsoenbonnen voor zout
de bonnen „een rantsoen artikel C" zijn
aangewezen. Per rantsoenbon voor artikel
C kan men 100 gram zout betrekken.
