Haarlems Haan aa
Blokzijl.
Doodstraf tegen Blokzijl geëischt
60eJaargang No. 18124 x X V w w v m Dinsdag 11 September J645
lJmuiden: Kennemerlaan 154. A A A A JL Abonnementen: p.week 31 ct.
Telef. 5437. per kwartaal 4.
Tel.: Dir.-Hoofdred. 15054. Adm. 10724 Directeur-Hoofdredacteur: Robert I'eereboom Tel: Redactie 10600. Expeditie 14825.
VANDAAG heeft Max Blokzijl voor zijn
rechters gestaan. Dit is de eerste al
gemeen bekende persoonlijkheid uit de
N S. B.. die voor het Bijzonder Gerechts
hof in Den Haag verschijnt. Gedurende de
vijf bezettingsjaren is hij een van de
meest gehate menschen in Nederland ge
weest. Toch niet zoo gehaat als Goebbels,
wiens volgeling hij eigenlijk was. Want
men voelde wel dat hij zich in list en
sluwheid niet met den Duitschen opper-
leugenaar kon meten. En in de laatste
periode van den oorlog heeft hij veler
spot opgewekt door koppig vol te hou
den, in zijn radiopraatjes, dat de kans
moest keeren.
Een belangrijke figuur, in den zin van
een man met groote begaafdheden, is dit
niet En als wij even overdenken, welke
N.S B.'ers hem volgen zullen voor de Bij
zondere Gerechtshoven, kunnen ook geen
andere belangrijke figuren aangeduid
worden. Het kaliber van hun leider tee
kent het heele gezelschap. De man die
indertijd het gerucht verspreidde, dat
Mussert bezig was aan een boek onder
den titel ,,Mein Kampfchen", heeft het
met scherpte geteekend. De leider van de
N.S.B. was een bekwaam hoofdingenieur
van den Waterstaat geweest. Toen hij zijn
vak verliet en zich tot staatsman trachtte
op te blazen, bleek zijn kleinheid. Hij kon
slechts handlanger in Duitschen dienst
worden, een filiaal-houdertje van de Ber-
lijnsche firma. Onder het personeel van
het filiaal viel iemand als Blokzijl op. Hij
prees de waar luidkeels aan. Hij was wat
ze in Amsterdam zouden noemen: de
stoepier. Maar daarbij een bedrieger en
verrader-
De processen tegen deze lieden zullen
sterk de aandacht in ons land trekken,
maar geen groote sensatie wekken. Dit
worden geen „grandes affaires", zooals de
groote verraad-processen in Parijs. Pétain
was een tragische figuur. Aan deze men
schen ontbreekt de tragiek. Zij zijn te
klein. De nuchtere, zakelijke vorm van de
Holiandsche procesvoering zal hun ook
beletten, zich tenslotte tot een schijn van
belangrijkheid op te blazen. Het is goed
zoo.
In zijn jeugd heeft Max Blokzijl een
tijd van populariteit in Nederland gekend.
In den zomer van 1907 trokken Jean Louis
Pisuisse en hij, jonge verslaggevers in
de hoofdstad, er samen als Italiaan-
sche straatmuzikanten op uit. Het relaas
van hun belevenissen in de badplaatsen
en in Gelderland had een groot succes. Zij
verlieten de journalistiek en werden ver
maard als cabaretiers. Pisuisse en Blokzijl
trokken jarenlang volle zalen. Maar Pi
suisse was de kunstenaar, de begaafde
cabaretier, Blokzijl sleohts de middelma
tige begeleider aan den vleugel. Hij gaf
het tenslotte op, keerde in de journalistiek
terug en ging als oorlogscorrespondent in
de laatste jaren van den eersten wereld
oorlog naar de fronten in België, Frank
rijk, Italië, Rusland en den Balkan. Daar
na werd hij correspondent in Berlijn, het
geen hij zou blijven tot 1940. Ergens heeft
hij eens beschreven dat hij in 1918 door de
Engelsche veldpolitie gearresteerd was en
jaren later in het Roergebied door Fran-
sche troepen, die zijn pogingen om een
film te maken niet goedkeurden. Kleine
incidenten. Misschien zijn ze van invloed
op hem geweest. Allicht was het van meer
bcteekenis, dat hij in zijn jeugd in Hol
land even „aan den roem geroken had"
en weggevaagd was door de figuur van
Pisuisse. Ook in de journalistiek bleef hij
daarna een figuur van het tweede plan:
onder de buitenlandsche correspondenten
ook geen uitblinker. Het is misschien tee
kenend, dat hij voorzitter werd van een
bond van Nederlanders in Düitschland en
zich op die wijze toch ergens op den
voorgrond plaatste.
Wie te lang buitenlandsch correspondent
blijft en uit die, overigens aantrekkelijken
en veelzijdigen werkkring, geen promotie
maakt, ondervindt op den duur het na
deel van het werken op afstand van zijn
lezers, met wie hij geen of bijna geen
direct contact krijgt. Hij raakt ingebur
gerd in het buitenland en moet niettemin
dagelijks tot de openbare meening in zijn
vaderland spreken. Het is niet zoo een
voudig. Blokzijl was een correspondent
die het niet aan kon en op den duur vér-
duitschte, zich bovendien liet imponeeren
door het Derde Rijk en tenslotte de kans
meende te zien, het onder de bescherming
van deze macht toch nog tot een succes in
Nederland te brengen. Geen politieke
overtuiging kan dezen man gedreven heb
ben, maar wel eerzucht, met een zekere
gladheid en slimmigheid.
Die hebben zich vooral in de eerste
jaren van zijn verachtelijk, karakterloos
optreden in Nederland getoond. Hij voer
de, in zijn radiopraat onder den titel
Brandende Kwesties, een sluw beleid. Hij
kreeg een „hoogen" post aan het departe
ment van Volksvoorlichting en Kunsten.
Hij kon zich wijsmaken dat hij iets be
reikt had. Ten koste van zijn vaderland
en ten koste van de menschen, die hij
door zijn misleiding bedroog!
Vanmorgen heeft de procureur-fiscaal
de doodstraf tegen deze poovere figuur ge-
eischt. R. P.
De invoer nog steeds stijgende.
r\ E advocaat-fiscaal van liet lïijz. Gerechtshof in dai Haag liocft lu ecu klaar
en kernachtig zeer kort requisitoir, waarin lity verklaarde, «lat wat Blokzijl
deed duizendmaal erger was dan wat Mussert heeft gedaan, omdat deze Journa
list door en door de geestelijke benauwenis van ons volk kende hij noemde
hem „den duivel, «iie het geloor in de goede zaak aan het N"ederlandsehe volk
wilde ontnemen" de doodstraf tc^en hem geeis«-ht wegens opzettelijk in tijd
van oorlog hulp verlecnen aan tien vijand.
De advocaat-fiscaal gaf liet college voorts in overweging geen verlof tot
cassatie toe te staan, aangezien deze procedures bedoeld zijn om kort te duren en
de cassatie in dergelijke gevallen slechts wegens bijzondere redenen in aan
merking komt. Die ontbreken, want juridisch en feitelijk leent dit jhwcs zich
daartoe geenszins.
Voordat de zitting begon en gedurende
den geheelen ochtend hield zich buiten
voor het Paleis van Justitie op den Kneuter
dijk een groote menigte op, terwijl binnen
de zaal stampvol was, waarbij ons opviel,
dat de overgroote meerderheid van het ge
hoor uit mannelijke personen bestond.
Bij het verhoor speelde Blokzijl zijn rol
voortreffelijk. Het bleek dat hij er steeds
meer inkwam.
Met aalachtige gladheid kronkelde hij door
alles heen en tenslotte trachtte hij den in
druk te vestigen in zijn beantwoording,
die rijk aan sophismen was. dat hij steeds
een braaf Nederlander en braaf idealist was
gebleven.
Eén van zijn opvallendste raededeelingen
was wel déze. dat hij zeide, toen hij n.l. erg
in het nauw werd gedreven, dat hij in 1942
en 1943 tot twee-driemaal toe den leider der
beweging verzocht had uit al zijn functies
te mogen treden, wat hem echter uitdruk
kelijk verboden werd Hij kon n.l. niet ont
kennen en in dit verband kwam hij met
deze verklaring voor den dag dat er zoo
nu en dan onder de bezetting toch wel zeer
gruwelijke dingen tegen het Nederlandsche
volk geschiedden, die hem in een grooten ge-
wetensstrijd brachten, maar om der wille
van het ideaal, zoo ging hij voort, bleef hij
volharden, terwijl hij uitdrukkelijk onder
streepte van de slechte Duitschers nooit iets
te hebben willen weten. Bovenal culmineer
de de beantwoording op het verhoor hierin,
dat hij onderscheid maakte tusschen den
Duitschen staat en de nat. soc. gedachte,
alleen voor de laatste had hij propaganda
gevoerd. Heel handig beriep hij zich o.m.
nog op de brochure van ar. Colijn „Op de
grens van twee wereldden". waaruit
toch volgens hem bleek,- dat er hier te lande
in 1940 een stemming heerschte om nu maar
verder aan den positieven opbouw te gaan
werken, rekening houdende met de feite
lijke machtsverhoudingen.
Op de vraag of hij toegaf de geestelijke
vader van een dertiental citaten uit zijn ge
schriften te zijn geweest, antwoordde Blok
zijl, dat hij de verantwoordelijkheid voor
1 regeeringsgoederen be
wegen zich nog steeds ln stijgende lijn. Zij
waren Februari 1945 600 ton. Maart 4000
ton. April 25.000 ton. Mei 40.000 ton. Juni
142 000 ton. Juli 220.000 ton. Augustus
258.500 ton. Totaal 690.100 ton.
Japansch hoofdkwartier
opgeheven.
Tojo doet zelfmoordpoging
Generaal MacArthur heeft een order uit
gevaardigd, dat met Ingang van 15 Sept.
a.s. het keizerlijk Japansche hoofdkwartier
opgeheven zal zijn.
Volgens een door den Amerikaanschen
radiocorrespondent over, Radio Tokio uit
gezonden bericht, heeft generaal MacArthur
de arrestatie gelast van Hideki Tojo, die ecr-
ste-minister was van Japan ten tijde van
den aanval op Pearl Harbour. Toen officie
ren van den Amerikaanschen Opsporings
dienst trachtten hem te arresteeren in zijn
landhuis bij Tokio, heeft Tojo op zichzelf
geschoten. Volgens een telegram van den
correspondent te Tokio van de Columbia-
Broadcasting-system zou Tojo, twintig mi
nuten na zijn poging tot zelfmoord, zijn
gestorven. Het Japansche nieuwsbureau
meldde echter te 10.00 uur Greenwichtijd
nog, dat Tojo's toestand „ernstig" was.
Volgens United Press heeft MacArthur
ook een scherpe pers- en radlocensuur in
gesteld.
Quisling
ter dood veroordeeld.
Stampvol was de gerechtszaal, toen het
hof Maandagmiddag voor de laatste maal
bijeenkwam om het vonnis over Quisling
te vellen. Met plechtige vastberaden stem
las de rechter het vonnis voor, krachtens
hetwelk majoor Vidkun Abraham Lauritz
Quisling ter dood wordt veroordeeld. De
ter doodveroordeeling geschiedde wegeii6
overtreding van een geheel e reeks voor
schriften van de militaire wet en van het
gewone wetboek van strafrecht. Zijn mis
daden omvatten o.a. verraderlijke pogingen
om den vijand te helpen, de poging om
Noorwegen onder buitenlandsche controle
te plaatsen, de poging om veranderingen
aan to brengen in de grondwet van Noor
wegen door onwettige middelen enz. Quis
lings bezit ten bedrage van 1.040.000 kronen
wordt door den staat geconfiskeerd.
Rampwinter bedreigt
Duitschland.
De Berlijnsche correspondent van de Li
berale News-Chronicle schrijft, dat de Ge
allieerde mogendheden gezien inlichtingen
van Britsche officieren van gezondheid te
Berlijn, zonder aan de voorziening ln de
voedsel- en brandstofbehoeften van de
overige Europeesche landen te kort te doen,
met de maatregelen welke zy thans in staat
zijn te nemen toch niet kunnen voorkomen
dat honderd-duizenden Duitschers in den
aanstaanden winter zullen sterven. Met het
oog op dit rampspoedig vooruitzicht doen
de Geallieerde autoriteiten den burgemees
ters order toekomen om maatregelen te
treffen ter verzekering van een vlotte be
grafenis van de dooden in den komenden
winter, aldus bericht genoemde corres
pondent.
de samenstelling van het boekje waaruit de
radiocitaten waren aangehaald niet op zich
kon nemen. He: boekje was niet door hem
verzorgd. Na een korte discusie gaf hij
echter toe. dat wanneer de letterlijke in
houd dan al niet door hem verantwoord kon
worden, de zakelijke inhoud toch in ieder
geval overeenstemde met hetgeen hij des
tijds gezegd had.
Bij zijn verhoor zeide hij verder o m. nog,
dat indien er werkelijk een homogeen gees
telijk verzet»zou zijn geweest, hij dat zou
hebben toegejuicht Doch het Nederland
sche volk was verdeeld in tal van kleine
groepen. Van het breken van een geestelijk
verzet was z.1. dus eigenlijk geen sprake.
Sprekende over de Nederlandsche regeering
in Londen, zeide Blokzijl, dat het verlaten
van Nederlandseh grondgebied door de re
geering het verbreken van een aantal be
palingen uit de Grondwet was. Het was dus
met anders mogelijk dan de regeering te
Londen te zien als een commissie van oud
ministers! Op een vraag van den president
over zijn verzet tegen de Geallieerde zaak
antwoordde Blokzijl, dat hij zich nimmer
tegen landen, doch uitsluitend tegen poli
tieke stroomingen had gericht.
De proc. fiscaal deed zijn eisch van de
doodstraf gepaard gaan met den eisch van
ontzetting uit het recht om ooit weer als
journalist of als radiospreker op te treden
en ontzegging van het actieve en passieve
kiesrecht.
De rechtsgeleerde raadsman bepaalde zich
volgens afspraak met Blokzijl, tot een juri
dische uiteenzetting. Het eigenlijke plei
dooi wilde deze zelf houden.
De verdediging.
De dagvaarding, aldus mr. De Lauwere,
zegt in huiselijk Nederlandseh. dat Blokzijl
getracht heeft het geestelijk verzet van het
Nederlandsche volk te breken, maar deze
opzet is niet gelukt zooals de geschiedenis
heeft bewezen en daarmede is het optreden
van Blokzijl beperkt gebleven tot een po
ging. Propaganda voeren is geen feit in den
zin van het wetboek van strafrecht. Op
grond hiervan concludeerde de verdediger
dat op grond van deze dagvaarding Blokzijl
niet veroordeeld zou kunnen worden, sub
sidiair verzocht hij vergunning tot het aan-
teekenen van cassatie.
Na het pleidooi van mr. de Lauwere kreeg
Max Blokzijl zelf het woord.
„Het laatste woord is aan den verdachte",
zoo luidt de phrase, een phrase die nu ech
ter van schrijnende realiteit was. Rustig las
Blokzijl zijn verdediging op. al klonk zijn
stem niet zoo duidelijk als vroeger voor
de radio.
Van onze gevangenen
in Oost-Azië.
In Colombo zijn 7 Ned. Indische gene
raals gearriveerd, G. J. F. Statius Muller.
G, A Hgen, J. J. Pcsman, J. H. Uhl. W.
Schilling. H. J D. de Fremery en R. Bak
ker. die te Moekden gevangen zaten. Gene-
raai-majoor Ilgen vertelde, dat de Japan
ners verklaard hadden de gevangenen te
behandelen volgens hun Boeshledo-code.
Aangezien er gebrek aan medicamenten was,
was de gezondheidstoestand slecht.
Toen do commandant van het kamp
Ramtauparapat op Sumatra harakiri pleeg
de. dreigde er groot gevaar voor de 6300 ge-
Interneerde Nederlanders, w.o. 4300 vrou
wen, aangezien er geen voedsel meer werd
verstrekt. Een Nederlandseh sprekende Ja
pansche officier ging echter naar het kamp
en verklaarde, dat voedsel en andere voor
raden per vliegtuig zouden worden aange
voerd.
Zeventig Nederlandsche geïnterneerden,
w.o. 10 vrouwen en kinderen, thans be
vrijd uit een kamp in Sime-road te Singa
pore. hebben via A.N P.-Aneta een bood
schap aan hun landgenooten gezonden, in
welke zij allen verklaren, dat hun gezond
heid en moreel goed is. Het gemeenschap
pelijk lijden in het kamp versterkte de
vriendschapsbanden en het kamp werd in
den besten zin van het woord een echt
kamp van bondgenooten. Toch vormden de
Nederlanders weer een aparte eenheid. Ko
ninginnedag werd steeds gevierd, zij het ook
in alle stilte en geheimhouding. Zij verlan
gen te kunnen bijdragen ln het grootsche
en urgente herstelwerk en zullen na een
korte herstelperiode weer in staat zijn te
helpen, zoo verklaren zij.
I>e lichamelijke toestand van de Geal
lieerde krijgsgevangenen op Java is volgens
mededeelhig van United Press behoorlijk
tot goed. Die van «ie burger-geïnterneerden
Is minder goed tot slecht, hoewel er geen
hongersnood hcerscht. Wei is er groot ge
brek aan medicamenten. Alleen in de afge
legen kampen Is aanvoer van voedsel drin
gend noodlg.
In een kamp by Batavia zyn 3300 krijgs
gevangenen en 21.500 geintrerden onder
gebracht. in één by Bandoeng resp. 2800 en
17.000 en in een l»y Magelang 24.000 krijgs
gevangenen en geïnterneerden tezamen.
Auto reed op een mijn.
Eén doode. 15 zwaar gewonden.
Maandagmiddag is een vrachtauto met ar
beiders uit Ede, die werkten voor de Ned.
Heidemaatschappij, onder Veenendaal op een
vlak langs den weg gelegen landmijn ge
reden. De uitwerking was verschrikkelijk.
De 23-jarige H. Steuneberg. verleden week
pas gehuwd, was op slag dood; 14 andere
•arbeiders werden allen zeer z\v3ar gewond.
De politie, doktoren en het Roode Kruis
uit Veenendaai waren spoedig ter plaatse
om hulp te verleencn.
Hef woord is aan....
Carmen Sylva:
De plicht jronst alleen
de wenkbrauwen zoolang
gij hem ontvlucht. Volg
hem en hij glimlacht
tot tt.
Interview met den
Minis te r-Pres ident.
Over politieke gevangenen
en het parlement.
Een verslaggever van Associated Press
heeft een onderhoud gehad met den minister
president Prof. Ir W. Schermerhor.-i. waar
aan wij het volgende ontleenen:
..Het Nederlandsche kabinet heeft beslo
ten. een commissie te benoemen om de mo
gelijkheden te onderzoeken van gedwongen
emigratie van de politieke gevangenen De
stemmen uit den kring der geïnterneerden
zelf zijn mede aanleiding geweest dit on
derwerp in studie te nemer.. Het spreekt
vanzelf, dat omtrent aard der kolonisatie,
noch over het aantal der emigranten, noch
over het type, dat ln aanmerking komt iets
kan vaststaan voor de studie dezer commissie
zal zijn voltooid In hetzelfde interview
merkte de minister-president op. dat wat
er in het algemeen met de verdachte
elementen gebeuren moest, een der lastigste
problemen der regeering is. Bijzondere ge
rechtshoven hebben doodstraffen geëischt en
ook reeds uitgesproken ofschoon nog geen
groote en algemeen bekende landverraders
hebben terecht gestaan. Na Max Blokzijl zal
het volgens den premier niet lang duren
voordat het proces tegen Mussert zal be-
girTnen.
Het werk van het kabinet zou belangrijk
verlicht kunnen worden, als het een parle
ment had. maar eerder dan in October zal
dat nood-parlement waarvoor de machinerie
nu in beweging is gezet, niet bijeengeroepen
kunnen worden. April is waarschijnlijk het
vroegste tijdstip dat men voor het houden
van verkiezingen verwachten kan.
Verhouding tot het buitenland.
De betrekkingen met de Ver. Staten, aldus
de minister-president, zijn uitstekend. De
beëindiging van de leen- en pachtwet kwam
wel eenigszins als een slag. maar hij gaf
uitdrukking aan zijn vertrouwen, dat de
regelingen getroffen zouden worden om
ongehinderd plannen te kunnen blijven uit
voeren, zooals b.v. de opleiding in de Ver.
Staten van Nederl. marinepersoneel.
Handelsbetrekkingen met de Sovjet-Unie
nemen zeer definitief een belangrijke plaats
in op het program van de regeering. Een
begin werd hiermee reeds voor den oorlog
gemaakt en wij zijn van plan deze politiek
op een belangrijk uitgebreide schaal te her
vatten, aldus de minister-president.
Deze verklaarde tenslotte, dat onder de
eerste agendapunten van het noodpariement
zich de ratificatie van het handvest der
Vereenigde Volken zou bevinden Hij ver
wacht evenwel niet, dat de behandeling
tot een formaliteit beperkt zal blijven, maar
dat een diepgaand debat over alle aspecten
van deze aangelegenheid zal plaats hebben.
Nederland is altijd geïnteresseerd geweest
ln zaken, die met internationaal recht en
veiligheid te maken hebben. En het hand
vest zal zeker geen uitzondering hierop
vormen.
DE FIXANCIEELE OVEREENKOMST MET
ENGELAND.
De minister van financien. Prof mr. P.
Lieftinck, is Maandag uit Engeland terug
gekeerd. waar hij, tezamen met den Brit-
schen minister van financiën Dalton de Ne-
derlandsch-Engelsche financieele en mone
taire overeenkomst ond,erteekende.
Na de onderteekening hadden de twee
ministers nog een particulier onderhoud.
Hierbij kwam in het bijzonder ter sprake de
voor ons land zoo belangrijke kwestie van
het Nederlandsche rijksmarken-tegoed en
het openen van de mogelijkheid om daar
over in de toekomst te beschikken.
KABINET VAN DE KONINGIN.
De Koningin heeft aan Jhr. Mr. G. C. W.
van Tets van Goudriaan op zijn verzoek
eervol ontslag verleend als directeur van het
kabinet van de Koningin, ..met dankbetui
ging voor de vele en gewichtige diensten in
een lange reeks van jaren en onder moeilijke
omstandigheden aan ons en aan den lande
bewezen" en benoemd tot directrice van het
kabinet mej. Mr. M. A. Teilegen (in de ille
galiteit zeer bekend als Marianne en als
mr. Max).
Zout voor inmaak.
De bon van pond
is daarvoor bestemd
Zooals de minister van handel en nij
verheid in zijn radiorede van 28 Augustus
heeft aangekondigd was het niet mogelijk
nog in de maand Augustus zout voor den
inmaak beschikbaar te stellen. Getracht zou
echter worden dit alsnog in September te
doen -De thans beschikbaar gestelde 250
gram zijn als extra voor dit doel bestemd.
Weer een ei voor kinderen
tot 4 jaar.
Het centraal distributiekantoor deelt
mede. dat met ingang van Dinsdag 11 Sep
tember bon D 698 dër 6e noodkann geiuig
is verklaard voor het koopen van éen ei.
Deze bon is geldig t/m. 29 Sept. a s.
Biscuits op broodbon.
Het Centraal Distributiekantoor deelt mede,
dat de nog bij bakkers, kruideniers en spe
ciale zaken aanwezige voorraden Engelsche
biscuits, uitverkocht worden op broodbon
nen. Per bon voor 400 gram kan men 300
gram biscuits koopen.
DE SCHEERMESJESBON.
De inleveringstenrjijn van bon R 16 van
de tabakskaart. voor het verkrijgen van
scheermesjes, is verlengd tot 20 September.
Wanneer de scheermesjes verkrijgbaar zul
len zyn wordt nog nader bekend gemaakt.
